Οι παρατηρήσεις αφορούν το τεύχος «ΑΘΗΝΑ – ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ, ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΘΗΝΑΣ / ΑΤΤΙΚΗΣ 2021» του ΥΠΕΚΑ-ΟΡΣΑ, Ιούνιος 2011, καθώς και στο αντίστοιχο κείμενο του Νομοσχεδίου. Όλα τα στοιχεία έχουν ληφθεί από τις ιστοσελίδες του ΥΠΕΚΑ και του ΟΡΣΑ.
Οι παρατηρήσεις γράφονται με bold italic γράμματα, και τα αποσπάσματα του πρωτότυπου κειμένου του τεύχους του ΡΣΑ με απλά γράμματα, όπως στο πρωτότυπο κείμενο. Οι αριθμοί σελίδων στις παρενθέσεις ισχύουν με κάποια αύξουσα μετατόπιση δεδομένου ότι στο πρωτότυπο κείμενο του ΡΣΑ έχουν παρεμβληθεί από τον συντάκτη του παρόντος οι πρώτες επισημάνσεις – παρατηρήσεις. Τα αυτά ισχύουν και στις παρατηρήσεις στο Νομοσχέδιο.
Εισαγωγή. Το τεύχος του ΡΣΑ μετά από τα Εισαγωγικά του, ξεκινά με την σύντομη έκθεση «10+1 αξόνων προτεραιότητας» στους οποίους διαφαίνεται σαφώς η κατεύθυνση του ΡΣΑ, και στην συνέχεια αφού αναλυθεί το ιστορικό από το πρώτο θεσμοθετημένο ΡΣΑ του 1985 (Ν11515/1985) στο Κεφάλαιο 1, ακολουθεί στο κεφάλαιο 2 η ανάπτυξη γενικά στους υφιστάμενης κατάστασης (βασικά δεδομένα και δυναμικές) και στο κεφάλαιο 3 αναλύονται οι βασικές ενότητες «3.1 οικονομικη ανάπτυξη…», «3.2 περιβαλλοντικά βιώσιμη ανάπτυξη..», «3.3 βελτίωση ζωής …», και λεπτομερέστερα οι 10+1 άξονες προτεραιότητας που αναφέρθηκαν (Κεφάλαιο 3.4).
Το κεφάλαιο 4 που ακολουθεί αναλύει λεπτομερέστερα τις βασικές αρχές σχεδιασμού (4.1 Διεθνές πλαίσιο, 4.2 χωροταξική οργάνωση – περιοχές στρατηγικής σημασίας, 4.3 προστασία και αναβάθμιση περιβάλλοντος, 4.4 πολιτισμός και αττικό τοπίο, 4.5 οργάνωση παραγωγικών δραστηριοτήτων, 4.6 Μεταφορές, 4.7 πολιτικές πολεοδομικής ανασυγκρότησης 4.8 προγράμματα μητροπολιτικής εμβέλειας.
Η διάρθρωση του τεύχους, είναι στους άξονες και «επιστημονικής» και «πολεοδομικής πολιτικής» έτσι, σε γενικό πλαίσιο επαναλαμβάνονται προτάσεις και μέτρα δύο και τρείς φορές (στα γενικά, στους 10+1 άξονες και στην ειδικότερη ανάλυση). Στην παρούσα Έκθεση παρατηρήσεων έγινε προσπάθεια ομαδοποίησης των προτάσεων/πολιτικής, δεδομένου ότι το αντικείμενο των «παρατηρήσεων» είναι αυτό το ίδιο το ΡΣΑ και η πολεοδομική πολιτική του, και λιγότερο η κυβερνητική στρατηγική σ’ αυτό.
Παρ’ όλα αυτά, χρειάστηκε στο τέλος να επανέλθουμε και να επιμείνουμε σε ορισμένα κρίσιμα σημεία, και ακόμη να γίνει ως συμπέρασμα μια γενική εκτίμηση του «ΡΣΑ 2021».
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΟΥ «ΡΣΑ 2021»
Αξονες προτεραιότητας (9, στις παρενθέσεις είναι ο αριθμός της σελίδας) οικονομική κρίση, περιβαλλοντική κρίση, κοινωνικές ανακατατάξεις.
Είναι σαφές το πλαίσιο στο οποίο κινείται το ΡΣΑ αλλά και όλη η κυβερνητική πολιτική, με την μόνη διαφορά ότι αλλιώς εννοεί η Κυβέρνηση και αλλιώς εμείς την επίλυση των βασικών αυτών προβλημάτων, και αυτό διαφαίνεται και στο ίδιο το ΡΣΑ:
– την οικονομική κρίση προσπαθεί να την αντιμετωπίσει με περισσότερες παροχές στο Κεφάλαιο (αποδέχεται τις πιέσεις του ΣΕΒ για περισσότερους βιομηχανικούς χώρους, των επενδυτών και τραπεζικών κύκλων για ανάπτυξη σε όσους χώρους επιθυμούν οι επενδυτές (υποβαθμισμένο Κέντρο, αδόμητες αλλά νευραλγικές εκτάσεις στις παρυφές του ΡΣΑ (οι λεγόμενες «πύλες») και στις αδόμητες αλλά «αναπτυσσόμενες» εκτάσεις εντός ΡΣΑ (οι λεγόμενοι «πόλοι ανάπτυξης»).
– Την περιβαλλοντική κρίση με διάφορα μέτρα εντός των πυκνοδομημένων περιοχών (επανάχρηση κτηριακού αποθέμαστος κλπ), την αποδοχή και ενίσχυση της αγροτικής εκμετάλλευσης κ.α. τα οποία είναι σωστά, αλλά τα οποία τορπιλίζονται από τις επί μέρους προτάσεις του ΡΣΑ σε συγκεκριμένες κρίσιμες περιοχές, όπως στο Θριάσιο, τα Μεσόγεια, τον Αυλώνα κ.α. τα οποία θεσμοθετούνται ως «πύλες» και «πόλοι» και οικοδομούνται έντονα, και το αυτό συμβαίνει και εντός του ΡΣΑ όπως στον Ελαιώνα, την περιοχή Αχαρνών, την περιοχή Νεραντζιώτισσας, την Δραπετσώνα κ.α. (για το Ελληνικό είναι αρκετά ασαφές, τόσο ώστε να επιτρέπει κάθε είδους ερμηνεία).
– Το πρόβλημα της Κοινωνικής Συνοχής, το έχει επισημάνει από χρόνια και μετ’ επιτάσεως η Ευρωπαϊκή Ένωση, γνωρίζοντας πολύ καλά τι σημαίνουν τα «μέτρα» που παίρνει για την «κρίση». Οντάς προνοητική (ή έγκαιρα γνώστης των καταστάσεων) περιμένοντας ακόμη και ανοικτές εξεγέρσεις, παίρνει από τώρα τα μέτρα της στην κατεύθυνση της προσπάθειας ενσωμάτωσης των λαϊκών μαζών στην καλύτερη περίπτωση ή της αυθόρμητης εκτόνωσης με αναταραχές διαφόρων τύπων «αγανακτισμένων» οι οποίες δεν αποτελούν καθεστωτικό κίνδυνο. Στο σημείο αυτό, οι προτάσεις του ΡΣΑ είναι εκτός τόπου και χρόνου, και μάλλον ευνοούν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους τις επιχειρηματικές επιθυμίες επενδυτών παρά τους κατοίκους που θα ήθελαν να ενσωματωθούν με αναπλάσεις στις υποβαθμισμένες περιοχές. Στις περιπτώσεις αυτές των αναπλάσεων όπως είναι διεθνώς γνωστό, συμβαίνει ένα πράγμα, η αύξηση των τιμών γής και ενοικίων με τρία αποτελέσματα: αναγκαστική και «εθελούσια» απομάκρυνση ενοικιαστών χαμηλών εισοδημάτων, κέρδη στους ιδιοκτήτες (οι οποίοι και ενσωματώνονται αν δεν το είχαν ήδη κάνει) και εισβολή επιχειρηματιών οι οποίοι είναι ήδη κύριοι της γης προ της αναπλάσεως και οι οποίοι, κερδοσκοπούν και ανεβάζουν ακόμη περισσότερο το επίπεδο διαβίωσης στους χώρους αυτούς, όχι πια όμως σε όφελος των παληών ιδιοκτητών αλλά δικό τους (διαδικασία διεθνώς γνωστή ως «εξευγενισμός», gentrification).
Οι πέντε πυλώνες του ΡΣΑ : (11)
περιβάλλον, «…συνεκτική πόλη, προστασία αδόμητου εξωτερικού χώρου, επανάχρηση κτηριακού αποθέματος,, μείωση ΙΧ…Ενθάρρυνση της εγκατάστασης χωρικών συγκεντρώσεων αυτού του τύπου σε περιοχές όπου υπάρχει κατάλληλο κενό κτιριακό απόθεμα και σε μεγάλα κενά ….κτίρια και ειδικότερα βιομηχανικά. Ανάδειξη περιοχών προτεραιότητας σε αυτή την κατεύθυνση.» (23). Πολύ σωστές κατευθύνσεις, όμως στα επόμενα κεφάλαια στις λεπτομερείς πλέον αναλύσεις όχι μόνο δεν διασφαλίζεται κάτι τέτοιο, (όπου εν πάσει περιπτώσει θα μπορούσε να γίνει) αλλά και πολλές φορές προτείνεται και το αντίθετο. Θα επανέλθουμε στον Ελαιώνα, την Αυλώνα, την Δραπετσώνα κ.α.
«Κάλυψη της πληθυσμιακής και οικονομικής ανάπτυξης, κυρίως εντός της θεσμοθετημένης αστικής γης, βάσει της αρχής της «συνεκτικής πόλης» και αναχαίτιση του φαινομένου της αστικής διάχυσης στο φυσικό χώρο (26, βλ. και 38). Σύμφωνοι, όταν όμως θεσμοθετούν «πόλους ανάπτυξης» σε όλες τις αδόμητες περιοχές (βλ. παρατηρήσεις στους χάρτες) με ποιό τρόπο νομίζουν ότι θα ελέγξουν την παραπέρα δόμηση στις περιοχές αυτές;;;; τόσο από τις χρήσεις που τοποθετούν λόγω «πόλων ανάπτυξης» όσο και τις παρελκόμενες χρήσεις σε τέτοιους πόλους -και όχι μόνο κατοικίες. ΝΑ ΔΟΥΜΕ ΠΟΣΑ ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ ΘΑ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΞΑΝΑ ΣΤΙΣ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ…
Γενικά για την διάρθρωση (και διαχείριση) πρασίνου, θα επανέλθουμε στην ανάλυση των χαρτών και των λεπτομερών προτάσεων, οι οποίες από τώρα τις χαρακτηρίζουμε νεφελώδεις και χωρίς νομική κάλυψη, αλλά και συνειδητά καταστρατηγούμενες στους συγκεκριμένους χώρους.
Διαχείριση υδάτων, απορρίμματα
Η πρόληψη με μέτρα για τη μείωση των μη διαπερατών επιφανειών, την ανάσχεση των όμβριων, την επεξεργασία και διοχέτευση στον υδροφόρο ορίζοντα και τη φιλική στο περιβάλλον αντιπλημμυρική λειτουργία των ρεμάτων. (57)
Τι ωραία που τα λένε, αλλά και πόσο αντίθετα από όσα έχουν κάνει, όχι η προηγούμενη επάρατος Δεξιά ή ο καταστροφικός Σημίτης, αλλά αυτοί οι ίδιοι τα δυο χρόνια τους στην Κυβέρνηση. ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΟΥΣ ΕΓΓΥΑΤΑΙ ΔΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ που έλεγε και ο Μπόστ.
Συγκεκριμένα, προβλέπονται:
– Για τα υπόγεια ύδατα: Σύνταξη υδρογεωλογικών μελετών και χαρτών και προώθηση της αποταμίευσης των επιφανειακών υδάτινων πόρων, του εμπλουτισμού, καθώς και αποκατάστασης υποβαθμισμένων υπόγειων υδροφορέων και δημιουργίας στρατηγικών αποθεμάτων. (57) ΑΣΩΠΟΣ!!!
– Διαχείριση των απορριμμάτων που βασίζεται στο τρίπτυχο ανακύκλωση-κομποστοποίηση-επανάχρηση και στην εφαρμογή του συστήματος των «τεσσάρων κάδων», με στόχο τη βέλτιστη δυνατή διαλογή στην πηγή. Βασικής σημασίας είναι η ενημέρωση των πολιτών για τους στόχους μείωσης των απορριμμάτων στην πηγή.(58)
ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΩΡΑΙΑ, ΠΩΣ ΟΜΩΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΕΨΕΙΣ ΟΤΑΝ ΠΡΟΩΘΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΥΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ ΕΥΘΕΩΣ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙΩΣ ΕΠΕΙΔΗ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΞΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ. Ή μας δουλεύουν ή δεν ξέρουν τι γίνεται στο διπλανό γραφείο στο ΥΠΕΚΑ και στην ΚΕΔΚΕ !
Επιπλέον, επιτρέπεται η εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από βιοαέρια, σε συνδυασμό με μονάδες επεξεργασίας στερεών και υγρών αποβλήτων. (59). Το Νομοσχέδιο (άρθρο 11 σελ. 78) όμως δεν αναφέρει για βιοαέρια αλλά για «ανάκτηση ενέργειας» γενικά, όπου προφανώς περιλαμβάνεται -νομικά τουλάχιστον- και η κάθε είδους καύση απορριμμάτων. Και εδώ αναφέρεται «σε συνδυασμό με μονάδες επεξεργασίας …κλπ» ΚΑΙ ΙΔΟΥ Η ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΟΣ ΚΑΥΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ, ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ.
παραγωγή, (αναπτυξιακοί πόλοι, στροφή σε καινοτομικούς τομείς),
«Ενίσχυση και χωρικά στοχευμένη εξειδίκευση του αναπτυξιακού ρόλου της Πρωτεύουσας στους τομείς στους οποίους συγκεντρώνει αξιόλογο δυναμικό: πολιτιστική μητρόπολη, κέντρο έρευνας, εκπαίδευσης και τεχνολογικής ανάπτυξης, τουριστικός πόλος διεθνούς ακτινοβολίας, ενδυνάμωση της αγροτικής παραγωγής, κέντρο προηγμένων υπηρεσιών (χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ασφάλειες, ναυτιλία), πεδίο ενίσχυσης / υποδοχής μεταποιητικών δραστηριοτήτων, διεθνής κόμβος μεταφορών και διαμετακομιστικού εμπορίου, κέντρο παροχής υπηρεσιών υγείας, πόλος αθλητισμού….» (23). «…Χωροθέτηση μεταποιητικών δραστηριοτήτων σε οργανωμένους υποδοχείς. Διαμόρφωση εξειδικευμένων ζωνών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων για ένα ή περισσότερους κλάδους που ενισχύονται από τη χωρική εγγύτητα και συνεργασία, καθώς και συγκρότησή τους σε δίκτυα αναπτυξιακών ζωνών με διακριτούς ρόλους και συμπληρωματικές λειτουργίες…..» (25).
Αφήνοντας την ευχολογική φρασεολογία η οποία θα μπορούσε να ήταν και σωστή αν είχε ανταπόκριση με το σχέδιο, ας δούμε ειδικότερα το θέμα:
– Η αγροτική παραγωγή υπάρχει εκεί όπου έχει σήμερα και δυναμικό (συνήθως πακιστανούς και ινδούς οικονομικούς μετανάστες με ελάχιστο μεροκάματο σε συνθήκες δουλείας) και εμπειρία, όπως στον Μαραθώνα, στις Αχαρνές, κ.α. όμως σχεδόν όλες οι περιοχές αυτές πιέζονται για οικιστική και βιομηχανική ανάπτυξη, ενώ οι εκτός Αττικής παράγουν προϊόντα θανάσιμα μολυσμένα (Θήβα και απέναντι περιοχές Ωρωπού και Εύβοιας, Θριάσιο, Αγιοι Θεόδωροι κ.α) με εξασθενές χρώμιο κ.α. (πανελλαδικό το φαινόμενο, και στην Θεσσαλία εντοπίστηκε το ίδιο πρόβλημα, και στην Μακεδονία και όπου υπάρχει ανεξέλεγκτη βιομηχανία). Δεν γνωρίζουμε ακόμη και ο Μαραθώνας, βασικός ακόμη χώρος γεωργικής παραγωγής των Αθηνών αν είναι μολυσμένος από το κλοφέν κ.α. απόβλητα της πρώην αμερικανικής Βάσης Νέας Μάκρης όπως παληότερα είχε καταγγελθεί.
– Η βιομηχανική παραγωγή, από την μια περνά κρίση λόγω μεταφοράς της από τους ίδιους τους βιομήχανους της παραγωγής τους σε χώρες φθηνού εργατικού δυναμικού (Βαλκάνια, ΝΑ Ευρώπη και αργότερα Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, αν ομαλοποιηθούν εκεί οι καταστάσεις σε όφελος του ξένου Κεφάλαιου), από την άλλη όμως παρ’ όλη την μεταφορά μονάδων στο εξωτερικό, αναπτύσσεται βιομηχανία κυρίως καταναλωτικών αγαθών, οικοδομικών υλικών κ.α. και η οποία αναζητεί χώρους εντός πόλεως κοντά στην κατανάλωση, τους μεταφορικούς κόμβους και το εργατικό δυναμικό. Δυστυχώς, το ΡΣΑ, αντί να εφαρμόσει τις διατυπωμένες αρχές του στα πρώτα του κεφάλαια περί επανάχρησης κτηριακού πλούτου και να επιβάλλει την εγκατάσταση μονάδων σε παληούς βιομηχανικούς χώρους, πράγμα απλό μιά και δεν εκπέμπουν πλέον ρύπανση (ή είναι αυτή ελέγξιμη και αναστρέψιμη) αποδέχεται την «ανάπτυξη» στους πόλους και στις πύλες, σε «νέους υποδοχείς», σε νέους δηλαδή χώρους και μάλιστα μέσα στο εναπομείναν φυσικό γεωργικό και δασικό περιβάλλον, όπως ακριβώς το θέλει ο ΣΕΒ. Στην ιστοσελίδα του ΟΡΣΑ υπάρχει μια έκθεση για την Βιομηχανία της κ.Μ.Ζήφου, πολύ σωστή και πολύ τεκμηριωμένη, όμως από ό,τι φαίνεται ΔΕΝ ΕΛΗΦΘΗ ΚΑΘΟΛΟΥ ΥΠ’ ΟΨΙΝ …
– Ο τριτογενής τομέας, (την κυριαρχία του Τραπεζοπιστωτικού Συμπλέγματος την λέμε τώρα «προηγμένες υπηρεσίες» !) ευνοείται ως είναι φυσικό, και είναι μεν λογικό μια και η πορεία του καπιταλισμού διογκώνει τον τομέα των υπηρεσιών γενικότερα και του τραπεζοπιστωτικού συμπλέγματος ειδικότερα, αλλά η παραχώρηση χώρων στον τομέα αυτόν είναι σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Συμπλέγματος αυτού και όχι των χωρικών αναγκών του ΡΣΑ. Απλά, αντί να του επιβληθεί να εγκατασταθεί όπου πρέπει σύμφωνα με τις ανάγκες του ΡΣΑ (και όπως τουλάχιστον εξαγγέλθηκε στις πρώτες γραμμές του κειμένου τους ως αστική επανάχρηση εγκαταλειμμένων χώρων κλπ), του παραχωρεί χώρους στους πόλους και στις πύλες αλλά και σε άλλους ευαίσθητους περιβαλλοντικά και πολεοδομικά χώρους, όπως στην Δραπετσώνα, τον Ελαιώνα, στο Νέο Αεροδρόμιο (και στα Μεσόγεια γενικότερα), στον άξονα Λ.Κηφισίας-Νερατζιώτισσας, κλπ. υποπτευόμαστε και στο Ελληνικό, ή και αργότερα στο «διεθνές κέντρο» του Ολυμπιακού χωριού, κ.α.
– Για τη διεύρυνση του τουριστικού προϊόντος της Αττικής είναι σκόπιμη η προώθηση υποδομών, κατά προτεραιότητα για την ανάπτυξη των εξής μορφών τουρισμού: Πολιτισμικός, περιηγητικός, συνεδριακός, εκθεσιακός, επιχειρηματικός, φυσιολατρικός, θαλάσσιος, καταδυτικός και ναυταθλητικός τουρισμός, αθλητικός – προπονητικός τουρισμός, τουρισμός μεγάλων γεγονότων, σπορ αέρος, προσκυνηματικός τουρισμός, αγροτοτουρισμός, γαστριμαργικός, ιαματικός και θεραπευτικός τουρισμός, τουρισμός αναψυχής και διασκέδασης. (82)
Καλά, εντάξει παιδιά! Θα τους πηγαίνουμε αρχικά στον γαστριμαργικό τουρισμό, έπειτα στον σεξοτουρισμό και μετά στον προσκυνηματικό για να συχωρεθούν οι αμαρτίες τους, και θα τους δίνουμε και συγχωροχάρτια σε ομόλογα.
– Ενθάρρυνση ήπιων μορφών τουρισμού σε όλη την Περιφέρεια και κατάταξη της Χωρικής Ενότητας Νησιωτικής Αττικής στην κατηγορία «περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ήπιου και εναλλακτικού τουρισμού».
– Οργάνωση των υποδομών και δραστηριοτήτων του τουρισμού σε λειτουργική συσχέτιση και με τις όμορες Περιφέρειες.
Η ελκυστικότητα της πόλης της Αθήνας ως διεθνούς τουριστικού προορισμού επιδιώκεται να αυξηθεί, κυρίως μέσω παρεμβάσεων που αφορούν στην ποιότητα ζωής και στην ανασυγκρότηση σε δίκτυο και ανάδειξη των ιστορικών, πολιτιστικών και φυσικών τόπων ιδιαίτερου ενδιαφέροντος σε όλη την έκταση της Αττικής (86).
– Την τουριστική ανάπτυξη δεν την σχολιάζουμε, άλλωστε η δράση των tour operators οι οποίοι ελέγχουν την διοχέτευση της τουριστικής κίνησης και των κερδών της, είναι εκτός αρμοδιοτήτων του ΡΣΑ, είναι γνωστό άλλωστε τα πόσα πολυτελή ξενοδοχεία κλείνουν τας τελευταία χρόνια στην Αθήνα, ούτε σχολιάζουμε την κακή ποιότητα και υψηλή τιμή των παρεχόμενων υπηρεσιών στην Αθήνα (και στην Ελλάδα), άλλωστε όσα έργα και να κάνει το ΡΣΑ ο μεγάλος όγκος των τουριστών θα μετακινείται προς τα all inclussiv πακέττα και θα μένει στα κρουαζιερόπλοια -πολύ που τους έννοιαξε η Αθήνα και ο πολιτιστικός πλούτος της…
(πάντως όμως, η οικονομική διάσταση υπολανθάνει ή και είναι κυρίαρχη, η «Οικονομία της Αγοράς» τα κατάπιε όλα τελικά).
Συγκεκριμένα, οι θεματικοί τομείς στους οποίους εντάσσονται αυτές οι δραστηριότητες είναι: Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών – Μικροηλεκτρονική, Περιβάλλον, Οικοκαινοτομία, Ενέργεια, Γεωργία, Αλιεία, Κτηνοτροφία, Τρόφιμα και Βιοτεχνολογία, ΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΜΕΣΗ ! Προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας και καινοτόμες τεχνολογίες παραγωγής σε παραδοσιακούς κλάδους, Υλικά και τεχνολογίες δόμησης και κατασκευών περιβαλλοντικά φιλικών και ενεργειακά αποδοτικών, Μεταφορές, Υπηρεσίες Διαμεταφοράς, Πολιτισμός – Δημιουργικές Βιομηχανίες, Τουρισμός, Αθλητισμός, Υγεία – φαρμακευτικά προϊόντα και συσκευές, Σχεδιασμός – κατασκευή ενδυμάτων. (82) ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΧΤΑΡΜΑΣ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΗΩΝ, ΒΑΦΤΙΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ «ΟΙΚΟΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ», ΑΝΤΕ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΛΑ ΜΑΖΙ. Ο ΘΕΟΣ ΝΑ ΒΑΛΕΙ ΤΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ.
πολιτισμός, (προώθηση πλούσιου πλέγματος πολιτιστικών δραστηριοτήτων > και ενίσχυση του τομέα ως σημαντικού για την οικονομία της πόλης.
«Στον πολιτιστικό εμπλουτισμό της Πρωτεύουσας έχει προστεθεί ήδη μια σειρά σημαντικών πολιτιστικών εγκαταστάσεων…νέοι κλπ» (19)
– «Υψηλής ποιότητας φυσικό ανάγλυφο, με ορεινούς όγκους που δημιουργούν μια περιβαλλοντική ασπίδα με νταμάρια και πολυκατοικίες ή βίλλες εφοπλιστών και ένα ανοικτό θαλάσσιο μέτωπο, πλούσιο σε διαφοροποιήσεις λειτουργιών και ποιοτήτων μαρίνες και κατίνες του Αγίου Κοσμά. Τι θα γίνει άραγε η ακτή ΣΕΦ-Π.Φαλήρου ή το Ελληνικό;
– Πυκνό / Συνεκτικό αστικό ιστό στο Λεκανοπέδιο, αλλά και στα παλαιά αστικά κέντρα της Αττικής, που με κατάλληλες πολιτικές αποτελούν θετικό υπόβαθρο για την αποφυγή της διάχυσης. (19). Όντως πυκνό: πυκνότατο, έχει πήξει στην πολυκατοικία !
Κοινωνική συνοχή
«Κοινωνική πολυσυλλεκτικότητα που διατηρείται, σε γενικές γραμμές, στις περισσότερες γειτονιές της πόλης και είναι από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματά της «Εντούτοις, η πρόσφατη στοχοποίηση περιοχών και οι ενδείξεις φαινομένων περιθωριοποίησης, που δεν παρακολουθούνται από εντατική ανάπτυξη κοινωνικών πολιτικών, συνεπάγονται σε εποχή κρίσης τον κίνδυνο σημαντικών κοινωνικών ρωγμών. « (19) «Ανάδειξη της πολυλειτουργικής και κοινωνικά πολυσυλλεκτικής φυσιογνωμίας των συζυγών μητροπολιτικών κέντρων Αθήνας και Πειραιά,» (29) «Προώθηση πολιτικών για την καταπολέμηση των φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού, μέσα από στοχευμένα προγράμματα για τις ιδιαιτέρως ευάλωτες ομάδες» (29).
Αυτό είναι και το πρόβλημα της αστικής τάξης: κοινωνική πολυσυλλεκτικότητα, πολυσυλλεκτική φυσιογνωμία > κοινωνική συνοχή… : Οι μετανάστες στον Αγιο Παύλο μαζί με τους χρυσαυγίτες, οι εργαζόμενοι μαζί με τους εφοπλιστές της Πλάκας … Πού’ σαι Σαββόπουλε… «…ο μαρκήσιος de Sad με έναν χίππυ / ο φονηάς με το θύμα αγκαλιά / ο Γραμματέας μαζί με τον αλήτη / και η παρθένα με τον Σατανά, / ο Ολιβερ Τουίστ χαμογελάει / και ο Χίτλερ του χαϊδεύει τα μαλλιά – ολαρία ολαρά…».
Θα το λύση το πρόβλημα το ΡΣΑ;;;!!! Αλλωστε και η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει συγκεκριμένες προτάσεις πολεοδομικής ανασυγκρότησης με (όπως ελπίζει !!!) θετικές επιπτώσεις και στην κοινωνική συνοχή, και είδαμε τι γίνεται στα παρισινά προάστεια, και στις αγγλικές φτωχογειτονιές των μεταναστών !
Προώθηση εργαλείων πολιτικής γης για τη διάχυση στην τοπική κοινωνία και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο των ωφελειών που προκύπτουν από την κατασκευή δημόσιων έργων υποδομής και από τη θεσμοθέτηση νέων ή αυξημένων δυνατοτήτων αξιοποίησης των εδαφικών πόρων. (30) Πώς; Με τι νομοθετικό, οικονομικό και πολεοδομικό πλαίσιο; Νεφελώδες και ευχολογικό, και γνωρίζουμε διεθνώς τι σημαίνει «ανάπλαση» και τελικά σε όφελος τίνος καταλήγει.
Αστικές αναπλάσεις και κοινωνική συνοχή (105) «…. και επιδιώκονται η σύνδεση των πολεοδομικών πολιτικών με τους θεσμούς του κοινωνικού κράτους και αλληλεγγύης, καθώς και η κατάκτηση της χωρικής και κοινωνικής συνοχής….» «…και επιδιώκεται η συνεργασία μεταξύ συναρμόδιων φορέων, καθώς και του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα, δεδομένου ότι η μέχρι σήμερα επικρατούσα διάχυση ευθυνών προκαλεί απομείωση των πολιτικών ανάπλασης σε έργα πλακοστρώσεων πεζοδρομίου…»
Το θέμα είναι γνωστό : ανάπλαση > αύξηση τιμής γής > εκδίωξη παληών κατοίκων, γνωστό ως gentrification κλπ. Και εδώ προωθείται ανοιχτά η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα: σε τι επίπεδο, με τι όρους, με τι αντικείμενο (που αν δεν είναι κερδοφόρο δεν πλησιάζει ο ιδιωτικός τομέας!) Μπορούν να μας πούν πώς θα εμποδίσουν αυτές τις συνέπειες, το ξεχάσανε, δεν τους ενδιαφέρει ή το θέλουν γιά εκμετάλλευση από το Μεγάλο Κεφάλαιο, όπως γίνεται τώρα στο Μεταξουργείο;;; Και ποιο άραγε «κοινωνικό Κράτος»; αυτό που κατεδαφίζεται συνεχώς τα τελευταία πέντε χρόνια ;
«Ασκηση πολιτικών για την εξασφάλιση κοινωνικής κατοικίας ή κατοικίας προσιτής τιμής ειδικότερα για συγκεκριμένες ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού ή και στοχευμένες ομάδες» (29)………………. μην παίρνουμε όμως και πολύ θάρρος, απλά μιλάμε γενικά και αόριστα για «άσκηση πολιτικών» μη προσδιοριζόμενων, μη κατοχυρωνόμενων …δι’ ευχών των Αγίων Πατέρων Ημών….σώσον, ελέησον και διαφύλαξον ημάς….
Αστική αναζωογόνηση (στροφή σε βιοκλιματική κατοικία επανάχρηση κτηρίων, σχέδια αναπλάσεων)
«Περιοχές αποβιομηχάνισης, όπως το δυτικό Ιστορικό Κέντρο και σε συνέχεια αυτού ο Ελαιώνας, οι παρυφές της οδού Πειραιώς η Νέα Ιωνία, ο Πειραιάς και μικρότερα αστικά κέντρα, όπως Ελευσίνα και Λαύριο, είναι ευνοϊκά τοποθετημένες στον αστικό ιστό και μπορούν επομένως προγραμματικά να αναλάβουν, με κατάλληλες πολεοδομικές παρεμβάσεις και ρυθμίσεις, νέες δραστηριότητες και ρόλους, συμβάλλοντας στη συνεκτική ανάπτυξη της Αθήνας. « (20). Αξιοποίηση από διεθνείς επιχειρηματικούς ομίλους είτε σε πολυτελή κατοικία (loft κ.α.) είτε mall κλπ. (έχουν πάει οι συντάκτες αυτής της παραγράφου στις περιοχές που προτείνουν; Ας «σερφάρουν» τουλάχιστον στο Google Earth) :
– Το Δυτικό Ιστορικό Κέντρο έγινε μια νέα (και χειρότερη) Πλάκα, και ό,τι υπάρχει ακόμη σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις «δίδεται αντιπαροχή» ή το αγοράζει ο Λιαρός,
– ο Ελαιώνας με πολλαπλά Διατάγματα και Νόμους «πράσινης αξιοποίησης» είναι ήδη πυκνή βιομηχανική περιοχή και οι εναπομείναντες χώροι δόθηκαν σε ΚΤΕΛ, Βωβό, ΠΑΕ και κάθε καρυδιάς καρύδι,
– η Ελευσίνα έχει ακόμη τον ελαιώνα της (εκεί προτείνεται και από το ΡΣΑ «πόλος ανάπτυξης»….) και μέσα είναι ήδη πολυκατοικιοποιημένη,
– η Νέα Ιωνία είναι πηγμένη στην πολυκατοικία και στους δρόμους, οι ελάχιστες βιομηχανίες ή έχουν κατεδαφιστεί ή είναι σημειακές,
– ο Πειραιάς, ο Αγιος Διονύσιος, το Πέραμα είναι ήδη πολυκατοικιοποιημένο πλην ελαχίστων σημείων.
Το ΡΣΑ θα πρέπει να είναι σαφές: ή μειώνει τους ΣΔ και επιβάλλει επανάχρηση του κτηριακού πλούτου, ή αλλιώς, με ή χωρίς αναπλάσεις θα συνεχίσουν τον δρόμο της «αξιοποίησης» με πολυτελείς πολυκατοικίες. Στην περίπτωση αυτή, το ΡΣΑ (το κράτος δηλαδή) θα ξοδέψει ένα σωρό χρήματα σε όφελος των μεσαίων και μεγάλων (κατά περίπτωση) επενδυτών και χωρίς να επιτύχει την επανάχρηση για την οποία θα έχει διαθέσει τεράστια κεφάλαια εξυγείανσης και αναπλάσεων.
Μεταλλαγή οικοδομικής δραστηριότητας «Η αναπτυξιακή στροφή της δεκαετίας του 1990 και τα μεγάλα έργα που κατασκευάστηκαν, απαιτούσαν και ανάλογη προσαρμογή του κατασκευαστικού δυναμικού του τομέα, που υλοποιήθηκε με τη συγχώνευση των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών. Η γενικότερη συγκυρία όμως ωθούσε και σε σημαντικές αναδιαρθρώσεις των παραδοσιακών δομών στον τομέα της οικοδόμησης κατοικιών και ανάπτυξης του αστικού χώρου: Η διεθνής στροφή του χρηματιστηριακού κεφαλαίου προς την «ανάπτυξη της γης» συντονιζόταν με τη μεγάλη διεύρυνση του αστικοποιούμενου χώρου και της οικοδομήσιμης γης, που παρακολούθησε τα μεγάλα έργα και τη νέα γεωγραφία της Αττικής. Ήταν σημαντικό διακύβευμα το κατά πόσον ο μετασχηματισμός της παραδοσιακής οργάνωσης του τομέα της οικοδομής και των κοινωνικών στρωμάτων και παραγωγικών δυνάμεων που συνδέονται με αυτήν, θα μπορούσε να γίνει ομαλά.» (16) Να γίνει δηλαδή χωρίς προβλήματα, ομαλά η συγκεντροποίηση Κεφαλαίου στον κατασκευαστικό τομέα, ομολογούμε ότι είναι πολύ ειλικρινής τοποθέτηση (και σύμφωνη με την πολιτική των κατασκευαστικών εταιρειών).
Αύξηση πληθυσμού Αθήνας «Είναι σημαντικό εδώ να επισημάνουμε ότι οι στόχοι του Ρυθμιστικού Σχεδίου του 1985 για τη μη περαιτέρω ανάπτυξη του πληθυσμού της πρωτεύουσας, ουσιαστικά εκπληρώνονται: ο πληθυσμός της Πρωτεύουσας ουσιαστικά σταθεροποιείται μετά το 1991 ως ποσοστό του συνολικού πληθυσμού της χώρας, ο οποίος αυξάνεται με χαμηλό ρυθμό, παρά την εισροή μεταναστών. Και η σταθεροποίηση αυτή προβλέπεται ότι θα εξακολουθήσει. (έχει λίγο καμφθεί ο ρυθμός ανάπτυξης, αλλά δεν έχει πέση, μην ξεχνάμε ότι η ΕΣΥΕ (όπως και η ΕΛΣΤΑΤ !) είναι αναξιόπιστη δεδομένου ότι πρώτον ΔΕΝ ΞΕΡΕΙ ΠΟΣΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ, δεύτερον ΠΟΣΟΙ ΑΠΟΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΑΝΑΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΟΥΣ ΟΙ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΙ ΔΗΜΟΙ και τρίτον ΠΟΣΟΙ ΔΕΝ ΑΠΟΓΡΑΦΤΗΚΑΝ ΦΕΤΟΣ ΜΕ ΤΟ ΜΠΑΧΑΛΟ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΠΛΗΡΩΤΟΥΣ ΑΠΟΓΡΑΦΕΙΣ (μεταξύ μας, μην το πούμε και παραέξω, ούτε εγώ ούτε η γυναίκα μου απογραφτήκαμε φέτος και είμαστε …ανύπαρκτοι στην Ελλάδα μας !!!!!) Επομένως, η μεγάλη διεύρυνση του αστικοποιούμενου χώρου και της οικοδομήσιμης γης που παρακολούθησε τα μεγάλα έργα στη Αττική δημιουργεί ευνοϊκό έδαφος για «κρίση», όταν αναιρεθούν οι παράγοντες υπερθέρμανσης της αγοράς, ενώ παράλληλα βρίσκεται στον ορισμό της αστικής διάχυσης και κατασπατάλησης του φυσικού χώρου.» (15) δημιουργεί «έδαφος για κρίση» ή έδαφος για ανάπτυξη και αξιοποίηση για κάποιους ;;;;
«Ο πληθυσμός της Αθήνας / Αττικής προβλέπεται να παραμείνει έως το 2021 στα επίπεδα του 2001» (18) πόσο σίγουροι είμαστε για ένα τέτοιο ενδεχόμενο;;
Ελαιώνας «Μεγάλα αποθέματα γης, όπως π.χ. στον Ελαιώνα, δημιουργούν ευκαιρίες για άσκηση ολοκληρωμένης πολεοδομικής πολιτικής στην κατεύθυνση χωρικής και ποιοτικής αναδιάρθρωσης του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα, καθώς και πράσινης ανάπτυξης, σε άμεση γειτνίαση και αλληλεπίδραση με το αστικό συνεχές» (18).
– Ανάδειξη του Ελαιώνα σε περιοχή στρατηγικής σημασίας για την ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής και ανταγωνιστικότητας της Περιφέρειας, με αιχμή την προοπτική μετατροπής του σε υποδοχέα καινοτομίας και εν γένει λειτουργιών υψηλής προστιθέμενης αξίας. Στην κατεύθυνση αυτή χωροθετείται Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο, σε συνδυασμό με την ερευνητική δραστηριότητα των εγκατεστημένων ΑΕΙ. (114) Δεν φτάναν τα άλλα (ΠΑΕ, ΚΤΕΛ, Βωβός κ.α.) να τώρα και …Τεχνολογικό Πάρκο. Άλλο τίποτα;
– Βελτίωση των όρων εγκατάστασης και λειτουργίας βασικών μητροπολιτικών λειτουργιών / υποδομών για τις οποίες ο Ελαιώνας λειτουργεί ως κύριος Υποδοχέας, όπως ο Νέος Κεντρικός Σταθμός των ΚΤΕΛ και το Νέο Συγκοινωνιακό Κέντρο, αμαξοστάσια Μετρό, Τρόλλεϋ και Λεωφορείων, η Κεντρική Αγορά Αθηνών, ο Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων.
– Διεύρυνση των επιφανειών κοινόχρηστων χώρων και πρασίνου με κύριο στόχο τη λειτουργική και περιβαλλοντική τους αναβάθμιση και ένταξή τους στο μητροπολιτικό δίκτυο ελεύθερων χώρων. (114-115) Διεύρυνση στον Ελαιώνα, μετά από όλα αυτά, τώρα γίνεται μόνο σε γλάστρες και στις ταράτσες…. όσοι κυκλοφορούν και εργάζονται στον Ελαιώνα, υποχρεούνται από τώρα, οι μεν γυναίκες να φορούν καπέλλα με λουλούδια και πρασινάδες (δεκτά και λαχανικά), οι δε άνδρες να έχουν στο πέτο τους άνθος.
Οριστικά πλέον στο Αρχείο σειρά μελετών και δημοσιευμένων Προεδρικών Διαταγμάτων για έναν πράσινο Ελαιώνα : ανάπτυξη! Ανάπτυξη! ανάπτυξη! ανάπτυξη! ανάπτυξη! (και εδώ ο κακός της παρέας ρωτάει : «για ποιόν; για τίνος όφελος;»!)
Διεθνής θέση της Αθήνας
«Η ενδυνάμωση του διεθνούς ρόλου της Αθήνας συναρτάται στρατηγικά με την ισόρροπη, κοινωνικά δίκαιη (εδώ γελάμε ή κλαίμε;) και περιβαλλοντικά βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη (και εδώ ομοίως…).» (22) «Ως επιχειρηματικού συνδέσμου της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Μέση Ανατολή και τις χώρες της Ασίας, καθώς και, από κοινού με τη Θεσσαλονίκη, με τη νοτιοανατολική Ευρώπη και τις χώρες του Εύξεινου Πόντου» (22) και άλλους χώρους φθηνού εργατικού δυναμικού…
Και για να σοβαρευτούμε, η πρόθεση να αποτελέσει η Αθήνα διεθνές κέντρο είναι από την μεταξική περίοδο, εμφανίστηκε ξανά επί Παττακού, συνεχίστηκε επί Εβερτ ο οποίος χρησιμοποίησε τον παληό όρο «λιβανοποίηση», υλοποιήθηκε επί Σημίτη με την μεταφορά κεφαλαίων και επιχειρήσεων στα Βαλκάνια και την ΝΑ Ευρώπη μετά το 1991 [1] , και αποτελεί πλέον όχι απλά ευσεβή αποικιακό πόθο των ελλήνων επιχειρηματιών αλλά κατεύθυνση του Κεφαλαίου (επί τέλους και για την Ελλάδα μας που θα γίνει έτσι μεγάλη και τρανή αποικιακή δύναμη!). Σήμερα, είναι γνωστά τα ποσοστά της παραγωγής που έχουν μεταφερθεί και τα ποσά που έχουν επενδυθεί στα Βαλκάνια και την ΝΑ Ευρώπη από ελληνικό και «ελληνικό» κεφάλαιο.
«10+1 άξονες προτεραιότητας» (31-34)
1. προβολή της πολιτιστικής ταυτότητας
«Ανάδειξη της πολυστρωματικής διάστασης του πολιτισμού….. Ο πολιτισμός ως έννοια πολυδιάστατη, με έμφαση στη διαχρονική διάσταση και τη σύγχρονη καινοτομική παραγωγή, σε συνδυασμό με το Θαλάσσιο μέτωπο και τους πολλαπλούς του ρόλους, ανάγεται σε βασική συνιστώσα για τη χωρική, οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση της Αθήνας» (31). Εχει παρέλθει η «Ανοιξη» του ΄60, και ο μόνος πολιτισμός δυστυχώς που υπάρχει σήμερα είναι ο «επίσημος» ο οποίος μάλλον δεν αναφέρεται στις μεγάλες μάζες των πολιτών. Κυρίως αναφερόμαστε στο Μέγαρο Μουσικής, στο Φεστιβάλ Αθηνών (ή ό,τι απέμεινε από αυτό…) και στις εκδηλώσεις των ιδιωτικών φορέων (Τραπεζών, Μουσείων κ.α.). Και βέβαια η σύνδεση του Πολιτισμού με την «καινοτομική παραγωγή» δεν είναι τίποτα άλλο από την σύνδεσή του με την Αγορά, πράγμα που είναι σαφές με την μετατροπή των κρατικών Μουσείων σε ΝΠΙΔ, και υποθέτουμε ότι είναι γνωστές αυτές οι καταστάσεις στους συντάκτες του ΡΣΑ (διαμαρτυρίες και καταγγελίες για την εισβολή της οικονομίας της αγοράς» στο Εθνικό Αρχαιολογικό και τα άλλα κρατικά Μουσεία, στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης (σ’ αυτό από γεννησιμιού του…).
Οι πολιτιστικοί πόροι και δυναμικό που συγκροτούν τη διεθνώς αναγνωρίσιμη ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα της Αθήνας / Αττικής, συνδέονται κατ’ αρχήν με το ιστορικό βάθος, την ακτινοβολία των μνημείων, την ευδιάκριτη ιστορική τοπογραφία, αλλά και τις πολεοδομικές χαράξεις και αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της πόλης του 19ου αιώνα, όπως αυτές έχουν συναρτηθεί με τον αρχαίο και μεσαιωνικό ιστό. Επίσης, αναγνωρίζεται και προωθείται ως αναπόσπαστη συνιστώσα του πολιτιστικού δυναμικού της Αθήνας / Αττικής: (63).
Ε, ΟΧΙ ΠΙΑ !!! Σε ποιους απευθύνονται;; λες και δεν ξέρουμε την φαλκίδευση του άρθρου 4 του ΓΟΚ για τις συνεχείς παράνομες «ειδικές ρυθμίσεις» που παρ’ όλες τις αλλεπάλληλες Αποφάσεις του ΣτΕ επιμένουν να καταστρέφουν τα νεοκλασικά σε όλη την Ελλάδα (και την Αθήνα περισσότερο), σε όφελος της κερδοσκοπίας των ιδιοκτητών νεοκλασικών, ιδίως αν αυτοί είναι ιδιωτικοί οργανισμοί, τράπεζες και άλλα ευαγή Ιδρύματα….
Παράλληλα, ο στόχος αυτός συμβάλει στην ενεργοποίηση νέων δημιουργικών επιχειρήσεων και νέων μορφών τουρισμού και ψυχαγωγίας και, γενικότερα, στην ανάπτυξη της πολιτιστικής οικονομίας. (64) ΤΟΥΣ ΞΑΝΑΞΕΦΥΓΕ : ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ !!!!! «γλώττα λανθάνουσα, ταληθή λέγει» όπως έλεγαν και οι ένδοξοι αρχαίοι ημών πρόγονοι…)
Στο σύνθετο αυτό πλέγμα πολιτιστικών χώρων σύγχρονης δημιουργίας, δραστηριοποιείται ήδη σημαντικό δυναμικό καλλιτεχνών (66) καλλιτέχνες «ενσωματωμένοι» στο Μέγαρο και στα άλλα ιδιωτικά Ιδρύματα π.χ. ιδιωτικά Μουσεία και άλλα πολλά «Πολιτιστικά Ιδρύματα» Τραπεζών κ.α. …
– Η μεσογειακή διατροφή αυτό πού κολλάει;;;; προβάλλεται και για την Αττική ως συγκριτικό πλεονέκτημα, σε συνδυασμό και με τις πολιτικές για την προστασία της αγροτικής γης και την ανάδειξη των παραδοσιακών προϊόντων της, στο πλαίσιο της συνδυασμένης ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών αστικού και πολιτιστικού τουρισμού. (66)
ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΓΙΑ ΝΑ ΕΚΠΟΝΗΣΕΙ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ «ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ -ΟΤΑΝ ΕΧΟΥΜΕ ΝΑ ΦΑΜΕ- ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ»
Προσωπικά δηλώνω υπεύθυνα ότι προτίθεμαι να μετέχω στην Τριμελή Επιτροπή Επίβλεψης του, μόνο αν στην «Μεσογειακή Διατροφή» περιλαμβάνονται και μερικά κοψίδια !
Αναδεικνύονται ο Μεγάλος Αρχαιολογικός Περίπατος και οι άξονες πάνω στους οποίους βρίσκονται οι σημαντικότεροι χώροι πολιτισμού της Πρωτεύουσας : Μέγαρο Μουσικής – Εθνική Πινακοθήκη – Βυζαντινό Μουσείο – Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης …………………..(69)
– Ενισχύονται νέες «πολιτιστικές διαδρομές» και συνδέσεις ως εξής :
– Σύνδεση Νέου Μουσείου Ακροπόλεως με Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, μέσω της Πανεπιστημίου,
– Σύνδεση Κεραμεικού με Ακαδημία Πλάτωνος και Λόφο Ιππείου Κολωνού, μέσω του ζεύγους Σαλαμίνος / Πλαταιών.
– Σύνδεση Ιστορικού Κέντρου
– …………………………………
Εντάξη στο ενιαίο δίκτυο πολιτιστικών διαδρομών των περιοχών Τουρκοβουνίων, Αρδηττού, Λυκαβηττού, Πεδίου του Αρεως. (69)
Τι ακριβώς θα κάνουν;; οι περισσότερες από τις αναφερόμενες «διαδρομές» είναι ήδη κορεσμένες αστικές αρτηρίες. μεγάλης κυκλοφορίας. Θα κάνουν την πολιτική της Μελίνας Μερκούρη που μίλαγε για σωτηρία της Ιεράς Οδού επειδή την σκέπαζαν με αρτηρία βαρειάς κυκλοφορίας ;; ξανά το ίδιο δούλεμα;; Μια φορά συνέβει κάτι σωστό στην Αθήνα σ’ αυτόν τον τομέα με τον Καλαντίδη, κι αυτό δεν ολοκληρώθηκε …
2. έμφαση στις πολιτικές κοινωνικής συνοχής
«Η ενίσχυση των χωρικών προϋποθέσεων για την αποφυγή / άμβλυνση φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού» (31). Από τον καιρό του Μαρξ έχει διατυπωθεί και αποδεικνύεται συνεχώς στην Ιστορία ότι ο χώρος μπορεί να εμποδίζει ή να διευκολύνει εν μέρει τις κοινωνικές καταστάσεις αλλά δεν είναι ο κυρίαρχος : η ήττα της Κομμούνας των Παρισίων, η νίκη του Οκτώβρη του ’17, η ήττα του Δεκέμβρη του ’44 ή η εν γένει πορεία των αναταραχών του Μάη του ΄68 ή του κινήματος των Banlieux το δείχνουν πολύ καθαρά : αλλού είναι τα κυρίαρχα στοιχεία των κοινωνικών εν γένει θετικών ή αρνητικών εξελίξεων : στην οικονομική τους βάση και στον βαθμό ανάπτυξης του κάθε κινήματος. Αλλωστε, αν εννοούν ότι αυτό θα επιτευχθεί μέσω αναπλάσεων, είναι πολύ γελασμένοι, μια και είναι γνωστή η πορεία των αναπλάσεων όπως αυτή γίνεται στον Δυτικό κόσμο (gentrification, εξευγενισμός για κάποιους και εκδίωξη για τους άλλους) απλά μετατίθεται στον χώρο το πρόβλημα αλλού…
3. ανασυγκρότηση του παραγωγικού ιστού
«Ενίσχυση της γεωργικής παραγωγής… Αναδιάρθρωση / ανασυγκρότηση του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα …με έμφαση κατασκευαστικές σε αναπλάσεις κλπ» (31) «….σύγχρονης πολιτιστικής παραγωγής και δημιουργικών μεταποιητικών δραστηριοτήτων».(31)
Γεωργία : Αφού όλα τα Μεσόγεια τα έκαναν κατοικία και ο Καμπάς γίνεται Μώλ, ενώ η Ελευσίνα έχει πήξει στις αποθήκες, τα logistics και την βιομηχανία και έχει χάσει τα υπόγεια ύδατά της, ο Ελαιώνας έγινε αποθήκη βαρέων χρήσεων κλπ κλ.
– Για το Μητροπολιτικό Κέντρο Πειραιά, επιδιώκεται:
– Ενίσχυση και ανασυγκρότηση της παραγωγικής και οικονομικής βάσης, σε κατεύθυνση σύγχρονων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Λειτουργική διασύνδεση των λιμενικών δραστηριοτήτων με τον αστικό ιστό. (44) ΟΜΟΙΩΣ, ΚΑΙ ΟΙ ΛΙΜΕΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΓΡΑΦΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΒΛ. COSCO, ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΑΙ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑ ΚΛΠ…)
Υποδοχείς ανάπτυξης για την Υποενότητα Μεσογείων αποτελούν οι θεσμοθετημένες περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα, με έμφαση σε καινοτομικές μορφές ανάπτυξης στους αναπτυξιακούς υποδοχείς Κορωπίου, Παιανίας, Σπάτων του ευρύτερου Πόλου Περιοχής Αεροδρομίου. Στην ίδια Υποενότητα προάγεται η συνέργεια περιβάλλοντος και οικονομίας με το φυσικό περιβάλλον να αντιμετωπίζεται ως πλουτοπαραγωγικός πόρος προς διαφύλαξη, προστασία και ανάδειξη. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη διαφύλαξη του Αττικού Τοπίου, της βιοποικιλότητας και των παραδοσιακών καλλιεργειών.(46) Με απλά λόγια, για όσους γνωρίζουν και την φρασεολογία των πολιτικών (δυστυχώς και πολεοδόμων που παίζουν το παιχνίδι τους…) όλα αυτά σημαίνουν ότι τα Μεσόγεια εξακολουθούν να αναπτύσσονται σε τριτογενείς υπηρεσίες, άλλωστε οι «καινοτόμες» μορφές ανάπτυξης είναι ήδη εκεί : ΙΚΕΑ, ΚΩΤΣΟΒΩΛΟΣ κ.α. που ήδη λειτουργούν.
Δυστυχώς, η επαναλαμβανόμενη φράση «…η πολεοδομική οργάνωση των οποίων αποτελεί άμεση προτεραιότητα…» σημαίνει απλά ενίσχυση της τάσης, μ΄ άλλα λόγια όλη η Λαυρεωτική οικόπεδα.
4. ενδυνάμωση και αναδιανομή των πόρων αστικής ανάπτυξης
«Πολιτική γης και άντληση πόρων από την άνοδο των τιμών λόγω έργων και παρεμβάσεων, για τη διάχυση του οφέλους πού προκαλείται και τη συνολική βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος. Η αστική ανασυγκρότηση υποστηρίζεται και από τις προσόδους που δημιουργεί». (32)
Αν και η φρασεολογία είναι θολή, είναι σαφές ότι πρόκειται για αναδιανομή της γαιοπροσόδου ανάμεσα στον δημιουργό της (Κράτος) και τον χρήστη της (Ιδιώτες). Λογικό είναι, και ουσιαστικά συνεχίζει τον περίφημο Νόμο 947/78 του Μάνου και την συνέχειά του, τον 1337/83 του Τρίτση, όμως ο τρόπος υπολογισμού της κατανομής των εισφορών σε σχέση με το μέγεθος της ιδιοκτησίας μέχρι τώρα λειτούργησε σε βάρος της μικρομεσαίας ιδιοκτησίας και όχι της μεγάλης (όπως άλλωστε και όλο το φορολογικό σύστημα, όπως φαίνεται και με τα «μέτρα» της τελευταίας διετίας). Θα μπορέσει το ΡΣΑ να γίνει πιο εξειδικευμένο, ή θα αφήσει «λόγω αρμοδιότητας» το Υπουργείο Οικονομικών να ασκήσει την γνωστή πολιτική του;;
Εργαλεία πολιτικής γης
Για την εφαρμογή της πολιτικής και των στόχων του Ρυθμιστικού και για την αύξηση της αποτελεσματικότητας και του κοινωνικού προσανατολισμού του συστήματος χωρικού σχεδιασμού, προτείνεται να καθιερωθούν θεσμοί και εργαλεία πολιτικής γης με τη μορφή νέων ή με βελτιώσεις των υφιστάμενων, τα οποία αποσκοπούν:
Στη δικαιότερη κατανομή της υπεραξίας γης που προκύπτει από την αστική ανάπτυξη, με τη «παρακράτηση» μέρους αυτής από το δημόσιο και την αναδιανομή της σε έργα περιβαλλοντικής και πολεοδομικής αναβάθμισης, των οποίων η αναγκαιότητα προκύπτει ως συνέπεια από την αστική ανάπτυξη. (106) Όλα αυτά είναι δίκοπα μαχαίρια, αν εφαρμοστούν σωστά αποδίδουν, αν όχι ευνοούν τους μεγάλους και την πρόσθετη φορολόγηση, όπως έχει γίνει ως σήμερα. Πάντως από το κείμενο δεν προκύπτει κάτι νέο που θα διασφαλίζει τίποτα από όσα λένε (το ΕΤΕΡΠΣ ισχύει από το 1970, και το περιβαλλοντικό τέλος βενζίνης από το 1990, όμως όσες φορές έχουν γίνει ερωτήσεις στην Βουλή «πόσα εισπράχτηκαν και πού πήγαν τα χρήματα» κανείς δεν απάντησε (και παράνομα, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής).
5. περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης
«…αυστηροποίηση νομικών ρυθμίσεων…μετατροπή σε γεωργική γή…πληρωμή επιβάρυνσης πόλης από τα αυθαίρετα…> πράσινο ταμείο
Επιπλέον, για τον κοινωνικό έλεγχο του φαινομένου της παράνομης δόμησης στις προστατευόμενες φυσικές περιοχές, συντάσσονται και δημοσιοποιούνται σε ετήσια βάση κατάλογοι όλων των πράξεων χαρακτηρισμού αυθαιρέτων και επιβολής προστίμων σε εκτός σχεδίου περιοχές και στην παράκτια ζώνη. (56) Για τα αυθαίρετα προβλέπει πρόστιμα και κανένα μέτρο ανάσχεσής τους ! ΠΡΟΣΕΞΤΕ !! «ΠΡΟΣΤΙΜΩΝ» ΟΧΙ «ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗΣ» ! ΠΑΛΙ ΘΑ ΚΤΙΣΟΥΜΕ Ο,ΤΙ ΕΧΕΙ ΑΠΟΜΕΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΔΑΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΣΠΡΑΞΟΥΜΕ ΦΟΡΟ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ !
– Ενσωμάτωση στο κόστος της εκτός σχεδίου οικοδόμησης της επιβάρυνσης που επιφέρει σε αστικές υποδομές και περιβάλλον, μέσω θέσπισης αντισταθμιστικών οφελών και ενίσχυσης του Πράσινου Ταμείου.(106) ΕΠΟΜΕΝΩΣ ΙΣΧΥΕΙ ΑΥΤΌ ΠΟΥ ΛΕΓΑΜΕ: ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΠΛΗΡΩΣΕΙΣ!!!! (είναι και αυτό μια κάποια πρόοδος από την εποχή του Τρίτση, εκείνος έλεγε «αν το δηλώσεις, μπορεί να το σώσεις» τώρα μας λέει το σημερινό ΡΣΑ «αν το πληρώσεις το σώζεις σίγουρα» !
– Προώθηση δυνατοτήτων εναλλακτικών χρήσεων στην εκτός σχεδίου γη, κυρίως στον γεωργικό τομέα και ορισμένων ήπιων χρήσεων, με την προϋπόθεση ότι συνδέονται με ειδικού τύπου οικονομικές λειτουργίες που υποστηρίζουν τη διατήρηση και ανάδειξη του αγροτικού χαρακτήρα της περιοχής. Σύμφωνοι, πώς όμως; (στο Σχέδιο Νόμου ελάχιστες είναι οι δεσμεύσεις και περιορισμοί, ουσιαστικά δεν κατοχυρώνεται νομικά).
6. ολοκλήρωση των πράσινων τόξων και οικολογικών διαδρόμων
Συγκρότηση δικτύου πράσινων τόξων στον εξωαστικό και περιαστικό χώρο και οικολογικών διαδρόμων στον αστικό χώρο (32). Κριτική σ’ αυτό το κεφάλαιο βλ. την κριτική στον αντίστοιχο Χάρτη.
7. αστική αναζωογόνηση με ανακύκλωση γής και οικοδομής
Η ενθάρρυνση της στροφής της οικοδομικής δραστηριότητας σε έργα αναπλάσεων με βιοκλιματικές μεθόδους (32). Τις αναπλάσεις θα τις χρηματοδοτήσει το Κράτος; Τότε έχουμε μια κλασσική μέθοδο, εκείνη της αντιμετώπισης μιάς οικονομικής κρίσης με την κρατική χρηματοδότηση σε δημόσια έργα, τακτική που εφάρμοσε η ναζιστική Γερμανία (μόνο που εκεί τα δημόσια έργα ήταν συνυφασμένα και με πολεμικές προετοιμασίες, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία). Όσο για τις βιοκλιματικές μεθόδους, θα μπορούσε να είχε δύο όψεις, την μία όπως τα δημόσια έργα που είδαμε (μέσω κρατικής χρηματοδότησης), και την άλλη μέσω ιδιωτικής, είτε άμεσα από τους ιδιοκτήτες (τους επιβάλλεται -όπως περίπου ήδη γίνεται- η ενεργειακή θωράκιση δια Νόμου) είτε έμμεσα από ιδιώτες, αλλά αυτό είναι επίσης μιά άλλη ιστορία. Ούτως ή άλλως όμως θα όφειλε το ΡΣΑ να αποσαφήνιζε το τι προτείνει, αλλιώς απομένει ένα γενικόλογο και ανεφάρμοστο ευχολόγιο.
8. τόνωση της κεντρικότητας
«Ενδυνάμωση της πολυλειτουργικότητας των κέντρων…… Ανάδειξη της πολυλειτουργικής και κοινωνικά πολυσυλλεκτικής φυσιογνωμίας… Παρεμβάσεις αναζωογόνησης, με αναβάθμιση του δημόσιου χώρου…(33). Εχω πεί πολλές φορές ότι είναι απαραίτητα ορισμένα έργα στο κέντρο (αναπλάσεις, μεταφορικά συστήματα κ.α.) και τα θεωρώ απαραίτητα για το σύνολο των κατοίκων ακόμη και με την δυσμενή προοπτική να ωφεληθούν υπέρμετρα κάποιοι, όμως μην περιμένουμε να αναδειχθεί η «κοινωνικά πολυσυλλεκτική φυσιογνωμία» ή άλλα ηχηρά παρόμοια, διότι απλούστατα ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ.
9. ενίσχυση της βιώσιμης κινητικότητας
Έμφαση στα Μέσα Σταθερής Τροχιάς και την προσιτή σε όλους δημόσια συγκοινωνία…. ήπιων μέσων μετακίνησης, όπως το ποδήλατο και το περπάτημα… Συμπληρωματικότητα και οργάνωση όλων των μέσων μεταφοράς….» (33) «…οι παρεμβάσεις για τη βελτίωση της βιώσιμης κινητικότητας υποστηρίζονται και από τις προσόδους που δημιουργούν…» (33). Είναι, πιστεύω, το πιο σωστό και προσγειωμένο κεφάλαιο στο τωρινό ΡΣΑ, όχι μόνο διότι έχει απορρίψει εντελώς τις εργολαβικές θέσεις του «ΡΣΑ Σουφλιά» το οποίο γέμιζε αυτοκινητόδρομους, κόμβους και σήραγγες όλη την Αθήνα και την Αττική, αλά και διότι οι προτάσεις του υπέρ των Μέσων Μαζικών Μεταφορών (ΜΜΜ) και ειδικότερα Μέσων Σταθερής Τροχιάς (ΜΣΤ) και εναλλακτικών μέσων είναι σωστές και εφαρμοσμένες ήδη στον ευρωπαϊκό χώρο από δεκαετίες. Δεν υπάρχει καμμία παρατήρηση σ’ αυτόν τον τομέα, ο οποίος έχει το προσόν να μην είναι δίγλωσσος ή να υποκρύπτει άλλα από εκείνα τα οποία παρουσιάζει ή να αντιφάσκει από την γενικότητα στην εφαρμογή, και κυρίως είναι συγκεκριμένος χωρίς γενικότητες και ευχολόγια.
10. στροφή προς το θαλάσσιο μέτωπο
«προώθηση πολιτικών που έχουν ήδη δρομολογηθεί και επεξεργασία νέων για την προστασία, άνοιγμα, αναβάθμιση…. συστατικό στοιχείο της φυσιογνωμίας της Αθήνας / Αττικής – Μεσογειακής Πρωτεύουσας, αναντικατάστατος περιβαλλοντικός πόρος σε κίνδυνο λόγω κλιματικής αλλαγής…. χωρίς εντατικές χρήσεις και με τόνωση του δημόσιου χαρακτήρα του.» (33). Αν ως «δρομολογημένες πολιτικές» εννοεί τα ολυμπιακά έργα, σωθήκαμε !!! τι να δούμε; Την αλάνα του Φαληρικού Ορμου, την τσιμεντοποίηση του Αγίου Κοσμά, την επαπειλούμενη τσιμεντοποίηση (κατάρα του Κατάρ) του Ελληνικού; τι;; Και γιά ποιόν «δημόσιο χαρακτήρα μιλάμε ;;; τίνος;;; και σε ποιούς χώρους του θαλάσσιου μετώπου δεν έχει ήδη γίνει εντατική εκμετάλλευση με εντατικές χρήσεις;;;
Το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος με επιστημονικό υπεύθυνο τον συνάδελφο Νίκο Μπελαβίλλα, έχει εκπονήσει συγκεκριμένη μελέτη για το μέλλον του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού όπου διατηρούνται μόνο τα υπάρχοντα κτήρια (του Saarinen κ.α.) και το υπόλοιπο διαμορφώνεται σε μητροπολιτικό πάρκο. Από ό,τι φαίνεται όμως στα επίσημα κείμενα του ΡΣΑ η μελέτη δεν έχει ληφθεί υπ’ όψιν…
+1. βελτίωση του συστήματος χωρικού σχεδιασμού και διακυβέρνησης
«…προώθηση δομών διακυβέρνησης που θα διασφαλίζουν οριζόντιες συνεργασίες μεταξύ φορέων….. επιχειρησιακή διάσταση του σχεδιασμού μέσω προγραμματισμού διακριτών δράσεων, σύνδεσής τους με τις κατάλληλες πηγές χρηματοδότησης….» (33). Τώρα μάλιστα, αν εννοούν τις διαδικασίες fast-truck και αν εννοούν ως «κατάλληλες πηγές χρηματοδότησης» τα ψιχία του ιδιωτικού κεφαλαίου σε μιά ΣΔΙΤ, σωθήκαμε…
ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΧΑΡΤΩΝ Ο ΛΟΓΟΣ:
Γενική παρατήρηση για τους χάρτες. Πρόκειται για ανίσχυρα νομικά κείμενα μια και δεν είναι συγκεκριμένοι αλλά διαγραμματικοί/συμβολικοί με κύκλους, βέλη, τόξα και άλλα σχεδιαστικά γενικά σύμβολα και σε κλίμακα 1:100.000, και δεν περιλαμβάνουν ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ ΣΕ ΑΝΑΓΝΩΣΙΜΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΙΜΗ ΚΛΙΜΑΚΑ (1: 20.000 ή 1: 10.000). Δυστυχώς και το Σχέδιο Νόμου, προσπαθεί να περιγράψει ονομαστικά τις περιοχές, και αν μεν πρόκειται για λιμνούλα, εντάξει, αλλά για περιοχή, ποτάμι, υγροβιότοπο, κέντρο, πόλο ανάπτυξης κ.α. αυτό χωρίς αναγνώσιμο χάρτη δεν γίνεται και δημιουργεί νομικές ασάφειες με γνωστά αποτελέσματα.
ΑΝΤΙΘΕΤΑ, ΦΟΒΑΜΑΙ ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΔΙΔΑΧΤΕΙ ΑΠΟ ΤΟ «ΡΣΑ 1985» ΤΟΥ ΤΡΙΤΣΗ (Ν1515/1985)ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΠΑΡ’ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΥΣ ΤΟΥ, ΕΙΧΕ ΜΕΡΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΕΝΑ, ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΒΟΗΘΑΝ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ (ΟΣΟ ΚΑΙ ΟΠΟΥ ΙΣΧΥΕΙ ΠΛΕΟΝ Ο Ν.1515/85 ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΤΟΝ Ν.2052/92 ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΟΛΥΜΠΙΑΔΟΣ ΝΟΜΟΥΣ ΕΧΕΙ ΑΝΑΤΡΑΠΕΙ ΣΧΕΔΟΝ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ) ΣΤΗΝ ΑΠΟΤΡΟΠΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣτΕ ΕΦ’ ΟΣΟΝ ΔΕΝ ΑΝΑΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ (ΒΕΒΑΙΑ ΕΙΔΑΜΕ ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΜΕ ΤΟ ΜΩΛΛ, ΕΙΠΕ ΤΟ ΣτΕ ΟΤΙ «ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ» ΚΑΙ ΞΕΜΠΕΡΔΕΨΑΜΕ!
(βάφτισε ο καλόγερος το κρέας ψάρι και όλα εντάξει, βοήθειά μας!)
Χάρτης 1
Σχόλια στον Χάρτη 1 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ»: Εμφανίζονται ως πόλοι ανάπτυξης όλες οι εναπομείνασες ελεύθερες δόμησης περιοχές : Λαύριο, Μεσόγεια, Θριάσιο, Αυλώνα, η κεντρική περιοχή Αθηνών και Πειραιά, το Θριάσιο και τα Μέγαρα και η περιοχή του mall Lamda Development στην Νεραντζιώτισσα-Λ.Κηφισίας.
Περί των «πόλων ανάπτυξης»
Σύμφωνα με το ΡΣΑ , οι «πόλοι ανάπτυξης»
– Συγκεντρώνουν σημαντικό δυναμικό επιχειρηματικών δραστηριοτήτων δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα και, κατά περίπτωση, σημαντικό πολιτιστικό δυναμικό, επιτελικές και διοικητικές λειτουργίες ή και λειτουργίες αναψυχής και τουρισμού.
– Παρουσιάζουν σημαντικό αριθμό αναδυόμενων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
– Έχουν κομβική θέση στο δίκτυο μεταφορών.
– Συγκεντρώνουν φθίνουσες παραγωγικές δραστηριότητες με σημαντικό και, κατά περίπτωση, αρχιτεκτονικά αξιόλογο κτιριακό απόθεμα που εγκαταλείπεται, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει ως αναπτυξιακή ευκαιρία για την εγκατάσταση νέων χρήσεων. (39)
Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικά προσανατολισμένης ανάπτυξης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στο δίκτυο των πόλων, προβλέπονται διαδικασίες για τη διευκόλυνση της εγκατάστασης και την επίσπευση των διαδικασιών αδειοδότησης μονάδων του δευτερογενούς και επιλεγμένων μονάδων του τριτογενούς τομέα, με την προϋπόθεση ότι η χρήση περιλαμβάνεται στον αναπτυξιακό προσανατολισμό του κατά περίπτωση πόλου. Με την ως άνω προϋπόθεση, είναι δυνατή και η κατ’ εξαίρεση επέκταση θεσμοθετημένων επιχειρηματικών υποδοχέων για την εγκατάσταση μεγάλων μονάδων στους τομείς συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Αττικής. (40).
Ουσιαστικά, πέρα από την τυπική φρασεολογία, πρόκειται απλά για μεταφορά εκτός πολεοδομικού συγκροτήματος μεγάλου μέρους της οικοδομικής δραστηριότητας η οποία δεν επιθυμεί λόγω κόστους γής να μείνει σε κεντρικές περιοπχές, (διεθνές φαινόμενο, ουσιαστικά μιλάμε για μικρές ελληνικές Defance…) και μάλιστα με διαδικασίες fast track, σημειώνεται η τάχα «κατ’ εξαίρεση» (αυτές ουσιαστικά αφορά) επέκταση .. κλπ για την εγκατάσταση μεγάλων μονάδων, πρακτικά μιλάμε για την συγκεντροποίηση του Κεφαλαίου στον χώρο των επιχειρήσεων και στον χώρο του Λεκανοπεδίου.
Θωράκιση γεωργικής γής, σωστό, αλλά πουθενά δεν το διασφαλίζει ούτε σχεδιαστικά, ούτε νομικά.
Το δίκτυο των Αναπτυξιακών Πόλων διαρθρώνεται ως εξής:
Πόλοι Διεθνούς και Εθνικής Εμβέλειας
– Πόλος Αθήνας – Πειραιά. Περιλαμβάνει:
– Μητροπολιτικό Κέντρο Αθήνας – Μητροπολιτικό Κέντρο Πειραιά
– Περιοχή Επιβατικού / Εμπορευματικού Λιμένος Πειραιά
– Ελαιώνας
– Αστικές Λεωφόροι Συγγρού, Πειραιώς, Ιερά Οδός
– Πόλος Θαλάσσιου Μετώπου: Φαληρικός Όρμος έως Ελληνικό
– Ερευνητικός – Εκπαιδευτικός Πόλος Ζωγράφου – Αγ. Παρασκευής : Πανεπιστημιακά Συγκροτήματα, Ερευνητικά Κέντρα, Νοσοκομεία
Δίκτυο Πόλων Διαπεριφερειακής Εμβέλειας
– Πόλος Βόρειου Λεκανοπεδίου. Περιλαμβάνει:
-Μαρούσι
– Νέα Ιωνία
– Υποδοχείς επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Μεταμόρφωσης – Κηφισιάς
-Πόλος Θριάσιου Πεδίου. Περιλαμβάνει:
– Πόλη της Ελευσίνας
– Υποδοχείς επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Θριασίου
-Πόλος Περιοχής Αεροδρομίου. Περιλαμβάνει:
– Πάρκο Αεροδρομίου
– Οικισμοί Κορωπίου, Παλλήνης, Σπάτων
– Υποδοχείς επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Κορωπίου, Παιανίας, Σπάτων
– Πόλος Λαυρεωτικής : Πόλη του Λαυρίου
– Πόλος Αυλώνα: Οικισμός και υποδοχείς επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Αυλώνα
– Πόλος Μεγάρων: Πόλη και υποδοχείς επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Μεγάρων (40-41)
ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ. Οι «πόλοι ανάπτυξης» είναι σαφώς όχι μόνον η νομιμοποίηση αλλά και η επέκταση των υφισταμένων τάσεων. Πουθενά δεν διαφαίνεται προσπάθεια ελέγχου της «ανάπτυξης», ούτε καν περιορισμού της, ή η χωροθέτησή της σε περιοχές συμβατές με την πολεοδομική δομή της Αττικής (παρ’ όλα τα ηχηρά λόγια περί αναζωογόνησης. ανακύκλωσης, επανάχρησης κλπ υποβαθμισμένων περιοχών) αντίθετα, βαφτίζονται ως «πόλοι» όλες οι περιοχές που ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΙΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ (ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΩΝ, ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΚΛΠ). ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΝΑ ΕΠΕΝΔΥΕΤΑΙ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ (ΒΙΕΝΝΗ, ΕΛΣΙΝΚΙ, ΡΟΤΕΡΝΤΑΜ, ΛΟΝΔΙΝΟ ΚΛΠ ΚΛΠ.
Νομίζω ότι μετά από αυτές τις παρατηρήσεις, και για όποιον γνωρίζει την πολεοδομική τοπογραφία της Αττικής δεν χρειάζεται να σχολιαστούν ιδιαίτερα οι «πόλοι» αυτοί, άλλωστε σε πολλά σημεία του κειμένου έχουν ήδη γίνει αναφορές
Χάρτης 2
Χάρτης 3
Ο Χάρτης 3. είναι σαφής: η διόγκωση της «ανάπτυξης» εκεί όπου την αποζητά το Κεφάλαιο και με τον τρόπο με τον οποίο την αποζητά, είναι περισσότερο από καθαρή: τριτογενείς υπηρεσίες (γραφεία και εμπόριο μεγάλης κλίμακας, μωλλ, πολυεθνικές κλπ όπως ήδη γίνεται τώρα) σε όλη την Αττική, Κέντρο, Παραλία, Θριάσιο, Μέγαρα, Μεσόγεια, Βόρεια Προάστεια και Λαύριο. Αν αυτό είναι το ΡΣΑ αναρωτιέμαι σε τι διαφέρει άραγε από του Σουφλιά, ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΛΥΜΕΝΗ ΜΕ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ «ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ» ΔΙΑΤΥΠΩΣΕΙΣ ΦΡΑΣΕΟΛΟΓΙΑ…. (τι ρόλο άραγε έπαιξε εκείνη η ρημάδα η ημερίδα το 2009 που κατακεραυνώσαμε και εξαφανίσαμε από προσώπου γής τον συμπαθέστατο κατά τα άλλα Σαρακατσάνο (ο οποίος μεταξύ μας έσωσε και τον Καραμανλή από τους μπελάδες της τρόϊκας !!!!!)
Γενική παρατήρηση για όλα τα παραπάνω: δεσπόζουν οι «επιχειρηματικές δραστηριότητες» ΠΑΝΤΟΥ και στον Ελαιώνα, και στα Μεσόγεια και στο Μαρούσι και παντού. Τριτογενοποίηση της οικονομίας μέχρι τα αυτιά…
Το έλεγε ο προφητικός (;!) Τζανίκος, «θα φτιάξω το Μαρούσι Μανχάτταν» (το’πε και το’κανε !)
Χάρτης 4.
Ο χάρτης 4. Όχι μόνο είναι ασαφής χωρικά και δεν επιβάλλει καμμία εφαρμογή του, αλλά οι προτάσεις του είναι επιπέδου φοιτητικών εργασιών εξαμήνου (ούτε κάν διπλωματικών…):
– «τόξο πρασίνου» : άγνωστο για ποιο λόγο, περιλαμβάνει (ανεξάρτητα από το ανάγλυφο του εδάφους) τα όρη της βόρειας Αττικής, και σχεδιάζεται φοιτητικώ τω τρόπω επικαλύπτοντας όρη και βουνά, πολεοδομημένες περιοχές αφήνοντας εκτός τους μισούς ορεινούς όγκους .– «αστικό πράσινο» τον Υμηττό, Πεντέλη, Αιγάλεω και όρη Λαυρεωτικής. Μήπως διότι υφίστανται ισχυρές πιέσεις «αξιοποίησης» η οποία είναι ευχερέστερο να γίνει αποδεκτή σε «αστικό πράσινο» και όχι σε ορεινό φυσικό περιβάλλον; (λέμε, μήπως…)– «διάδρομοι πρασίνου» εντελώς φοιτητική σχεδίαση, διάδρομοι χωρίς καμμία λογική, χωρίς να λαμβάνουν υπ’ όψιν το ανάγλυφο του εδάφους, τις χρήσεις γής, σε άσχετες θέσεις, λές και πετάν με ελικόπτερο επάνω από οπουδήποτε
– «οικολογικά γεωργικά πάρκα». Χωρίς αιτιολόγηση γύρω από το νέο Αεροδρόμιο (με χιλιάδες τόννους καυσαέριο ετησίως που επικάθεται στις γύρω περιοχές) και σε περιοχές στην βόρεια Αττική: δίπλα στην βιομηχανική περιοχή Αυλώνας (και μελλοντική «πύλη βιομηχανικής κ.α. ανάπτυξης», στην περιοχή Ωρωπού, στο οροπέδιο των Σκούρτων (περιοχές ήδη με μολυσμένα με εξασθενές χρώμιο υπόγεια ύδατα), και στην περιοχή των Μεγάρων (γνωρίζουμε σε τι κατάσταση είναι εκεί τα εδάφη από τις βιομηχανίες Αγίων Θεοδώρων-Ελευσίνας -οι υπόγειοι ορίζοντες είναι πιο εκτεταμένοι και ανεξάρτητοι απ’ό το ανάγλυφο του εδάφους, για παράδειγμα ο υ.ο. των Οινοφύτων φθάνει μέχρι την απέναντι ακτή της Εύβοιας (Δήμος Μεσσαπίων) και τον Ωρωπό). Βέβαια, μεγάλη και γνωστή αλυσσίδα εμπορίας τροφίμων με δεκάδες supermarkets στην Αθήνα, μας σερβίρει «οικολογικά προϊόντα» Θηβών, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία….
Διαχείρηση υδάτων, απορρίμματα
Η πρόληψη με μέτρα για τη μείωση των μη διαπερατών επιφανειών, την ανάσχεση των ομβρίων, την επεξεργασία και διοχέτευση στον υδροφόρο ορίζοντα και τη φιλική στο περιβάλλον αντιπλημμυρική λειτουργία των ρεμάτων. (57) Τι ωραία που τα λένε, αλλά και πόσο αντίθετα από όσα έχουν κάνει, το είπαμε στην αρχή.
Συγκεκριμένα, προβλέπονται:
– Για τα υπόγεια ύδατα: Σύνταξη υδρογεωλογικών μελετών και χαρτών και προώθηση της αποταμίευσης των επιφανειακών υδάτινων πόρων, του εμπλουτισμού, καθώς και αποκατάστασης υποβαθμισμένων υπόγειων υδροφορέων και δημιουργίας στρατηγικών αποθεμάτων. (57) ΑΣΩΠΟΣ!!!
– Διαχείριση των απορριμμάτων που βασίζεται στο τρίπτυχο ανακύκλωση-κομποστοποίηση-επανάχρηση και στην εφαρμογή του συστήματος των «τεσσάρων κάδων», με στόχο τη βέλτιστη δυνατή διαλογή στην πηγή. Βασικής σημασίας είναι η ενημέρωση των πολιτών για τους στόχους μείωσης των απορριμμάτων στην πηγή.(58)
Επιπλέον, επιτρέπεται η εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από βιοαέρια, σε συνδυασμό με μονάδες επεξεργασίας στερεών και υγρών αποβλήτων. (59) ΒΛΕΠΕ ΣΕΛΙΔΑ 4 ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ, ΤΑ ΕΙΠΑΜΕ.
– Αμεσα προωθείται η θεσμοθέτηση δύο μεγάλων θεματικών πολιτιστικών πάρκων εντός προστατευόμενων περιοχών ορεινών όγκων Πάρνηθας και Λαυρεωτικής, το κτήμα Τατοϊου και το υπαίθριο Ιστορικό Μεταλλευτικό Πάρκο Λαυρεωτικής. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μελέτες για τη οριοθέτηση των περιοχών αυτών και τον καθορισμό περιοριστικών διατάξεων σε χρήσεις και σε δόμηση, ώστε να διατηρήσουν τα ιδιαίτερα ιστορικά χαρακτηριστικά τους. Στις ως άνω μελέτες, εκτός της υφιστάμενης κατάστασης, γίνεται προσπάθεια προσέγγισης της μορφής του τοπίου (διαμόρφωση, φυτεύσεις κλπ) και της εξέλιξής του. (71) ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΟΜΗΣΗ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΡΥΜΟ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ;;;; !!!!! (αναρωτιέμαι τι περισσότερο έλεγε ο φουκαράς ο Σουφλιάς και τον ξεσκίσαμε….).
Επίσης, επιδιώκεται η αρμονική ένταξη των Ολυμπιακών Ακινήτων στα Μητροπολιτικά Πάρκα, με την επανεξέταση των μεταολυμπιακών χρήσεων που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί. (121) Τώρα μάλιστα, στα golden μώλλ της Λ.Κηφισίας και στα σούπερμάρκετ της Ομορφοκλησσιάς ….
Χάρτης 5
Σημαντικός πολιτιστικός χώρος/περιοχή συγκέντρωσης πολιτιστικών δαστηριοτήτων: πρόκειται για σχεδόν τυχαία επιλογή κατά την άποψή μου, εκτός αν υποκρύπτεται κάτι άλλο.
Περιστέρι, ;;;;
Μαρκόπουλο, ;;;; (υπάρχουν πολλές μικρής έκτασης διάσπαρτες αρχαιότητες – όσες δεν έγιναν μπάζα των εργολάβων του αεροδρομίου όπως το Ζάγανι)
Κηφισιά, εννοεί τα νεοκλασικά της ή τα εμπορικά κέντρα της; Εχει βέβαια και ένα-δυό πολιτιστικούς συλλόγους, αλλά από τέτοιους είναι γεμάτη σύμπασα η Ελλάς και το Αργος…
Ανω Σούλι, εννοεί ολόκληρο την Μαραθώνα;; (ό,τι απόμεινε από τα Ολυμπιακά έργα και τις πολυκατοικίες…)
Γλυφάδα ;;;;
Βουλιαγμένη ;;; οι κάποιες συναυλίες κλασικής μουσικής που δινόταν στην Λίμνη προ ετών ή το beach party του Κελαϊδόνη της δεκαετίας του ‘80;; Τώρα η Βουλιαγμένη είναι περιοχή πολυτελών πολυκατοικιών και η Λίμνη αναψυκτήριο-πισίνα.
Ποιο άραγε είναι το κριτήριο; Η διενέργεια κάποιων ετήσιων εκδηλώσεων; Και πού είναι τότε τα Θέατρα της Πέτρας, το Σελεπίτσαρι, το πάρκο Τρίτση, κ.ά ;; μήπως η ύπαρξη δραστήριων πυρήνων;; και πού είναι τότε οι Αχαρνές με το ιδιαίτερα αξιόλογο μουσείο τους και τα Συνέδρια Λαογραφίας;; μήπως η ύπαρξη αρχαιοτήτων; Όλη η Αττική είναι γεμάτη αρχαιότητες από την προϊστορία μέχρι τον νεοκλασικισμό, μικρής έκτασης και διασπαρμένες.
Ξαναβλέποντας τον Χάρτη, επισημαίνουμε για παράδειγμα ότι το Μαρούσι είναι και «αναπτυξιακός πόλος με έμφαση στον πολιτισμό», άραγε για τις πολυκατοικίες του ή την εξαφανισμένη πλέον αρβανίτικη παράδοση;; Υποενότητα Βόρειας Αττικής (47) Σε αυτή την Υποενότητα, προάγεται η περιβαλλοντική και οικονομική αειφορία με κύριους άξονες την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα, καθώς και την ανάδειξη του διεθνούς ακτινοβολίας δικτύου πολιτιστικής κληρονομιάς οι αρβανίτες του Μαρουσιού και των Κιούρκων;;;; (μίρι-μίρι πρά ω’ρέ μπίρο’μ !)
Φοβάμαι ότι η πιθανότερη ερμηνεία που μπορούμε να δώσουμε είναι ότι μετά την ιστορική Απόφαση του ΣτΕ που χαρακτήρισε το «εμπόριο» του Golden… ως πολιτισμό, σίγουρα εννοεί το Maroussi City και τα malls του, αυτό άλλωστε συνάδει και με όσα αναφέρονται με έμφαση στο κείμενο για την οικονομική σημασία και ….χρήση του πολιτισμού.
Χάρτης 6
Δεν μπορώ να βγάλω άκρη με τα χρώματα, αλλά γενικά βλέπω τα ίδια Πολιτισμός-Τουρισμός παντού, γεωργική γή ό,τι απέμεινε και τα οικολογικά πάρκα στους ορεινούς όγκους, αν βλεπω καλά τότε υπονοεί ότι με το πρόσχημα του «οικολογικού πάρκου» θα εισβάλει η γεωργία στις δασικές εκτάσεις ή δεν ξέρω τί άλλο βαφτίσουν «οικολογικό» γιά κάθε είδους χρήση;;
Χάρτης 7
Χάρτης 8
Χάρτες 7 και 8. Τελικά οι προτάσεις για το μεταφορικό σύστημα είναι πολεοδομικά και κυκλοφοριακά-συγκοινωνιακά οι πιο σωστές και λογικές, και θα έλεγα αναμφισβήτητες. Απαλλάχτηκε το ΡΣΑ από τον καταιγισμό των μεγάλων κατασκευών οδικού δικτύου του «Σχεδίου Σουφλιά» οι οποίες και ήταν και το κύριο συστατικό του στοιχείο, πέρα από την άμετρη επέκταση κατοικίας και βνιομηχανίας την οποία τουλάχιστον είχε την ειλικρίνεια ( ή την αφέλεια) να μην κρύψει.
Επομένως εντάξει, αρκεί να γίνουν και να μην μείνουν ως ευχολόγια. Ομως πρέπει να σημειωθεί ότι στις λεπτομέρειες χρειάζεται ορθολογισμό το Σύστημα, όπως π.χ. να υπάρχει γραμμή (δρομολόγιο) αεροδρόμιο-ΣΣΛαρίσης του Προαστειακού και να μην μπλέκεται με το Κιάτο !, αναδιοργάνωση και σε τοπική βάση των δημοτικών συγκοινωνιών με εκείνες του ΟΑΣΑ, ορθολογισμό των γραμμών του ΟΑΣΑ ώστε να εξυπηρετούν και να μην αποτελούν κατάλοιπα της συγκοινωνιακής πολιτικής του 1960 κ.α.
Χάρτης 9
Πρόκειται νομίζω για το «συνολικό» σχέδιο, για το οποίο ισχύουν συνολικά και όλες οι παρατηρήσεις, αρχής γενομένης από την παρατήρηση της κλίμακας του σχεδίου (1:100.000) η οποία δεν διασφαλίζει νομικά τίποτα. Φοβάμαι ότι όσα κείμενα και να περιέχει ο Νόμος που θα εκδοθεί, αν δεν είναι σε συγκεκριμένη κλίμακα αναγνώσιμη ως χρήση εδάφους και όχι ως διάγραμμα τάσεων και προθέσεων, θα δίνει πάντα λαβή σε ερμηνείες κατά το δοκούν, ανάλογα με την εκάστοτε πολιτική βούληση.
Αν υπάρχουν λεπτομερή σχέδια στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ και του ΟΡΣΑ, και δεν περιληφθούν με ορισμένες προϋποθέσεις ποσότητας, κλίμακας, νομικού πλαισίου κλπ στον Νόμο (προφανώς ο Νόμος δεν μπορεί να περιλαμβάνει μελέτες ΓΠΣ ή ΖΟΕ κ.α., αλλά τις γενικές προδιαγραφές του πρέπει να τις περιλάβει σε σχέδια χρήσης εδάφους τουλάχιστον σε κλίμακα 1:20.000 , αλλιώς θα παραμείνουν στα συρτάρια των Υπηρεσιών αυτών, όπως τόσες και τόσες άλλες μελέτες τους.
Τέλος Α’ μέρους
του Γεωργίου Σαρηγιάννη
ομότιμου καθηγητή, Ε.Μ.Π
