Κατηγορία: πρωτογενής παραγωγή

Αλληλέγγυα και συνεργατική οικονομία

αναδημοσίευση από τη “Δοκιμή”

Αλληλέγγυα & Συνεργατική οικονομία: Ρήξη ή Ενσωμάτωση; [εισήγηση]

by  on 04/04/2013

*Η εισήγηση της εκδήλωσης «Συνεργατική & Αλληλέγγυα Οικονομία: Ρήξη ή Ενσωμάτωση;» που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 30/3 στο Αυτόνομο Στέκι.

Το ζήτημα “ρήξη ή ενσωμάτωση” δεν είναι φυσικά ένα ζήτημα που τέθηκε αποκλειστικά γύρω από το θέμα της Συνεργατικής ή της Αλληλέγγυας Οικονομίας, αντίθετα είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τα αντικαπιταλιστικά πολιτικά ρεύματα και τα κοινωνικά κινήματα από την στιγμή που άρχισαν να αμφισβητούν ριζικά τον καπιταλισμό. Το ζήτημα της “ρήξη ή ενσωμάτωση” δεν έχει να κάνει με κάποιους “κανόνες” με κάποια “μέτρα και σταθμά” που πρέπει να πιστοποιηθούν για να τοποθετηθεί ένα κίνημα, ένα κοινωνικό εγχείρημα, ένας εργατικός αγώνας, ένα ρεύμα ιδεών στην μια ή την άλλη όχθη. Αν αντιμετωπίσουμε το ζήτημα “ρήξη ή ενσωμάτωση” με έναν στατικό τρόπο σαν να είναι δύο σαφείς διακριτοί πόλοι, δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε πολλά πράγματα. Πρώτα και κύρια γιατί το κεφάλαιο έχει δείξει τόσο ισχυρούς μηχανισμούς ενσωμάτωσης όλων των μορφών αμφισβήτησης του από την μια, και από την άλλη γιατί παρ όλη την τεράστια ιδεολογική ηγεμονία και τα αστείρευτα μέσα κατασκευής συνέσεων αλλά και πειθάρχησης/καταστολής, τα σημεία ρήξης δεν σταματάνε ποτέ να επανεμφανίζονται και να αμφισβητούν τον καπιταλισμό.

Το ζήτημα  “ρήξη ή ενσωμάτωση” πρέπει να ιδωθεί σαν μια διαρκή κίνηση των στρατηγικών που επινοούν οι από κάτω απέναντι αλλά και ενάντια στις επιλογές του κεφαλαίου και ταυτόχρονα των στρατηγικών που συγκροτεί το κεφάλαιο ώστε να ξανά εγκολπώσει στις δικές του παραγωγικές και κοινωνικές σχέσεις αφυδατώνοντας το ριζοσπαστικά του χαρακτηριστικά. Αυτές οι κινήσεις δεν έρχονται κατ’ ανάγκη σε μια μετωπική αντιπαράθεση με ξεκάθαρα τα μέτωπα της σύγκρουσης αλλά συνήθως αντιπαρατίθενται διασχίζοντας η μια εγκάρσια την άλλη και προσπαθώντας η μια να διαβρώσει των σκληρό αξιακό (και άρα ανταγωνιστικό πυρήνα) της άλλης. Αντιλαμβανόμαστε το ζήτημα “ρήξη ή ενσωμάτωση” ως διαλεκτική αντίφαση της κίνησης του κεφαλαίου και της άρνησης του και όχι ως ένα δίπολο “καταστάσεων” ως τις δύο όχθες του ταξικού ανταγωνισμού.

Και μόνο η ονοματόδοτηση αυτού για το οποίο θέλουμε να μιλήσουμε σήμερα με το όνομα “Συνεργατική & Αλληλέγγυα Οικονομία” και όχι ως “Κοινωνική Οικονομία” έχει ακριβώς να κάνει μ” αυτήν την διαρκή σύγκρουσή για την νοηματοδότηση αυτών των παραγωγικών/οικονομικών πρακτικών, που εν μέσω κρίσης συγκροτούν τμήματα των από κάτω. Όχι μόνο ως μορφές οικονομικής επιβίωσης ή απαντήσεις στην καταστροφική διαδικασία υποτίμησης της εργασίας και των νέων περιφράξεων των μέσων της κοινωνικής αναπαραγωγής, αλλά και ως μια προσπάθεια εξεύρεσης εκ νέου του περιεχομένου της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Προφανώς η Συνεργατική & Αλληλέγγυα Οικονομία δεν μπορεί να έχει από μόνη της των χαραχτήρα των στρατηγικών που περιγράψαμε παραπάνω. Αντίθετα είναι αναγκαίο να συναρθρωθεί μια σειρά από άλλες μορφές, περιεχόμενα, δομές, κινήματα, αντιστάσεις για να ξεπεράσει τον απλό χαραχτήρα των οικονομικών εγχειρημάτων και να αποτελέσει μέρος της συνολικότερης κίνησης των από κάτω που έρχεται σε ρήξη με το κεφάλαιο.

Γιατί όμως η Συνεργατική & Αλληλέγγυα Οικονομία μπορεί να είναι μέρος αυτής της κίνησης πια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που της επιτρέπουν να συναρθρώνεται με τις στρατηγικές της ρήξης;

Αμφισβήτηση της υποτίμησης της εργασίας.  Η Σ&Α-Ο κατά κύριο λόγο αποτελεί κομμάτι της προσπάθειας των από κάτω να απαντήσουν στην υποτίμηση της αξίας της εργατικής δύναμης, βασικό συστατικό της στρατηγικής του κεφαλαίου για την ανασυγκρότηση της κερδοφορίας του. Σ” ένα περιβάλλον που η ανεργία φτάνει το 30% και στην νεολαία ξεπερνάει το 50% η δυνατότητα εργατικών αγώνων για την υπεράσπιση του μισθού και ενάντια στις απολύσεις γίνεται όλο και πιο μικρή. Αυτός ο ταξικός συσχετισμός αποτυπώνεται και στις αλλαγές της εργατικής νομοθεσίας. Όταν το ίδιο το κεφάλαιο αρνείται να αξιοποιήσει την εργατική δύναμη ελπίζοντας ότι αύριο θα το κάνει με ακόμα πιο συμφέροντες όρους, η λύση της αυτοαξιοποίησης από την μεριά εργαζομένων που βρίσκονται στα αζήτητα, αποτελεί μια μορφή απάντησης. Δεν είναι όμως απλά το θέμα “να βρούμε ένα μεροκάματο χωρίς αφεντικό”. Οι πρακτικές της αυτοαξιοποίησης, που φυσικά δεν εξαντλούνται στα πλαίσια της Σ&Α-Ο ανοίγουν ευρύτερα ζητήματα. Καταρχάς βάζουν το θέμα αυτοαξιοποίησης των ικανοτήτων παραγωγής  αλλά και της αυτοδιαχείρισης των μέσων παραγωγής, όχι με γνώμονα στενά  την οικονομική βιωσιμότητα όσων συμμετέχουν στις συνεργατικές κολεκτίβες, αλλά με ευρύτερα κριτήρια που έχουν να κάνουν με το περιεχόμενο και την ποιότητα της παραγωγής, την σύνδεση της με κοινωνικές ανάγκες, συμβιωτικές σχέσεις με το περιβάλλον και την φύση κλπ. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι συνεργατικές κολεκτίβες λειτουργούν εκτός αγοράς, αλλά μάλλον στα όρια της.

Αμφισβήτηση της μισθωτής εργασίας. Όχι της αμειβόμενης εργασίας, αλλά της μισθωτής εργασίας, δηλαδή της εργασίας που αμείβεται με βάση την αξία της εργασίας- εμπόρευμα στα πλαίσια της καπιταλιστικής σχέσης. Αντίθετα στα πλαίσια της Σ&Α-Ο τα κριτήρια της αμοιβής της εργασίας μπορεί να είναι τελείως διαφορετικά από αυτά της αγοράς και το βασικότερο να είναι αποτέλεσμα της κοινής απόφασης της συνέλευσης των μελών της κάθε κολεκτίβας. Σαν χαρακτηριστικό παράδειγμά θα φέρουμε τους εργάτες της Ζανόν που την  στιγμή που μπορούσαν αντί να αυξήσουν τις αποδοχές τους αποφάσισαν να τους διατηρήσουν στο ίδιο επίπεδο και να εντάξουν στην κολεκτίβα τους νέα μέλη από το κίνημα ανέργων και την γειτονία βοηθώντας έτσι την σύσφιξη των σχέσεων τους με τα κοινωνικά κινήματα. Οι συμμετέχοντες σε μια συνεργατική κολεκτίβα δεν είναι συνεταίροι όπως πολλές φορές λέγεται, δεν εμφανίζεται ο ένας απέναντι στον άλλο με βάση το ποσοστό συμμετοχής στο αρχικό κεφάλαιο, όπως σε μια επιχείρηση. Αντίθετα ο καθένας από αυτούς συμμετέχει ισότιμα στην συλλογική λήψη των αποφάσεων. Η εργασία δεν αμείβεται το ίδιο για όλους και εκτός πολύ σπάνιων εξαιρέσεων δεν υπάρχουν εργαζόμενοι που δεν είναι μέλη της κολεκτίβας γιατί τότε θα είχαμε την επανεισαγωγή της μισθωτής εργασίας.

Αμφισβήτηση των όρων της κερδοφορίας. Ο βασικός στόχος της Σ&Α-Ο δεν είναι η αύξηση της κερδοφορίας, είναι από την μια η οικονομική επιβίωση όσων συμμετέχουν σε αυτές αλλά και η δυνατότητα όρων δημιουργίας μιας άλλου τύπου παραγωγής όπου η σημασία του ΤΙ- ΠΩΣ- ΓΙΑΤΙ παράγεται είναι εξίσου σημαντική με τον πρώτο στόχο. Αυτό δεν είναι μονάχα μια “ιδεολογικού τύπου” τοποθέτηση, αλλά απορρέει από τον τοπικό προσανατολισμό της Σ&Α-Ο και την άμεση συσχέτιση της με της τοπικές κοινωνίες. Τα κριτήρια της παραγωγής είναι λοιπών πολύ πιο πολυδιάστατα σε σχέση με το βασικό κριτήριο της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής. Ακόμα και σε σχέση με την ίδια την εργασία πχ οι όροι ασφάλειας & υγιεινής, η εντατικοποίηση της εργασίας, το περιεχόμενο της κλπ αποτελούν συλλογικά πεδία διαμόρφωσης.

Αμφισβήτηση του διευθυντικού ρόλου στην παραγωγή.  Ο βασικός τρόπος ελέγχου της εργασίας από το κεφάλαιο μέσα από μια σειρά  μορφών ιεραρχήσεων, απόσπασης του ελέγχου των εργαζομένων πάνω στην παραγωγική διαδικασία και την γνώση της είναι από της βασικές στρατηγικές του κεφαλαίου όχι μόνο για την πειθάρχηση των εργαζομένων αλλά και τον έλεγχο πάνω στους ρυθμούς εργασίας. Στην Σ&Α-Ο δεν σημαίνει ότι αναγκαστικά καταργούνται οι συγκεκριμένες δεξιότητες ή γνώσεις καταργούνται ή δεν παίζουν ρόλο, δεν έχουν όμως αποφασιστική σημασία στην λήψη των αποφάσεων αφού αυτή αφορά όλα τα μέλη της κολεκτίβας.

Αμφισβήτηση του εμπορευματικού χαραχτήρα της παραγωγής. Χωρίς να ξεχνάμε ούτε στιγμή ότι η Σ&Α-Ο λειτουργεί στα όρια αλλά μέσα στην οικονομία της αγοράς, ακόμα και στην βαθμό που έρχεται σε ρήξη μαζί της, μπορεί να θέσει ζητήματα που αμφισβητούν τον εμπορευματικό χαραχτήρα της παραγωγής. Αυτή η αμφισβήτηση αφορά τόσο το περιεχόμενο της παραγωγικής διαδικασίας (παραγωγή με βάση της ανάγκες των κοινωνιών) αλλά και την προσπάθεια αναδιανομής ενός μέρους της παραγωγής όχι στην αγορά ή μέσω της ανταλλαγής αλλά μέσα από το πρίσμα της αναδιανομής του κοινωνικού πλούτου, του χαρίσματος & του δώρου, της συγκρότησης δεσμών με κοινότητες και κινήματα.

Αμφισβήτηση της ανάπτυξης και της μεγέθυνσης. Ο βασικός οικονομικός στόχος της Σ&Α-Ο δεν είναι η αύξηση του ποσοστού κέρδους, η μεγέθυνση του επενδεδυμένου κεφαλαίου η συνεχόμενη αύξηση της παραγωγής. Αυτό σημαίνει ότι οι ρυθμοί παραγωγής μπορεί να επιβραδύνονται από λόγους άσχετους με την ίδια την παραγωγή πχ συμμετοχή στην υπεράσπιση μια κατάληψης ή μιας απεργίας για να ξαναφέρω το παράδειγμα της ΖΑΝΟΝ. Άλλοι λόγοι μπορεί να έχουν να κάνουν με την ηπιότητα των επιπτώσεων της παραγωγής στο περιβάλλον. Επίσης το περίσσευμα δεν αντιμετωπίζεται αναγκαστικά ως κέρδος που πρέπει να ξαναπενδηθεί ή να μετατραπεί σε μέρισμα, μέσα της αλληλεγγύης και της στήριξης αναλόγων εγχειρημάτων μπορεί να συντελέσει σε μια κοινωνική αναδιανομή των πόρων.

Τα παραπάνω σημεία είναι μερικά από τα σημεία που λειτουργούν όχι ως λίστα κριτηρίων αλλά ως διαρκή διακυβεύματα στα εγχειρήματα  Σ&Α-Ο που έχουν να κάνουν με το ζήτημα “ρήξη ή ενσωμάτωση”. Οι πρακτικές απαντήσεις που κάθε φορά δύνονται στα παραπάνω σημεία καθορίζουν και την φυσιογνωμία που αποκτούν ή στην οποία τείνουν τα εγχειρήματα της Σ&Α-Ο. Τα παραπάνω σημεία έχουν να κάνουν πιο πολύ με το εσωτερικό των εγχειρημάτων. Δεν είναι όμως τα μόνο υπάρχουν επίσης μια σειρά από σημεία στα οποία διακυβεύεται η φυσιογνωμία των εγχειρημάτων στο πάνω στο ζήτημα “ρήξη ή ενσωμάτωση” που έχουν να κάνουνε τις σχέσεις τους προς εξωτερικούς παράγοντες.

Η αυτονομία από το κράτος. Είναι ένα ίσως από τα πιο πολύπλοκα ζητήματα στα οποία καλούνται να απαντήσουν τα εγχειρήματα της Σ&Α-Ο. Είναι προφανές ότι το Κράτος υπάρχει και παίζει ρυθμιστικό ρόλο στην παραγωγή και την αγορά, η ανοχή του απέναντι στην Σ&Α-Ο εξαρτάται από τους πολιτικούς συσχετισμούς και από το εάν αυτή περιορίζεται σε έναν στενό παράλληλο ρόλο με την οικονομία της αγοράς και δεν παίρνει μερίδιο στο οποίο αποσκοπεί αυτή. Θα μπορούσε μάλιστα να δει την Κοινωνική Οικονομία ως μορφή ξεπεράσματος του Κοινωνικού Κράτους, μεταθέτοντας τις υποχρεώσεις του σε αυτή, με μικρότερο κόστος και λιγότερες ευθύνες. Η δυνατότητα των εγχειρημάτων Σ&Α-Ο εξαρτάτε σε μεγάλο βαθμό από την διεκδίκηση απέναντι στο κράτος. Η διεκδίκηση αυτή όμως πρέπει να έχει ως προσανατολισμό την διαφύλαξη της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας απέναντι στην προσπάθεια του κράτους να ελέγξει θεσμικά, να εξαρτήσει χρηματοδοτικά  και να περιορίζει σε πολύ συγκεκριμένους ρόλους την Κ&Α-Ο. Συγκεκριμένα οι διεκδικήσεις απέναντι στο κράτος πρέπει να κινούνται προς την κατεύθυνση του ανοίγματος των δυνατοτήτων ώστε η Κ&Α-Ο να είναι βιώσιμη με τους δικούς όρους και όχι να εξαρτάται από αυτό. Για να το κάνουμε πιο συγκεκριμένο είναι άλλο πράγμα να διεκδικείς ειδικό φορολογικό καθεστώς ή πρόσβαση σε έναν με ευνοϊκούς όρους δανεισμό και είναι τελείως διαφορετικό να διεκδικήσεις και εν τέλη να εξαρτάσαι από προγράμματα επιδοτήσεων τα μπορεί να μετατραπούν  σε μηχανισμούς ελέγχου αλλά και νέου τύπου πελατειακών σχέσεων. Εδώ εμπειρία από την λειτουργία των ΜΚΟ είναι πολύ αποκαλυπτική.

Η ανάδυση στον δημόσιο χώρο. Το ότι η Σ&Α-Ο διεκδικεί την αυτονομία της από το κράτος και δεν αποδέχεται τον ρόλο του ως ελεγκτικό μηχανισμό δεν σημαίνει ότι τα εγχειρήματα της Σ&Α-Ο λειτουργούν αυτοαναφορικά και σε μια σφαίρα εσωτερικής αυθαιρεσίας. Αναδεικνύεται η ανάγκη δημιουργίας μιας δημόσιας σφαίρας όπου αντικαθιστά τον ελεγκτικό ρόλο του κράτους και τους ρυθμιστικούς μηχανισμούς της αγοράς. Σε αυτή την δημόσια σφαίρα και μέσα από τις σχέσεις αμοιβαιότητας, εμπιστοσύνης, διαλόγου και κριτικής τα συγκεκριμένα εγχειρήματα βρίσκονται σε έναν διαρκή κοινωνικό έλεγχο σε σχέση με την λειτουργία τους, την ποιότητα των προϊόντων τους, την συμβιωτική τους σχέση με την φύση, την προσφορά τους στο κοινωνικό σύνολο, την σύνδεση τους τ\με τις κοινότητες και τα κινήματα.

Η συμπληρωματικότητα με τις στρατηγικές της ρήξης.  Όπως αναφέραμε και στην αρχή η Σ&Α-Ο δεν αποτελεί παρά μια από τις πολλαπλές όψεις των στρατηγικών της ρήξης και για να είναι όψη αυτών των στρατηγικών πρέπει να είναι σε άμεση διασύνδεση και συμπληρωματικότητα με τις υπόλοιπες όψεις. Αυτές  μπορεί να έχουν να κάνουν με την αυτοαξιοποίηση των ικανοτήτων και την αυτοδιαχείριση των μέσων/ πόρων από εγχειρήματα/δομές που δεν εντάσσονται στην σφαίρα της οικονομίας/παραγωγής και της ανταλλαγής αλλά κυρίως στην σφαίρα της ανα/παραγωγής του μοιράσματος και της ανακτήσεις/δημιουργίας των Κοινών, που συμβάλουν μέσω της αλληλεγγύης στην ανασύσταση του κοινωνικού ιστού. Μπορεί επίσης πρόκειται  κινήματα που μέσα από την συνεχή διεκδίκηση προωθούν την διεύρυνση του κοινωνικού και εργατικού ελέγχου πάνω  τόσο στην ιδιωτική παραγωγή όσο και στον κρατικό τομέα. Είτε να είναι κινήματα που προσπαθούν να θέσουν όρια στην καταστροφική ανάπτυξη του κεφαλαίου (βλέπε νέες περιφράξεις) ή να διευρύνουν την έννοια και το περιεχόμενο των κοινών αγαθών, μέσα από την συγκρότηση νέων μορφών κοινοτήτων και σχέσεων.

Το βασικό και αυτό που είναι στο επίκεντρο για το ζήτημα “ρήξη ή ενσωμάτωση” είναι η συμπληρωματικότητα της Σ&Α-Ο ως προς την κίνηση για την διαρραγή του  κυρίαρχου φαντασιακού όπου ο καπιταλισμός παρουσιάζεται ως “ο μόνος δυνατός κόσμος”, το οποίο κυρίαρχο αυτό φαντασιακό έχει αποικίσει ακόμα και τα πιο ριζοσπαστικά υποκείμενα αμφισβήτησης και αντίστασης  στον παλιό κόσμο.

“να τα δείτε σε πέντε χρόνια” (ΜΕΡΟΣ Β)

συνέχεια από το μέρος Α

“να τα δείτε σε πέντε χρόνια” (μέρος Β)

αφήγημα του Γιώργου Μήτρου

Έκαναν ανάπαυλα στο ίδιο σημείο κι έβγαλαν σάντουιτς από τα σακίδια. Διπλάρωσε κάποιους από αυτούς που του θύμισαν τα παιδικά του χρόνια.

-Ρε μάγκες, τι κάνετε δω; Καμιά παραλία, δεν έχει σήμερα;

-Ουφ! Του είπε ο ένας. Μας έφερε εδώ και μετά θα μας πάει, παραλία. Αυτή ήταν η συμφωνία.

-Και τι παραλία… είπε ο άλλος. Σε μια αρχαία κολόνα. Πριν από τρία χρόνια που είχαμε έρθει με το Δημοτικό είχαμε πάει σε μια που ήταν απίθανα. Κάτσαμε σε ξαπλώστρες, πήραμε πορτοκαλάδες, παίξαμε μπιτς βόλει… Σ’ αυτήν που θα πάμε δεν έχει τίποτε. Μόνο γεμάτη αρχαία κεραμικά είναι.

-Θα μας ζαλίσει με τα αρχαία πάλι.

Του δόθηκε η ευκαιρία να τους μιλήσει για την Κολόνα που λάτρευε. Δεν έδειχνε να τους πείθει αλλά τον άκουγαν. Στο τέλος χαιρετήθηκαν εγκάρδια με μπασκετικό τρόπο.

Κατέβηκε ξανά προς τη μονή από το μονοπάτι. Στο δρόμο του συνάντησε κάτι δανούς και μίλησε λίγο στ’ αγγλικά μαζί τους. Είχαν έρθει με το τουριστικό γραφείο που άνοιξε ο Δήμος Αίγινας κι έρχονταν ειδικά για να γνωρίσουν την άγνωστη (ή μυστική, κάπως έτσι την είπαν) Αίγινα. Θα διέμεναν στον ξενώνα «Σχολείο» που ήταν κάποτε, του είπαν, το δημοτικό σχολείο του Μεσαγρού. Την Κυριακή θα πήγαιναν για περιήγηση στο ρέμα ή ποτάμι του Γραμματικού, κάτι τέτοιο,  που «έχει πολύ νερό». Αποφάσισε να πάει το απόγευμα για να κλείσει κρεβάτι. Από την πόλη που ερχόντουσαν είχαν πάει πολλοί και είχαν μείνει ευχαριστημένοι. Μάλιστα μερικοί όπως πρόλαβε να του πει, μια, μάλλον συνομήλική του, είχαν ξανάρθει. Σκοπεύουν να καλέσουν μαθητές από το χωριό και να τους φιλοξενήσουν με χαμηλό κόστος στην πόλη τους, αλλά δεν έχουν βρει το πλαίσιο.

Όταν κατέβηκε η παρέα, τα ‘δινε όλα. Είχαν πιάσει το χορό. Ήθελε να κάτσει αλλά στο μυαλό του είχε το τσιπουράδικο της παραλίας στην Αίγινα που είχαν προσπαθήσει «να τον γδύσουν», όπως έλεγε. Πήρε πίσω το δρόμο για την Αίγινα με το ποδήλατο και διαπίστωσε κατεβαίνοντας, στα δεξιά του, αλλαγές. Δεκάδες άνθρωποι ήταν στα χωράφια και δούλευαν ενώ πρόσεξε ότι στις πλαγιές σε συγκεκριμένα σημεία έχτιζαν. Τι έχτιζαν; Είχε βέβαια και εκείνους τους «διαόλους» τα φωτοβολταϊκά αλλά παντού υπήρχαν άνθρωποι και καλλιέργειες. Σταμάτησε σε ένα πλάτωμα για να τους παρατηρήσει και να δει και τη θέα στη θάλασσα. Ήταν περιποιημένο με οχτάγωνο στέγαστρο και παγκάκια, γύρω-γύρω. Πρόσεξε πως χαμηλά έχτιζαν ξερολιθιές, όπως στο χωριό του πατέρα του, στην Πελοπόννησο και λίγο πιο ψηλά και αριστερότερα έχτιζαν με έναν παράξενο τρόπο, κάτι που δεν ήταν ξερολιθιές. Έκατσε να πιει το νεράκι του και πριν φύγει πλάκωσε μια παρέα με ποδήλατα. Ο ένας καβαλούσε «κινέζικο». «Ένας γείτονας μου το χάρισε». Πιάσανε κουβέντα για τα ποδήλατα. Ένα άλλος φώναξε κοροϊδευτικά απέναντι σ’ αυτούς που χτίζανε ψηλά. Ο άλλος του απάντησε με σεξίστικα υπονοούμενα και χειρονομίες. Φεύγοντας ρώτησε για τη δουλειά του φίλου του.

-Φράγματα χτίζουν, μικρά, για να κρατάνε το νερό της βροχής. Αφ’ το 2015 μπήκαμε σε πρόγραμμα με το Δήμο για αυτά. Πήραν και λεφτά από την ΕΟΚ. Έσπα, βέσπα, κάτι τέτοιο.

-ΕΟΚ; Υπάρχει ΕΟΚ ακόμα; Γέλασε και τους χαιρέτησε.

Στο δρόμο που κατέβαινε του έκανε εντύπωση που ήταν παιδιά στο δρόμο δίπλα σ’ ένα σχολείο. Ήταν ντυμένα με μαύρα και σταματούσαν τους οδηγούς. Μαζί τους ήταν και μεγάλοι κι αυτοί τα πρόσεχαν κατά κάποιο τρόπο. Κρατούσαν πλακάτ και φορούσαν στα ρούχα τους συνθήματα: «ΟΧΙ ΑΛΛΟ ΑΙΜΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ», «ΜΗΝ ΤΡΕΧΕΙΣ» «ΠΑΩ ΑΡΓΑ ΓΙΑ ΝΑ ΦΤΑΣΩ ΓΡΗΓΟΡΑ», ΟΔΗΓΩ ΣΑΝ ΚΟΤΑ», «ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΝΑ ΑΡΓΗΣΩ ΠΑΡΑ ΝΑ ΜΕ ΚΛΑΨΕΙ Η ΜΑΝΑ ΜΟΥ», «ΚΑΒΑΛΑ ΚΑΙ ΚΑΝΕΝΑ ΠΟΔΗΛΑΤΟ». Κατάλαβε τι ήταν. Μίλησε με την ψιλικατζού, που μπήκε για να πάρει ένα χυμό. Του είπε για πολλά περιστατικά πριν από 4 χρόνια με νεκρά πολλά παιδιά. Από τότε και κατά διαστήματα τα παιδιά των σχολείων συνεννοούνται βγαίνουν έξω και σταματούν τους οδηγούς στο δρόμο. Αν δουν κανένα πιτσιρικά ή «κανένα μαλάκα-με συγχωρείτε για την έκφραση» να τρέχει τον καταχερίζουν με αδιάκριτο τρόπο.

-Αν το ήπιατε, αφήστε το μπουκάλι στην κλούβα.

Κοίταξε το μπουκάλι: «ΑΙΓΙΝΑ-ΤΡΟΙΖΗΝΑ, με πορτοκάλια ντόπια».

-Ντόπια;

-Τα φέρνουν από απέναντι από τον Πόρο και τον κάμπο της Τροιζηνίας. Έπεφταν για χρόνια και έκαναν μια συμφωνία με το συνεταιρισμό τους. Τώρα ποιος το διαχειρίζεται το εργοστάσιο, τι να σας πω… Ο Δήμος; ο συνεταιρισμός του Μαραθώνα; η εκκλησία του χωριού, νομίζω, με τον παπά κάτι συμμετέχει κι αυτός. Πάντως καλή δεν είναι; Έχουν φτιάξει κι άλλη μια χωρίς ζάχαρη. Δουλεύουν πολλά παιδιά δικά μας εκεί. Αφήστε που γίνεται χαμός με τις φλούδες. Όσοι έχουν κατσίκες πηγαίνουν και παίρνουν με τα φορτηγάκια. Τίποτα δεν πετάνε… σας άρεσε τελικά;

Κατέβηκε προς την παραλία για να βρει τον εφιάλτη που τον κράτησε μακριά 8 χρόνια από το νησί. Και να πιει και το τσιπουράκι του…

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

 

“να τα δείτε σε πέντε χρόνια” (ΜΕΡΟΣ Α)

“να τα δείτε σε πέντε χρόνια”

αφήγημα του Γιώργου Μήτρου

ΜΕΡΟΣ Α

«Μετά την πολύ πετυχημένη ορειβατική-πεζοπορική μας εξόρμηση τον περασμένο Οκτώβριο, την Κυριακή ήρθαμε   18 ποδηλάτες στην Αίγινα. Η διαδρομή πανέμορφη, η βόρεια παραλιακή από Σουβάλα και καταλήξαμε στον Ναό Αφαίας Αθηνάς. Από εκεί περάσαμε από Μεσαγρό όπου καθίσαμε για ξεκούραση και ένα ουζάκι. Η ποιότητα και το σερβις στο  καφενεδάκι του Σκαφωνα, θα μας μείνουν αξέχαστα.

Συνεχίσαμε για Χώρα, μια στάση στον Άγιο Νεκτάριο, όσοι πιστοί να προσκυνήσουν, άλλη μια στάση για λίγο στο γήπεδο όπου έπαιζε η ποδοσφαιρική ομάδα της Αίγινας με την ΑΕ Μοσχάτου. Όπως μάθαμε μετά νίκησε η ομάδα της Αίγινας με 1-0.

Η ποδηλατοβόλτα μας κατέληξε στη παραλία της Χώρας. Μοιραστήκαμε σε 2 ταβέρνες της παραλίας  για ένα τσιπουρακι.

Στην παρέα μου ήμασταν 8 άτομα και μεταξύ άλλων  παραγγείλαμε  3 μερίδες σαρδέλες ψητές.  Όταν ήρθαν οι 3 μερίδες σαρδέλας στα πιάτα υπήρχαν σαρδέλες και γαύρος, μισά μισά. Στην διαμαρτυρία μας στην αρχή μας είπαν ότι όλα ήταν σαρδέλες και μετά μας είπαν ότι  έκανε λάθος ο ψήστης και δεν θα πληρώσουμε τις 2 μερίδες.

Φτάνοντας αργότερα στον λογαριασμό ο σερβιτόρος  μας φέρνει απόδειξη μηχανής για 92 Ευρώ , που όμως δεν αναφέρονταν τι ακριβώς πήραμε. Του  ζήτησα να μου γράψει σε ένα χαρτί τι ακριβώς πήραμε και πόσο κοστίζει το καθ’ ένα. Στην αρχή έψαχνε τα χαρτιά, μετά δεν θυμόταν τις τιμές, πήραμε τον κατάλογο, κομπιουτεράκι και… θαύμα! Θαύμα! Το ποσό ήταν 72 Ευρώ!!!!!

Ο σερβιτόρος κίτρινος πλέον μου λέει έλα μέσα στο αφεντικό. Εκεί όταν του ανέφερα ότι ο λογ/σμός είναι κατά 20 ευρώ αυξημένος, με συνοπτικές διαδικασίες, μου λέει «ΟΚ μπορεί να κάναμε λάθος συγνώμη». Μη θέλοντας να συνεχίσω ,  γιατί θα μου χαλαγε τελείως των διάθεση, δεν προχωρήσαμε σε καταγγελία  και φύγαμε  για Αθήνα. Το μόνο πάντως που θα θέλαμε να πούμε στους καταστηματάρχες του νησιού σας είναι πως αν περιμένουν μ’ αυτό τον τρόπο να αυξήσουν τον τουρισμό ο τουρισμός θα κάνει φτερά…»

Κώστας Γ.

Ο Κώστας Γ. είχε κάτσει στο σαλόνι του σπιτιού του και διάβαζε και ξαναδιάβαζε το μέιλ που είχε στείλει πριν από 8 χρόνια στο τοπικό σάιτ για να διαμαρτυρηθεί. Η επιστροφή του από το νησί που «δεν ήθελε να ξαναδεί στα μάτια του» γιατί την «άκουσε» κιόλας (Γιάννη στην Ύδρα θα έδινες 192 ευρώ, σχολίασαν σε ένα μπλογκ της Αίγινας) το βράδυ της Κυριακής κυριαρχούταν από ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα, αμήχανα ένιωθε. Μόνος του, το σαββατοκύριακο, ήρθε στην Αίγινα, κρυφά από τους φίλους του (και για να μην φανεί ανάξιος των παλιών δηλώσεών του πως δεν θα ξαναπάταγε, ύστερα από το περιστατικό) κι αυτό εξαιτίας του πάθους του για το ποδήλατο και την αρχαιολογία. Είχε ακούσει διάφορα «τρελά» από τους φίλους του, είχε διαβάσει για ένα απίστευτο «αρχαιολογικό εργοτάξιο» που λαμβάνει χώρα στο νησί και μάλιστα στην περιφέρειά του, με άγνωστες θέσεις και με ενδιαφέρον Μεσογειακής εμβέλειας. Το πρώτο σοκ το έφαγε στο λιμάνι. Ομάδα πολιτών διένειμε δωρεάν φυλλάδια με τις ομορφιές του νησιού που κρύβονται μαζί με ένα παράξενο χάρτη που όμοιό του δεν είχε ξαναδεί. Ο χάρτης έδειχνε θέσεις αρχαιολογικές σε απίστευτα σημεία: σε δασάκια και δίπλα σε καλλιέργειες, δίπλα σε σουβάλες που μπορούσε να επισκεφτεί κανείς μαζί με σημεία του αρχαίου υδραγωγείου, με θέσεις φυσικού κάλλους, με θέσεις μικρών κοινοτικών ξενώνων, ενώ πιο δίπλα ένα τραπεζάκι κάτω από ένα πανό που έλεγε «ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΣΤΟ ΛΕΟΝΤΙ» είχε φυλλάδια που εξιστορούσαν την αδήριτη ανάγκη να αποκεντρωθεί το λιμάνι και να γίνει η γραμμή, πορθμείο. Η συνέχεια ήταν ακόμα πιο αποκαλυπτική. Περπάτησε στα θερμοκήπια της παραλίας (μερικά είχαν αφαιρεθεί κι έβλεπες ένα στέγαστρο μεταλλικό στις προσόψεις των) μη βλέποντας πολύ κόσμο. Ήταν συνηθισμένος να βλέπει «το συνωστισμό της Σμύρνης» από το πρωί, όπως έλεγε παλιά στους φίλους του, για την πολυκοσμία της παραλίας. Πήγε στα καφενεία του δημαρχείου και κάθισε. Σε ερώτησή του «πού είναι οι τουρίστες;» είδε χαμόγελα και αμήχανα βλέμματα. Έλεγαν διαφορετικά κι αντιφατικά μεταξύ τους και δεν τα πολυκατάλαβε. Άλλωστε δεν τον πολυένοιαζε να μάθει τα «τοπικά». Αυτός ήρθε για «το ποδήλατο και τα αρχαία».

Πέρασε από την Αφαίας με κατεύθυνση προς τον Άγιο Νεκτάριο. Σταμάτησε σε μια μεγάλη πινακίδα αυτοσχέδια που μιλούσε στον «επισκέπτη-επισκέπτρια». Είχε ζωγραφισμένο ένα τοπικό χάρτη με ωραία χρώματα που έδειχνε τοποθεσίες που μπορούσε να επισκεφτεί κανείς και να θαυμάσει τοπία και αρχαιολογικούς θησαυρούς. Διάβασε καινούριες λέξεις για αυτόν όπως Μπουρδέχτης, Ανάουσσα, ρέμα Γραμματικού και κάτι άλλα που του έκαναν εντύπωση αφού μάλιστα υπήρχαν και σχεδιασμένες οι διαδρομές. Άνοιξε το χάρτη που του χάρισαν στο λιμάνι από αυτήν την περίεργη ομάδα (ποιος διάολος τους χρηματοδοτεί; Ήταν η πρώτη του σκέψη) και στην ούγια είδε την υπογραφή: «ομάδα πολιτών για τη γνωριμία με την πραγματική Αίγινα». Αποφάσισε να πάει στον Μπουρδέχτη. Έστριψε δεξιά και άρχισε να ανεβαίνει. Είχε πάει στο παρελθόν μέχρι τη Χρυσολεόντισσα αλλά δεν είχε ανεβεί πιο πάνω. Στη διαδρομή ω του θαύματος! και μάλιστα για καλοκαίρι, είδε δυο πηγές-βρύσες με νερό ενώ λες κι ήταν χειμώνας από παντού το νερό έσταζε. Έκανε το σταυρό του με τη γνωστή ρήση των άθεων: «έλα στον τόπο σου» αλλά κατέβηκε να γεμίσει το παγουρίνο του με φρέσκο νερό. Το δοκίμασε και ήταν πολύ ευχάριστο στη γεύση, ελαφρύ, του θύμισε γεύση απ’ τα παιδικά του. Φεύγοντας διέκρινε με σχετική αδιαφορία στην τελευταία πηγή μια σκαλισμένη επιγραφή σε πουρί, «Φίλοι του Μπουρδέχτη». Φτάνοντας προς τη Χρυσολεόντισσα, βρήκε πολύ κόσμο και σκεφτόμενος το «πακέτο» σκυλάδικα-πλαστικά-φασαρία που θα έτρωγε, του ξέφυγε μια όχι τόσο κόσμια φράση. Όταν έφτασε όμως διαψεύστηκε. Ήταν κόσμος σε παγκάκια με ξύλινα στέγαστρα σχήμα οχταγώνου ενώ πιο δίπλα έψηναν κάποιοι σε κάποιες από τις πέτρινες προθήκες-φούρνους που υπήρχαν. Τρεις βρύσες είχαν μαζέψει του κόσμου τις σφήκες αλλά ο κόσμος χαμπάρι δεν έπαιρνε. Όταν τους πλησίασε από περιέργεια είδε ότι ήταν νεολαία. Σε μια παρέα έπαιζαν με τουμπελέκια με κάτι έγχορδα ενώ οι άλλοι τραγουδούσαν ή έτρωγαν. Ένα ποτήρι γεμάτο κρασί τον καλωσόρισε. Όλος ο άδειος χώρος ήταν πλακοστρωμένος.

-Από χτες είστε εδώ; Τους ρώτησε.

-Είμαστε εδώ και 15 με 20 χρόνια του είπαν γελώντας. Αιγινήτες είμαστε. Στον Μπουρδέχτη πάτε; Από κει.

Έδεσε το ποδήλατό του σ’ ένα στύλο και ξεκίνησε τη διαδρομή για τον Μπουρδέχτη. Όταν έφτασε στο άνοιγμα, είδε πολύ κόσμο σε διάφορα σημεία. Πλησίασε στο πρώτο μπουλούκι και κατάλαβε ότι ήταν φοιτητές μαζί με τον καθηγητής τους που τους έδειχνε τις σουβάλες και κάτι τους έλεγε. Μια ωραία πιτσιρίκα κρατούσε σημειώσεις. Πήγε απέναντι στο εκκλησάκι. Εκεί υπήρχε ένα συνεργείο αρχαιολόγων που ήταν κάτω από ένα υπόστεγο ανάμεσα από κολόνες τετραγωνισμένες, ενώ ένας πυργίσκος πιο δίπλα ήταν ανακαινισμένος. Έστησε αυτί, έλεγαν κάτι ακαταλαβίστικα για την ελληνιστική εποχή, για τα υδρευτικά και αρδευτικά συστήματα και την έκανε. Η έκπληξή του μεγάλωσε μόλις είδε νέα παιδιά να σκάβουν. Είχε φυτευτεί αμπελώνας, τεράστιος. Μια μικρή πεδιάδα ανάμεσα από δυο βουναλάκια. Κοντά τους ήταν ένα παππούς ξερακιανός που τους έλεγε τι ακριβώς να κάνουν κι επαναλάμβανε με μια στριγκή φωνή: «να τα δείτε σε πέντε χρόνια». Δίπλα από το βουνό, εργάτες έχτιζαν τοιχίο. Εκεί κι αν παραξενεύτηκε. Ρώτησε έναν απ’ αυτούς -αλβανός ήταν- τι κάνουν κι αυτός του απάντησε σε καλά ελληνικά ότι το χτίζουν προκειμένου «όπως στα αρχαία» να συγκρατούν το νερό για «να μην πλημμυρίζει τα αμπέλι» και να μπορούν να το στέλνουν δεν ήξερε «πού». Στο τέρμα του αμπελώνα και ανάμεσα από τα δυο βουνά, είχαν στηθεί δυο μικρά παρατηρητήρια που έβλεπες μια υπέροχη θέα. Ήταν εκεί μια τάξη μάλλον Γυμνασίου. Ο καθηγητής με τα παιδιά -μάλλον αδιάφορα τον άκουγαν τα μισά. Έβλεπαν τη θάλασσα κι έκανα νόημα το ένα στο άλλο. Τους έλεγε για τον Ελλάνιο Δία, τη μυθολογία για τον Αιακό, τα περάσματα του Σαρωνικού, τη σχέση μεταξύ των οικισμών και μπλα μπλα… Ξύπνησαν όταν τους ρώτησε ο Κώστας Γ.

-Από πού ‘στε ρε παιδιά;

-Χολαργό! Είπαν μ’ ένα στόμα τα κούτσικα.

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

Η Κύπρος είναι δίπλα μας!

Αναδημοσιεύεται στη σχεδία από το “Δρόμο της Αριστεράς”, το παρακάτω κείμενο, παρ’ όλη τη σοβαρή πολιτική διαφορά. Τις επισημάνσεις του οφείλουμε να τις προσέξουμε. 

Η Κύπρος είναι δίπλα μας!

Δευτέρα, 01 Απρίλιος 2013

Ώρα για ενιαία στρατηγική αντιμετώπισης των προβλημάτων και των κινδύνων. Του Γιώργου Τοζίδη

Σ’ αυτό το σχήμα που ξεβάφει αίμα και δάκρυ
δεν έχεις τίποτ’ ακριβό να παραδώσεις
μόν’ τη φλογίτσα που τσιρίζει στις κλειδώσεις
και κάνα φράγκο στο κουτί που ‘ναι στην άκρη.

***

Δεν είν’ οικόπεδο που το καταπατούνε 
είναι η Κύπρος που οι κουφάλες τη μισούνε.

Δ. Σαββόπουλος
Για την Κύπρο

1 Το βροντερό «όχι» της κυπριακής Βουλής και του κυπριακού λαού δεν ήταν τυχαίο. Αποτελεί έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των ενεργειών αντίστασης του κυπριακού λαού που από τη δεκαετία του ’50 δίνει συνέχεια μαθήματα αντίστασης και άρνησης υποταγής. Μόλις 9 χρόνια πριν, οι ίδιες δυνάμεις που στήριξαν το τωρινό «όχι» είχαν στηρίξει τον αγώνα ενάντια στο Σχέδιο Ανάν που υποδούλωνε και την ελεύθερη Κύπρο στον τουρκικό επεκτατισμό. Δυστυχώς το «όχι» του κυπριακού λαού ανέλαβαν να διαχειρισθούν οι ίδιες δυνάμεις που στήριξαν, σε πολλές περιπτώσεις με το αζημίωτο, το Σχέδιο Ανάν με αποτέλεσμα να οδηγήσουν, με τις αποφάσεις τους, την Κύπρο στην εθνική, οικονομική και κοινωνική καταστροφή. 
2 Για την αιτιολόγηση των μέτρων που πάρθηκαν, πολλοί εντός και εκτός Κύπρου (μεταξύ των οποίων και ελάχιστοι αριστεροί, ριζοσπάστες και μη), αναφέρθηκαν στη μη βιωσιμότητα του κυπριακού οικονομικού υποδείγματος. «Ξεχνούν» όλοι αυτοί ότι η Κύπρος το 1974 απώλεσε το 37% των εδαφών της (που εξακολουθούν και σήμερα να βρίσκονται υπό κατοχή), το 65% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, το 70% του ορυκτού πλούτου, το 70% της μεταποίησης και το 80% των τουριστικών εγκαταστάσεων. Ότι το 1974 στην Κύπρο υπήρξαν 200.000 πρόσφυγες, 4.000 νεκροί και 1.619 αγνοούμενοι. Ασκούν κριτική στο οικονομικό υπόδειγμα της Κύπρου οι αριστεροί Ελλαδίτες που «αποδέχονται» το παρασιτικό ελλαδικό οικονομικό υπόδειγμα (που στηρίζεται στον τουρισμό, τα δημόσια έργα, την παραοικονομία και τον, στηριγμένο με δανεικά, υπερκαταναλωτισμό) και οι Γερμανοί αφέντες της Ευρώπης που «αποδέχονται» το Λουξεμβούργο, τη Μάλτα και το Μονακό και βαρύνονται με τις δωροδοκίες από τις μεγάλες γερμανικές εταιρίες και τις ατασθαλίες των μεγάλων γερμανικών τραπεζών (σκάνδαλο LIBOR).
3 Το οικονομικό υπόδειγμα της Κύπρου αποτέλεσε το πρόσχημα για την επίθεση που εξαπέλυσε εναντίον της η γερμανοκρατούμενη Ευρωζώνη. Η Κύπρος είχε το ίδιο οικονομικό υπόδειγμα και το 2004 που εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το 2008 που εντάχθηκε στην Ευρωζώνη. Οι δύο τράπεζες είχαν κριθεί με βάση τα stress tests της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής και δεν αντιμετώπιζαν προβλήματα ανακεφαλαιοποίησης ακόμη και στο δυσμενές σενάριο. Τα προβλήματα των δύο τραπεζών δημιουργήθηκαν από το μεγάλο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων (ζημία 4,6 δισ. ευρώ) αλλά και από την υπερέκθεσή τους στην ελληνική τραπεζική αγορά («μη εξυπηρετούμενα δάνεια») λόγω του ότι λειτουργούσαν στην Ελλάδα ως υποκαταστήματα και όχι ως θυγατρικές. Αντιθέτως, τα δημοσιονομικά στοιχεία της Κύπρου (δημοσιονομικό έλλειμμα, δημόσιο χρέος) δεν προσφέρονταν ως αιτίες για την επίθεση και έτσι επιλέχθηκαν οι τράπεζες. Σε ανάλογη περίπτωση (Ισπανία) οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν χωρίς την υπογραφή Μνημονίου. 
4 Όσα παρατίθενται πιο πάνω δεν σημαίνουν, σε καμιά περίπτωση, ότι ο γράφων υπερασπίζεται το οικονομικό υπόδειγμα της Κύπρου. Μία χώρα που εξαρτάται από τις υπηρεσίες και δεν έχει τη δυνατότητα να ικανοποιήσει τις βασικές ανάγκες (κύρια τις διατροφικές) του πληθυσμού της έχει μειωμένες δυνατότητες αντίστασης ιδιαίτερα όταν έχει απέναντί της δυνάμεις όπως η Γερμανία της Α. Μέρκελ. Η αλλαγή του κυπριακού οικονομικού υποδείγματος αφορά, όμως, πρώτα και κύρια το λαό του νησιού που είναι ο μόνος αρμόδιος να κάνει τη σχετική επιλογή. Άλλωστε η επίθεση δεν έγινε για να βελτιωθεί το οικονομικό υπόδειγμα της Κύπρου, αλλά για να καταστραφεί ολοσχερώς.
5 Ο ρόλος της γεωπολιτικής στην εξήγηση των όσων συμβαίνουν στην Κύπρο είναι καθοριστικός. Η κρίση στη Συρία, οι αραβικές εξεγέρσεις, η προετοιμαζόμενη επέμβαση στο Ιράν αλλά, πάνω από όλα, η ανακάλυψη τεράστιων ενεργειακών πόρων έχουν μετατρέψει την περιοχή σε κέντρο ανταγωνισμού για μεγάλες αλλά και περιφερειακές δυνάμεις. Την ίδια περίοδο με την επίθεση στην Κύπρο είχαμε:
α. Τη δημόσια συγγνώμη, με την παρουσία και την προτροπή Ομπάμα, του Ισραήλ προς την Τουρκία για την επίθεση στο Μαβί Μαρμαρά και τη δολοφονία 9 Τούρκων πολιτών. Αμέσως μετά αναζωπυρώθηκαν τα σενάρια για τη δημιουργία αγωγού που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο του Ισραήλ στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας. 
β. Τις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας, Βεστερβέλε, ότι ελπίζει να ανοίξουν σύντομα νέα κεφάλαια στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις Τουρκίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα ανακοινώθηκε η άρση του βέτο της Γαλλίας για το άνοιγμα ενός από τα πέντε κεφάλαια των διαπραγματεύσεων που παραμένουν κλειστά.
γ. Την, για μια ακόμη φορά, παύση των εχθροπραξιών με τους Κούρδους αντάρτες του ΡΚΚ στην Τουρκία, μετά από προτροπή του ίδιου του Οτσαλάν.
δ. Την επανάκαμψη του ρωσικού στόλου στη Ν.Α. Μεσόγειο που μετά την επικείμενη απώλεια της βάσης στη Συρία βρίσκεται σε αναζήτηση αγκυροβολίου και βάσης ανεφοδιασμού. 
ε. Τις νέες απειλές της Τουρκίας για τη μη αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου από την Κυπριακή Δημοκρατία, παρ’ όλο που η κυβέρνηση Ερντογάν αναγνωρίζει δύο κράτη στην Κύπρο. Αλλά η Τουρκία αμφισβητεί το ίδιο δικαίωμα και στην Ελλάδα οπότε… 
Όλες οι παραπάνω εξελίξεις ενισχύουν το ρόλο της Κύπρου. Το «αβύθιστο αεροπλανοφόρο» γίνεται και πάλι μήλον της έριδος, καθώς τώρα η στρατηγική θέση του συνδυάζεται και με την επιβεβαιωμένη ύπαρξη ενεργειακών πόρων. Πρέπει, όμως, πρώτα να εξουθενωθεί ο ανυπάκουος πληθυσμός της και να καταστραφεί η οικονομία της ώστε η εκμετάλλευση της γεωστρατηγικής θέσης και των ενεργειακών πόρων της να γίνει «έναντι πινακίου φακής». 
6 Η κυπριακή κρίση έφερε στην επιφάνεια τις ευθύνες του ΑΚΕΛ και του πρώην προέδρου Δ. Χριστόφια. Η μη κατάρτιση αξιόπιστου εναλλακτικού σχεδίου για την έξοδο από την κρίση, η μη δημιουργία μηχανισμών άμυνας απέναντι στην κρίση, ο μη έλεγχος του τραπεζικού συστήματος που είχε ως αποτέλεσμα την υπερδιόγκωσή του, η μη εναντίωσή του στο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων και η μη διεκδίκηση ευρωπαϊκών πόρων για την ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών όπως έγινε με τις ελλαδικές ή τις ισπανικές, είναι εγκλήματα που σήμερα καλείται να πληρώσει ο κυπριακός ελληνισμός. 
Ακόμη, ο πρώην πρόεδρος της Κύπρου βαρύνεται με τις απαράδεκτες υποχωρήσεις που έκανε στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τους Τουρκοκύπριους αποδεχόμενος, π.χ., την παγκόσμια πρωτοτυπία της ανισότητας της ψήφου και της μη εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου σε ολόκληρο το νησί. Η διακυβέρνηση Χριστόφια πρέπει να μελετηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ και να αποτελέσει παράδειγμα προς αποφυγήν. 
7 Το «κούρεμα» των καταθέσεων στην Κύπρο θα ακολουθηθεί από την υπογραφή Μνημονίου και δανειακής σύμβασης που θα έχει ως αποτέλεσμα την κατάρρευση της οικονομίας της πολύ πιο σύντομα από ό,τι συνέβη στην Ελλάδα. Η ανεργία θα εξαναγκάσει την κυπριακή νεολαία (που εκπαιδεύτηκε για να εργασθεί σε υπηρεσίες σχετικές με το χρηματοπιστωτικό σύστημα) στη μετανάστευση. 
Αν, όμως, η Κύπρος απολέσει το πιο δυναμικό κομμάτι της θα γίνει ακόμη δυσχερέστερη η αντίστασή της στα νέα Σχέδια Ανάν που είναι ήδη έτοιμα. 
8 Τα δύο κράτη του ελληνισμού αντιμετωπίζουν σήμερα τους ίδιους κινδύνους και τις ίδιες προκλήσεις. 
Η αποτίναξη των μνημονίων και η διατύπωση αξιόπιστων εναλλακτικών σχεδίων για την έξοδο από την κρίση που θα στηρίζονται στην παραγωγική ανασυγκρότηση, την εμβάθυνση της δημοκρατίας και την πολιτιστική αναγέννηση είναι κοινά ζητούμενα. 
Ήρθε ο καιρός να εγκαταλειφθεί το δόγμα-φύλλο συκής των ευθυνών του ελλαδικού ελληνισμού ότι η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαρίσταται και να συναποφασισθεί ενιαία στρατηγική αντιμετώπισης των προβλημάτων και των κινδύνων. Τουλάχιστον ως πρώτο βήμα…

Η κατάρρευση και οι δυνατότητες: ένα παράδειγμα από τη Θεσσαλία

Αναδημοσίευση

Του Γιώργου Κολέμπα

[…] Σήμερα αυτό που καταρρέει (μαζί με τις ψευδαισθήσεις μας) είναι επίσης το κεντρικό φαντασιακό του καπιταλισμού που είναι η διαρκής ανάπτυξη της παραγωγής και της κατανάλωσης, γιατί προσκρούει στο οικολογικό όριο της περατότητας των φυσικών πόρων του πλανήτη, στη μόλυνση του περιβάλλοντος και γιατί αυτή η αφήγηση δημιούργησε έναν ανθρωπολογικό τύπο επικίνδυνο και καταστροφικό. Η κρίση που βιώνουμε σήμερα είναι η απαρχή του τέλους αυτής της αφήγησης […]

 

Με την επικράτηση του παγκόσμιου καπιταλισμού και του φαντασιακού του προτάγματος της διαρκούς μεγέθυνσης της παραγωγής και της κατανάλωσης, χιλιάδες μικρές και μεγάλες αφηγήσεις ζωής σαρώθηκαν.

Κοινότητες ανθρώπων που διεκπεραίωναν τη ζωή τους παραγωγικά και διοικητικά υιοθέτησαν σταδιακά τα νοήματα της καπιταλιστικής μεγέθυνσης.

Χάθηκε έτσι ο πλούτος του παγκόσμιου πολιτισμού και η δυνατότητα που είχαν οι επιμέρους κοινότητες να προσαρμόζουν τη ζωή τους και τη παραγωγή τους στο υπάρχον φυσικό περιβάλλον. Υιοθέτησαν τη γραμμική αντίληψη για τη ζωή και τη παραγωγή και μετατράπηκαν σε καταναλωτές προϊόντων και αλλότριων αφηγήσεων (πολιτικών και νοημάτων).

Σήμερα αυτό που καταρρέει (μαζί με τις ψευδαισθήσεις μας) είναι επίσης το κεντρικό φαντασιακό του καπιταλισμού που είναι η διαρκής ανάπτυξη της παραγωγής και της κατανάλωσης, γιατί προσκρούει στο οικολογικό όριο της περατότητας των φυσικών πόρων του πλανήτη, στη μόλυνση του περιβάλλοντος και γιατί αυτή η αφήγηση δημιούργησε έναν ανθρωπολογικό τύπο επικίνδυνο και καταστροφικό.

Η κρίση που βιώνουμε σήμερα είναι η απαρχή του τέλους αυτής της αφήγησης.

Tο παράδειγμα της Θεσσαλίας

Στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, στη λεκάνη απορροής των νερών του όρους Κόζιακα και ανάμεσα στις αγροτικές κοινότητες Κόκκινου Πύργου, Αγίων Αποστόλων, Ρογγίων, Διπόταμου και Πυργετού βρίσκονται οι φλέβες (κανάλια) με τρεχούμενο νερό ήπιας ροής.

Οι φλέβες δημιουργήθηκαν κύρια από φυσικές πηγές (ανάβρες) που με τον καιρό διανοίχθηκαν από τους αγρότες, διοχετεύοντας σ’αυτές το νερό της βροχής και των αρτεσιανών.  Ο μικρός αυτός υγροβιότοπος αποστραγγίζει το νερό της περιοχής, κάνοντας τη γη καλλιεργήσιμη, επικοινωνώντας με τον Κουμέρκη  και τον Αγιαμονιώτη ποταμό, οι οποίοι με τη σειρά τους συνδέονται με τους παραποτάμους του Πηνειού,Ανάποδο και Σαλαμπριά .

Ψάρια (αγάδες και μυλωνάκια), καραβίδες, καβούρια, χέλια, βίδρες και νερόκοτες ζούσαν στον υγροβιότοπο των φλεβών, ως τις αρχές της δεκαετίας του ’80.

Παράλληλα, υπήρχε μια τοπική διατροφική αυτάρκεια των αγροτών βασιζόμενη στα οικόσιτα ζώα (κότες, πάπιες, γουρούνια, αρνιά, κατσίκια και αγελάδες) και στους κήπους που όλοι μα όλοι καλλιεργούσαν, ενώ συμπλήρωναν  τα γεύματα τους με ψάρια και καραβίδες που ψάρευαν στις φλέβες και στα ποτάμια.

Οι τοπικές αγροτικές κοινωνίες είχαν προσαρμόσει τον τρόπο ζωής τους στο υπάρχον φυσικό περιβάλλον, δίνοντας δείγματα ανακύκλωσης, κυκλικής εναλλαγής καλλιεργειών, αυτάρκειας, προστασίας της βιοποικιλότητας, οικολογίας, μέτρου, σεβασμού στο περιβάλλον, ανεξαρτησίας από εισροές, όλα αυτά, ενδεχομένως, χωρίς να γνωρίζουν καθόλου αυτές τις έννοιες.

Πέρα από την αυτάρκεια (οικονομική και διατροφική) που παρείχαν στους αγρότες τα κατοικίδια ζώα, οι κοπριές τους χρησίμευαν ως λίπασμα για τους κήπους. Με τα περισσεύματα των κήπων (από τα παζάρια) τάιζαν τα οικόσιτα ζώα τους. Παράλληλα, κρατούσαν και αντάλλασαν ντόπιους σπόρους φυτών, εξασφαλίζοντας ποικιλία γεύσεων.

Βοσκότοποι (λιβάδια), κήποι, καλλιέργειες (σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, τριφύλλι) εναλλάσσονταν κατά καιρούς στη καλλιέργεια διατηρώντας τη γη παραγωγική και υγιή. Με τα γέρικα ξύλα από τους φυσικούς φράχτες   (λεύκες, αγριολεύκες, φτελιάδες, ιτιές) ζέσταιναν τα σπίτια τους τον χειμώνα, ενώ οι περισσότεροι φρόντιζαν και ένα μικρό αμπέλι για τις χαρές και τις λύπες της ζωής.

Εκεί στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και αρχές τις δεκαετίας του ’80, εισβάλλει στην οικονομία της υπαίθρου η ονομαζόμενη «Πράσινη Ανάπτυξη», έχοντας ως κυρίαρχο στοιχείο την υποταγή του περιβάλλοντος και των αγροτών στην εντατικοποίηση της παραγωγής και στο μύθο της συνεχούς μεγέθυνσης.

Μονοκαλλιέργειες καρπουζιών, καπνού, καλαμποκιού και κυρίως βάμβακος ισοπεδώνουν κάθε σπιθαμή της γης. Δένδρα κόβονται, ανεμοφράκτες γκρεμίζονται, μπροστά το τρακτέρ ψεκάζει με ζιζανιοκτόνα, ακολουθεί το χημικό λίπασμα και στη συνέχεια η σπορά με καινούργιους υβριδικούς σπόρους. Αργότερα ακολουθούν κι άλλοι ψεκασμοί με ζιζανιοκτόνα (για τα χορτάρια) και με εντομοκτόνα για «τα βλαβερά» έντομα.

Χιλιάδες τόνοι χημικών λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων, εντομοκτόνων, παρασιτοκτόνων, ρίχνονται στην αγροτική γη. Το νερό της βροχής και του ποτίσματος ξεπλένει τα υπολείμματα των φυτοφαρμάκων και των λιπασμάτων. Κιτρινίζουν οι φλέβες από τα ζιζανιοκτόνα, το νερό της φλέβας, λόγω της ήπιας ροής, «κρατάει» για μέρες τα φυτοφάρμακα.

Οι Αγάδες ψοφάνε, οι καραβίδες και τα χέλια εξαφανίζονται, η υπόλοιπη υδρόβια ζωή (νερόκοτες, βίδρες. νεροχελώνες) και τα πουλιά εγκαταλείπουν τις φλέβες λόγω έλλειψης τροφής. Ο υδροφόρος ορίζοντας γεμίζει νιτρικά. Σύμφωνα με έρευνα του  καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Νικήτα Μυλόπουλο στην ευρύτερη περιοχή χρησιμοποιούνται 230.000 τόνοι λιπάσματα και 2.000 τόνοι φυτοφάρμακα σε ετήσια βάση.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο αγρότης να χάσει την επαφή με τον κύκλο ζωής της γης. Υιοθετεί τη γραμμική αντίληψη για την παραγωγή και χάνει την αυτάρκεια του.

Επιδοτήσεις ρέουν άφθονες, πολυεθνικές αγροχημικών, τράπεζες και εταιρείες παραγωγής αγροτικών μηχανημάτων κάνουν χρυσές δουλείες. Η Ελλάδα από την ένταξή της στην Ε.Ε. έλαβε 120 δις Ευρώ σαν επιδοτήσεις. Από τα λεφτά αυτά τα 51,3 δις επέστρεψαν στις εταιρείες της Δ. Ευρώπης που προμηθεύουν τόσα χρόνια τη χώρα με εξοπλισμό, μηχανήματα και πρώτες ύλες. (εφημερίδα Ελευθεροτυπία 17/10/2010)

Το Α.Ε.Π. της χώρας μεγαλώνει, μεγαλώνοντας συγχρόνως και η εξάρτηση από τις πολυεθνικές αγροχημικών προϊόντων. Οι σπόροι κάθε χρόνο αγοράζονται, οι ίδιες πολυεθνικές εταιρείες που παράγουν τους σπόρους – υβρίδια, παράγουν και τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα (στις μέρες μας είναι πάλι οι ίδιες οι εταιρείες που προωθούν τη καλλιέργεια των μεταλλαγμένων).

Αγοράζονται μεγαλύτερα και βαρύτερα γεωργικά μηχανήματα, η γη οργώνεται όλο και πιο βαθιά, ρίχνονται περισσότερα λιπάσματα και φυτοφάρμακα, η αγροτική παραγωγή αυξάνεται, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει το χρέος των αγροτών στις τράπεζες. Με στοιχεία της Αγροτικής τράπεζας, το 70% της αγροτικής γης είναι υποθηκευμένο.

Κάποια στιγμή η ύβρις της διαρκούς μεγέθυνσης δείχνει τα όρια της. Η απόδοση της αγροτικής γης, παρ’όλο  που διπλασιάζεται η ποσότητα του λιπάσματος, μένει η ίδια και μειώνεται. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης, 55.000 στρέμματα στη Θεσσαλία βρίσκονται στο στάδιο της ερημοποίησης, που σημαίνει νεκρή γη, όσο και να τη λιπαίνεις δεν αποδίδει πια.

Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων  κατρακυλούν, τα προϊόντα μένουν απούλητα. Οι Γκουρού της διαρκούς ανάπτυξης προσπαθούν να στρέψουν τους αγρότες στην καλλιέργεια μεταλλαγμένων(GMO) και ενεργειακών φυτών(βιοκαύσιμα), διατηρώντας ανέπαφο το ίδιο μοντέλο παραγωγής.

Στο μεταξύ οι αγρότες μετρούν απώλειες. Η ύπαιθρος εγκαταλείπεται, η βιοποικιλότητα βρίσκεται σε κίνδυνο, εξαφανίζεται ο πλούτος των ντόπιων ποικιλιών, φυτών και ζώων, τα ύδατα υπεραντλούνται και μολύνονται, ενώ σημειώνεται κατακόρυφη πτώση του υδροφόρου ορίζοντα. Στις πεδιάδες της Θεσσαλίας οι γεωτρήσεις φτάνουν πια στα 350 μέτρα βάθος.

Την ίδια στιγμή, οι ποταμοί νεκρώνουν, υγροβιότοποι καταστρέφονται και ο Πηνειός, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γίνεται ο δεύτερος πιο μολυσμένος ποταμός στην Ευρώπη μετά τον Πάδο της Ιταλίας.

Η Λίμνη Κάρλα αποξηράνθηκε και μαζί της χάθηκε και ο παραλίμνιος πολιτισμός και το ευεργετικό για τη Θεσσαλία μικροκλίμα της. Σήμερα με την μερική της επανασύσταση, κάθε προσπάθεια για εμπλουτισμό της λίμνης με υδρόβια ζωή(ψάρια, ψαροπούλια κ.λπ)  αποτυγχάνει λόγω του μολυσμένου με βαρέα μέταλλα νερού του Πηνειού, που μεταφέρονται στους ταμιευτήρες της.

Οι αγρότες του παραδείγματος «αναπτύχθηκαν». Η ανάπτυξη τους εξαφάνισε τα ψάρια(τη τροφή τους) με τη χρήση των φυτοφαρμάκων, μόλυνε τους ποταμούς και  αυτοί με τη σειρά τους μόλυναν τη θάλασσα. Έτσι οι αγρότες μας με τα κέρδη της ανάπτυξης αγοράζουν πια τα ψάρια τους, τα οποία έχουν μεγαλώσει με ένα μέρος των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων που οι ίδιοι χρησιμοποίησαν για να «αναπτυχθούν», φαύλος κύκλος δηλαδή.

Τo Ιερατείο της διαρκούς ανάπτυξης τους λέει να μην ανησυχούνε, θα «εκτρέψουμε» τον Αχελώο. Σύσσωμο το πολιτικό προσωπικό του τόπου τάσσεται υπέρ της εκτροπής του Αχελώου και υπέρ της αέναης ανάπτυξης. Ο παραγωγισμός, ως συστημική υπερκομματική ιδεολογία, κυριαρχεί σχεδόν παντού.

Άνθρωποι που παράγουν με τον τρόπο των αγροτών του παραδείγματος μας, υιοθετούν – εν αγνοία τους άραγε; – και το ανάλογο νόημα ζωής που προβάλλει η διαρκής Καπιταλιστική Ανάπτυξη.

Παρήγαγε με όποιον τρόπο μπορείς για να αυξήσεις την παραγωγή σου, μη νοιάζεσαι για το φυσικό περιβάλλον, μη δείχνεις καμία αλληλεγγύη για τις γενιές που θα έρθουν. Αδιαφόρησε για τις επιπτώσεις στη υγεία των ανθρώπων που θα χρησιμοποιήσουν τα προϊόντα που παράγεις. Η ηθική του Καπιταλισμού στα μεγαλείο της! Όσο για την πείνα στον τρίτο κόσμο μην ανησυχείτε. Οι εταιρείες των μεταλλαγμένων ετοίμασαν ένα ένζυμο που θα επιτρέπει τους φτωχούς να χωνεύουν το χορτάρι και τα φύλλα των δέντρων.

Την ίδια στιγμή, με δυο ευρώ, ημερησίως που είναι το κατά κεφαλήν εισόδημα της συντριπτικής πλειοψηφίας των χώρων του τρίτου κόσμου, επιδοτούνται ημερησίως τα βοοειδή στην Ευρώπη. Το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού (ΗΠΑ) καταναλώνει το 25% της παγκόσμιας παραγόμενης ενέργειας.

Αν όλες οι χώρες αποκτήσουν το ίδιο επίπεδο ανάπτυξης, παραγωγής και κατανάλωσης με τις ΗΠΑ, χρειαζόμαστε 3 με 4 πλανήτες ακόμα. Ο δικός μας αγρότης έχασε τους Αγάδες του και την αυτάρκεια του, ο κάτοικος του βιομηχανικά ανεπτυγμένου βορρά κάθισε να αγναντέψει τα αστέρια και αντίκρισε έντρομος την τρύπα του όζοντος.

Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Ζίγκμουντ Μπάουμαν «ο Καπιταλισμός είναι ένα παρασιτικό σύστημα. Μπορεί να ευημερεί μόνον όταν  βρίσκει έναν οργανισμό, τον οποίο δεν έχει ακόμα εκμεταλλευτεί, καταστρέφοντας τον». Επιβιώνει δημιουργώντας διαρκώς ανάγκες, στην περίπτωσή μας σπόρους, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, αγροτικά μηχανήματα.

Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι η αυτάρκεια των παραπάνω αγροτικών κοινοτήτων ήταν εμπόδιο στα σχέδια τους(είναι ενδεικτικό ότι καμία επιδότηση δε δίνεται στους αγρότες εάν δεν έχουν τα περίφημα καρτελάκια αγοράς υβριδικών σπόρων). Βασίζεται (ο Καπιταλισμός) στην υπερπαραγωγή και στην υπερκατανάλωση, καταστρέφοντας σύμφωνα με το Marx και τις δυο πηγές πλούτου, τη γη (καραβίδες, ψάρια και υγροβιότοποι όπως οι δικές μας φλέβες) και τους ανθρώπους (αγρότες και αγροτικές κοινότητες εν προκειμένω).

Εκτός αυτού, το οικολογικό όριο της περατότητας των φυσικών πόρων και η μόλυνση του περιβάλλοντος, δεν ήταν τόσο εμφανής στα χρόνια του Marx. Μια νέα αντίθεση πέρα της αντίθεσης του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, (και λόγω της παγκοσμιοποίησης), γίνεται περισσότερο από ποτέ κυρίαρχα εμφανής. Είναι η αντίθεση ανθρώπου – φύσης.

Έτσι λοιπόν, εκτός από το ποιος κατέχει τα μέσα παραγωγής (που παραμένει καθοριστικό) αυτός καθαυτός ο τρόπος παραγωγής (εκτατικός, γραμμικός, βιομηχανικός, καπιταλιστικός) όπως και να τον ονομάσει κανείς, εφόσον διέπεται από την αντίληψη της διαρκούς μεγέθυνσης της παραγωγής και της κατανάλωσης, οδηγεί σε αδιέξοδο (εκτός και αν δεχτούμε ότι ο εποικισμός άλλων πλανητών από το ανθρώπινο είδος είναι εφικτός).

Για μας «η οικολογία είναι ανατρεπτική, επειδή θέτει υπό ερώτηση το καπιταλιστικό φαντασιακό που εξουσιάζει τον πλανήτη. Απορρίπτει το κεντρικό κίνητρο, σύμφωνα με το οποίο η μοίρα μας είναι να αυξάνουμε ασταμάτητα την παραγωγή και την κατανάλωση. Δείχνει (η οικολογία) τον καταστροφικό αντίκτυπο της καπιταλιστικής λογικής πάνω στο φυσικό περιβάλλον και στη ζωή των ανθρώπινων όντων».

Ίσως χρειαστεί αρκετός χρόνος και προσπάθεια ακόμα για να αποδομηθεί το κεντρικό φαντασιακό της διαρκούς μεγέθυνσης στον αγροτικό κόσμο και μια σειρά από αυταπάτες που καλλιεργήθηκαν στους αγρότες κυρίως μέσω των επιδοτήσεων των Βρυξελών. Κυρίως χρειάζεται να γίνει εμφανής ένας άλλος τρόπος παραγωγής στους ίδιους τους αγρότες.

Η άρνηση των κατοίκων των Μεγάλων Καλυβίων να επιτρέψουν την τερατώδη μεγέθυνση της πρώην ΕΛ.ΒΙ.Κ., η άρνηση της Ο.Α.Σ.Ε. (ομοσπονδία αγροτικών συλλόγων Ελλάδας) στην καλλιέργεια των μεταλλαγμένων και ο αγώνας ενάντια στην εκτροπή του Αχελώου είναι κοινά στοιχεία αντίστασης και αποδόμησης της διαρκούς Καπιταλιστικής ανάπτυξης…

Απλά μαθήματα Πολιτικής: Πώς ο άνθρωπος της διπλανής μας πόρτας, από τα Μέθανα, γίνεται πρόεδρος του Ε.Ο.Τ.

 «…γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον…»

Α´ ἐπιστολὴ Παύλου πρὸς Κορινθίους (ιβ´ 27 – ιγ´ 13)

 

Δεν είναι δύσκολο. Πρέπει από τη νεότητά σου, ως σοσιαλιστής πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ, να έχεις εξασφαλίσει τα έξοδα για να πάρεις μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Διοίκηση των Επιχειρήσεων και στα Χρηματοοικονομικά (MBA) από το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας, να μεταβείς στη Μεγάλη Βρετανία (Cardiff University) και κατόπιν δικτύωσης με τους κομματικούς μηχανισμούς της «ακαδημαϊκής κοινότητας» να πάρεις Διδακτορικό Δίπλωμα από το Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών με ειδικότητα στη Δημόσια Διοίκηση και στα Οικονομικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ήδη ο κομματικός μηχανισμός του ΠΑΣΟΚ σε έχει ως φέρελπι νέο, και εσύ έχεις μάθει απ’ έξω τις έννοιες της «αποκέντρωσης» της «ανάπτυξης» και της «ανταγωνιστικότητας», βασικά ψεύδη και οδυνηρές αλήθειες των ευρωπαϊκών οδηγιών και έχεις μάθει να κάνεις copy paste σε κάθε νέα δημοσίευση, για κάθε νέα σου δημοσίευση. Από κει και πέρα είναι θέμα δημοσίων σχέσεων και στήριξης, με το αζημίωτο, κάποιων προσώπων στον κομματικό μηχανισμό για να μπεις «να δώσεις τα φώτα σου» ως «νοσταλγός» στο «χωριό σου». Θέλει και λίγη τύχη. Αλλά κι αυτό δεν είναι λίγη τύχη. Είναι το τέλος μιας εποχής δημάρχων που δεν ήξεραν γράμματα, να παραδώσουν τους νέους «Καποδιστριακούς» Δήμους στα «μορφωμένα παιδιά του τόπου». Μεγαλωμένα, μακριά από τα «σκατά» της περιοχής και τις δεδομένες, γνωστές και φορτισμένες τοπικές σχέσεις, «νέα παιδιά», «μορφωμένα», «ουδέτερα», βρίσκονται στην τύχη μιας εποχής που θέλει «τεχνοκράτες» που θα αναλύουν την έννοια της «αποκέντρωσης» και θα εννοούν ένα νέο συγκεντρωτισμό. Παιδιά του Νόμου «Καποδίστρια», οι νέοι δήμαρχοι, επαγγέλλονται το «καινούριο» με τις νέο-Παπανδρεϊκές έννοιες της «συμμετοχικής δημοκρατίας», του «αυτοδιοικητικού οράματος» αλλά και της «πράσινης ανάπτυξης». Σ’ αυτό το μαραθώνιο φαγοπότι, όποιος πρόλαβε-πρόλαβε. Αρκεί να έχει και τις καλές διασυνδέσεις στο κόμμα.

Τι σημαίνει άραγε αυτό; Σημαίνει συμμετοχή σε όλα τα φαγοπότια (τα γνωστά κέτερινγκ από την περίοδο της «Αλλαγής»), συμμετοχή σε όλα τα «ναι» στον αρχηγό ακόμα κι αν βάλλεται, να στηρίζεις όλες τις επιλογές του ευρωπαϊκού μονόδρομου, να γνωρίζεσαι και να γνωρίζεις όλους τους εργολάβους-φίλους του αρχηγού και να τους προωθείς μαζί με την αναγκαιότητα του σχετικού νομοθετικού πλαισίου ή κάποιων τροπολογιών, να λες «ναι» σε κάθε θεσμική μεταρρύθμιση που τείνει προς το φιλελευθερισμό, να λες «ναι» σε όλες τις μνημονιακές αλλαγές, να κάνεις διαρκώς σεμινάρια κομματικής στήριξης. Κι αφού το ’99, βρέθηκες διαχειριστής του «Καποδίστρια» οφείλεις να εγκαταλείψεις όλη την περιφέρεια της επικράτειάς σου, ασφαλτοστρώνοντας δρόμους που θα την κάνουν πιο ευκολοπούλητη. Δεν σε ενδιαφέρει να στηρίξεις, την αγροτική παραγωγή των Μεθάνων, τους κτηνοτρόφους, μια ντόπια αγορά, μια σχετική μεταποίηση ντόπιων προϊόντων, την ιστορία του τόπου, τον ορεινό τουρισμό. Στην περιφέρεια οφείλεις να εκμεταλλεύεσαι τον κόπο των εθελοντών ντόπιων και να βάζεις στο βιογραφικό σου τη δουλειά που έκαναν αυτοί. Δεν χρειάζεται πολλά. Αυτοί τρέχουν σαν το Βέγγο (π.χ. στο Μεγαλοχώρι Μεθάνων) κι εσύ οργανώνεις μια εκδήλωση που «τιμάς το έργο τους» και το καταχωρείς στο βιογραφικό σου. Το αν οι ελιές και τα αμπέλια γίνονται καυσόξυλα, τι σε νοιάζει; Το αν τα σπιτάκια στα χωριά ερημώνουν και πέφτουν, τι σε νοιάζει; Το αν δεν έχουν γιατρούς τα γερόντια, τι σε νοιάζει; Το έχουν κλείσει τα σχολεία στα χωριά, τι σε νοιάζει; Το αν δεν έχουν θαλάσσια συγκοινωνία στα Μέθανα, τι σε νοιάζει; Πάνω απ’ όλα, τα έργα στην πόλη των Μεθάνων, τα μεγάλα έργα, όπου εκεί υπάρχει η χρηματοδότηση, κι εσύ τρέχεις από γραφείο σε γραφείο για να την εξασφαλίσεις. Συνεννοείσαι και ταυτόχρονα με τους εργολάβους που σ’ έχουν «ζαλίσει» απ’ τα τηλέφωνα. «Εντάξει ρε παιδί μου… Δική σου η δουλειά». Τσ, τσ, …τόση δουλειά ρε παιδί μου, να πίνεις καφέ, από γραφείο σε γραφείο, να παίρνεις κινητά τηλέφωνα, να συνεννοείσαι με τόσους εργολάβους, να έχεις και τους κομματικούς που σε παίρνουν και σου λένε «πάρε αυτόν…», «πάρε εκείνον…».

Έτσι όμως θα εξασφαλίσεις τα λεφτά για τους εργολάβους που θα κάνουν διάφορες επιδερμικές αλλαγές στην πόλη των Μεθάνων. Ένας «βιολογικός» που τελικά τον πληρώνουν πανάκριβα οι Μεθενίτες, παραπάνω τσιμέντα στο λιμάνι και σε κάτι «αλιευτικά καταφύγια» και άσφαλτο παντού σε όλους τους δρόμους, διάνοιξη νέου οδικού δικτύου, πλακάκια παντού που ονομάζεις «ανάπλαση» και οπωσδήποτε φτιάχνεις ένα συνεδριακό κέντρο για να χαϊδέψεις τα αυτιά των ντόπιων για ένα ακριβό τουρισμό κι όχι αυτόν τον «φτωχομπινεδιάρικο» των παππούδων που έκαναν μέχρι και πέρσι τα μπάνια τους τα οποία «κόπηκαν» απ’ το Μνημόνιο. Από την άλλη, είσαι και έξυπνο παιδί. «Μιμούμαστε το Μοσχάτο, όπως αυτό μιμήθηκε την Πάτρα» και φτιάχνεις βραζιλιάνικο καρναβάλι και βέβαια εκμεταλλεύεσαι συστηματικά την όποια εθελοντική προσπάθεια των αφελών σου «συγχωριανών» για να παρουσιάσεις πολιτιστικά και περιβαλλοντικά επιτεύγματα. Στο μεταξύ ισχυροποιείς τις δημόσιές σου σχέσεις σε ημερίδες, σεμινάρια, συναντήσεις, συνέδρια, και σε κέτερινγκ, λέγοντας και ξαναλέγοντας τα όσα είχες αποστηθίσεις ως καλός μαθητής στα νιάτα σου έχοντας μια «πολυετή εμπειρία ως οικονομικό στέλεχος στον τραπεζικό τομέα και σε ελληνικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις». (Το πώς κατάφερες να κάνεις όλες αυτές τις σπουδές, να έχεις μια πολυετή εμπειρία σε πολυεθνικές και τράπεζες κι άλλα 14 χρόνια στην τοπική αυτοδιοίκηση και να είσαι νεότατος, μόνο η ιστοσελίδα σου το ξέρει).

Έτσι λοιπόν κερδίζεις και μια θέση σε ΚΕΔΚΕ και σε άλλους οργανισμούς που διευρύνουν τη γραφειοκρατία που εσύ ονομάζεις «δημοκρατία», κερδίζεις μια θέση του κόμματος στον τομέα της Νησιωτικής Πολιτικής και συνομιλείς με τους εργολάβους και σαφώς με τους εφοπληστές. Ίσως η επόμενη δουλειά σου να είναι υφυπουργός Ναυτιλίας. Σε κέρδισε όμως ο ΕΟΤ διότι αντί για προσευχή είχες μάθεις να λες με απίστευτη ταχύτητα, τέσσερις λέξεις, δηλαδή τρεις: «τουριστικό» «προϊόν» «τουριστική» «προβολή» και ήξερες την κατάλληλη στιγμή, στις χωρίς κοινό τσαρλατανιές σου, να μπορείς να λες κάτι από αυτά που έμαθες για να περάσεις με καλό βαθμό στις κομματικές σχολές: «αποκέντρωση» και να εννοείς συγκεντρωτισμό, «ανάπτυξη» και να εννοείς λεφτά για τους εργολάβους και τους ημετέρους, «ανταγωνιστικότητα» και να εννοείς ότι «εγώ θα είμαι από τους λίγους που θα μπω στον παράδεισο της εξουσίας και του χρήματος. Δεν έκανα τσάμπα σπουδές».

Και τώρα τι λες για το νέο ρόλο σου; Ως πρόεδρος του ΕΟΤ; Τις συνηθισμένες παρλαπίπες που θέλουν ν’ ακούσουν όσοι δεν επιθυμούν να σκεφτούν. Διότι οι απελπισμένοι δεν σε ακούνε, απλά ψηφίζουν. Αφού δείχνεις να έχεις μάθει και νέο λεξιλόγιο όπως «τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας έναντι άλλων αγορών» «τουριστικό προσκήνιο» «ταχύτατους ρυθμούς» «μια νέα συνολική επικοινωνιακή στρατηγική για το Σαρωνικό και την ευρύτερη περιοχή της Αττικής επαναπροσδιορίζοντας το στίγμα του Σαρωνικού στον εγχώριο αλλά και παγκόσμιο τουριστικό χάρτη (που θα μας ρε μάγκα μου; στις Μπαχάμες;)» κι αφού ξεκαθαρίζεις πως μιλάς για πολυτουρισμό «ο πολιτισμός, η γαστρονομία, ο αθλητισμός, η ιστορία, η θρησκευτική παράδοση,  η υγεία (τις διακομιδές ασθενών με το θαλάσσιο ταξί των 400 ευρώ οφείλουμε να τις καταχωρήσουμε στον τουριστικό παράδεισο)» ξεκαθαρίζεις και το τι θέλεις για την Αίγινα: Γαστρονομικός Τουρισμός. Εξαιρετικά σαφές. Δηλαδή έρχονται για να φάνε; Ναι, απαντάς, αλλά όχι μόνο για αυτό. Θα μπορούν να επισκέπτονται «καλλιέργειες» (που δεν έχεις δει ούτε στους χειρότερους εφιάλτες σου όταν ήσουν στα Μέθανα, δήμαρχος) «επισκέψιμους χώρους παραγωγής» (έχεις δει από κοντά ενεργό λιοτρίβι στον κάμπο της Τροιζηνίας ή αυτά που ερείπωσαν και πέσανε, στα ορεινά Μέθανα;), «διαδρομές περιήγησης» (με αμάξι πήγαινες και ευλογούσες στην Καμένη Χώρα και η οδοποιία της περιόδου σου, έφτασε το δρόμο μέχρι και στο έμπα του Ηφαιστείου Μεθάνων), «εστιατόρια τοπικής, ξενοδοχειακής και δημιουργικής κουζίνας» (ό,τι προσπάθησες δηλαδή στα Μέθανα που ήσουν δήμαρχος με τους επαγγελματίες της παραλίας των Μεθάνων να προσπαθούν να επιβιώσουν από γερόντια;), «μέχρι προϊόντα περιποίησης, εκθέσεις και θεματικά μουσεία» (τάζε, μέχρι να πάρεις τη θέση που πραγματικά επιθυμείς, μετά από αυτήν του εθνικού τουριστικού πράκτορα).

Κι αφού προσπερνάς το σκόπελο του υποσχόμενου «αεροδρομίου» στον κάμπο της Τροιζηνίας (ως δήθεν αντίβαρο στο αεροδρόμιο των Σπάτων), κάμπο με σοβαρή αγροτική παραγωγή που εγκατέλειψε για κάτι «αναπλάσεις», ο ομοϊδεάτης σου και διπλανός δήμαρχος Τροιζηνίας, Γιάννης Σαμπάνης –παιδί του «Καποδίστρια» κι αυτός, λέγοντας για το πόσο θλίβεσαι που στην επικράτειά σου (που αφορά όλη την Ελλάδα) οι τουρίστες πάνε αλλού κι όχι στον Αργοσαρωνικό (να δούμε τι θα πεις σε συνέντευξη για τη Νάξο ή την Σαντορίνη; «Ευτυχώς που υπάρχει το αεροδρόμιο των Σπάτων»;), φτάνεις και σ’ αυτό που ονειρεύονταν και συνεχίζουν να διαδίδουν σαν όνειρο οι πρώην συνάδελφοί σου στην Αίγινα: «4 season tourism», όπως συνηθίζετε να λέτε τον τουρισμό που δεν σταματάει ποτέ.

Έτσι γίνεσαι πρόεδρος του ΕΟΤ. Αν είσαι χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον, με πτυχία /και κομματική θητεία /και με χρόνια δεκατρία /κινητή τηλεφωνία /στα υπουργικά γραφεία

(Προωθείται στα βαθειά της γης, να το διαβάσει ο Σ.  που θα γελούσε με την καρδιά του, αν …)

Ο Μαρδικούλος της Αίγινας που σε βλέπει απέναντι, στα Μέθανα να μαζεύεις ελιές 

συμβολή σε ένα σχέδιο επιβίωσης και αξιοπρέπειας, στην Αίγινα

Δίπλα στην πολιτική δράση, δίπλα στις κινήσεις αλληλεγγύης που δεν παριστάνουν “κάτι”, δίπλα σε μικρές προσπάθειες λόγου, δίπλα στο αίτημα για ζωή, μπορεί να συζητιέται ολοένα και περισσότερο ένα σχέδιο επιβίωσης και αξιοπρέπειας. Δείγματα υπάρχουν στο νησί, αν και όχι σαφή ή διακριτά, αλλά σποραδικά και με την αμηχανία που μπορεί να διακρίνει κάθε τι καλό στη ρευστή εποχή μας. Αυτό σημαίνει ότι αυξήθηκε ο κόσμος που καλλιεργεί «για το σπίτι» ενώ υπάρχει σαφές ενδιαφέρον για την ελιά. Επειδή η αμνησία όμως τείνει να αντικαταστήσει τη γνώση και την επίγνωση, η Σχεδία συμβάλλοντας στο μέτρο του δυνατού, σπέρνει παλιά δαιμόνια:

Σιτάρι και γενικά δημητριακά μπορούν καλλιεργηθούν παντού, σε κάθε χωράφι, σε κάθε αδόμητη περιοχή. Ενδείκνυται όμως η καλλιέργεια στις παρακάτω περιοχές: Ανάμεσα στους Γιαννάκηδες-Μπενάκηδες-Λαζάρηδες, στην Παχειοράχη, στις Πόρτες (περιοχή Περιβόλια), στον «κάμπο» της Αιγινήτισσας (περιβόλια-Προφήτης Ηλίας), Κοντός, Μεσαγρός, Άλωνες, Κυψέλη, Λεόντι, Σουβάλα, Χλόη. Μέχρι και το 1985 καλλιεργούσαν σιτάρι σε οικογενειακό επίπεδο, ενώ το έστελναν σε μύλους στα Μέθανα. Μέχρι το 1960 υπήρχε ο μύλος του Μαρίνη και το «εργοστάσιο» του Κουκούλη που ήταν μύλος και φούρνος. Μια επιχείρηση (μεταξύ 1985-95) από τη Λάρισα, της «Χατζηλουήνας» με τρακτέρ που είχε 6 άροτρα, θυμίζει τις δυνατότητες του νησιού για αυτοδυναμία, σε σιτηρά.

Η ελιά υπάρχει ήδη παντού με εκατοντάδες δέντρα παραμελημένα στα «αζήτητα» του νησιού να μαραζώνουν αμάζευτα και ακλάδευτα στα ημιορεινά. Απομεινάρια από λιοτρίβια υπάρχουν σε κάθε χωριό, δείγμα της σημερινής μας παρακμής αλλά και μιας μελλοντικής δυνατότητας ν’ ανθίσει πάλι ο τόπος. Η μικρή οροσειρά που χωρίζει τους Αγίους από το Μεσαγρό (Παλιόμυλοι, Σαλιαρή, Βρούβα) είναι γεμάτη ελιές. Υπενθυμίζεται η συμμετοχή του Δήμου Αίγινας και ιδιωτών σε διεθνείς εκθέσεις ελαιολάδου (Γ. Δ. Κωστελένου Στοιχεία ελαιοκομίας. Ιστορία περιγραφή και γεωγραφική κατανομή των ποικιλιών ελιάς στην Ελλάδα) τον 19ο αιώνα.

Το αμπέλι, από την αρχαιότητα μέχρι και τη δεκαετία του ‘80 ήταν το αβανταδόρικο προϊόν της Αίγινας. Μούστος εξαγόταν παντού, σ’ όλη την Ελλάδα και τα καΐκια μαζί με τα αγγεία έστελναν και μούστο. Όλη η Βόρεια Αίγινα από τη Βαγία μέχρι και την περιοχή της Κυψέλης ήταν κατάφυτη από αμπέλια ενώ σε κάθε σπίτι υπήρχε η σοφή κληματαριά που ξέραινε τα φύλλα της το χειμώνα και χάριζε τη σκιά της το καλοκαίρι μαζί με τον πολύτιμο καρπό της. Περιοχές που ακόμα βλέπεις απομεινάρια από παρατημένες καλλιέργειες είναι οι Κήποι (κάτω από τους Βλάχηδες), ο Κοκκινόβραχος (ανάμεσα από της Αφαία και τον Κάβο) και η Ανάουσσα (ρέμα Βαγίας-Κολυμπάρι).

Η πατάτα, από την εποχή του Καποδίστρια μέχρι και πριν 20-30 καλλιεργούνταν παντού στα Δυτικά και προς Νότια της Αίγινας και ιδιαίτερα στην περιοχή του Μαραθώνα που έβγαζε μια ιδιαίτερα νόστιμη και περιζήτητη πατάτα. Στην ίδια περιοχή τα κηπευτικά (χειμερινά και θερινά) μπορούν να καλλιεργηθούν σε έκταση ενώ βέβαια μπορούν για οικιακή χρήση να βρίσκονται σε κάθε γωνιά που δεν έχει ακόμα χτιστεί.

Βασικό είδος διατροφής, τα όσπρια, καλλιεργούνταν κυρίως στο Σφεντούρι, στους Κήπους και κυρίως ξερικά (φασόλια, φακή, φάβα, ρεβίθι, αράκι) στην «κοιλάδα» των Αλώνων, στην Αιγινήτισσα (Προφήτης Ηλίας) και στο Μεσαγρό.

Πορτοκαλιές και Λεμονιές μπορούν παντού να καλλιεργηθούν, όμως η περιοχή του Προφήτη Ηλία στην Αιγινήτισσα, οι Πόρτες, η Βλυχάδα ίσως είναι οι πιο κατάλληλες περιοχές.

Το μοναδικό, αιγινήτικο βερίκοκο, μπορεί πάλι να ξαναφανεί στις περιοχές που καλλιεργούσαν το δέντρο. Αυτές κυρίως, ήταν ο Κοντός και η Κυψέλη.

—————

Παρακάτω ξαναδημοσιεύουμε κείμενο ελαφρά συμπληρωμένο. Κάθε συμπλήρωση, διόρθωση, σχόλιο, είναι κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενα

Σχεδία στ’ ανοιχτά της Αίγινας

ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΑΙΓΙΝΑΣ

Αμπέλι

Ελιά

Λεμονιά

Νεραντζιά

Αμυγδαλιά

Βερικοκιά

Συκιά

Ροδιά

Αχλαδιά

Φιστικιά

Μουριά και για τη σηροτροφία

Χαρουπιά για ζωοτροφή και παραγωγή χαρουπάλευρου

Σιτάρι

Κριθάρι

Καλαμπόκι

Ρεβίθια

Αρακάς

Κουκιά

Λαθούρι

Σουσάμι

Πατάτα

Λαχανικά-μποστανικά-ζαρζαβατικά-μαναβικά

Μπαμπάκι

Λινάρι

Ριζάρι για τη βαφή νημάτων και υφασμάτων

Βίκος για ζωοτροφή

Βρύζα για δέσιμο σε κατασκευές και παραγωγή βύνης

————————

Που καλλιεργείται τι:

Στις πεδινές περιοχές:

Αμπέλια, ελιές, συκιές, αμυγδαλιές, λαχανικά, καρποφόρα δέντρα, ξινά

Στις πλαγιές των βουνών:

Κριθάρι, όσπρια, λαθούρι, αρακάς, ρεβίθια, κουκιά, βίκος (κτηνοτροφικό)

Μέχρι το 1971 σύμφωνα με το χωροταξικό σχέδιο της Σ. Παπαδοπούλου:

Δημητριακά 25%, κηπευτικά 2%, δεντροκαλλιέργεια 17% αμπέλια 12% ακαλλιέργητα χωράφια 44% επί της καλλιεργήσιμης γης

——————————

Βαθύ: κρασί, σταφύλια, σκόρδα, αμύγδαλα, φιστίκια, λάδι, δημητριακά

Βλάχηδες: κτηνοτροφία

Γιαννάκηδες: κτηνοτροφία

Σουβάλα: Αλιεία

Κοντός: τα πάντα

Κύλινδρας: κτηνοτροφία, γεωργία, γρανίτης

Κυψέλη: Γεωργία, δενδροκομία, κηπευτικά, σύκα, σταφύλια, λάδι, αμύγδαλα, φιστίκια

Λαζάρηδες: κτηνοτροφία

Λεύκη: Γεωργικά

Μαραθώνας: περιβόλια, σύκα, ελιές

Μεσαγρός: λάδι, κρασί, δημητριακά, ρετσίνα κεραμικά, μελίσσια

Παχειοράχη: γεωργία κτηνοτροφία

Πέρδικα: δημητριακά, μελίσσια

Πόρτες: δενδροκομία, ελιές, μελίσσια

Άλωνες: κηπευτικά, ελιές, δημητριακά, φρούτα,

Σφεντούρι: κτηνοτροφία, δημητριακά, σταφύλια,

Τζίκηδες: κτηνοτροφία

Χλόη: δέντρα, κρασί, φρούτα, λαχανικά

Ψαχνή: γεωργία, κτηνοτροφία

Άγιοι: γεωργία, λαχανοκηπευτικά, ρετσίνα, κεραμική, λάδι, αμύγδαλα, κρασί

Ανιτσαίο: κτηνοτροφικά, δημητριακά, λάδι,

Ασώματοι: λάδι, κρασί, κηπευτικά, λαχανικά

Λιβάδι: λάδι, κρασί, κηπευτικά, δέντρα, δημητριακά

Μπουρδέχτης: 50 στρέμματα περιβόλια με αμπέλια και ελιές

Βροχεία: Φιστίκι, ελιά, αμυγδαλιά, κηπευτικά, χαρουπιές

————————

ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ

Καλοκαίρι

Φασόλι

Αγγούρι

Πεπόνι

Καρπούζι

Κολοκύθι

Μπάμια

Μελιτζάνα

Ντομάτα

Φράουλα

Πιπεριά

Βλήτα

Χειμώνας

Κουκιά

Μπιζέλια

Αρακάς

Αγκινάρα

Πράσο

Καρότα

Όλο το χρόνο

Ραπανάκι

Παντζάρι

Λάχανο

Κρεμμύδι

Σκόρδο

Μαρούλι

Πατάτα

Σέσκουλο

Ραδίκι

Αντίδι

Κουνουπίδι

Μπρόκολο

Δημητριακά

Σιτάρι

Κριθάρι

Βρώμη

Αράκι

Βίκος

Βρύζα

Δέντρα, φρούτα

Αμπέλι

Αμυγδαλιά

Βερικοκιά

Κερασιά

Μηλιά

Αχλαδιά

Συκιά

Ροδιά

Κορομηλιά

Μουσμουλιά

Κυδωνιά

Ροδακινιά

Δαμασκηνιά

Βανίλια

Λεμονιά

Πορτοκαλιά

Μανταρινιά

Ελιά

Αρωματικά του κήπου

Άνηθο

Κάρδαμο

Σέλινο

Μαϊντανός

Φινόκιο

Μάραθο

Καλιαντρό

Ρόκα

————————-

Περιοχές στην Αίγινα με αρκετό νερό και οι καλλιέργειές τους

Στους Κήπους

Με λεμονιές και πορτοκαλιές στις Πόρτες

Στη Γλυφάδα με κηπευτικά και δέντρα

Σε μεγάλη περιοχή στις Άλωνες

Στο Μεσαγρό και στη Βαγία, ελαιόδεντρα και αμπέλια

Στον Κοντό στη θέση Υδραγωγείο

Στη Σουβάλα και Λεόντι

Στην Κυψέλη, στη Χλόη, στον Ασώματο και στην Περιβόλα που καλλιεργούνται τα πάντα

Από το Μαραθώνα μέχρι και το 75 γίνονται εξαγωγές

Μεγάλα κτήματα με νερό στην Αίγινα

Κτήμα Σημαντώνη στις Άλωνες για λεμονιές, πορτοκαλιές και φιστικιές

Κτήμα Αγίου Λεοντίου (κρατήρας) 100 στρέμματα

Κτήμα Γλυφάδα, πηγάδι Βακαλόπουλου

Κτήμα στις Άλωνες με πολύ νερό

Στη Χλόη κτήμα Φουντούλη, παλιά λιοτρίβια πατητήρια και αλευρόμυλος

Στην Πέρδικα το κτήμα του Μοναστηριού

Στην Αιγινήτισσα, κτήμα Χριστοφίδη, παλιά περιβόλια

Κτήμα Ζούμερα, στις Πολλές Ελιές 

Η λογιστική χρεωκοπία του Δήμου Αίγινας και εμείς

Είναι περισσότερο από σίγουρο ότι το τοπικό μας μνημόνιο, όπως ακριβώς μπορεί να ονομαστεί ο νόμος «Καλλικράτης» και η, μετά τον Απρίλιο του 2010, υπαγωγή της χώρας στην επιτήρηση της Τρόικας, είναι εδώ, στην Αίγινα. Δεν είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ανθρώπους στην Περιφέρεια, ούτε να έχουμε οφ δι ρέκορντ πληροφόρηση για να το επιβεβαιώνουμε. Η λογιστική χρεωκοπία του Δήμου Αίγινας είναι εδώ. Η τετράλεπτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου που ξεκίνησε και έληξε με την ακύρωσή της από το δήμαρχο λόγω της «μη σύννομης» σύνταξης του προϋπολογισμού δεν είναι, παρά ένα μικρό διαφημιστικό τρέιλερ του επόμενου επεισοδίου. Το κενό είναι εδώ. Και δεν είναι μόνο εδώ, για όσους δεν επιθυμούν να περιορίζονται σ’ αυτό το αποικιοποιημένο τριγωνικό νησί, στο κέντρο του Σαρωνικού κόλπου.

Είναι όμως αυτό που θα δώσει τη δυνατότητα μιας σοβαρής ανασύνταξης της τοπικής μας κοινωνίας στην κατεύθυνση μιας αξιοπρεπούς επιβίωσης και οργάνωσης της ζωής; Τι είναι αυτό που θα καταλάβει το κενό της διαχείρισης ενός Καλλικρατικού Δήμου και μάλιστα απειλούμενου για επιτήρηση από την Τρόικα ή από νέους γραφειοκρατικούς μηχανισμούς που θα ενεργοποιηθούν; Ποιες κεφαλές «άμεμπτες», ποιοι παράγοντες-«καθαρά χέρια» θα δώσουν το φως για τη συνέχιση αυτής της καταστροφικής λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης; Ποιοι τενεκέδες που ηχούν με σωτηριολογικές ρητορείες θα καταλάβουν το κενό; Ποιοι από τους «υπαλλήλους των νερουλάδων» (όπως ολόσωστα κραύγαζε ο Στέλιος Κοττάκης και μοναδικός δημοτικός σύμβουλος) οι οποίοι δεν χρειάζεται να έχουν πιστοποίηση ή να κόβουν αποδείξεις παροχής υπηρεσιών για να είναι «υπάλληλοι», θα αναλάβουν να σώσουν το πλοίο; Είναι άραγε, το λογιστικό κενό, και πολιτικό-πολιτισμικό κενό;

Σ’ αυτό το ερώτημα, μόνο το σώμα των πολιτών της Αίγινας μπορεί να απαντήσει με την πράξη του και την καθημερινότητά του. Απέναντι σ’ αυτήν την αμήχανη αναμονή που συνολικά χαρακτηρίζει τις κοινωνίες που έχουν ενσωματώσει το δυτικό μοντέλο διοίκησης, οικονομίας και κοινωνικής οργάνωσης, κάποια επίκαιρα ερωτήματα-δείκτες μπορούν να τεθούν ενδεικτικά και επιμερισμένα, αξιολογώντας το περιεχόμενό τους:

-Συσσωματώνονται σε τοπικό επίπεδο οι πολίτες για το τοπικό και ευρύτερο πολιτικό πρόβλημα;

-Λειτουργεί μια οικονομία έξω από τα καθορισμένα πλαίσια που να επικουρεί στην καθημερινή επιβίωση;

-Επιβιώνουν-ζωντανεύουν «δομές» αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας του παρελθόντος;

-Υπάρχουν ενδείξεις επιστροφής στην πρωτογενή παραγωγή και στην πραγματική οικονομία;

-Απέναντι στην κίβδηλη φλυαρία της επιστροφής στην «ανάπτυξη» κυριαρχεί, προσδοκία ή αμφισβήτηση;

-Τι ρόλο μπορεί να παίζει η πραγματική παιδεία ως μια διαδικασία που προσδίδει μορφή στον άνθρωπο;

-Τι ρόλο έχει η παλιά γνώση για την υγεία, για την καθημερινή αισθητική, για την τεχνολογία, για τη μέριμνα του αύριο;

-Τι ρόλο παίζει η τηλεόραση κι αν αντίθετα, πλάθεται ένας νέος κοινωνικός ιστός που υπερβαίνει την καταναλωτική μανία ανθρώπων και αντικειμένων και μετατρέπεται σε δημιουργία;

Εν τάχει, εδώ στην Αίγινα:

-Μας ενδιαφέρει να ξαναδούμε όλον αυτόν τον πολιτισμό που χάσαμε προς χάρη της τουριστικής-οικιστικής ανάπτυξης, μέσα από την οπτική γωνιά της δημοκρατίας και της δημιουργίας;

-Μας ενδιαφέρει να συγκρατούμε το νερό της Αίγινας και των νεφών πάνω από την Αίγινα ή να το διώχνουμε προς τη θάλασσα;

-Μας ενδιαφέρει να στηρίζουμε και να εμπλουτίζουμε τις υποδομές του νησιού με στόχο την αυτονομία ή να γεμίζουμε τις τσέπες των νερουλάδων κι αργότερα των εργολάβων του υποθαλάσσιου αγωγού;

-Μας ενδιαφέρει να παράγουμε την τροφή μας, αξιοπρεπώς στο τόπο μας ή να είμαστε καταναλωτές των σκουπιδιών της παγκόσμιας αγοράς;

-Μας ενδιαφέρει να βρούμε τρόπους πραγματικής ανακύκλωσης και χρήσης των δήθεν άχρηστων σκουπιδιών ή θέλουμε ένα απορριμματοφόρο κάθε μέρα που να ταξιδεύει τα σκουπίδια μας σε χωματερές που είναι αλλού;

-Μας ενδιαφέρει να δικτυωθούμε με κοινότητες που γειτνιάζουν με εμάς ή επιθυμούμε να δεχτούμε πρωτόκολλα «συνεργασιών» και προγραμματικές συμβάσεις με Γερμανικές ή άλλες Περιφέρειες που θα αναλάβουν την εργολαβία της ζωής μας;

-Μας ενδιαφέρει αυτός ο τουρισμός των 200 μέτρων της παραλίας της πόλης της Αίγινας ή να υποδεχόμαστε αξιοπρεπώς τους επισκέπτες στις απίστευτες κι άγνωστες ομορφιές του νησιού και να δημιουργούμε πραγματικούς κοινωνικούς και οικονομικούς δεσμούς;

-Μας ενδιαφέρει η νεολαία του νησιού να παρατάει τη μόρφωση για να υποκλίνεται στους κοιλαράδες ιδιοκτήτες κότερων και στους αγχωμένους τουρίστες του «καπουτσίνο και φύγαμε» για 200-300 ευρώ ή επιθυμούμε να μορφώνονται, να σπουδάζουν και να κάνουν και διάφορες «άχρηστες» δουλειές, όπως του βοσκού, του καλλιεργητή, του τυροκόμου, του εργαζόμενου σε υποδομές του νησιού;

-Μας ενδιαφέρει το να εκλέξουμε ένα νέο διαχειριστή για να τον βρίζουμε στο φουαγιέ της παραλίας των 200 μέτρων ή να αποφασίζουμε πολιτικά σε συνελεύσεις γειτονιάς, χωριών και πολιτικών δομών που εκπροσωπούν την Αίγινα;

Αυτά κι άλλα πραγματικά ερωτήματα μπορούν να τεθούν απέναντι στο εκβιαστικό δίλλημα περί του, ποιος θα κυβερνήσει το πλοίο. Ενός πλοίου χωρίς κατεύθυνση, χωρίς χάρτη, χωρίς πυξίδα, χωρίς πηδάλιο, χωρίς πλήρωμα.

Σχεδία στ’ ανοιχτά της Αίγινας

Το αγροτικό αδιέξοδο στην Ελλάδα του μνημονίου

αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα του Άρδην και της Ρήξης
Κοινωνία, Ρήξη φ. 91 — Μαρτίου 7, 2013 at 11:05 πμ

Το αγροτικό αδιέξοδο στην Ελλάδα του μνημονίου

by 

Συνέντευξη του Αθανασίου Σαρόπουλου*, προέδρου ΓΕΩ.ΤΕ.Ε. Κεντρικής Μακεδονίας, στην Καλιρρόη Βεζυριαννίδου στη Ρήξη φ. 91 που κυκλοφορεί

Η κοινή αγροτική πολιτική που εφαρμόστηκε τις τελευταίες δεκαετίες ήταν επωφελής για την Ελλάδα και αν όχι, γιατί; Ειδικότερα οι διάφορες επιδοτήσεις των αγροτικών προϊόντων ανέπτυξαν ή όχι τον αγροτικό τομέα και γιατί;
Η είσοδος της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ., το 1981, υπήρξε η αιτία κομβικών αλλαγών στην ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία. Όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος, τριάντα χρόνια μετά, η ευκαιρία της αξιοποίησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και των πόρων της κατασπαταλήθηκε, κυριολεκτικά, σε εφήμερους και λαϊκίστικους στόχους και μετατράπηκε σε παγίδα για την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα της ελληνικής γεωργίας. Για παράδειγμα, το κυνήγι των επιδοτήσεων είχε, ως αποτέλεσμα, η πλειοψηφία των Ελλήνων αγροτών να εγκαταλείψει τις καλλιέργειες του μαλακού σιταριού και του κριθαριού, προς όφελος του σκληρού σιταριού, που είχε μεν μικρότερη παραγωγικότητα στα χωράφια τους (κυρίως άγονα και ορεινά), αλλά επιδοτούνταν από την ΕΕ. Το αποτέλεσμα ήταν η συνολική παραγωγή σκληρού σιταριού, μαλακού σιταριού και κριθαριού στην Ελλάδα να μειωθεί από 3.524.170 τόνους το 1981, σε μόλις 2.204.300 τόνους το 2008. Η τεράστια μείωση της παραγωγής του ελληνικού μαλακού σιταριού (σημερινή αυτάρκεια της Ελλάδας σε μαλακό σιτάρι: 32%) και του κριθαριού (σημερινή αυτάρκεια της Ελλάδας σε κριθάρι: 51%) οδήγησε σε μεγάλο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου στον κλάδο των δημητριακών που έφθασε το 2008 τα 365.469.481€, ενώ και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου στον κλάδο των ζωοτροφών έφθασε την ίδια χρονιά στα 354.824.903€. Παρόμοια εγκατάλειψη παρουσιάστηκε και στην καλλιέργεια των οσπρίων, με αποτέλεσμα η παραγωγή των βρώσιμων (ξερών) φασολιών να μειωθεί από 31.500 τόνους το 1981, σε μόλις 8.000 τόνους το 2008 (σημερινή αυτάρκεια της Ελλάδας σε φασόλια: 35%). Επιπροσθέτως, τα άλυτα προβλήματα της ελληνικής κτηνοτροφίας (σημαντικό πρόβλημα αποτελεί και το υψηλό κόστος των ζωοτροφών), σε συνδυασμό με την αύξηση της κατανάλωσης κτηνοτροφικών προϊόντων από τη μέση ελληνική οικογένεια, οδήγησαν σε έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου για το 2008, ύψους 1.047.167.720€ (σημερινή αυτάρκεια της Ελλάδας συνολικά σε κρέας: 59%) και 533.119.673 € στον κλάδο του γάλακτος (σημερινή αυτάρκεια της Ελλάδας σε αγελαδινό γάλα: 61%). Ως αποτέλεσμα αυτής της λογικής, τα τελευταία τριάντα (30) χρόνια, το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων από πλεονασματικό μετατράπηκε σε έντονα ελλειμματικό (1981: +38.367.000€, 1991: –311.102.000€, 2001: –1.003.460.000€) με αποκορύφωμα το έτος 2008, όποτε το έλλειμμα του ισοζυγίου έφθασε τα 3.043.506.477 €!!! Στο έλλειμμα αυτό θα πρέπει να προστεθεί και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου των βασικών εισροών του ελληνικού αγροτικού τομέα, το οποίο, μόνο για τον τομέα των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων (χωρίς να υπολογίζονται τα γεωργικά μηχανήματα, κτηνιατρικά φάρμακα και άλλες εισροές) έφθασε το έτος 2008 στο ποσό των 395.780.000€.

Ποια είναι τα κύρια διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής γεωργίας και πώς θα μπορούσαν αυτά να θεραπευθούν;
Με μέσο μέγεθος εκμετάλλευσης τα 48 στρέμ. (το χαμηλότερο στην ΕΕ) και μέσο μέγεθος αγροτεμαχίου τα 7 στρέμματα, ο μικρός και πολυτεμαχισμένος γεωργικός κλήρος στην Ελλάδα αυξάνει το κόστος παραγωγής. Οι αναδασμοί όμως που έγιναν στην Ελλάδα αυτή την περίοδο ήταν ελάχιστοι και περιστασιακοί. Παράλληλα, το συνεταιριστικό κίνημα εκφυλίστηκε και απέτυχε στη συνείδηση πολλών αγροτών, οι οποίοι δεν εκμεταλλεύθηκαν ούτε το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο των ομάδων παραγωγών και έτσι βρέθηκαν απομονωμένοι, με μικρές εκμεταλλεύσεις και χωρίς διαπραγματευτική ισχύ απέναντι σε εμπόρους, που συρρίκνωσαν τις τιμές του παραγωγού και φούσκωσαν τις τιμές του καταναλωτή. Η μόνη αποτελεσματική απάντηση σε αυτά τα προβλήματα είναι η οικονομία κλίμακας, που επιτυγχάνεται με τον συνεργατισμό και τις ομαδικές δράσεις των αγροτών, τόσο ως προς τη μείωση του κόστους παραγωγής (π.χ. κοινή χρήση ή αγορά μηχανημάτων, εγκαταστάσεων και γεωργικών εφοδίων), όσο και με την κοινή πώληση ή εμπορία των πρωτογενών προϊόντων, ή ακόμη και με τη μεταποίηση αυτών (αυξημένη προστιθέμενη αξία). Είναι, συνεπώς, αδήριτη ανάγκη για την Ελλάδα η συστηματική ενίσχυση του συνεργατισμού και της ομαδικής δράσης των αγροτών.
Σημαντικό πρόβλημα για την ανταγωνιστικότητα του πρωτογενούς τομέα αποτελεί και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των απασχολουμένων στον τομέα, καθώς ποσοστό 14,3% δεν έχει απολυτήριο δημοτικού, 69,5% είναι οι απόφοιτοι δημοτικού, 15% είναι οι απόφοιτοι γυμνασίου ή λυκείου και μόλις το 1,2% είναι απόφοιτοι ΑΕΙ ή ΤΕΙ. Παρά τη δημιουργία, προ δεκαετίας, του υποστελεχωμένου ΟΓΕΕΚΑ «Δήμητρα», η εκπαίδευση των αγροτών περιορίστηκε μόνο στην υποχρεωτική, από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, βασική εκπαίδευση των ενταγμένων στα ευρωπαϊκά προγράμματα «νέων γεωργών» και δεν υπήρξε καμία ουσιαστική επαγγελματική κατάρτιση για το σύνολο των αγροτών. Θα πρέπει λοιπόν να εισαχθεί το μάθημα της «πρωτογενούς παραγωγής» στην πρωτοβάθμια υποχρεωτική εκπαίδευση, για να διαμορφωθούν οι σωστές αντιλήψεις τόσο στους μελλοντικούς αγρότες, όσο και στους μελλοντικούς καταναλωτές αγροτικών προϊόντων. Επίσης, θα πρέπει, σε πρώτη φάση, να δημιουργηθούν γεωργικά σχολεία, ένα σε κάθε αιρετή περιφέρεια. Οι μαθητές θα μένουν ως οικότροφοι μαζί με τους αγρότες – εκπαιδευτές (όπως στον αγροτουρισμό), στους οποίους θα παρέχονται ειδικά κίνητρα για τη συμμετοχή τους. Κάθε γεωργικό σχολείο θα αποτελείται από γεωτεχνικούς – καθηγητές και αγρότες – εκπαιδευτές και θα συνδυάζει θεωρητική κατάρτιση και πρακτική άσκηση.
Ένα σημαντικό ακόμη διαρθρωτικό πρόβλημα του τομέα της πρωτογενούς παραγωγής είναι η μικρή συμμετοχή της ζωικής παραγωγής σε αυτόν. Η σχετική έλλειψη λειμώνων και βοσκοτόπων στην Ελλάδα, που ανεβάζει το κόστος παραγωγής σε σύγκριση με τις βορειότερες ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να αντιμετωπιστεί: (α) με τη θέσπιση και εφαρμογή κανόνων για την περιοδική βόσκηση, τη λίπανση και τη βελτίωση των βοσκοτόπων, (β) με την παροχή κάθε δυνατού μέτρου για την αύξηση των ιδιοπαραγώμενων ζωοτροφών, (γ) με τη διανομή στους κτηνοτρόφους γεωργικής γης για την ιδιοπαραγωγή των ζωοτροφών, (δ) με τη συστηματική ανακύκλωση των υπό και παραπροϊόντων των γεωργικών βιομηχανιών, με στόχο την παραγωγή ζωοτροφών χαμηλού κόστους και (ε) με την κατανομή του ποιοτικού παρακρατήματος στον τομέα των αροτραίων καλλιεργειών της ενιαίας ενίσχυσης (ΟΣΔΕ) και στην πιστοποιημένη καλλιέργεια ζωοτροφών. Είναι επιτακτικό, επίσης, να αποτραπούν οι παράνομες ελληνοποιήσεις που κλέβουν την προστιθέμενη αξία του ποιοτικού ελληνικού κρέατος.

Στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση του μνημονίου, η ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα προτείνεται από πολλούς οικονομολόγους ως μέσον ανάπτυξης της χώρας. Ποια μέτρα νομίζετε ότι θα πρέπει να ληφθούν από την κυβέρνηση προς αυτή την κατεύθυνση; Ποιες πρωτοβουλίες οφείλουν να πάρουν οι ίδιοι οι αγρότες;
Η πρωτογενής παραγωγή μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να αποτελέσει μία από τις ατμομηχανές της ανάπτυξης, που θα βγάλει την πατρίδα μας από τη στενωπό της ύφεσης, έχοντας, μάλιστα, συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλους αναπτυξιακούς τομείς, όπως (α) τη χαμηλή ένταση του επενδυόμενου κεφαλαίου, (β) τη δυνατότητα απορρόφησης τμήματος του διογκούμενου κύματος των ανέργων και (γ) τη δυνατότητα ανάπτυξης του συνόλου της επικράτειας και ιδιαίτερα περιοχών που δεν ωφελούνται σημαντικά από τον τουρισμό και τη ναυτιλία. Ο πλούτος των φυσικών πόρων, η βιοποικιλότητα, η καταλληλότητα των εδαφοκλιματικών συνθηκών για την παραγωγή ευρέως φάσματος προϊόντων με έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα, το ανθρώπινο δυναμικό και ο πολιτισμός που είναι ζυμωμένος με τον τόπο, αποτελούν το πολυτιμότερο, αλλά αναξιοποίητο κεφάλαιο της Ελλάδας. Η θεωρητική αυτή προσέγγιση, ευτυχώς, φαίνεται να επιβεβαιώνεται και στην πράξη από τα στατιστικά της τελευταίας τριετίας. Συγκεκριμένα, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου των αγροτικών προϊόντων στην Ελλάδα μειώθηκε από 3.044 εκατ. €, που ήταν το 2008, σε 2.398 εκατ. € το 2009 και σε 1.893 εκατ. € το 2010, ενώ σταθεροποιήθηκε στα 1.956 εκατ. € το 2011 (στοιχεία ΥΠΑΑΤ). Αυτή η μείωση του ελλείμματος οφείλεται τόσο στη μείωση της εγχώριας κατανάλωσης, όσο και στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών, ιδιαίτερα στον κλάδο των φρούτων και λαχανικών (κατά 25%) και της φέτας (κατά 30%). Η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του συνόλου των κλάδων φυτικής και ζωικής παραγωγής, δασοκομίας και υλοτομίας, αλιείας και υδατοκαλλιέργειας και της βιομηχανίας τροφίμων, ποτών και καπνού της Ελλάδας αυξήθηκε, κατά 12,7% το 2011 σε σχέση με το 2008, όταν κατά την ίδια χρονική περίοδο η συνολική Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της χώρας μειώθηκε 10,7% (στοιχεία ΕΛ.ΣΤΑΤ). Το ΑΕΠ του πρωτογενούς τομέα αυξήθηκε κατά 2,5% το 2011, τη στιγμή που το προϊόν του δευτερογενούς τομέα μειώθηκε κατά 12% και του τριτογενούς τομέα κατά 5,9%. (Τρ.Ε.)
Αυτή η διαφαινόμενη αλλαγή πορείας της αγροτικής οικονομίας, όμως, μπορεί να ευδοκιμήσει μόνο αν αντιμετωπισθούν όλα τα διαρθρωτικά προβλήματα του αγροτικού χώρου και υπάρξει η κατάλληλη επιστημονική υποστήριξη της παραγωγικής διαδικασίας. Αποτελεί κοινή παραδοχή, ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής αγροτικής παραγωγής δεν μπορεί να είναι το πολύ χαμηλό κόστος παραγωγής, αλλά η εξαιρετική ποιότητα. Θα πρέπει λοιπόν να καταρτιστεί εθνικό σχέδιο για τον προσανατολισμό των αγροτών στην παραγωγή πιστοποιημένων (ολοκληρωμένης διαχείρισης, βιολογικής παραγωγής, ΠΟΠ / ΠΓΕ κ.α.), τυποποιημένων, και, εάν είναι δυνατόν, μεταποιημένων προϊόντων. Συνεπώς, κρίνεται απαραίτητη η ανάπτυξη ενός δικτύου γεωτεχνικών –γεωργικών συμβούλων, ανεξάρτητων από τους διανομείς γεωργικών φαρμάκων, υπό τον έλεγχο και την εποπτεία των αρμόδιων δημόσιων υπηρεσιών. Οι γεωτεχνικοί – γεωργικοί σύμβουλοι θα είναι υπεύθυνοι για την ορθή εφαρμογή της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και θα εκδίδουν ηλεκτρονική συνταγή χρήσης γεωργικών φαρμάκων, η οποία θα είναι υποχρεωτική για όλους τους επαγγελματίες αγρότες. Μεταξύ άλλων, οι σύμβουλοι θα συμβάλουν στη σημαντική μείωση του κόστους παραγωγής των αγροτικών προϊόντων, στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων χωρίς επικίνδυνα υπολείμματα φαρμάκων και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Η σταδιακή εγκατάλειψη των γεωργικών εφαρμογών του υπουργείου Γεωργίας  από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 άφησε τον Έλληνα αγρότη στην τύχη του. Με αυτό τον τρόπο ο Έλληνας παραγωγός κατευθύνθηκε προς τις καλλιέργειες με τη μεγαλύτερη επιδότηση. Είναι απαραίτητη λοιπόν η επαναλειτουργία των γεωργικών εφαρμογών, με την εγκατάσταση δοκιμαστικών, πειραματικών και αποδεικτικών αγρών, ή πειραματικών εκτροφών σε όλη την επικράτεια.
Χρειάζεται, επίσης, η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού δικτύου εφαρμοσμένης αγροτικής έρευνας. Η χώρα μας πρέπει ιδιαίτερα να επενδύσει στην έρευνα της ελληνικής βιοποικιλότητας και στη δημιουργία ελληνικών ανταγωνιστικών φυλών εκτρεφόμενων ζώων και φυτικών ποικιλιών ή υβριδίων προσαρμοσμένων στα ελληνικά μικροκλίματα, για την παραγωγή ποιοτικών τοπικών προϊόντων, με στόχο την υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας στην αγροτική οικονομία.
Τέλος, το πρόβλημα του ανοίγματος της ψαλίδας των τιμών παραγωγού-καταναλωτή θα βρει καλύτερη λύση μόνο με την άμεση επαφή παραγωγών-καταναλωτών, τόσο μέσω συνεργατικών δομών (παραγωγών ή/και καταναλωτών), όσο και με «αγορές αγροτών» (μόνο επαγγελματίες αγρότες), καθώς και με τα δημοπρατήρια (που θα τα λειτουργούν πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί) ή και με απευθείας πώληση αγροτικών προϊόντων μέσω του διαδικτύου. Απαραίτητη κρίνεται, επίσης, η δημιουργία μιας επαρκώς στελεχωμένης υπηρεσίας που ως κύριο σκοπό θα έχει την «αγροτική διπλωματία» (γεωτεχνικοί-γεωργικοί ακόλουθοι), την παρακολούθηση τιμών και παγκόσμιας ζήτησης και τον συντονισμό με τον ΟΠΕ και το ΥπΕΞ, τις αγροτικές αγορές κάθε μορφής (λαχαναγορές, κρεαταγορές, ιχθυαγορές, αγροτικές αγορές, δημοπρατήρια, διαδικτυακή αγορά κ.α.), την προώθηση αγροδιατροφικών συμφώνων, την προώθηση της ελληνικής μεσογειακής διατροφής και άλλα.

Οι κινητοποιήσεις
Σχετικά με τις κινητοποιήσεις των αγροτών. Ποιες νομίζετε ότι είναι οι αιτίες;

Αυτή τη φορά οι αγρότες δεν διεκδικούν περισσότερα χρήματα από τον κρατικό ή τον κοινοτικό κορβανά, αλλά διεκδικούν το δικαίωμα στην εργασία και στην παραγωγή, που θα τους αφαιρέσει η εφαρμογή των λανθασμένων και υφεσιακών μέτρων της κυβέρνησης. Ζητούν να μην αυξηθεί η φορολογία στο πετρέλαιο που χρησιμοποιούν ώστε να μη γίνει απαγορευτικό το κόστος παραγωγής. Λόγω του πολυτεμαχισμένου γεωργικού κλήρου και του ανάγλυφου της χώρας, οι Έλληνες αγρότες καταναλώνουν διπλάσια ποσότητα πετρελαίου από το μέσο Ευρωπαίο αγρότη για κάθε κιλό προϊόντος. Στην πραγματικότητα, το αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο θα οδηγήσει σε αύξηση της αγροτικής παραγωγής (εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα μένουν ήδη ακαλλιέργητα), σε πτώση των τιμών πώλησης, σε αύξηση των εξαγωγών, σε αύξηση της μεταποίησης στις βιομηχανίες τροφίμων και ποτών, σε αύξηση του εμπορίου, σε νέες θέσεις εργασίας και σε πολύ περισσότερα δημόσια έσοδα, που θα προέλθουν από τις παραπάνω δραστηριότητες, από αυτά που θα φέρει ο στραγγαλισμός της αγροτικής παραγωγής με αυξημένους φόρους. Αλλά και η σχεδιαζόμενη φορολόγηση των αγροτεμαχίων θα αυξήσει έτι περαιτέρω το ήδη υψηλό κόστος παραγωγής, που είναι και το συγκριτικό μας μειονέκτημα. Το έδαφος είναι συντελεστής παραγωγής για τους αγρότες και συνεπώς η φορολόγησή του εδάφους σημαίνει αύξηση του κόστους παραγωγής και μείωση της ανταγωνιστικότητας. Αυτά τα μέτρα παίρνονται σε μια Ελλάδα που έχει παραλόγως πολλαπλάσιο κόστος φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων, ζωοτροφών και άλλων εισροών σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ η σχέση της τιμής του παραγωγού προς την τιμή του καταναλωτή βρίσκεται στο 1 προς 5 (ένα προϊόν που πουλάει ο παραγωγός 20 λεπτά, φτάνει στον καταναλωτή στο 1 ευρώ) όταν στην ΕΕ η ίδια σχέση είναι 1 προς 2,5.

Ποιες είναι οι προτάσεις σας (ως νομοθετικό συμβουλευτικό όργανο) στην ηγεσία του υπ. Αγρ. Αν. στη σημερινή συγκυρία; Βρίσκετε ανταπόκριση σε αυτές;
Μόνο το Παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας του ΓΕΩΤ.Ε.Ε., έχει αποστείλει στον κ. Τσαυτάρη επτά αναλυτικές προτάσεις-υπομνήματα από τότε που ορκίστηκε υπουργός. Για όλες αυτές τις προτάσεις δεν πήραμε καμία απάντηση. Προσκαλέσαμε τον κ. υπουργό σε συνάντηση στη Θεσσαλονίκη για να του παρουσιάσουμε τις δεκαέξι (16) προτάσεις με το όνομα «ΥΠΑΙΘΡΟΣ 2020» που συντάξαμε από κοινού με την Πανελλήνια Ένωση Νέων Αγροτών και τον Γεωπονικό Σύλλογο Μακεδονίας-Θράκης και δεν ανταποκρίθηκε. Και μόνο το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος γεωπονικός σύλλογος της Ελλάδας μαζί με το δεύτερο σε μέγεθος περιφερειακό παράρτημα του ΓΕΩΤΕΕ (με 7.500 επιστήμονες μέλη) και το δυναμικότερο και πιο ελπιδοφόρο κομμάτι των αγροτών (ΠΕΝΑ) συμφώνησαν για τις δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν στον αγροτικό χώρο, αποτέλεσε είδηση την οποία κάλυψε με πρωτοσέλιδα ο ημερήσιος Τύπος της Θεσσαλονίκης (5-9-2012). Παρά ταύτα, ο κ. Τσαυτάρης δεν βρήκε τον χρόνο ούτε να συναντηθεί μαζί μας. Ίσως, λοιπόν, το μεγαλύτερο πρόβλημα για την αγροτική ανάπτυξη να είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης για να γίνουν τα αυτονόητα ενάντια σε κάθε είδους συμφέροντα.

το τσίμπαλο της Αίγινας

Έπιασαν τσίμπαλο τα δίχτυα του. Είναι με τις ώρες να καθαρίζεις, κι απελπισία. Δεν ήταν μόνος του. Ήρθαν κι άλλοι ψαράδες και τον βοήθησαν. Τελείωσαν γρήγορα. Η ώρα της αλληλεγγύης περνά, γρήγορα.

Να κρατούσε ακόμα λίγο

ΤΟ ΒΑΘΥ ΚΑΙ ΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙ ΤΟΥ

 

«…Τα προϊόντα του χωριού μας είναι το αθάνατο ρετσινάτο κρασί –το οποίον πολλούς ξένους έχει κάμει φίλους της Αιγίνης- σκόρδα, κανάτια, αμύγδαλα, σύκα, φυστίκια και μικράν παραγωγήν ελαίου και δημητριακών.

Ταύτα πάντα προϊόντα είναι εύγευστα λόγω του ξηρού εδάφους διότι το Βαθύ στερείται αφθόνου ύδατος. Υδρεύεται από ορισμένα φρέατα, τα περισσότερα των οποίων ηνοίχθησαν εσχάτως –ίσως δε δια το ξηρόν του εδάφους να ονομάζετο παλαιότερα Κοκκαλάκι. Εκτός όμως των άλλων φρεάτων ολίγον υψηλότερα, προς την οδόν ήτις άγει προς την μονήν «Αγίου Νεκταρίου» υπάρχει περιποιημένον φρέαρ με εξαιρετικόν ύδωρ εις γεύσιν και πολύ εύπεπτον ο «Κουρέντης» με άφθονον υπόγειον ύδωρ, ως δεικνύει και η ονομασία εκ της λέξεως «Κουρέντ» το οποίον συγκεντρώνεται εκ των πέριξ ορέων…»

ΚΗΡΥΞ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΗΣ, ΤΕΥΧΟΣ 9, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1947, σελίδα 16

Για τις κινητοποιήσεις των αγροτών: Διέξοδος η «Αγροτική γεωργία»!

αναδημοσίευση

Για τις κινητοποιήσεις των αγροτών: Διέξοδος η «Αγροτική γεωργία»!

by 

του Γιώργου Κολέμπα
αναδημοσίευση: tvxs.gr

Για άλλη μια φορά οι αγρότες είναι στους δρόμους. Ποιοι αγρότες; Όχι βέβαια των φθινουσών περιοχών και οι μικροί αγρότες. Κινητοποιούνται ιδίως οι μεγαλοαγρότες της Θεσσαλίας που ήταν και οι ευνοημένοι μέχρι τώρα, στα πλαίσια της ΚΑΠ(Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ε.Ε). Όμως μέσω των επιδοτήσεων της ΚΑΠ κατέληξαν σε επιλεγμένες καλλιέργειες-υποτίθεται ανταγωνιστικές στο παγκόσμιο εμπόριο γεωργικών προϊόντων- πράγμα που οδήγησε σε εισαγωγές των περισσότερων προϊόντων διατροφής που χρειάζεται η χώρα. Όχι μόνο το είδος των καλλιεργειών, αλλά και οι καλλιεργητικές πρακτικές(μεγάλες εισροές, μεγάλες μηχανές και κατανάλωση ενέργειας κ.λπ) τους οδήγησαν με το χρόνο σε αδιέξοδο και τώρα λένε ότι δεν είναι σε θέση να καλλιεργήσουν πια σαν ανεξάρτητοι αγρότες.

Τα μέχρι τώρα αδιέξοδα:

  1. Η  ελληνική γεωργία παγκοσμιοποιήθηκε μέσω της Ε.Ε. και της ΚΑΠ. Χαρακτηριστικό της ΚΑΠ: τα εθνικά κράτη στρέφονταν πάντα προς τις άμεσες επιδοτήσεις(εξολοκλήρου από Ε.Ε.), και όχι προς ενισχύσεις για την αναζωογόνηση της υπαίθρου(όπου υπήρχε συγχρηματοδότηση)
  2. Στη χώρα είχαμε παρακμή της υπαίθρου, απώλεια της αυτάρκειας στη διατροφή του πληθυσμού, γήρανση και μείωση του αγροτικού πληθυσμού(από 31% το 1981 στο 9,5% το 2009, λόγω της κρίσης το 2009-2010 αυξήθηκαν οι νέοι αγρότες κατά 40.000)
  3. Είχαμε μεγάλη διαφορά εισοδημάτων μεταξύ μιας μειοψηφίας μεγαλοαγροτών και της πλειοψηφίας των μικρών.
  4. Ο έλληνας αγρότης από παραγωγός γεωργικών προϊόντων, έχει μετατραπεί σε παραγωγό πρώτων υλών για τη βιομηχανία τροφίμων
  5. Μέσω επιδοτήσεων της ΚΑΠ ευνοήθηκαν οι επιλέξιμες μεγάλες μονοκαλλιέργειες (βαμβάκι, τεύτλα, σιτηρά, βιομηχανική ντομάτα, ροδάκινα, καπνά). Η παραγωγή: καθορίσθηκε από το κυνήγι των επιδοτήσεων και όχι για να ικανοποιεί τη ζήτηση και την κατανάλωση, στη χώρα. Έτσι είχαμε εξάρτηση και των μεγαλοαγροτών από τις αγροβιομηχανίες, ανύπαρκτη ευελιξία στην επιλογή καλλιεργειών και συχνά εγκατάλειψη της παραγωγής, αφού επιδοτούνταν άσχετα με το εάν παράγουν ή όχι. Ταυτόχρονα σχεδόν το 70% της αγροτικής γης-σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα-είναι υποθηκευμένη στην αγροτική τράπεζα και μέσω της εξαγοράς της στην ιδιωτική τράπεζα Πειραιώς.
  6. Επίσης είχαμε κάθετη μείωση των ιχθυαποθεμάτων και οικονομικό μαρασμό παράκτιας αλιείας. Το οικοσύστημα του Αιγαίου βρίσκεται ήδη υπό κατάρρευση.
  7. Δόθηκε τέλος στην τοπική παραγωγή διαφορετικών σοδειών και ζώων προσαρμοσμένων στο κλίμα και το έδαφος των περιοχών. Έχουμε εκτόπισμά τους από λίγες βελτιωμένες ποικιλίες ανά είδος και ορισμένα υβρίδια , που θέλουν πολύ νερό, φυτοφάρμακα, λιπάσματα (π.χ. μέχρι 1950: 111 ντόπιες ποικιλίες μαλακού σταριού, 139 σκληρού, 99 κριθαριού, 294 καλαμποκιού, 39 βρώμης. Τώρα έχουν διασωθεί 2-3% αυτών). Η δε ΕΕ θέλει να προωθήσει και τις μεταλλαγμένες ποικιλίες.
  8. Ταυτόχρονα εισάγουμε: κρεμμύδια από την Ινδία, λεμόνια- πορτοκάλια από την Ν. Αφρική. δαμάσκηνα και αχλάδια από τη Χιλή, φακές από τον Καναδά, φασόλια από την Κίνα, ρεβίθια από το Μεξικό, φιστίκια Αίγινας από την Τουρκία, μπάμιες- φασολάκια- πατάτες από την Αίγυπτο-εκτός εποχής.
  9. Μειώσαμε την παραγωγή ζαχαρότευτλων… για να εισάγουμε 200.000 τόνους ζάχαρη το χρόνο. Για την εισαγωγή σιτηρών δαπανάμε 250 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο.
  10. Σε 30 χρόνια η Ελλάδα από θετικό εμπορικό ισοζύγιο που είχε μέχρι το 1982, έχει σήμερα αρνητικό ετήσιο ισοζύγιο (μέχρι 4,5 δις Ε πριν τη κρίση), που συμβάλλει και στην διόγκωση του χρέους.
  11. Έχουμε ταυτόχρονα υποβάθμιση και ρύπανση των εδαφών, μόλυνση και ρύπανση των επιφανειακών και των υπογείων νερών (π.χ. το επίπεδο των νιτρικών αλάτων στο 25% των υπογείων νερών ξεπέρασε τα 50 mg/l ενώ το φυσιολογικό είναι τα 5 mg/l). Έχουμε ρύπανση της ατμόσφαιρας (π.χ. το μεθάνιο και το υποξείδιο του αζώτου που προέρχονται απ’ τα αζωτούχα λιπάσματα συμμετέχουν στο «φαινόμενο του θερμοκηπίου»(Το 15% των αερίων του «θερμοκηπίου» οφείλονται στη Γεωργία σε παγκόσμιο επίπεδο).Έχουμε έλλειψη νερού (π.χ. η βαμβακοκαλλιέργεια στη Θεσσαλία έχει εξαντλήσει τα νερά: μέχρι και 400 μ. οι γεωτρήσεις για αυτό και ένα από τα αιτήματά τους είναι και η εκτροπή του Αχελώου).
  12. Το τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος μαζί με το κοινωνικό κόστος απ’ την παρακμή της υπαίθρου και της δημόσιας υγείας, κάνουν την ελληνική γεωργία να είναι αντιπαραγωγική (μεγάλο εξωτερικό κόστος, που το πληρώνει η κοινωνία).

Τιμές:

Οι αγρότες  είναι αποδέκτες τιμών που διαμορφώνουν οι μεταπράτες και τα καρτέλ των βιομηχανιών μεταποίησης και διατροφής.

Οι καταναλωτές πληρώνουν τιμές 4-6 φορές μεγαλύτερες από αυτές που εισπράττουν οι παραγωγοί. Και αυτό γιατί τα 2/3 των πρωτοβάθμιων αγροτικών συνεταιρισμών δεν ασκούν καμία δραστηριότητα, πέραν της εκλογής της συνδικαλιστικής ηγεσίας, ενώ μια σειρά από συνεταιριστικές βιομηχανίες όπως η ΑΓΝΟ, η ΟΛΥΜΠΟΣ, η ΡΟΔΟΠΗ, ΔΩΔΩΝΗ χρεοκόπησαν ή πουλήθηκαν σε ιδιώτες.

Η Αναδιάρθρωση:

Για τα επόμενα χρόνια (μετά το 2013 που τελειώνουν οι σημερινές επιδοτήσεις) η ΕΕ βάζει ως στόχο την ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ, που δεν θα βασίζεται ούτε στον ατομικό αγρότη, ούτε στους αγροτικούς συνεταιρισμούς, αλλά στην ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ, στην οποία οι κάτοχοι του κλήρου δεν θα είναι πλέον ανεξάρτητοι ή συνεταιρισμένοι παραγωγοί αλλά μέτοχοι-μοντέρνοι κολλήγοι.

Οι επενδύσεις του αγροτικού προϋπολογισμού της ΕΕ, θα στραφούν μάλλον προς τις μεγάλες βιομηχανοποιημένες αγροτικές εταιρείες, σε βάρος των μικρομεσαίων παραγωγών και θα στηριχθούν σε τραπεζική χρηματοδότηση με νέα «ευέλικτα χρηματοπιστωτικά εργαλεία».

Μια τέτοιου τύπου αναδιάρθρωση θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη συγκεντροποίηση γύρω από την τροφή (ήδη σήμερα 7 μύλοι διακινούν το 70% των αλεύρων στην χώρα) και την εξάρτηση της διατροφής του πληθυσμού από τις εταιρίες.

Β) Ποια θα μπορούσε να είναι η διέξοδος όσον αφορά στον αγροδιατροφικό τομέα;

Ζ.Μποβέ: «απορρίπτουμε το παγκόσμιο εμπορικό μοντέλο που επιβάλλουν οι πολυεθνικές. Ας επιστρέψουμε στη γεωργία… Η γεωργία δεν πρέπει να συρρικνωθεί σε απλή εμπορική διαδικασία. Οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να μπορούν να θρέψουν τους εαυτούς τους και να πάρουν τα προληπτικά μέτρα που θεωρούν κατάλληλα για τη τροφή τους.»

Πραγματικά η «Αγροτική» γεωργία, και η οικο-γεωργία( το οικο- όχι μόνο με την έννοια του οικολογικού, αλλά και με την αρχαιοελληνική έννοια του «οίκου»), που θα μπορούσε να ικανοποιεί τις βιοτικές ανάγκες της αλυσίδας:

Αγρότης-κοινότητα-περιοχή-χώρα, θα ήταν η διέξοδος και για τους έλληνες αγρότες και για τη χώρα. Αρκεί να στηριχθεί στα παρακάτω βήματα.

Το κίνημα των αγροτών να απαιτήσει σε σχέση με την ΚΑΠ:

  • σύνδεση ενισχύσεων με κοινωνικές δράσεις και κριτήρια κοινωνικής-περιβαλλοντικής-κλιματικής προστασίας.
  • διατήρηση βιοποικιλότητας και στήριξη μικρών ολοκληρωμένων αγροτικών μονάδων.
  • Απαγόρευση καλλιέργειας Γ.Τ.Ο. Όχι πατεντοποίηση του γενετικού υλικού
  • Ανάπτυξη υπαίθρου σαν ποιοτικού χώρου διαμονής-εργασίας.
  • Παραγωγή ποιοτικών υγιεινών προϊόντων. Σύνδεση παραγωγών καταναλωτών στα πλαίσια τοπικής αγοράς
  • Αγροτική γεωργία και όχι αγροβιομηχανία!

Σε σχέση με το εσωτερικό να στηριχθεί:

  • Στον «πολυλειτουργικό» αγρότη με ολοκληρωμένα αγροκτήματα με πολλά διαφορετικά είδη ζωντανών-ζωϊκών,φυτικών, με βελτιωμένο έδαφος και περιβάλλον, με ντόπια βιοποικιλότητα, με μεταποίηση-διάθεση προϊόντων με κοινοτίστικη αντίληψη για αναζωογόνηση της υπαίθρου και όχι για τις επιδοτήσεις
  • Στη μετατροπή της χώρας σε ζώνη βιο-καλλιέργειας, ελεύθερης από μεταλλαγμένα, με πέρασμα από το χημικό τρόπο παραγωγής σε βιολογικό, βιοδυναμικό ή φυσικό, πράγμα που θα έδινε και συγκριτικά πλεονεκτήματα σε όσα προϊόντα θα εξάγονταν. Αυτό-σε συνδυασμό με την επιλογή των πλούσιων ενδημικών προϊόντων της ελληνικής γης-θα μετέτρεπε τη χώρα από «ψωροκώσταινα» σε μεγάλη διατροφική δύναμη.
  • Στη λογική της υγιεινής τροφής και παραγωγή της και για τον ίδιο τον αγρότη και για την τοπική αγορά και όχι μόνο για την απρόσωπη αγορά.
  • Στην αποφυγή των μεσαζόντων- σωστές και δίκαιες τιμές, με βιώσιμη παραγωγή της εγγύτητας για ικανοποίηση βιοτικών αναγκών μέσω της διανομής της εγγύτητας(μικρές διαδρομές από την παραγωγή στην κατανάλωση).
  • Στην αναδιάρθρωση των αναγκών, στον αντικαταναλωτισμό, στη μείωση εξωτερικών εισροών-ανθεκτικές ντόπιες ποικιλίες και ράτσες(ΠΟΠ, ΠΓΕ, κ.λ.π.). Στην αποκατάσταση του μεσογειακού διατροφικού μοντέλου με μείωση της κατανάλωσης κρέατος
  • Στη μεταποίηση των γεωργικών σε προϊόντα διατροφής και ένδυσης(π.χ. ανασύσταση υφαντουργείων, που σήμερα έχουν μετακομίσει σε γειτονικές χώρες χαμηλού εργατικού κόστους, ανασύσταση της βιομηχανίες ζάχαρης)
  • Στην εξοικονόμιση και αυτοπαραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ εγκαθιστώντας στα υπόστεγα, στις αποθήκες, στα σπίτια κ.λπ. μικρά αποκεντρωμένα συστήματα
  • Στον αγροτουρισμό(ταυτόχρονα ξενοδόχοι, μάγειροι, κ.λ.π), που εκτός από καταλύματα φυσικής –βιοκλιματικής δόμησης, θα προσφέρει στους επισκέπτες και γνήσια, φρέσκα και νόστιμα εδέσματα από υλικά αυτοπαραγωγής ή ντόπιας παραγωγής.
  • Στην  κατάργηση της λεηλασίας της θάλασσας από τα μεγάλα αλιευτικά και στην αναζωογόνηση της παράκτιας αλιείας και των νησιών.
  • Στην αναβλάστηση των δασών, στο σταμάτημα ερημοποίησης, στην αποκατατάσταση της άγριας φύσης, των ποταμών- λιμνών- παραλιών, στην αναζωογόνηση των εδαφών, αποκαθιστώντας την οργανική ύλη και τον εδαφολογικό άνθρακα, ώστε να απορροφήσουμε τα επόμενα χρόνια τη περίσσια του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας(αιτία για τη κλιματική αλλαγή-καταστροφή που έρχεται αν δεν το κάνουμε).
  • Στις ομάδες παραγωγών και στους συνεταιρισμούς νέας μορφής(που αποφασίζει η συνέλευση και όχι τα Δ.Σ.), στις συλλογικές δομές αγροτικής παραγωγής, στις «διευρυμένες» οικογένειες (με κοινό ταμείο), στα εναλλακτικά δίκτυα διανομής, σε συνεταιρισμούς παραγωγοκαταναλωτών, σε «καλάθια» και μικρά συνεταιριστικά μαγαζιά, στη συνεργασία με  κινήματα καταναλωτών για μια «κοινωνικά στηριζόμενη γεωργία». Στα δίκτυα διανομής και ανταλλαγής προϊόντων-υπηρεσιών με τοπικά νομίσματα ή αχρήματα.
  • Στη διαχείριση της κρατικής και εκκλησιαστικής γης από κινήματα ανέργων σε μια προσπάθεια αυτοαξιοποίησης της παραγωγικής τους δυνατότητας. Σε εγκαταστάσεις νέων σε παρατημένα χωριά. Σε εσωτερική αντίστροφη μετανάστευση(όχι εξωτερική στην οποία στρέφονται πολλοί άνεργοι νέοι σήμερα) με συλλογικές μετεγκαταστάσεις ανέργων νέων των πόλεων στην περιφέρεια, σε χώρους αυτοπαραγωγής και αυτοδιαχείρισης
  • Στην καλλιέργεια αστικής και περιαστικής δημοτικής γης, στους δημοτικούς λαχανόκηπους από κινήματα γειτονιάς, από συνταξιούχους ή «καλλιεργητές του σαβατοκύριακου» και του «ελεύθερου χρόνου».

Το σημερινό 9-10% των ελλήνων αγροτών δεν μπορούν να θρέψουν το υπόλοιπο 90% με υγιεινά προϊόντα διατροφής. Για την αυτοδυναμία(όχι οπωσδήποτε αυτάρκεια) θα χρειασθεί να ασχοληθούν περισσότεροι με τη γεωργία.

Ο αγροτικός τομέας είναι ο μόνος που δεν συρρικνώθηκε μετά το 2008. Από 6,8 δις. προστιθέμενη αξία το 2008, στο 7,79 δις. το 2010, μία αύξηση περίπου 14,7%, ενώ στις κατασκευές το ίδιο διάστημα είχαμε μείωση 18% και στη μεταποίηση μείωση 11.8%.

Μεταξύ 2008-2011 είχαμε 60.000 νέες θέσεις εργασίας στον τομέα, ενώ το έλλειμμα στις εξαγωγές-εισαγωγές μειώθηκε από 3 δις. το 2007 στο 1,8 δις. το 2010(είχαμε φυσικά μεγάλη μείωση εισαγωγών, αλλά και αύξηση εξαγωγών κατά 725 εκατομ. Ευρώ).

Ο αγροτικός τομέας μπορεί να αποδειχθεί ο εφαλτήρας για τη διέξοδο της χώρας από τη κρίση( το πιστεύει αυτό και το 71% των ερωτηθέντων σε μια έρευνα της Kapa Recearch), αρκεί να στηριχθούμε στις αγροτικές κοινότητες, στον πολυλειτουργικό αγρότη και την αγροτική γεωργία για ποιοτικά προϊόντα, στο ξεπέρασμα των μεσαζόντων και στη σύνδεση με τα εγχειρήματα της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. Αρκεί να στραφούμε προς την κοινωνικοποίηση –τοπικοποίηση του αγροτοδιατροφικού τομέα.