“να τα δείτε σε πέντε χρόνια” (ΜΕΡΟΣ Α)

“να τα δείτε σε πέντε χρόνια”

αφήγημα του Γιώργου Μήτρου

ΜΕΡΟΣ Α

«Μετά την πολύ πετυχημένη ορειβατική-πεζοπορική μας εξόρμηση τον περασμένο Οκτώβριο, την Κυριακή ήρθαμε   18 ποδηλάτες στην Αίγινα. Η διαδρομή πανέμορφη, η βόρεια παραλιακή από Σουβάλα και καταλήξαμε στον Ναό Αφαίας Αθηνάς. Από εκεί περάσαμε από Μεσαγρό όπου καθίσαμε για ξεκούραση και ένα ουζάκι. Η ποιότητα και το σερβις στο  καφενεδάκι του Σκαφωνα, θα μας μείνουν αξέχαστα.

Συνεχίσαμε για Χώρα, μια στάση στον Άγιο Νεκτάριο, όσοι πιστοί να προσκυνήσουν, άλλη μια στάση για λίγο στο γήπεδο όπου έπαιζε η ποδοσφαιρική ομάδα της Αίγινας με την ΑΕ Μοσχάτου. Όπως μάθαμε μετά νίκησε η ομάδα της Αίγινας με 1-0.

Η ποδηλατοβόλτα μας κατέληξε στη παραλία της Χώρας. Μοιραστήκαμε σε 2 ταβέρνες της παραλίας  για ένα τσιπουρακι.

Στην παρέα μου ήμασταν 8 άτομα και μεταξύ άλλων  παραγγείλαμε  3 μερίδες σαρδέλες ψητές.  Όταν ήρθαν οι 3 μερίδες σαρδέλας στα πιάτα υπήρχαν σαρδέλες και γαύρος, μισά μισά. Στην διαμαρτυρία μας στην αρχή μας είπαν ότι όλα ήταν σαρδέλες και μετά μας είπαν ότι  έκανε λάθος ο ψήστης και δεν θα πληρώσουμε τις 2 μερίδες.

Φτάνοντας αργότερα στον λογαριασμό ο σερβιτόρος  μας φέρνει απόδειξη μηχανής για 92 Ευρώ , που όμως δεν αναφέρονταν τι ακριβώς πήραμε. Του  ζήτησα να μου γράψει σε ένα χαρτί τι ακριβώς πήραμε και πόσο κοστίζει το καθ’ ένα. Στην αρχή έψαχνε τα χαρτιά, μετά δεν θυμόταν τις τιμές, πήραμε τον κατάλογο, κομπιουτεράκι και… θαύμα! Θαύμα! Το ποσό ήταν 72 Ευρώ!!!!!

Ο σερβιτόρος κίτρινος πλέον μου λέει έλα μέσα στο αφεντικό. Εκεί όταν του ανέφερα ότι ο λογ/σμός είναι κατά 20 ευρώ αυξημένος, με συνοπτικές διαδικασίες, μου λέει «ΟΚ μπορεί να κάναμε λάθος συγνώμη». Μη θέλοντας να συνεχίσω ,  γιατί θα μου χαλαγε τελείως των διάθεση, δεν προχωρήσαμε σε καταγγελία  και φύγαμε  για Αθήνα. Το μόνο πάντως που θα θέλαμε να πούμε στους καταστηματάρχες του νησιού σας είναι πως αν περιμένουν μ’ αυτό τον τρόπο να αυξήσουν τον τουρισμό ο τουρισμός θα κάνει φτερά…»

Κώστας Γ.

Ο Κώστας Γ. είχε κάτσει στο σαλόνι του σπιτιού του και διάβαζε και ξαναδιάβαζε το μέιλ που είχε στείλει πριν από 8 χρόνια στο τοπικό σάιτ για να διαμαρτυρηθεί. Η επιστροφή του από το νησί που «δεν ήθελε να ξαναδεί στα μάτια του» γιατί την «άκουσε» κιόλας (Γιάννη στην Ύδρα θα έδινες 192 ευρώ, σχολίασαν σε ένα μπλογκ της Αίγινας) το βράδυ της Κυριακής κυριαρχούταν από ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα, αμήχανα ένιωθε. Μόνος του, το σαββατοκύριακο, ήρθε στην Αίγινα, κρυφά από τους φίλους του (και για να μην φανεί ανάξιος των παλιών δηλώσεών του πως δεν θα ξαναπάταγε, ύστερα από το περιστατικό) κι αυτό εξαιτίας του πάθους του για το ποδήλατο και την αρχαιολογία. Είχε ακούσει διάφορα «τρελά» από τους φίλους του, είχε διαβάσει για ένα απίστευτο «αρχαιολογικό εργοτάξιο» που λαμβάνει χώρα στο νησί και μάλιστα στην περιφέρειά του, με άγνωστες θέσεις και με ενδιαφέρον Μεσογειακής εμβέλειας. Το πρώτο σοκ το έφαγε στο λιμάνι. Ομάδα πολιτών διένειμε δωρεάν φυλλάδια με τις ομορφιές του νησιού που κρύβονται μαζί με ένα παράξενο χάρτη που όμοιό του δεν είχε ξαναδεί. Ο χάρτης έδειχνε θέσεις αρχαιολογικές σε απίστευτα σημεία: σε δασάκια και δίπλα σε καλλιέργειες, δίπλα σε σουβάλες που μπορούσε να επισκεφτεί κανείς μαζί με σημεία του αρχαίου υδραγωγείου, με θέσεις φυσικού κάλλους, με θέσεις μικρών κοινοτικών ξενώνων, ενώ πιο δίπλα ένα τραπεζάκι κάτω από ένα πανό που έλεγε «ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΣΤΟ ΛΕΟΝΤΙ» είχε φυλλάδια που εξιστορούσαν την αδήριτη ανάγκη να αποκεντρωθεί το λιμάνι και να γίνει η γραμμή, πορθμείο. Η συνέχεια ήταν ακόμα πιο αποκαλυπτική. Περπάτησε στα θερμοκήπια της παραλίας (μερικά είχαν αφαιρεθεί κι έβλεπες ένα στέγαστρο μεταλλικό στις προσόψεις των) μη βλέποντας πολύ κόσμο. Ήταν συνηθισμένος να βλέπει «το συνωστισμό της Σμύρνης» από το πρωί, όπως έλεγε παλιά στους φίλους του, για την πολυκοσμία της παραλίας. Πήγε στα καφενεία του δημαρχείου και κάθισε. Σε ερώτησή του «πού είναι οι τουρίστες;» είδε χαμόγελα και αμήχανα βλέμματα. Έλεγαν διαφορετικά κι αντιφατικά μεταξύ τους και δεν τα πολυκατάλαβε. Άλλωστε δεν τον πολυένοιαζε να μάθει τα «τοπικά». Αυτός ήρθε για «το ποδήλατο και τα αρχαία».

Πέρασε από την Αφαίας με κατεύθυνση προς τον Άγιο Νεκτάριο. Σταμάτησε σε μια μεγάλη πινακίδα αυτοσχέδια που μιλούσε στον «επισκέπτη-επισκέπτρια». Είχε ζωγραφισμένο ένα τοπικό χάρτη με ωραία χρώματα που έδειχνε τοποθεσίες που μπορούσε να επισκεφτεί κανείς και να θαυμάσει τοπία και αρχαιολογικούς θησαυρούς. Διάβασε καινούριες λέξεις για αυτόν όπως Μπουρδέχτης, Ανάουσσα, ρέμα Γραμματικού και κάτι άλλα που του έκαναν εντύπωση αφού μάλιστα υπήρχαν και σχεδιασμένες οι διαδρομές. Άνοιξε το χάρτη που του χάρισαν στο λιμάνι από αυτήν την περίεργη ομάδα (ποιος διάολος τους χρηματοδοτεί; Ήταν η πρώτη του σκέψη) και στην ούγια είδε την υπογραφή: «ομάδα πολιτών για τη γνωριμία με την πραγματική Αίγινα». Αποφάσισε να πάει στον Μπουρδέχτη. Έστριψε δεξιά και άρχισε να ανεβαίνει. Είχε πάει στο παρελθόν μέχρι τη Χρυσολεόντισσα αλλά δεν είχε ανεβεί πιο πάνω. Στη διαδρομή ω του θαύματος! και μάλιστα για καλοκαίρι, είδε δυο πηγές-βρύσες με νερό ενώ λες κι ήταν χειμώνας από παντού το νερό έσταζε. Έκανε το σταυρό του με τη γνωστή ρήση των άθεων: «έλα στον τόπο σου» αλλά κατέβηκε να γεμίσει το παγουρίνο του με φρέσκο νερό. Το δοκίμασε και ήταν πολύ ευχάριστο στη γεύση, ελαφρύ, του θύμισε γεύση απ’ τα παιδικά του. Φεύγοντας διέκρινε με σχετική αδιαφορία στην τελευταία πηγή μια σκαλισμένη επιγραφή σε πουρί, «Φίλοι του Μπουρδέχτη». Φτάνοντας προς τη Χρυσολεόντισσα, βρήκε πολύ κόσμο και σκεφτόμενος το «πακέτο» σκυλάδικα-πλαστικά-φασαρία που θα έτρωγε, του ξέφυγε μια όχι τόσο κόσμια φράση. Όταν έφτασε όμως διαψεύστηκε. Ήταν κόσμος σε παγκάκια με ξύλινα στέγαστρα σχήμα οχταγώνου ενώ πιο δίπλα έψηναν κάποιοι σε κάποιες από τις πέτρινες προθήκες-φούρνους που υπήρχαν. Τρεις βρύσες είχαν μαζέψει του κόσμου τις σφήκες αλλά ο κόσμος χαμπάρι δεν έπαιρνε. Όταν τους πλησίασε από περιέργεια είδε ότι ήταν νεολαία. Σε μια παρέα έπαιζαν με τουμπελέκια με κάτι έγχορδα ενώ οι άλλοι τραγουδούσαν ή έτρωγαν. Ένα ποτήρι γεμάτο κρασί τον καλωσόρισε. Όλος ο άδειος χώρος ήταν πλακοστρωμένος.

-Από χτες είστε εδώ; Τους ρώτησε.

-Είμαστε εδώ και 15 με 20 χρόνια του είπαν γελώντας. Αιγινήτες είμαστε. Στον Μπουρδέχτη πάτε; Από κει.

Έδεσε το ποδήλατό του σ’ ένα στύλο και ξεκίνησε τη διαδρομή για τον Μπουρδέχτη. Όταν έφτασε στο άνοιγμα, είδε πολύ κόσμο σε διάφορα σημεία. Πλησίασε στο πρώτο μπουλούκι και κατάλαβε ότι ήταν φοιτητές μαζί με τον καθηγητής τους που τους έδειχνε τις σουβάλες και κάτι τους έλεγε. Μια ωραία πιτσιρίκα κρατούσε σημειώσεις. Πήγε απέναντι στο εκκλησάκι. Εκεί υπήρχε ένα συνεργείο αρχαιολόγων που ήταν κάτω από ένα υπόστεγο ανάμεσα από κολόνες τετραγωνισμένες, ενώ ένας πυργίσκος πιο δίπλα ήταν ανακαινισμένος. Έστησε αυτί, έλεγαν κάτι ακαταλαβίστικα για την ελληνιστική εποχή, για τα υδρευτικά και αρδευτικά συστήματα και την έκανε. Η έκπληξή του μεγάλωσε μόλις είδε νέα παιδιά να σκάβουν. Είχε φυτευτεί αμπελώνας, τεράστιος. Μια μικρή πεδιάδα ανάμεσα από δυο βουναλάκια. Κοντά τους ήταν ένα παππούς ξερακιανός που τους έλεγε τι ακριβώς να κάνουν κι επαναλάμβανε με μια στριγκή φωνή: «να τα δείτε σε πέντε χρόνια». Δίπλα από το βουνό, εργάτες έχτιζαν τοιχίο. Εκεί κι αν παραξενεύτηκε. Ρώτησε έναν απ’ αυτούς -αλβανός ήταν- τι κάνουν κι αυτός του απάντησε σε καλά ελληνικά ότι το χτίζουν προκειμένου «όπως στα αρχαία» να συγκρατούν το νερό για «να μην πλημμυρίζει τα αμπέλι» και να μπορούν να το στέλνουν δεν ήξερε «πού». Στο τέρμα του αμπελώνα και ανάμεσα από τα δυο βουνά, είχαν στηθεί δυο μικρά παρατηρητήρια που έβλεπες μια υπέροχη θέα. Ήταν εκεί μια τάξη μάλλον Γυμνασίου. Ο καθηγητής με τα παιδιά -μάλλον αδιάφορα τον άκουγαν τα μισά. Έβλεπαν τη θάλασσα κι έκανα νόημα το ένα στο άλλο. Τους έλεγε για τον Ελλάνιο Δία, τη μυθολογία για τον Αιακό, τα περάσματα του Σαρωνικού, τη σχέση μεταξύ των οικισμών και μπλα μπλα… Ξύπνησαν όταν τους ρώτησε ο Κώστας Γ.

-Από πού ‘στε ρε παιδιά;

-Χολαργό! Είπαν μ’ ένα στόμα τα κούτσικα.

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

Η κατάρρευση και οι δυνατότητες: ένα παράδειγμα από τη Θεσσαλία

Αναδημοσίευση

Του Γιώργου Κολέμπα

[…] Σήμερα αυτό που καταρρέει (μαζί με τις ψευδαισθήσεις μας) είναι επίσης το κεντρικό φαντασιακό του καπιταλισμού που είναι η διαρκής ανάπτυξη της παραγωγής και της κατανάλωσης, γιατί προσκρούει στο οικολογικό όριο της περατότητας των φυσικών πόρων του πλανήτη, στη μόλυνση του περιβάλλοντος και γιατί αυτή η αφήγηση δημιούργησε έναν ανθρωπολογικό τύπο επικίνδυνο και καταστροφικό. Η κρίση που βιώνουμε σήμερα είναι η απαρχή του τέλους αυτής της αφήγησης […]

 

Με την επικράτηση του παγκόσμιου καπιταλισμού και του φαντασιακού του προτάγματος της διαρκούς μεγέθυνσης της παραγωγής και της κατανάλωσης, χιλιάδες μικρές και μεγάλες αφηγήσεις ζωής σαρώθηκαν.

Κοινότητες ανθρώπων που διεκπεραίωναν τη ζωή τους παραγωγικά και διοικητικά υιοθέτησαν σταδιακά τα νοήματα της καπιταλιστικής μεγέθυνσης.

Χάθηκε έτσι ο πλούτος του παγκόσμιου πολιτισμού και η δυνατότητα που είχαν οι επιμέρους κοινότητες να προσαρμόζουν τη ζωή τους και τη παραγωγή τους στο υπάρχον φυσικό περιβάλλον. Υιοθέτησαν τη γραμμική αντίληψη για τη ζωή και τη παραγωγή και μετατράπηκαν σε καταναλωτές προϊόντων και αλλότριων αφηγήσεων (πολιτικών και νοημάτων).

Σήμερα αυτό που καταρρέει (μαζί με τις ψευδαισθήσεις μας) είναι επίσης το κεντρικό φαντασιακό του καπιταλισμού που είναι η διαρκής ανάπτυξη της παραγωγής και της κατανάλωσης, γιατί προσκρούει στο οικολογικό όριο της περατότητας των φυσικών πόρων του πλανήτη, στη μόλυνση του περιβάλλοντος και γιατί αυτή η αφήγηση δημιούργησε έναν ανθρωπολογικό τύπο επικίνδυνο και καταστροφικό.

Η κρίση που βιώνουμε σήμερα είναι η απαρχή του τέλους αυτής της αφήγησης.

Tο παράδειγμα της Θεσσαλίας

Στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, στη λεκάνη απορροής των νερών του όρους Κόζιακα και ανάμεσα στις αγροτικές κοινότητες Κόκκινου Πύργου, Αγίων Αποστόλων, Ρογγίων, Διπόταμου και Πυργετού βρίσκονται οι φλέβες (κανάλια) με τρεχούμενο νερό ήπιας ροής.

Οι φλέβες δημιουργήθηκαν κύρια από φυσικές πηγές (ανάβρες) που με τον καιρό διανοίχθηκαν από τους αγρότες, διοχετεύοντας σ’αυτές το νερό της βροχής και των αρτεσιανών.  Ο μικρός αυτός υγροβιότοπος αποστραγγίζει το νερό της περιοχής, κάνοντας τη γη καλλιεργήσιμη, επικοινωνώντας με τον Κουμέρκη  και τον Αγιαμονιώτη ποταμό, οι οποίοι με τη σειρά τους συνδέονται με τους παραποτάμους του Πηνειού,Ανάποδο και Σαλαμπριά .

Ψάρια (αγάδες και μυλωνάκια), καραβίδες, καβούρια, χέλια, βίδρες και νερόκοτες ζούσαν στον υγροβιότοπο των φλεβών, ως τις αρχές της δεκαετίας του ’80.

Παράλληλα, υπήρχε μια τοπική διατροφική αυτάρκεια των αγροτών βασιζόμενη στα οικόσιτα ζώα (κότες, πάπιες, γουρούνια, αρνιά, κατσίκια και αγελάδες) και στους κήπους που όλοι μα όλοι καλλιεργούσαν, ενώ συμπλήρωναν  τα γεύματα τους με ψάρια και καραβίδες που ψάρευαν στις φλέβες και στα ποτάμια.

Οι τοπικές αγροτικές κοινωνίες είχαν προσαρμόσει τον τρόπο ζωής τους στο υπάρχον φυσικό περιβάλλον, δίνοντας δείγματα ανακύκλωσης, κυκλικής εναλλαγής καλλιεργειών, αυτάρκειας, προστασίας της βιοποικιλότητας, οικολογίας, μέτρου, σεβασμού στο περιβάλλον, ανεξαρτησίας από εισροές, όλα αυτά, ενδεχομένως, χωρίς να γνωρίζουν καθόλου αυτές τις έννοιες.

Πέρα από την αυτάρκεια (οικονομική και διατροφική) που παρείχαν στους αγρότες τα κατοικίδια ζώα, οι κοπριές τους χρησίμευαν ως λίπασμα για τους κήπους. Με τα περισσεύματα των κήπων (από τα παζάρια) τάιζαν τα οικόσιτα ζώα τους. Παράλληλα, κρατούσαν και αντάλλασαν ντόπιους σπόρους φυτών, εξασφαλίζοντας ποικιλία γεύσεων.

Βοσκότοποι (λιβάδια), κήποι, καλλιέργειες (σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, τριφύλλι) εναλλάσσονταν κατά καιρούς στη καλλιέργεια διατηρώντας τη γη παραγωγική και υγιή. Με τα γέρικα ξύλα από τους φυσικούς φράχτες   (λεύκες, αγριολεύκες, φτελιάδες, ιτιές) ζέσταιναν τα σπίτια τους τον χειμώνα, ενώ οι περισσότεροι φρόντιζαν και ένα μικρό αμπέλι για τις χαρές και τις λύπες της ζωής.

Εκεί στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και αρχές τις δεκαετίας του ’80, εισβάλλει στην οικονομία της υπαίθρου η ονομαζόμενη «Πράσινη Ανάπτυξη», έχοντας ως κυρίαρχο στοιχείο την υποταγή του περιβάλλοντος και των αγροτών στην εντατικοποίηση της παραγωγής και στο μύθο της συνεχούς μεγέθυνσης.

Μονοκαλλιέργειες καρπουζιών, καπνού, καλαμποκιού και κυρίως βάμβακος ισοπεδώνουν κάθε σπιθαμή της γης. Δένδρα κόβονται, ανεμοφράκτες γκρεμίζονται, μπροστά το τρακτέρ ψεκάζει με ζιζανιοκτόνα, ακολουθεί το χημικό λίπασμα και στη συνέχεια η σπορά με καινούργιους υβριδικούς σπόρους. Αργότερα ακολουθούν κι άλλοι ψεκασμοί με ζιζανιοκτόνα (για τα χορτάρια) και με εντομοκτόνα για «τα βλαβερά» έντομα.

Χιλιάδες τόνοι χημικών λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων, εντομοκτόνων, παρασιτοκτόνων, ρίχνονται στην αγροτική γη. Το νερό της βροχής και του ποτίσματος ξεπλένει τα υπολείμματα των φυτοφαρμάκων και των λιπασμάτων. Κιτρινίζουν οι φλέβες από τα ζιζανιοκτόνα, το νερό της φλέβας, λόγω της ήπιας ροής, «κρατάει» για μέρες τα φυτοφάρμακα.

Οι Αγάδες ψοφάνε, οι καραβίδες και τα χέλια εξαφανίζονται, η υπόλοιπη υδρόβια ζωή (νερόκοτες, βίδρες. νεροχελώνες) και τα πουλιά εγκαταλείπουν τις φλέβες λόγω έλλειψης τροφής. Ο υδροφόρος ορίζοντας γεμίζει νιτρικά. Σύμφωνα με έρευνα του  καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κ. Νικήτα Μυλόπουλο στην ευρύτερη περιοχή χρησιμοποιούνται 230.000 τόνοι λιπάσματα και 2.000 τόνοι φυτοφάρμακα σε ετήσια βάση.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο αγρότης να χάσει την επαφή με τον κύκλο ζωής της γης. Υιοθετεί τη γραμμική αντίληψη για την παραγωγή και χάνει την αυτάρκεια του.

Επιδοτήσεις ρέουν άφθονες, πολυεθνικές αγροχημικών, τράπεζες και εταιρείες παραγωγής αγροτικών μηχανημάτων κάνουν χρυσές δουλείες. Η Ελλάδα από την ένταξή της στην Ε.Ε. έλαβε 120 δις Ευρώ σαν επιδοτήσεις. Από τα λεφτά αυτά τα 51,3 δις επέστρεψαν στις εταιρείες της Δ. Ευρώπης που προμηθεύουν τόσα χρόνια τη χώρα με εξοπλισμό, μηχανήματα και πρώτες ύλες. (εφημερίδα Ελευθεροτυπία 17/10/2010)

Το Α.Ε.Π. της χώρας μεγαλώνει, μεγαλώνοντας συγχρόνως και η εξάρτηση από τις πολυεθνικές αγροχημικών προϊόντων. Οι σπόροι κάθε χρόνο αγοράζονται, οι ίδιες πολυεθνικές εταιρείες που παράγουν τους σπόρους – υβρίδια, παράγουν και τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα (στις μέρες μας είναι πάλι οι ίδιες οι εταιρείες που προωθούν τη καλλιέργεια των μεταλλαγμένων).

Αγοράζονται μεγαλύτερα και βαρύτερα γεωργικά μηχανήματα, η γη οργώνεται όλο και πιο βαθιά, ρίχνονται περισσότερα λιπάσματα και φυτοφάρμακα, η αγροτική παραγωγή αυξάνεται, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει το χρέος των αγροτών στις τράπεζες. Με στοιχεία της Αγροτικής τράπεζας, το 70% της αγροτικής γης είναι υποθηκευμένο.

Κάποια στιγμή η ύβρις της διαρκούς μεγέθυνσης δείχνει τα όρια της. Η απόδοση της αγροτικής γης, παρ’όλο  που διπλασιάζεται η ποσότητα του λιπάσματος, μένει η ίδια και μειώνεται. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης, 55.000 στρέμματα στη Θεσσαλία βρίσκονται στο στάδιο της ερημοποίησης, που σημαίνει νεκρή γη, όσο και να τη λιπαίνεις δεν αποδίδει πια.

Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων  κατρακυλούν, τα προϊόντα μένουν απούλητα. Οι Γκουρού της διαρκούς ανάπτυξης προσπαθούν να στρέψουν τους αγρότες στην καλλιέργεια μεταλλαγμένων(GMO) και ενεργειακών φυτών(βιοκαύσιμα), διατηρώντας ανέπαφο το ίδιο μοντέλο παραγωγής.

Στο μεταξύ οι αγρότες μετρούν απώλειες. Η ύπαιθρος εγκαταλείπεται, η βιοποικιλότητα βρίσκεται σε κίνδυνο, εξαφανίζεται ο πλούτος των ντόπιων ποικιλιών, φυτών και ζώων, τα ύδατα υπεραντλούνται και μολύνονται, ενώ σημειώνεται κατακόρυφη πτώση του υδροφόρου ορίζοντα. Στις πεδιάδες της Θεσσαλίας οι γεωτρήσεις φτάνουν πια στα 350 μέτρα βάθος.

Την ίδια στιγμή, οι ποταμοί νεκρώνουν, υγροβιότοποι καταστρέφονται και ο Πηνειός, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γίνεται ο δεύτερος πιο μολυσμένος ποταμός στην Ευρώπη μετά τον Πάδο της Ιταλίας.

Η Λίμνη Κάρλα αποξηράνθηκε και μαζί της χάθηκε και ο παραλίμνιος πολιτισμός και το ευεργετικό για τη Θεσσαλία μικροκλίμα της. Σήμερα με την μερική της επανασύσταση, κάθε προσπάθεια για εμπλουτισμό της λίμνης με υδρόβια ζωή(ψάρια, ψαροπούλια κ.λπ)  αποτυγχάνει λόγω του μολυσμένου με βαρέα μέταλλα νερού του Πηνειού, που μεταφέρονται στους ταμιευτήρες της.

Οι αγρότες του παραδείγματος «αναπτύχθηκαν». Η ανάπτυξη τους εξαφάνισε τα ψάρια(τη τροφή τους) με τη χρήση των φυτοφαρμάκων, μόλυνε τους ποταμούς και  αυτοί με τη σειρά τους μόλυναν τη θάλασσα. Έτσι οι αγρότες μας με τα κέρδη της ανάπτυξης αγοράζουν πια τα ψάρια τους, τα οποία έχουν μεγαλώσει με ένα μέρος των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων που οι ίδιοι χρησιμοποίησαν για να «αναπτυχθούν», φαύλος κύκλος δηλαδή.

Τo Ιερατείο της διαρκούς ανάπτυξης τους λέει να μην ανησυχούνε, θα «εκτρέψουμε» τον Αχελώο. Σύσσωμο το πολιτικό προσωπικό του τόπου τάσσεται υπέρ της εκτροπής του Αχελώου και υπέρ της αέναης ανάπτυξης. Ο παραγωγισμός, ως συστημική υπερκομματική ιδεολογία, κυριαρχεί σχεδόν παντού.

Άνθρωποι που παράγουν με τον τρόπο των αγροτών του παραδείγματος μας, υιοθετούν – εν αγνοία τους άραγε; – και το ανάλογο νόημα ζωής που προβάλλει η διαρκής Καπιταλιστική Ανάπτυξη.

Παρήγαγε με όποιον τρόπο μπορείς για να αυξήσεις την παραγωγή σου, μη νοιάζεσαι για το φυσικό περιβάλλον, μη δείχνεις καμία αλληλεγγύη για τις γενιές που θα έρθουν. Αδιαφόρησε για τις επιπτώσεις στη υγεία των ανθρώπων που θα χρησιμοποιήσουν τα προϊόντα που παράγεις. Η ηθική του Καπιταλισμού στα μεγαλείο της! Όσο για την πείνα στον τρίτο κόσμο μην ανησυχείτε. Οι εταιρείες των μεταλλαγμένων ετοίμασαν ένα ένζυμο που θα επιτρέπει τους φτωχούς να χωνεύουν το χορτάρι και τα φύλλα των δέντρων.

Την ίδια στιγμή, με δυο ευρώ, ημερησίως που είναι το κατά κεφαλήν εισόδημα της συντριπτικής πλειοψηφίας των χώρων του τρίτου κόσμου, επιδοτούνται ημερησίως τα βοοειδή στην Ευρώπη. Το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού (ΗΠΑ) καταναλώνει το 25% της παγκόσμιας παραγόμενης ενέργειας.

Αν όλες οι χώρες αποκτήσουν το ίδιο επίπεδο ανάπτυξης, παραγωγής και κατανάλωσης με τις ΗΠΑ, χρειαζόμαστε 3 με 4 πλανήτες ακόμα. Ο δικός μας αγρότης έχασε τους Αγάδες του και την αυτάρκεια του, ο κάτοικος του βιομηχανικά ανεπτυγμένου βορρά κάθισε να αγναντέψει τα αστέρια και αντίκρισε έντρομος την τρύπα του όζοντος.

Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Ζίγκμουντ Μπάουμαν «ο Καπιταλισμός είναι ένα παρασιτικό σύστημα. Μπορεί να ευημερεί μόνον όταν  βρίσκει έναν οργανισμό, τον οποίο δεν έχει ακόμα εκμεταλλευτεί, καταστρέφοντας τον». Επιβιώνει δημιουργώντας διαρκώς ανάγκες, στην περίπτωσή μας σπόρους, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, αγροτικά μηχανήματα.

Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι η αυτάρκεια των παραπάνω αγροτικών κοινοτήτων ήταν εμπόδιο στα σχέδια τους(είναι ενδεικτικό ότι καμία επιδότηση δε δίνεται στους αγρότες εάν δεν έχουν τα περίφημα καρτελάκια αγοράς υβριδικών σπόρων). Βασίζεται (ο Καπιταλισμός) στην υπερπαραγωγή και στην υπερκατανάλωση, καταστρέφοντας σύμφωνα με το Marx και τις δυο πηγές πλούτου, τη γη (καραβίδες, ψάρια και υγροβιότοποι όπως οι δικές μας φλέβες) και τους ανθρώπους (αγρότες και αγροτικές κοινότητες εν προκειμένω).

Εκτός αυτού, το οικολογικό όριο της περατότητας των φυσικών πόρων και η μόλυνση του περιβάλλοντος, δεν ήταν τόσο εμφανής στα χρόνια του Marx. Μια νέα αντίθεση πέρα της αντίθεσης του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, (και λόγω της παγκοσμιοποίησης), γίνεται περισσότερο από ποτέ κυρίαρχα εμφανής. Είναι η αντίθεση ανθρώπου – φύσης.

Έτσι λοιπόν, εκτός από το ποιος κατέχει τα μέσα παραγωγής (που παραμένει καθοριστικό) αυτός καθαυτός ο τρόπος παραγωγής (εκτατικός, γραμμικός, βιομηχανικός, καπιταλιστικός) όπως και να τον ονομάσει κανείς, εφόσον διέπεται από την αντίληψη της διαρκούς μεγέθυνσης της παραγωγής και της κατανάλωσης, οδηγεί σε αδιέξοδο (εκτός και αν δεχτούμε ότι ο εποικισμός άλλων πλανητών από το ανθρώπινο είδος είναι εφικτός).

Για μας «η οικολογία είναι ανατρεπτική, επειδή θέτει υπό ερώτηση το καπιταλιστικό φαντασιακό που εξουσιάζει τον πλανήτη. Απορρίπτει το κεντρικό κίνητρο, σύμφωνα με το οποίο η μοίρα μας είναι να αυξάνουμε ασταμάτητα την παραγωγή και την κατανάλωση. Δείχνει (η οικολογία) τον καταστροφικό αντίκτυπο της καπιταλιστικής λογικής πάνω στο φυσικό περιβάλλον και στη ζωή των ανθρώπινων όντων».

Ίσως χρειαστεί αρκετός χρόνος και προσπάθεια ακόμα για να αποδομηθεί το κεντρικό φαντασιακό της διαρκούς μεγέθυνσης στον αγροτικό κόσμο και μια σειρά από αυταπάτες που καλλιεργήθηκαν στους αγρότες κυρίως μέσω των επιδοτήσεων των Βρυξελών. Κυρίως χρειάζεται να γίνει εμφανής ένας άλλος τρόπος παραγωγής στους ίδιους τους αγρότες.

Η άρνηση των κατοίκων των Μεγάλων Καλυβίων να επιτρέψουν την τερατώδη μεγέθυνση της πρώην ΕΛ.ΒΙ.Κ., η άρνηση της Ο.Α.Σ.Ε. (ομοσπονδία αγροτικών συλλόγων Ελλάδας) στην καλλιέργεια των μεταλλαγμένων και ο αγώνας ενάντια στην εκτροπή του Αχελώου είναι κοινά στοιχεία αντίστασης και αποδόμησης της διαρκούς Καπιταλιστικής ανάπτυξης…

Aegina και Cyprus


«Ακέφαλοι μας συμβουλεύουν

Κουλοί μας δείχνουν

Κουτσοί μας οδηγούν

Εμείς δεμένοι

Πρόθυμα ακολουθούμε»

(Από τα 24 καρφιά για μαλακά κρεβάτια) του Αργύρη Χιόνη, «Πλανόδιον», Δεκέμβρης 1996

Ο συνδυασμός ανεγκέφαλων μικροφιλοδοξιών, μικροϊδιοκτησίας ψήφων, και μικροοικονομικού συμφέροντος αλλά και μιας εξαίρεσης που σχετίζεται με την ιστορική αφέλεια της αριστεράς, που ευφήμως αποκαλείται Δημοτικό Συμβούλιο Αίγινας, δεν αφήνει περιθώρια αναδιαμόρφωσης του σκηνικού. Στην κυριολεξία είναι η έκφραση του κενού «μεταξύ συρμού και αποβάθρας», αυτού του τόσο δημοφιλούς στον ηλεκτρικό Σταθμό, στο Μοναστηράκι. Έλκει την καταγωγή του από το άμεσο παρελθόν των τελευταίων 60 χρόνων ενώ η αναγόμωση του με τις αυξημένες αρμοδιότητες των, μετά το ’90, μεταρρυθμίσεων υπέρ της Αγοράς, προκαλεί την κατάρρευσή του. Η οριακή του θέση σε ένα πολιτικό σύστημα που πλέον έχει ξεφύγει από τον τοπικό αυτοκαθορισμό και εν δυνάμει πλιατσικολογεί την κοινωνία ευρύτερα καθιστά το νησί έναν απλό κρίκο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και πολιτικής εν γένει.  Πολύ λίγο μπορούν να προσμετρούνται, θετικά, στις εξελίξεις απολογισμοί, συναντήσεις, συνελεύσεις, κείμενα, δημοσιεύματα που πλανώνται μεταξύ αριθμητικής νοσταλγίας και «επανάστασης», εφόσον μέσα σ’ αυτά η ιστορική αφέλεια εξυμνεί σαφέστατα τους ίδιους όρους από τους οποίους ξεπρόβαλε: την οικονομική ανάπτυξη και το κράτος.

Αυτό που δίνει τον τόνο σε κάθε περίσταση είναι το εμπόρευμα και η προσδοκία του σε δυο περίπου γενιές μεγαλωμένων με το όραμά του, δίπλα στους εγγενείς μύθους της νεοελληνικής ιδεολογίας, μύθους που συντριπτικά καταρρέουν όχι από μια επανάσταση σ’ αυτούς αλλά από την απίσχναση των πήλινων ποδιών τους, εν μέσω της κρίσης. Κοντολογίς η κρίση δεν ήταν αυτή που συνέτριψε αυτή τη ριζωμένη ιδεολογία αλλά η ίδια της η ανυπαρξία προοπτικής.

Ακόμα πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Κύπρος. Στην Κύπρο τα πράγματα μετά από μια εσωτερική διεργασία 40 χρόνων μετά την εισβολή του Τουρκικού Στρατού και την κατοχή του Βορά και 60 χρόνων μετά από την έναρξη του αντιαποικιακού-αντιαγγλικού κινήματος, διεργασία η οποία ανέδειξε μεγάλες κοινωνικές αλλαγές κάτω από την απειλή της εξαφάνισης από το διεθνή χάρτη, βρίσκεται μετέωρη ως πεδίο εφαρμογών στις καλύτερες στιγμές (σύγκρουσης Ανατολής και Δύσης) της νέας αποικιοκρατίας. Και η ιστορία της απογύμνωσης προχωρά. Ακόμα δεν έδωσε τους τίτλους του τέλους.

Γυμνοί απέναντι στο φάσμα της πραγματικής επιβίωσης, αμόρφωτοι απέναντι στην Ιστορία, αποσυνδεδεμένοι από τις πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις, ερωτούμαστε, πλέον, ως υποκείμενα της Ιστορίας. Διότι ως αντικείμενα, απορριφθήκαμε.

ΥΓ Μαρδικούλου:

Μιας και τον τελευταίο καιρό και σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΟΤ, επαναπροσδιορίζεται “το στίγμα του Σαρωνικού στον εγχώριο αλλά και παγκόσμιο τουριστικό χάρτη” η κατεύθυνση προς τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο θα ήταν ιδιαιτέρως γοητευτική. Δίπλα στο “χρυσοπράσινο φύλλο” και πλωτή Ελβετία των Ρώσων μεγιστάνων, η Μύκονος του Σαρωνικού.

 

Απλά μαθήματα Πολιτικής: Πώς ο άνθρωπος της διπλανής μας πόρτας, από τα Μέθανα, γίνεται πρόεδρος του Ε.Ο.Τ.

 «…γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον…»

Α´ ἐπιστολὴ Παύλου πρὸς Κορινθίους (ιβ´ 27 – ιγ´ 13)

 

Δεν είναι δύσκολο. Πρέπει από τη νεότητά σου, ως σοσιαλιστής πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ, να έχεις εξασφαλίσει τα έξοδα για να πάρεις μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Διοίκηση των Επιχειρήσεων και στα Χρηματοοικονομικά (MBA) από το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας, να μεταβείς στη Μεγάλη Βρετανία (Cardiff University) και κατόπιν δικτύωσης με τους κομματικούς μηχανισμούς της «ακαδημαϊκής κοινότητας» να πάρεις Διδακτορικό Δίπλωμα από το Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών με ειδικότητα στη Δημόσια Διοίκηση και στα Οικονομικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ήδη ο κομματικός μηχανισμός του ΠΑΣΟΚ σε έχει ως φέρελπι νέο, και εσύ έχεις μάθει απ’ έξω τις έννοιες της «αποκέντρωσης» της «ανάπτυξης» και της «ανταγωνιστικότητας», βασικά ψεύδη και οδυνηρές αλήθειες των ευρωπαϊκών οδηγιών και έχεις μάθει να κάνεις copy paste σε κάθε νέα δημοσίευση, για κάθε νέα σου δημοσίευση. Από κει και πέρα είναι θέμα δημοσίων σχέσεων και στήριξης, με το αζημίωτο, κάποιων προσώπων στον κομματικό μηχανισμό για να μπεις «να δώσεις τα φώτα σου» ως «νοσταλγός» στο «χωριό σου». Θέλει και λίγη τύχη. Αλλά κι αυτό δεν είναι λίγη τύχη. Είναι το τέλος μιας εποχής δημάρχων που δεν ήξεραν γράμματα, να παραδώσουν τους νέους «Καποδιστριακούς» Δήμους στα «μορφωμένα παιδιά του τόπου». Μεγαλωμένα, μακριά από τα «σκατά» της περιοχής και τις δεδομένες, γνωστές και φορτισμένες τοπικές σχέσεις, «νέα παιδιά», «μορφωμένα», «ουδέτερα», βρίσκονται στην τύχη μιας εποχής που θέλει «τεχνοκράτες» που θα αναλύουν την έννοια της «αποκέντρωσης» και θα εννοούν ένα νέο συγκεντρωτισμό. Παιδιά του Νόμου «Καποδίστρια», οι νέοι δήμαρχοι, επαγγέλλονται το «καινούριο» με τις νέο-Παπανδρεϊκές έννοιες της «συμμετοχικής δημοκρατίας», του «αυτοδιοικητικού οράματος» αλλά και της «πράσινης ανάπτυξης». Σ’ αυτό το μαραθώνιο φαγοπότι, όποιος πρόλαβε-πρόλαβε. Αρκεί να έχει και τις καλές διασυνδέσεις στο κόμμα.

Τι σημαίνει άραγε αυτό; Σημαίνει συμμετοχή σε όλα τα φαγοπότια (τα γνωστά κέτερινγκ από την περίοδο της «Αλλαγής»), συμμετοχή σε όλα τα «ναι» στον αρχηγό ακόμα κι αν βάλλεται, να στηρίζεις όλες τις επιλογές του ευρωπαϊκού μονόδρομου, να γνωρίζεσαι και να γνωρίζεις όλους τους εργολάβους-φίλους του αρχηγού και να τους προωθείς μαζί με την αναγκαιότητα του σχετικού νομοθετικού πλαισίου ή κάποιων τροπολογιών, να λες «ναι» σε κάθε θεσμική μεταρρύθμιση που τείνει προς το φιλελευθερισμό, να λες «ναι» σε όλες τις μνημονιακές αλλαγές, να κάνεις διαρκώς σεμινάρια κομματικής στήριξης. Κι αφού το ’99, βρέθηκες διαχειριστής του «Καποδίστρια» οφείλεις να εγκαταλείψεις όλη την περιφέρεια της επικράτειάς σου, ασφαλτοστρώνοντας δρόμους που θα την κάνουν πιο ευκολοπούλητη. Δεν σε ενδιαφέρει να στηρίξεις, την αγροτική παραγωγή των Μεθάνων, τους κτηνοτρόφους, μια ντόπια αγορά, μια σχετική μεταποίηση ντόπιων προϊόντων, την ιστορία του τόπου, τον ορεινό τουρισμό. Στην περιφέρεια οφείλεις να εκμεταλλεύεσαι τον κόπο των εθελοντών ντόπιων και να βάζεις στο βιογραφικό σου τη δουλειά που έκαναν αυτοί. Δεν χρειάζεται πολλά. Αυτοί τρέχουν σαν το Βέγγο (π.χ. στο Μεγαλοχώρι Μεθάνων) κι εσύ οργανώνεις μια εκδήλωση που «τιμάς το έργο τους» και το καταχωρείς στο βιογραφικό σου. Το αν οι ελιές και τα αμπέλια γίνονται καυσόξυλα, τι σε νοιάζει; Το αν τα σπιτάκια στα χωριά ερημώνουν και πέφτουν, τι σε νοιάζει; Το αν δεν έχουν γιατρούς τα γερόντια, τι σε νοιάζει; Το έχουν κλείσει τα σχολεία στα χωριά, τι σε νοιάζει; Το αν δεν έχουν θαλάσσια συγκοινωνία στα Μέθανα, τι σε νοιάζει; Πάνω απ’ όλα, τα έργα στην πόλη των Μεθάνων, τα μεγάλα έργα, όπου εκεί υπάρχει η χρηματοδότηση, κι εσύ τρέχεις από γραφείο σε γραφείο για να την εξασφαλίσεις. Συνεννοείσαι και ταυτόχρονα με τους εργολάβους που σ’ έχουν «ζαλίσει» απ’ τα τηλέφωνα. «Εντάξει ρε παιδί μου… Δική σου η δουλειά». Τσ, τσ, …τόση δουλειά ρε παιδί μου, να πίνεις καφέ, από γραφείο σε γραφείο, να παίρνεις κινητά τηλέφωνα, να συνεννοείσαι με τόσους εργολάβους, να έχεις και τους κομματικούς που σε παίρνουν και σου λένε «πάρε αυτόν…», «πάρε εκείνον…».

Έτσι όμως θα εξασφαλίσεις τα λεφτά για τους εργολάβους που θα κάνουν διάφορες επιδερμικές αλλαγές στην πόλη των Μεθάνων. Ένας «βιολογικός» που τελικά τον πληρώνουν πανάκριβα οι Μεθενίτες, παραπάνω τσιμέντα στο λιμάνι και σε κάτι «αλιευτικά καταφύγια» και άσφαλτο παντού σε όλους τους δρόμους, διάνοιξη νέου οδικού δικτύου, πλακάκια παντού που ονομάζεις «ανάπλαση» και οπωσδήποτε φτιάχνεις ένα συνεδριακό κέντρο για να χαϊδέψεις τα αυτιά των ντόπιων για ένα ακριβό τουρισμό κι όχι αυτόν τον «φτωχομπινεδιάρικο» των παππούδων που έκαναν μέχρι και πέρσι τα μπάνια τους τα οποία «κόπηκαν» απ’ το Μνημόνιο. Από την άλλη, είσαι και έξυπνο παιδί. «Μιμούμαστε το Μοσχάτο, όπως αυτό μιμήθηκε την Πάτρα» και φτιάχνεις βραζιλιάνικο καρναβάλι και βέβαια εκμεταλλεύεσαι συστηματικά την όποια εθελοντική προσπάθεια των αφελών σου «συγχωριανών» για να παρουσιάσεις πολιτιστικά και περιβαλλοντικά επιτεύγματα. Στο μεταξύ ισχυροποιείς τις δημόσιές σου σχέσεις σε ημερίδες, σεμινάρια, συναντήσεις, συνέδρια, και σε κέτερινγκ, λέγοντας και ξαναλέγοντας τα όσα είχες αποστηθίσεις ως καλός μαθητής στα νιάτα σου έχοντας μια «πολυετή εμπειρία ως οικονομικό στέλεχος στον τραπεζικό τομέα και σε ελληνικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις». (Το πώς κατάφερες να κάνεις όλες αυτές τις σπουδές, να έχεις μια πολυετή εμπειρία σε πολυεθνικές και τράπεζες κι άλλα 14 χρόνια στην τοπική αυτοδιοίκηση και να είσαι νεότατος, μόνο η ιστοσελίδα σου το ξέρει).

Έτσι λοιπόν κερδίζεις και μια θέση σε ΚΕΔΚΕ και σε άλλους οργανισμούς που διευρύνουν τη γραφειοκρατία που εσύ ονομάζεις «δημοκρατία», κερδίζεις μια θέση του κόμματος στον τομέα της Νησιωτικής Πολιτικής και συνομιλείς με τους εργολάβους και σαφώς με τους εφοπληστές. Ίσως η επόμενη δουλειά σου να είναι υφυπουργός Ναυτιλίας. Σε κέρδισε όμως ο ΕΟΤ διότι αντί για προσευχή είχες μάθεις να λες με απίστευτη ταχύτητα, τέσσερις λέξεις, δηλαδή τρεις: «τουριστικό» «προϊόν» «τουριστική» «προβολή» και ήξερες την κατάλληλη στιγμή, στις χωρίς κοινό τσαρλατανιές σου, να μπορείς να λες κάτι από αυτά που έμαθες για να περάσεις με καλό βαθμό στις κομματικές σχολές: «αποκέντρωση» και να εννοείς συγκεντρωτισμό, «ανάπτυξη» και να εννοείς λεφτά για τους εργολάβους και τους ημετέρους, «ανταγωνιστικότητα» και να εννοείς ότι «εγώ θα είμαι από τους λίγους που θα μπω στον παράδεισο της εξουσίας και του χρήματος. Δεν έκανα τσάμπα σπουδές».

Και τώρα τι λες για το νέο ρόλο σου; Ως πρόεδρος του ΕΟΤ; Τις συνηθισμένες παρλαπίπες που θέλουν ν’ ακούσουν όσοι δεν επιθυμούν να σκεφτούν. Διότι οι απελπισμένοι δεν σε ακούνε, απλά ψηφίζουν. Αφού δείχνεις να έχεις μάθει και νέο λεξιλόγιο όπως «τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας έναντι άλλων αγορών» «τουριστικό προσκήνιο» «ταχύτατους ρυθμούς» «μια νέα συνολική επικοινωνιακή στρατηγική για το Σαρωνικό και την ευρύτερη περιοχή της Αττικής επαναπροσδιορίζοντας το στίγμα του Σαρωνικού στον εγχώριο αλλά και παγκόσμιο τουριστικό χάρτη (που θα μας ρε μάγκα μου; στις Μπαχάμες;)» κι αφού ξεκαθαρίζεις πως μιλάς για πολυτουρισμό «ο πολιτισμός, η γαστρονομία, ο αθλητισμός, η ιστορία, η θρησκευτική παράδοση,  η υγεία (τις διακομιδές ασθενών με το θαλάσσιο ταξί των 400 ευρώ οφείλουμε να τις καταχωρήσουμε στον τουριστικό παράδεισο)» ξεκαθαρίζεις και το τι θέλεις για την Αίγινα: Γαστρονομικός Τουρισμός. Εξαιρετικά σαφές. Δηλαδή έρχονται για να φάνε; Ναι, απαντάς, αλλά όχι μόνο για αυτό. Θα μπορούν να επισκέπτονται «καλλιέργειες» (που δεν έχεις δει ούτε στους χειρότερους εφιάλτες σου όταν ήσουν στα Μέθανα, δήμαρχος) «επισκέψιμους χώρους παραγωγής» (έχεις δει από κοντά ενεργό λιοτρίβι στον κάμπο της Τροιζηνίας ή αυτά που ερείπωσαν και πέσανε, στα ορεινά Μέθανα;), «διαδρομές περιήγησης» (με αμάξι πήγαινες και ευλογούσες στην Καμένη Χώρα και η οδοποιία της περιόδου σου, έφτασε το δρόμο μέχρι και στο έμπα του Ηφαιστείου Μεθάνων), «εστιατόρια τοπικής, ξενοδοχειακής και δημιουργικής κουζίνας» (ό,τι προσπάθησες δηλαδή στα Μέθανα που ήσουν δήμαρχος με τους επαγγελματίες της παραλίας των Μεθάνων να προσπαθούν να επιβιώσουν από γερόντια;), «μέχρι προϊόντα περιποίησης, εκθέσεις και θεματικά μουσεία» (τάζε, μέχρι να πάρεις τη θέση που πραγματικά επιθυμείς, μετά από αυτήν του εθνικού τουριστικού πράκτορα).

Κι αφού προσπερνάς το σκόπελο του υποσχόμενου «αεροδρομίου» στον κάμπο της Τροιζηνίας (ως δήθεν αντίβαρο στο αεροδρόμιο των Σπάτων), κάμπο με σοβαρή αγροτική παραγωγή που εγκατέλειψε για κάτι «αναπλάσεις», ο ομοϊδεάτης σου και διπλανός δήμαρχος Τροιζηνίας, Γιάννης Σαμπάνης –παιδί του «Καποδίστρια» κι αυτός, λέγοντας για το πόσο θλίβεσαι που στην επικράτειά σου (που αφορά όλη την Ελλάδα) οι τουρίστες πάνε αλλού κι όχι στον Αργοσαρωνικό (να δούμε τι θα πεις σε συνέντευξη για τη Νάξο ή την Σαντορίνη; «Ευτυχώς που υπάρχει το αεροδρόμιο των Σπάτων»;), φτάνεις και σ’ αυτό που ονειρεύονταν και συνεχίζουν να διαδίδουν σαν όνειρο οι πρώην συνάδελφοί σου στην Αίγινα: «4 season tourism», όπως συνηθίζετε να λέτε τον τουρισμό που δεν σταματάει ποτέ.

Έτσι γίνεσαι πρόεδρος του ΕΟΤ. Αν είσαι χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον, με πτυχία /και κομματική θητεία /και με χρόνια δεκατρία /κινητή τηλεφωνία /στα υπουργικά γραφεία

(Προωθείται στα βαθειά της γης, να το διαβάσει ο Σ.  που θα γελούσε με την καρδιά του, αν …)

Ο Μαρδικούλος της Αίγινας που σε βλέπει απέναντι, στα Μέθανα να μαζεύεις ελιές 

συμβολή σε ένα σχέδιο επιβίωσης και αξιοπρέπειας, στην Αίγινα

Δίπλα στην πολιτική δράση, δίπλα στις κινήσεις αλληλεγγύης που δεν παριστάνουν “κάτι”, δίπλα σε μικρές προσπάθειες λόγου, δίπλα στο αίτημα για ζωή, μπορεί να συζητιέται ολοένα και περισσότερο ένα σχέδιο επιβίωσης και αξιοπρέπειας. Δείγματα υπάρχουν στο νησί, αν και όχι σαφή ή διακριτά, αλλά σποραδικά και με την αμηχανία που μπορεί να διακρίνει κάθε τι καλό στη ρευστή εποχή μας. Αυτό σημαίνει ότι αυξήθηκε ο κόσμος που καλλιεργεί «για το σπίτι» ενώ υπάρχει σαφές ενδιαφέρον για την ελιά. Επειδή η αμνησία όμως τείνει να αντικαταστήσει τη γνώση και την επίγνωση, η Σχεδία συμβάλλοντας στο μέτρο του δυνατού, σπέρνει παλιά δαιμόνια:

Σιτάρι και γενικά δημητριακά μπορούν καλλιεργηθούν παντού, σε κάθε χωράφι, σε κάθε αδόμητη περιοχή. Ενδείκνυται όμως η καλλιέργεια στις παρακάτω περιοχές: Ανάμεσα στους Γιαννάκηδες-Μπενάκηδες-Λαζάρηδες, στην Παχειοράχη, στις Πόρτες (περιοχή Περιβόλια), στον «κάμπο» της Αιγινήτισσας (περιβόλια-Προφήτης Ηλίας), Κοντός, Μεσαγρός, Άλωνες, Κυψέλη, Λεόντι, Σουβάλα, Χλόη. Μέχρι και το 1985 καλλιεργούσαν σιτάρι σε οικογενειακό επίπεδο, ενώ το έστελναν σε μύλους στα Μέθανα. Μέχρι το 1960 υπήρχε ο μύλος του Μαρίνη και το «εργοστάσιο» του Κουκούλη που ήταν μύλος και φούρνος. Μια επιχείρηση (μεταξύ 1985-95) από τη Λάρισα, της «Χατζηλουήνας» με τρακτέρ που είχε 6 άροτρα, θυμίζει τις δυνατότητες του νησιού για αυτοδυναμία, σε σιτηρά.

Η ελιά υπάρχει ήδη παντού με εκατοντάδες δέντρα παραμελημένα στα «αζήτητα» του νησιού να μαραζώνουν αμάζευτα και ακλάδευτα στα ημιορεινά. Απομεινάρια από λιοτρίβια υπάρχουν σε κάθε χωριό, δείγμα της σημερινής μας παρακμής αλλά και μιας μελλοντικής δυνατότητας ν’ ανθίσει πάλι ο τόπος. Η μικρή οροσειρά που χωρίζει τους Αγίους από το Μεσαγρό (Παλιόμυλοι, Σαλιαρή, Βρούβα) είναι γεμάτη ελιές. Υπενθυμίζεται η συμμετοχή του Δήμου Αίγινας και ιδιωτών σε διεθνείς εκθέσεις ελαιολάδου (Γ. Δ. Κωστελένου Στοιχεία ελαιοκομίας. Ιστορία περιγραφή και γεωγραφική κατανομή των ποικιλιών ελιάς στην Ελλάδα) τον 19ο αιώνα.

Το αμπέλι, από την αρχαιότητα μέχρι και τη δεκαετία του ‘80 ήταν το αβανταδόρικο προϊόν της Αίγινας. Μούστος εξαγόταν παντού, σ’ όλη την Ελλάδα και τα καΐκια μαζί με τα αγγεία έστελναν και μούστο. Όλη η Βόρεια Αίγινα από τη Βαγία μέχρι και την περιοχή της Κυψέλης ήταν κατάφυτη από αμπέλια ενώ σε κάθε σπίτι υπήρχε η σοφή κληματαριά που ξέραινε τα φύλλα της το χειμώνα και χάριζε τη σκιά της το καλοκαίρι μαζί με τον πολύτιμο καρπό της. Περιοχές που ακόμα βλέπεις απομεινάρια από παρατημένες καλλιέργειες είναι οι Κήποι (κάτω από τους Βλάχηδες), ο Κοκκινόβραχος (ανάμεσα από της Αφαία και τον Κάβο) και η Ανάουσσα (ρέμα Βαγίας-Κολυμπάρι).

Η πατάτα, από την εποχή του Καποδίστρια μέχρι και πριν 20-30 καλλιεργούνταν παντού στα Δυτικά και προς Νότια της Αίγινας και ιδιαίτερα στην περιοχή του Μαραθώνα που έβγαζε μια ιδιαίτερα νόστιμη και περιζήτητη πατάτα. Στην ίδια περιοχή τα κηπευτικά (χειμερινά και θερινά) μπορούν να καλλιεργηθούν σε έκταση ενώ βέβαια μπορούν για οικιακή χρήση να βρίσκονται σε κάθε γωνιά που δεν έχει ακόμα χτιστεί.

Βασικό είδος διατροφής, τα όσπρια, καλλιεργούνταν κυρίως στο Σφεντούρι, στους Κήπους και κυρίως ξερικά (φασόλια, φακή, φάβα, ρεβίθι, αράκι) στην «κοιλάδα» των Αλώνων, στην Αιγινήτισσα (Προφήτης Ηλίας) και στο Μεσαγρό.

Πορτοκαλιές και Λεμονιές μπορούν παντού να καλλιεργηθούν, όμως η περιοχή του Προφήτη Ηλία στην Αιγινήτισσα, οι Πόρτες, η Βλυχάδα ίσως είναι οι πιο κατάλληλες περιοχές.

Το μοναδικό, αιγινήτικο βερίκοκο, μπορεί πάλι να ξαναφανεί στις περιοχές που καλλιεργούσαν το δέντρο. Αυτές κυρίως, ήταν ο Κοντός και η Κυψέλη.

—————

Παρακάτω ξαναδημοσιεύουμε κείμενο ελαφρά συμπληρωμένο. Κάθε συμπλήρωση, διόρθωση, σχόλιο, είναι κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενα

Σχεδία στ’ ανοιχτά της Αίγινας

ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΑΙΓΙΝΑΣ

Αμπέλι

Ελιά

Λεμονιά

Νεραντζιά

Αμυγδαλιά

Βερικοκιά

Συκιά

Ροδιά

Αχλαδιά

Φιστικιά

Μουριά και για τη σηροτροφία

Χαρουπιά για ζωοτροφή και παραγωγή χαρουπάλευρου

Σιτάρι

Κριθάρι

Καλαμπόκι

Ρεβίθια

Αρακάς

Κουκιά

Λαθούρι

Σουσάμι

Πατάτα

Λαχανικά-μποστανικά-ζαρζαβατικά-μαναβικά

Μπαμπάκι

Λινάρι

Ριζάρι για τη βαφή νημάτων και υφασμάτων

Βίκος για ζωοτροφή

Βρύζα για δέσιμο σε κατασκευές και παραγωγή βύνης

————————

Που καλλιεργείται τι:

Στις πεδινές περιοχές:

Αμπέλια, ελιές, συκιές, αμυγδαλιές, λαχανικά, καρποφόρα δέντρα, ξινά

Στις πλαγιές των βουνών:

Κριθάρι, όσπρια, λαθούρι, αρακάς, ρεβίθια, κουκιά, βίκος (κτηνοτροφικό)

Μέχρι το 1971 σύμφωνα με το χωροταξικό σχέδιο της Σ. Παπαδοπούλου:

Δημητριακά 25%, κηπευτικά 2%, δεντροκαλλιέργεια 17% αμπέλια 12% ακαλλιέργητα χωράφια 44% επί της καλλιεργήσιμης γης

——————————

Βαθύ: κρασί, σταφύλια, σκόρδα, αμύγδαλα, φιστίκια, λάδι, δημητριακά

Βλάχηδες: κτηνοτροφία

Γιαννάκηδες: κτηνοτροφία

Σουβάλα: Αλιεία

Κοντός: τα πάντα

Κύλινδρας: κτηνοτροφία, γεωργία, γρανίτης

Κυψέλη: Γεωργία, δενδροκομία, κηπευτικά, σύκα, σταφύλια, λάδι, αμύγδαλα, φιστίκια

Λαζάρηδες: κτηνοτροφία

Λεύκη: Γεωργικά

Μαραθώνας: περιβόλια, σύκα, ελιές

Μεσαγρός: λάδι, κρασί, δημητριακά, ρετσίνα κεραμικά, μελίσσια

Παχειοράχη: γεωργία κτηνοτροφία

Πέρδικα: δημητριακά, μελίσσια

Πόρτες: δενδροκομία, ελιές, μελίσσια

Άλωνες: κηπευτικά, ελιές, δημητριακά, φρούτα,

Σφεντούρι: κτηνοτροφία, δημητριακά, σταφύλια,

Τζίκηδες: κτηνοτροφία

Χλόη: δέντρα, κρασί, φρούτα, λαχανικά

Ψαχνή: γεωργία, κτηνοτροφία

Άγιοι: γεωργία, λαχανοκηπευτικά, ρετσίνα, κεραμική, λάδι, αμύγδαλα, κρασί

Ανιτσαίο: κτηνοτροφικά, δημητριακά, λάδι,

Ασώματοι: λάδι, κρασί, κηπευτικά, λαχανικά

Λιβάδι: λάδι, κρασί, κηπευτικά, δέντρα, δημητριακά

Μπουρδέχτης: 50 στρέμματα περιβόλια με αμπέλια και ελιές

Βροχεία: Φιστίκι, ελιά, αμυγδαλιά, κηπευτικά, χαρουπιές

————————

ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ

Καλοκαίρι

Φασόλι

Αγγούρι

Πεπόνι

Καρπούζι

Κολοκύθι

Μπάμια

Μελιτζάνα

Ντομάτα

Φράουλα

Πιπεριά

Βλήτα

Χειμώνας

Κουκιά

Μπιζέλια

Αρακάς

Αγκινάρα

Πράσο

Καρότα

Όλο το χρόνο

Ραπανάκι

Παντζάρι

Λάχανο

Κρεμμύδι

Σκόρδο

Μαρούλι

Πατάτα

Σέσκουλο

Ραδίκι

Αντίδι

Κουνουπίδι

Μπρόκολο

Δημητριακά

Σιτάρι

Κριθάρι

Βρώμη

Αράκι

Βίκος

Βρύζα

Δέντρα, φρούτα

Αμπέλι

Αμυγδαλιά

Βερικοκιά

Κερασιά

Μηλιά

Αχλαδιά

Συκιά

Ροδιά

Κορομηλιά

Μουσμουλιά

Κυδωνιά

Ροδακινιά

Δαμασκηνιά

Βανίλια

Λεμονιά

Πορτοκαλιά

Μανταρινιά

Ελιά

Αρωματικά του κήπου

Άνηθο

Κάρδαμο

Σέλινο

Μαϊντανός

Φινόκιο

Μάραθο

Καλιαντρό

Ρόκα

————————-

Περιοχές στην Αίγινα με αρκετό νερό και οι καλλιέργειές τους

Στους Κήπους

Με λεμονιές και πορτοκαλιές στις Πόρτες

Στη Γλυφάδα με κηπευτικά και δέντρα

Σε μεγάλη περιοχή στις Άλωνες

Στο Μεσαγρό και στη Βαγία, ελαιόδεντρα και αμπέλια

Στον Κοντό στη θέση Υδραγωγείο

Στη Σουβάλα και Λεόντι

Στην Κυψέλη, στη Χλόη, στον Ασώματο και στην Περιβόλα που καλλιεργούνται τα πάντα

Από το Μαραθώνα μέχρι και το 75 γίνονται εξαγωγές

Μεγάλα κτήματα με νερό στην Αίγινα

Κτήμα Σημαντώνη στις Άλωνες για λεμονιές, πορτοκαλιές και φιστικιές

Κτήμα Αγίου Λεοντίου (κρατήρας) 100 στρέμματα

Κτήμα Γλυφάδα, πηγάδι Βακαλόπουλου

Κτήμα στις Άλωνες με πολύ νερό

Στη Χλόη κτήμα Φουντούλη, παλιά λιοτρίβια πατητήρια και αλευρόμυλος

Στην Πέρδικα το κτήμα του Μοναστηριού

Στην Αιγινήτισσα, κτήμα Χριστοφίδη, παλιά περιβόλια

Κτήμα Ζούμερα, στις Πολλές Ελιές 

Εμίρηδες και κακομοίρηδες ξανά (وهنا لدينا الجزر)

αναδημοσίευση από το Άρδην

Εμίρηδες και κακομοίρηδες ξανά

by 

δελτίο τύπου της Κίνησης Πολιτών Ξηρόμερου

Θυμόμαστε όλοι την ταινία εκείνη του Δαλιανίδη, που η Χρονοπούλου, λικνιζόμενη, εξηγεί στους απολίτιστους νησιώτες τι εστί σύγχρονος τουρισμός αλλά και πολιτισμός. Ε, η αισθητική του Δαλιανίδη, του αρχοντοχωριάτικου μικροαστισμού της Ελλάδας του 70,του ονείρου του «μήνα που τρέφει τους έντεκα», επανέρχεται στην σύγχρονη αποικία μας αλλά με εκείνο τον τρόπο που αποκαλύπτει πόσο στραβά εμπεδώσαμε (όχι μόνο στο νομικό αλλά και στο πολιτικό επίπεδο) το πλαίσιο και τους όρους ισορροπίας της αγοράς και της δημοκρατίας. Με λίγα λόγια το πλαίσιο και οι όροι πώλησης ελληνικών νησιών, έτσι όπως από τους μπράβους της πληροφόρησης και τους αγάδες της κεντρικής και τοπικής πολιτικής εκπορεύονται, ,έχουν να ζηλέψουν απ΄το Μπαχρέιν, το Σουδάν κλπ. Για Ευρώπη ούτε λόγος. Η Ευρώπη είναι η παντιέρα- φερετζές, πολιτική προμετωπίδα του πολιτικού αφρικανισμού μας. Κι η Ευρώπη θέλει τον Έλληνά της!

Δήμαρχοι εγκαλούν τη γραφειοκρατία(!!) που καθυστερεί τον αποχαρακτηρισμό δασικών εκτάσεων, «δημοσιογράφοι» μαλώνουν προληπτικά τους πολίτες μη και διαμαρτυρηθούν γιατί έτσι είναι οι επενδύσεις, πολιτικοί κουνάν το δάχτυλο σε μια απελπισμένη κοινωνία ανέργων να επιλέξει δουλειά ή περιβάλλον!

Τα πράγματα όσον αφορά τις Εχινάδες είναι απλά:

Όποιος θέλει να αγοράσει νησί εκεί πρέπει να ξέρει πως επιτρέπεται να κτίσει ένα μαντρί, να βάλει αγριοκάτσικα κι αγριοκούνελα και να παρακολουθεί τα πουλιά. Επίσης μπορεί να κάνει και μικρή υποδομή γι αυτά. Για ξενοδοχεία, πισίνες, βίλες και τουρίστες ούτε λόγος.

Πέρα από δασικές εκτάσεις που είναι τα περισσότερα απ΄αυτά,  άπαντα είναι περιοχές ΝATURA.Οι χρήσεις γης για το καθένα ορίζεται αυστηρά(;) από την ΚΥΑ 22306/ΦΕΚ 477/31.5.2006 .

Επιπλέον η διαχείριση των Νότιων Εχινάδων στις οποίες τα περισσότερα νησιά ανήκουν, είναι αρμοδιότητα του Φορέα Διαχείρισης λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου- Αιτωλικού.

Τώρα αυτοί που κραυγάζουν για επενδύσεις ( για μια παραγωγική τέτοια δεν ακούσαμε, αντίθετα ακούμε πολλά για παραγωγική ανασυγκρότηση), ας έχουν τουλάχιστο υπ΄όψιν πως παρέλαβαν μια χώρα 132 χιλ.τετρ.χιλ. και περίπου τέτοια οφείλουν να την παραδώσουν.

Εμείς καλούμε όλους τους φορείς και τους πολίτες σε ετοιμότητα γιατί σ΄αυτή τη χώρα πολλές φορές χρειάζεται να υπερασπιζόμαστε τα αυτονόητα..

Υ.Γ Επειδή έχει γίνει καραμέλα η συζήτηση περί νόμου και ανομίας ας ξεκαθαρίσει το κράτος πως αντιλαμβάνεται το παιγνίδι; Αν το θέλει στο πεδίο της νομιμότητας ας τηρήσει τους νόμους, αν πάλι το θέλει και στα δυο πεδία( όπου βολεύει ) τότε να το έχουμε υπ΄όψιν μας.

ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ

Mικρομεσαία αποικία

αναδημοσίευσην από το Άρδην
Άρδην τ. 90-99Άρδην τ. 91Πολιτική — Μαρτίου 11, 2013 at 10:57 πμ

Mικρομεσαία αποικία

by 

του Γιώργου Ρακκά από το Άρδην τ. 91 που κυκλοφορεί

Κατά την περίοδο 10-19 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της ΓΣΒΕΕ μια έρευνα πάνω στις συνέπειες που είχε η κρίση στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών1. Τα αποτελέσματά της είναι κάτι παραπάνω από διδακτικά για το τι έχει συμβεί αστραπιαία και βίαια στην ελληνική κοινωνία τα τρία χρόνια του μνημονίου και της ακραίας θεραπείας-σοκ που έχουν υποβάλει την Ελλάδα οι ξένοι δανειστές και οι ντόπιοι εντολοδόχοι τους.
Η έρευνα καταγράφει δραστική μείωση των εισοδημάτων και της αγοραστικής δύναμης των ελληνικών νοικοκυριών. Σύμφωνα με τις απαντήσεις που έδωσε το αντιπροσωπευτικό δείγμα, βγαίνει ότι σ’ ένα 33,5% των νοικοκυριών δεν εργάζεται κανείς, ενώ ένα 40% διαθέτει τουλάχιστον έναν άνεργο. Το 67,5% των νοικοκυριών διαθέτει εισόδημα μέχρι 18.000€ (περίπου 24.150$, δηλαδή ελάχιστα κάτω από τα 25.000$ όπου και εκτιμάται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας για το 2012)2, ενώ το 93.2% του συνόλου δήλωσε ότι το εισόδημά τους έχει μειωθεί από το ξέσπασμα της κρίσης. Από αυτούς, για το 72.2% μειώθηκε πάνω από 30%.
Βάσει όλων αυτών, δεν είναι τυχαίο ότι ένα 49,8% είπε ότι τα εισοδήματά του δεν έφτασαν για την κάλυψη των αναγκών του κι ότι χρειάστηκαν επιπλέον χρήματα, τα οποία βρέθηκαν κατά κύριο λόγο από τις αποταμιεύσεις (56,5%), από δανεικά μέσω φίλων και γνωστών (33,1%), από πιστωτικές κάρτες (15.8%), από εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων (8,8%) και από τη δανειοδότηση των τραπεζών κατά 19,3%.
Αυτή η τεράστια συρρίκνωση των εισοδημάτων έχει μεγάλο αντίκτυπο στην κατανάλωση. Έτσι, ένα 69,7% δήλωσε ότι έχει κάνει σημαντικές περικοπές στα είδη διατροφής, ένα 79,4% στη μετακίνηση, ένα 83,2% στη θέρμανση, ένα 69,8% στους λογαριασμούς του σπιτιού και ένα 70% στην αρτοποιία. Για τα δε καταναλωτικά είδη, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα: την ένδυση και την υπόδηση (92,5%), τα εστιατόρια και τις ταβέρνες (93,0%), τα καφέ και τα μπαρ (88,8%), τα ταξίδια (88,7%), τα δώρα (90.2%) κ.λπ.
Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν αυτό που όλοι έχουμε κατά νου, ότι δηλαδή τα τελευταία τρία χρόνια συντελέστηκε μια δραστική υποβάθμιση των όρων διαβίωσης της μεσοστρωματικής πλειοψηφίας των Ελλήνων πολιτών.
Πρόκειται για τα πρώτα άμεσα, και ίσως τα μόνα «επιτεύγματα» της πολιτικής των μνημονίων. Αντίθετα, και παρά τα διακηρυγμένα, η χώρα διανύει το έκτο έτος συνεχιζόμενης ύφεσης, όπου υπάρχει πρόβλεψη για μείωση του ΑΕΠ κατά 4,6%3. Ταυτόχρονα, διόλου αισιόδοξα δεν είναι τα μηνύματα από την εξέλιξη του εξωτερικού χρέους της χώρας –το οποίο το 2009, τη χρονιά όπου ξεκίνησε το θανάσιμο σπιράλ της λιτότητας, ανέρχονταν στο 129% του ΑΕΠ, σήμερα έχει εκτοξευθεί στο 170%, ενώ και οι προβλέψεις είναι πλέον απαισιόδοξες για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν (βλ. κάτωθι πίνακες).
Αναμφίβολα, πρόκειται για μια κραυγαλέα αναντιστοιχία της πραγματικότητας με τη ρητορική ξένων δανειστών και ελληνικών κυβερνήσεων, που κατά τα τρία χρόνια της θεραπείας-σοκ ισχυρίζονται πως οι θυσίες (τις οποίες ως επί το πλείστον κάνουν οι άλλοι, και όχι οι άρχουσες τάξεις) πραγματοποιούνται ακριβώς για την καταπολέμηση της ύφεσης και τη μείωση του δημόσιου χρέους.
Ωστόσο, αν κανείς αναζητήσει τα πραγματικά κίνητρα των κυβερνητικών πολιτικών πίσω από τα επικοινωνιακά τρικ, θα καταλάβει ότι εν τέλει το σχέδιο των δανειστών για την αναμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας δεν έχει πέσει τόσο έξω.
Ας δούμε το γιατί
Όπως εν τάχει αναφέραμε και στην αρχή, η ελληνική οικονομία ήταν υπερβολικά στηριγμένη (βλ. και κάτωθι πίνακα) σ’ έναν παρασιτικό κύκλο εσωτερικής κατανάλωσης, δημόσιας και ιδιωτικής, η οποία τροφοδοτούσε σ’ ένα πολύ μεγαλύτερο από τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. ποσοστό την αύξηση του ΑΕΠ. Ο κύκλος αυτός χρηματοδοτήθηκε από τη ναυτιλία, τα ευρωπαϊκά κονδύλια και έναν υπερχρεωμένο δημόσιο τομέα, ο οποίος στηριζόταν από τον φτηνό δανεισμό.
Έτσι, σύμφωνα με την έρευνα του διεθνούς οίκου αξιολόγησης Μακίνσει (McKinsey), για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας, την οποία, σύμφωνα με δημοσιεύματα στα ΜΜΕ5, χρησιμοποιεί συστηματικά η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να καταρτίσει ένα «αναπτυξιακό πλάνο» για την Ελλάδα του 2020:
Η κρίση κατέστησε σαφές ότι το προϋπάρχον ελληνικό μοντέλο ανάπτυξης υπέφερε από δομικά μειονεκτήματα. Ο υπερδανεισμός και η υπερκατανάλωση του δημοσίου τροφοδότησε την υπερκατανάλωση του ιδιωτικού τομέα, συντηρώντας σημαντικά ελλείμματα στην ανταγωνιστικότητα και στην παραγωγικότητα. Κατά την περίοδο 2000-2008, η αυξανόμενη ιδιωτική και δημόσια καταναλωτική δαπάνη οδήγησε σε ένα διαρκώς διευρυνόμενο εμπορικό έλλειμμα, καθώς η εγχώρια παραγωγή δεν επαρκούσε για να καλύψει τη ζήτηση, ενώ το χαμηλό ύψος των εγχώριων και ξένων επενδύσεων δεν επαρκούσε για να αυξήσει την παραγωγή στα απαιτούμενα επίπεδα. Στον αντίποδα, οι περισσότεροι από τους εταίρους της Ελλάδας στην Ευρώπη είχαν πολύ μικρότερα εμπορικά ελλείμματα και κατάφεραν να επενδύουν περίπου το 20% του ΑΕΠ τους στις εγχώριες οικονομίες τους. […]Η ιδιωτική κατανάλωση στην Ελλάδα είναι κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ υψηλότερη από το αντίστοιχο μέγεθος των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών και η ζήτηση είναι σε συντριπτικό ποσοστό εγχώρια. Ακόμη και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας –όπως π.χ. ο τουρισμός– εξαρτώνταν σε μεγάλο βαθμό από την εσωτερική ζήτηση. Με απλά λόγια, η ελληνική ανάπτυξη στηρίχτηκε σε χαμηλές εγχώριες επενδύσεις και σε υψηλή εγχώρια ζήτηση, που χρηματοδοτήθηκε από φτηνό δανεισμό και έναν υπερχρεωμένο δημόσιο τομέα6.
Ωστόσο, το ύψος των μισθών δεν επηρέαζε άμεσα την ανταγωνιστικότητα, καθώς, όπως αναφέρει και σχετική έρευνα της Γιούρομπανκ, οφείλεται σε δύο στενά αλληλεπιδρώντες παράγοντες: την αύξηση των τιμών που προκαλούσε η αύξηση της εσωτερικής ζήτησης, και τη συνακόλουθη αύξηση του κόστους εργασίας σε τομείς παραγωγής μη εξαγώγιμων προϊόντων και υπηρεσιών:
Η επιδείνωση της ελληνικής ανταγωνιστικότητας οφείλεται σ’ ένα σπιράλ μισθών-τιμών και όχι στην αναδιανομή του ΑΕΠ προς όφελος της εργασίας. Η σταθερότητα του μεριδίου της εργασίας στο ΑΕΠ παραμένει στον μέσο όρο της ΕΕ των 17 διαχρονικά. […]
Ωστόσο, η διαδικασία της επίμονης αύξησης του πληθωρισμού και των μισθών, που κρύβεται πίσω από την επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας κατά την τελευταία δεκαετία, έχει και μια άλλη αιτία. Όπως έχουμε δείξει σε προηγούμενες μελέτες, η απώλεια της ανταγωνιστικότητας είναι κυρίως εξαιτίας της αύξησης του σχετικού κόστους εργασίας και των τιμών των μη εξαγώγιμων προϊόντων της οικονομίας, σε σύγκριση με τα εξαγώγιμα, και μόνο δευτερευόντως εξαιτίας της αύξησης των μισθών στους εξαγωγικούς τομείς. […]
Σε οικονομικούς όρους, η αύξηση των σχετικών τιμών των μη εξαγώγιμων προϊόντων πλήττει τα εξαγώγιμα, καθώς απορροφάει πόρους (ανθρώπινο και υλικό κεφάλαιο) από τους εξαγωγικούς τομείς, προς όφελος των μη εξαγωγικών7.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι στο επίκεντρο της ελληνικής κρίσης, και άρα στην αφετηρία οποιουδήποτε σχεδίου για την έξοδο από αυτήν, απαιτείται ως προϋπόθεση ο μετασχηματισμός της παρασιτικής δομής, ο περιορισμός της εσωτερικής καταναλωτικής ζήτησης –και συνακόλουθα η μείωση των ελλειμμάτων. Εν ολίγοις, η εγκατάλειψη ενός μοντέλου που στηρίζεται στις… εισαγωγές, τον δανεισμό και στον …αέρα.
Απέναντι σ’ αυτή την πραγματικότητα, δύο δυνατοί δρόμοι θα μπορούσαν να προκύψουν. Ο πρώτος, που παραμένει ακόμα ζητούμενο, είναι ο δρόμος της εθνικής αξιοπρέπειας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Όπου ο περιορισμός της εσωτερικής ζήτησης θα πραγματοποιούνταν με όρους δημοκρατικής αποανάπτυξης, εγκατάλειψης του παρασιτικού καταναλωτισμού, οικοδόμησης ενός άλλου μοντέλου οικονομίας, που να στηρίζεται στη μικρή και τη συνεταιριστική παραγωγή του πλούτου, που να προσανατολίζεται πρώτα στην ικανοποίηση των εσωτερικών αναγκών κ.ο.κ.
Στο διεθνές πεδίο, αντί η χώρα να ζητιανεύει τα δάνεια από την Ε.Ε., με τίμημα την εγκατάλειψη της εθνικής ανεξαρτησίας και το πέρασμα στην κηδεμονία της τρόικας, θα στηριζόταν στην αξιοποίηση του γεωπολιτικού συγκριτικού πλεονεκτήματός της, και στη σύναψη δανείων με τους άλλους πόλους του νέου, πολυπολικού παγκόσμιου συστήματος, τη Ρωσία και την Κίνα, την ενεργητική διαπραγμάτευση στο εσωτερικό της Ε.Ε. για την ανατροπή των αποικιακών σχέσεων μεταξύ του μπλοκ της «γερμανικής Ευρώπης» και των υπολοίπων κ.ο.κ.
Κάτι τέτοιο δεν κατέστη ακόμα εφικτό, οπότε εκ των πραγμάτων προκρίνεται η «έξοδος από έξω και δεξιά» της τρόικας και των μνημονιακών κυβερνήσεων – μια πολιτική σκληρής εσωτερικής υποτίμησης, που αξιώνει τη δραστική υποβάθμιση των όρων διαβίωσης των μεσαίων στρωμάτων.
Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, η εκπτώχευση μεγάλων κομματιών της ελληνικής κοινωνίας δεν αποτελεί παράπλευρη ή έστω άμεση συνέπεια της εφαρμοζόμενης πολιτικής, αλλά άμεσό της στόχο. Διότι, όπως είδαμε, δίχως τη δραστική μείωση της εσωτερικής ζήτησης και το ξεφούσκωμα του τομέα των μη εξαγώγιμων προϊόντων που στηριζόταν σε αυτή, δεν μπορεί να αναπτυχθεί μια επανασύνδεση της Ελλάδας με τη διεθνή αγοράς στη βάση της ρικαρντιανής λογικής του «συγκριτικού πλεονεκτήματος»:
Δηλαδή, όπως προβλέπει στην έκθεσή της και η Μακίνσεϊ, σ’ ένα μοντέλο που να στηρίζεται στον τουρισμό, τις εξαγωγές ποιοτικών αγροτικών προϊόντων «ονομασίας προέλευσης», καθώς και στην… αποκατάσταση και την αναψυχή των εύπορων συνταξιούχων της Κεντρικής Ευρώπης, τον συνεδριακό τουρισμό κ.ο.κ. Αυτός είναι ο δρόμος της Ελλάδας μέσα στο δοσμένο πλαίσιο της παγκόσμιας ελεύθερης αγοράς. Μόνο που κάτι τέτοιο δεν επιτρέπει την ύπαρξη των εκτεταμένων μεσοστρωμάτων που χαρακτηρίζουν την ελληνική κοινωνία, αλλά αντίθετα μια ταξική διάρθρωση αλά Πορτογαλία, που βέβαια θα συνοδεύεται και από τους αντίστοιχους μισθούς.
Γι’ αυτό και, με τους όρους των κηδεμόνων μας, και παρά τα κροκοδείλια δάκρυα των Σαμαρά, Βενιζέλου και Κουβέλη, το πρόγραμμα της τρόικας είναι επιτυχημένο, καθώς εξασφαλίζει δύο πρωταρχικές προϋποθέσεις για την οικοδόμηση ενός «αναπτυξιακού δρόμου» (με τους όρους της «εξόδου από έξω και δεξιά», βέβαια, που αντιπροσωπεύει το μπλοκ των μνημονίων): Πρώτον, το κοινωνικό ντάμπινγκ. Δεύτερον, έναν νέο κύκλο συγκεντροποίησης στους «ελπιδοφόρους» κλάδους, όπως είναι ο τουρισμός, μέσω επιθετικών εξαγορών και καταστροφής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και, επίσης, έναν ακόμη κύκλο συσσώρευσης διά της αρπαγής8 των υποδομών και του δημόσιου πλούτου της χώρας.
Το σχέδιο αυτό, προφανώς, διαλύει την κοινωνική συνοχή, κουρελιάζει το Σύνταγμα και απειλεί άμεσα την εθνική ανεξαρτησία της χώρας. Υπό αυτή την έννοια, οι δυνάμεις που το υπερασπίζονται συνιστούν μια ακραία απειλή για την ελληνική κοινωνία. Πρόκειται περί εξτρεμιστών στην εξουσία, οι οποίοι αξιώνουν την άμεση, βίαιη και ολοκληρωτική μεταβολή της κοινωνικής διάρθρωσης της χώρας –κάτι που αποτελεί τον ορισμό του ολοκληρωτισμού. Αν ψάχνουν, λοιπόν, οι κ.κ. Βορίδης και Δένδιας τα άκρα, ας τα αναζητήσουν πρωτίστως στην πολιτική της κυβέρνησης στην οποία μετέχουν.
Δυστυχώς, αυτός ο απώτερος στόχος της θεραπείας-σοκ που επιβάλλουν οι ξένοι δανειστές, με αιχμή τη «γερμανική Ευρώπη», πάνω στη χώρα, δεν έχει αναλυθεί επαρκώς ούτε από την αξιωματική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ. Εντός του, ακόμα και τα πρόσωπα που προβάλλονται ως οι πιο σοβαροί αναλυτές, φτάνουν μόνον σε επίπεδο να διατυπώνουν ρητορικά σχήματα και ερωτήματα, που ενδεχομένως να είναι χρήσιμα για την καθημερινή διαπάλη που διεξάγουν με την κυβέρνηση, δεν βοηθούν όμως στο να διαλευκάνουν την πραγματικότητα των κινήτρων της πολιτικής της (και άρα χάνουν την μπάλα όταν φτάνουν στο διά ταύτα). Έτσι, ο Γιώργος Σταθάκης υποστηρίζει μέσα από τις στήλες της Αυγής:
Υπάρχουν τρεις τρόποι για να αντιμετωπιστεί η κρίση του δημόσιου χρέους. Αυτό δεν αποτελεί ιδιαίτερη προσέγγιση κάποιας οικονομικής σχολής, νεοκλασικής, κεϋνσιανής, μαρξιστικής ή άλλης, αλλά κοινό τόπο όλων των οικονομικών σχολών. Κοινώς, δεν έχει ανακαλυφθεί κάποιος τέταρτος τρόπος. Οι τρεις τρόποι είναι η μερική ή ολική πτώχευση, η διαγραφή δηλαδή χρέους, ο πληθωρισμός και η οικονομική μεγέθυνση της οικονομίας. […]
Τούτων λεχθέντων, στην Ελλάδα επιχειρείται εδώ και δυόμισι χρόνια μία πρωτόγνωρη θεώρηση της κρίσης χρέους, που ισχυρίζεται κάτι μοναδικό, κάτι που μπορεί να μην στηρίζεται σε καμία απολύτως οικονομική θεωρία. εντούτοις επαναλαμβάνεται διαρκώς και αδιαλείπτως σε όλους τους τόνους από την τρόικα και την ελληνική κυβέρνηση. Αυτοί ισχυρίζονται ότι, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του χρέους, πρέπει να εφαρμοστεί μία ακραία πολιτική λιτότητας, αποπληθωρισμού και δημοσιονομικής προσαρμογής, που παράγει αναπόφευκτα ύφεση και ακραία συρρίκνωση του ΑΕΠ9.
Η πολιτική αυτή είναι «πρωτόγνωρη», όσο δεν αντιλαμβάνεται κανείς το διά ταύτα: Ότι, στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το χρέος, δεν είναι βιώσιμη. ότι όπως δηλώνουν οι περισσότεροι διεθνείς εμπειρογνώμονες, ενδεχομένως να χρειαστεί και άλλο κούρεμα. ότι η «σκληρή γραμμή», την οποία αντιπροσωπεύει η «γερμανική Ευρώπη», χρησιμοποιεί το αδιέξοδο του χρέους για να εκβιάσει και να επιβάλει τον βίαιο μετασχηματισμό της μικρομεσαίας Ελλάδας. και ότι, τέλος, μέσα από αυτόν, προσβλέπουν αφενός στο να λεηλατήσουν ορισμένους τομείς (ενέργεια, τους κλάδους του «πράσινου καπιταλισμού», ένα κομμάτι του συνεδριακού, του ιαματικού τουρισμού κ.ο.κ.10) και αφετέρου να δορυφοροποιήσουν την Ελλάδα, εν είδει τουριστικής νεο-αποικίας.
Χαρακτηριστικό δε ως προς αυτό, είναι ότι ακόμα και οι Αμερικάνοι, για λόγους γεωπολιτικής σύγκρουσης και ανταγωνισμού με τη Γερμανία, επικαλούνται τη μη βιωσιμότητα του χρέους, καθώς και αυτήν της πολιτικής ακραίας λιτότητας, ως υποτιθέμενη απάντηση στα προβλήματα της Ελλάδας. Το κάνουν για να καταδείξουν το αδιέξοδο της γερμανικής πολιτικής, καθώς σταδιακά επιθυμούν να τη «συνετίσουν» ώστε να εγκαταλείψει τον σοβινιστικό δρόμο της «γερμανικής Ευρώπης» και να υιοθετήσει μια κοινή ευρωατλαντική πολιτική απάντησης στην κρίση11.
Για τον ίδιο λόγο, εξ άλλου, ο Ράιχενμπαχ κάλεσε πριν από μερικές μέρες τους Έλληνες να κλείσουν τ’ αυτιά τους στους ισχυρισμούς του ΔΝΤ ότι το πρόγραμμα της ακραίας λιτότητας είναι αποτυχημένο, και να συνεχίσουν με άκρα προσήλωση να εφαρμόζουν το πρόγραμμα κοινωνικής και εθνικής αυτοκτονίας που έχει εκπονήσει αυτός και η ομάδα του12.
Ωστόσο, προς το παρόν, οι αυταπάτες που τρέφει ο ΣΥΡΙΖΑ περί «ευρωπαϊκού προβλήματος», η αδυναμία του να συλλάβει το βάθος και την ιδιαιτερότητα της ελληνικής κρίσης, δεν του επιτρέπει να δει την ουσία του μεγάλου μετασχηματισμού που κρύβεται πίσω από το γερμανικό blitzkrieg. Εξ ου και η, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, πάντως πραγματική, ταύτιση των προγραμματικών του θέσεων με τη γραμμή της «ήπιας προσαρμογής» που προτείνουν τα ατλαντικά κέντρα εξουσίας εντός του μπλοκ των ξένων δανειστών:
Τι, άραγε, θα μπορούσε να περιλαμβάνει η πολιτική συμφωνία; Μα, όλα τα προφανή που έθετε ο ΣΥΡΙΖΑ από την αρχή. Αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, πιο αργή δημοσιονομική προσαρμογή, αυτόνομη διαχείριση του ζητήματος των τραπεζών, αλλαγή της δημοσιονομικής πολιτικής προς δικαιότερη κατανομή των βαρών, και, φυσικά, μέτρα ανάσχεσης της ύφεσης. Η εμμονική προσκόλληση στο μνημόνιο φτάνει στα όριά της, δυστυχώς με τον πιο επώδυνο τρόπο για την ελληνική κοινωνία13.
Μια ταύτιση που ήδη έχει προκαλέσει αντιδράσεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ –βλέπε τις δηλώσεις της Σοφίας Σακοράφα14 για το θέμα, ή τις αντιδράσεις του Αριστερού Ρεύματος για τα πρόσφατα ταξίδια του Αλέξη Τσίπρα στις ΗΠΑ και τη Γερμανία, και ενδέχεται να προκαλέσει ακόμα περισσότερες, αν η στρατηγική της αξιωματικής αντιπολίτευσης συνεχιστεί προς αυτή την κατεύθυνση.
Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: Είναι βιώσιμο αυτό το σχέδιο κολοσσιαίας (κι αποτρόπαιας) κοινωνικής μηχανικής; Η αλήθεια είναι πως η έκβασή του εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Κυρίως, από τον βαθμό της συναίνεσης που θα επιδείξει ο ίδιος ο ελληνικός λαός κατά την εφαρμογή του –πράγμα που, με τη σειρά του, εξαρτάται από την εγκυρότητα των εναλλακτικών λύσεων που θα προτάξουν οι ανταγωνιστικές ως προς αυτό δυνάμεις.
Ύστερα, εμπλέκονται πολλαπλοί και αστάθμητοι παράγοντες. Στις συνθήκες της κρίσης και της απόλυτης θεσμικής κατάρρευσης που υφίστανται σήμερα στη χώρα, η κυβέρνηση μπορεί να στραβοπατήσει οπουδήποτε, σε κάποιο μικρότερο ή μεγαλύτερο σκάνδαλο –ακόμα και η παραμικρή δήλωση ή οποιοδήποτε περιστατικό μπορεί να κάνει να ξεχειλίσει το ποτήρι. Πάντως, σε οποιαδήποτε περίπτωση, η αλήθεια είναι ότι ο Αντώνης Σαμαράς βιάστηκε να συναινέσει σ’ ένα πακέτο απαράδεκτων μέτρων ώστε να εξασφαλίσει τη δόση και τώρα η εφαρμογή τους φτάνει στα όρια την κυβέρνηση και επιτείνει τη διάλυση των κομματικών εταίρων.
Πέρα όμως από το εσωτερικό πεδίο, υπάρχει και μια πλειάδα παραγόντων που δρουν σε ευρωπαϊκό ή σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι σημαντικό, δηλαδή, το πώς θα εξελιχθεί η κόντρα μεταξύ της Γερμανίας και των ΗΠΑ, το τι θα πράξει η Γαλλία, το τι θα συμβεί στις υπόλοιπες χώρες που βρίσκονται στο στόχαστρο της «γερμανικής Ευρώπης». Κι επίσης, υπάρχει πάντοτε η κρίση στη Συρία, που απειλεί να βάλει φωτιά σ’ όλη τη Μέση Ανατολή, πράγμα που με τη σειρά του θα έχει σαρωτικές συνέπειες πάνω στην παγκόσμια ισορροπία.
Για να επιστρέψουμε όμως στο κύριο ζήτημα, που είναι οι προοπτικές αντίστασης του ελληνικού λαού, αυτές, μεταξύ άλλων, θα κριθούν και από το βάθος που θα λάβει μια ευρεία, εκτεταμένη, δημόσια συζήτηση αποτίμησης του μοντέλου το οποίο σήμερα εξαντλείται. Σε ερωτήματα του τύπου «πώς φτάσαμε μέχρι εδώ», δηλαδή σε μια αναδρομή στις πηγές της ελληνικής κρίσης, κρύβονται αποκαλυπτικές απαντήσεις για τη σημερινή κατάσταση της κοινωνίας μας. Και επίσης, φωτίζονται καλύτερα τα χαρακτηριστικά των στρωμάτων που κλονίζονται, άρα και οι δυνατότητες, τα όρια της παρέμβασής τους κ.ο.κ.
Στο πλαίσιο αυτής της αναζήτησης, για να κάνουμε ένα βήμα μπροστά, πρέπει να πάμε προς τα πίσω: Στο πώς γεννήθηκε ο ελληνικός παρασιτισμός (και γιατί) στις αρχές του 1950, κι επίσης στο γιατί επιβίωσε και επεκτάθηκε κατά την περίφημη «αλλαγή», καθώς και το τέλος του μετεμφυλιακού και του μεταχουντικού κράτους. Τέλος, στο πώς μετασχηματίστηκε (και εν τέλει βρυκολάκιασε) κατά το πέρασμα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, καταλήγοντας στη μεγάλη μαύρη τρύπα μέσα στην οποία έπεσε ολόκληρη η χώρα από το 2008 κι έπειτα.
Αυτού του είδους η ανάλυση, ταξική, ιστορική, με έμφαση στην ελληνική ιδιαιτερότητα, είναι που λείπει σήμερα από την εν πολλοίς γενικόλογη επιχειρηματολογία και κλισέ φρασεολογία των «αντιμνημονιακών» πόλων που αξιώνουν να εκφράσουν την οργή του ελληνικού λαού. Πάνω στην απουσία της, γεννιούνται και θεριεύουν ψευδαισθήσεις και αυταπάτες που εγκλωβίζουν τις πολιτικές ζυμώσεις και διεργασίες για τη γέννηση ενός ρωμαλέου αντιστασιακού πόλου…

1. Έρευνα ΙΜΕ-ΓΣΕΕΒΕ: Εισόδημα-Δαπάνες Νοικοκυριά. Ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.gsevee.gr/images/ereunes/noikokuria_dec_2012/eisodima_dec_2012_.pdf.
2. Πηγή: CIA World Factbook, ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2004.html.
3. Fitch: Πλεόνασμα το 2012, ύφεση το 2013 στην Ελλάδα, Εφημερίδα Το Βήμα, 05/02/2013.

4. ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, Ελληνική οικονομία και η απασχόληση: Ετήσια έκθεση 2012.
5. Το ευαγγέλιο της ελληνικής ανάπτυξης, Το Βήμα, 28/1/2013.
6. Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά: Προσδιορίζοντας το νέο Εθνικό Μοντέλο Ανάπτυξης – Σύνοψη, McKinsey & Company, Athens Office, September 2011, σελ. 12-13.
7. D. Malliaropoulos – T. Anasta-satos, The improvement in the Competitive Position of the Greek Economy and Prospects for an Export‐led Growth Model, Economy and Markets, Vol. VIII, Issue 1 January 2013. σελ. 8.

8. Για τον όρο βλέπε, Ντ. Χάρβεϋ, Ο Νέος ιμπεριαλισμός, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2005. Σελ. 70-100.
9. Γιώργος Σταθάκης, Από κούρεμα σε κούρεμα, Αυγή, 02/12/2012.
10. Βλ. για παράδειγμα: Νάντια Βαλαβάνου, Συνεργάτες στους Δήμους ή νεο-αποικιοκράτες;, Ελευθεροτυπία, 03/2/2013 και Χανς Γ. Φούχτελ, «Οι μεταρρυθμίσεις ανοίγουν τον δρόμο για επενδύσεις», συνέντευξη στην Ημερησία του Σαββάτου, 10-11/11/2012.
11. Ά. Αθανασόπουλος, «ΗΠΑ και ΕΕ αλλάζουν τον παγκόσμιο χάρτη του εμπορίου», Το Βήμα, 9/12/2012.
12. «Τη στιγμή που η Ελλάδα έχει κατορθώσει να ξεπεράσει τη δυσκολότερη φάση του συγκεκριμένου προγράμματος, δεν βλέπω αυτήν τη στιγμή, ειδικά από πλευράς Task Force, πώς θα μπορούσε θα ξανανοίξει αυτή η συζήτηση». Χορστ Ράιχενμπαχ.
Πηγή: Ράιχενμπαχ: Όχι σε αλλαγή του προγράμματος της τρόικας, Έθνος, 6/2/2013.
13. Γ. Σταθάκης, Το Μνημόνιο φθάνει στα όριά του, Εφημερίδα Αυγή, 30/9/2012.
14. Κριτική Σακοράφα στα ταξίδια Τσίπρα, tvxs.gr, 11/02/2013.

 

Η λογιστική χρεωκοπία του Δήμου Αίγινας και εμείς

Είναι περισσότερο από σίγουρο ότι το τοπικό μας μνημόνιο, όπως ακριβώς μπορεί να ονομαστεί ο νόμος «Καλλικράτης» και η, μετά τον Απρίλιο του 2010, υπαγωγή της χώρας στην επιτήρηση της Τρόικας, είναι εδώ, στην Αίγινα. Δεν είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ανθρώπους στην Περιφέρεια, ούτε να έχουμε οφ δι ρέκορντ πληροφόρηση για να το επιβεβαιώνουμε. Η λογιστική χρεωκοπία του Δήμου Αίγινας είναι εδώ. Η τετράλεπτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου που ξεκίνησε και έληξε με την ακύρωσή της από το δήμαρχο λόγω της «μη σύννομης» σύνταξης του προϋπολογισμού δεν είναι, παρά ένα μικρό διαφημιστικό τρέιλερ του επόμενου επεισοδίου. Το κενό είναι εδώ. Και δεν είναι μόνο εδώ, για όσους δεν επιθυμούν να περιορίζονται σ’ αυτό το αποικιοποιημένο τριγωνικό νησί, στο κέντρο του Σαρωνικού κόλπου.

Είναι όμως αυτό που θα δώσει τη δυνατότητα μιας σοβαρής ανασύνταξης της τοπικής μας κοινωνίας στην κατεύθυνση μιας αξιοπρεπούς επιβίωσης και οργάνωσης της ζωής; Τι είναι αυτό που θα καταλάβει το κενό της διαχείρισης ενός Καλλικρατικού Δήμου και μάλιστα απειλούμενου για επιτήρηση από την Τρόικα ή από νέους γραφειοκρατικούς μηχανισμούς που θα ενεργοποιηθούν; Ποιες κεφαλές «άμεμπτες», ποιοι παράγοντες-«καθαρά χέρια» θα δώσουν το φως για τη συνέχιση αυτής της καταστροφικής λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης; Ποιοι τενεκέδες που ηχούν με σωτηριολογικές ρητορείες θα καταλάβουν το κενό; Ποιοι από τους «υπαλλήλους των νερουλάδων» (όπως ολόσωστα κραύγαζε ο Στέλιος Κοττάκης και μοναδικός δημοτικός σύμβουλος) οι οποίοι δεν χρειάζεται να έχουν πιστοποίηση ή να κόβουν αποδείξεις παροχής υπηρεσιών για να είναι «υπάλληλοι», θα αναλάβουν να σώσουν το πλοίο; Είναι άραγε, το λογιστικό κενό, και πολιτικό-πολιτισμικό κενό;

Σ’ αυτό το ερώτημα, μόνο το σώμα των πολιτών της Αίγινας μπορεί να απαντήσει με την πράξη του και την καθημερινότητά του. Απέναντι σ’ αυτήν την αμήχανη αναμονή που συνολικά χαρακτηρίζει τις κοινωνίες που έχουν ενσωματώσει το δυτικό μοντέλο διοίκησης, οικονομίας και κοινωνικής οργάνωσης, κάποια επίκαιρα ερωτήματα-δείκτες μπορούν να τεθούν ενδεικτικά και επιμερισμένα, αξιολογώντας το περιεχόμενό τους:

-Συσσωματώνονται σε τοπικό επίπεδο οι πολίτες για το τοπικό και ευρύτερο πολιτικό πρόβλημα;

-Λειτουργεί μια οικονομία έξω από τα καθορισμένα πλαίσια που να επικουρεί στην καθημερινή επιβίωση;

-Επιβιώνουν-ζωντανεύουν «δομές» αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας του παρελθόντος;

-Υπάρχουν ενδείξεις επιστροφής στην πρωτογενή παραγωγή και στην πραγματική οικονομία;

-Απέναντι στην κίβδηλη φλυαρία της επιστροφής στην «ανάπτυξη» κυριαρχεί, προσδοκία ή αμφισβήτηση;

-Τι ρόλο μπορεί να παίζει η πραγματική παιδεία ως μια διαδικασία που προσδίδει μορφή στον άνθρωπο;

-Τι ρόλο έχει η παλιά γνώση για την υγεία, για την καθημερινή αισθητική, για την τεχνολογία, για τη μέριμνα του αύριο;

-Τι ρόλο παίζει η τηλεόραση κι αν αντίθετα, πλάθεται ένας νέος κοινωνικός ιστός που υπερβαίνει την καταναλωτική μανία ανθρώπων και αντικειμένων και μετατρέπεται σε δημιουργία;

Εν τάχει, εδώ στην Αίγινα:

-Μας ενδιαφέρει να ξαναδούμε όλον αυτόν τον πολιτισμό που χάσαμε προς χάρη της τουριστικής-οικιστικής ανάπτυξης, μέσα από την οπτική γωνιά της δημοκρατίας και της δημιουργίας;

-Μας ενδιαφέρει να συγκρατούμε το νερό της Αίγινας και των νεφών πάνω από την Αίγινα ή να το διώχνουμε προς τη θάλασσα;

-Μας ενδιαφέρει να στηρίζουμε και να εμπλουτίζουμε τις υποδομές του νησιού με στόχο την αυτονομία ή να γεμίζουμε τις τσέπες των νερουλάδων κι αργότερα των εργολάβων του υποθαλάσσιου αγωγού;

-Μας ενδιαφέρει να παράγουμε την τροφή μας, αξιοπρεπώς στο τόπο μας ή να είμαστε καταναλωτές των σκουπιδιών της παγκόσμιας αγοράς;

-Μας ενδιαφέρει να βρούμε τρόπους πραγματικής ανακύκλωσης και χρήσης των δήθεν άχρηστων σκουπιδιών ή θέλουμε ένα απορριμματοφόρο κάθε μέρα που να ταξιδεύει τα σκουπίδια μας σε χωματερές που είναι αλλού;

-Μας ενδιαφέρει να δικτυωθούμε με κοινότητες που γειτνιάζουν με εμάς ή επιθυμούμε να δεχτούμε πρωτόκολλα «συνεργασιών» και προγραμματικές συμβάσεις με Γερμανικές ή άλλες Περιφέρειες που θα αναλάβουν την εργολαβία της ζωής μας;

-Μας ενδιαφέρει αυτός ο τουρισμός των 200 μέτρων της παραλίας της πόλης της Αίγινας ή να υποδεχόμαστε αξιοπρεπώς τους επισκέπτες στις απίστευτες κι άγνωστες ομορφιές του νησιού και να δημιουργούμε πραγματικούς κοινωνικούς και οικονομικούς δεσμούς;

-Μας ενδιαφέρει η νεολαία του νησιού να παρατάει τη μόρφωση για να υποκλίνεται στους κοιλαράδες ιδιοκτήτες κότερων και στους αγχωμένους τουρίστες του «καπουτσίνο και φύγαμε» για 200-300 ευρώ ή επιθυμούμε να μορφώνονται, να σπουδάζουν και να κάνουν και διάφορες «άχρηστες» δουλειές, όπως του βοσκού, του καλλιεργητή, του τυροκόμου, του εργαζόμενου σε υποδομές του νησιού;

-Μας ενδιαφέρει το να εκλέξουμε ένα νέο διαχειριστή για να τον βρίζουμε στο φουαγιέ της παραλίας των 200 μέτρων ή να αποφασίζουμε πολιτικά σε συνελεύσεις γειτονιάς, χωριών και πολιτικών δομών που εκπροσωπούν την Αίγινα;

Αυτά κι άλλα πραγματικά ερωτήματα μπορούν να τεθούν απέναντι στο εκβιαστικό δίλλημα περί του, ποιος θα κυβερνήσει το πλοίο. Ενός πλοίου χωρίς κατεύθυνση, χωρίς χάρτη, χωρίς πυξίδα, χωρίς πηδάλιο, χωρίς πλήρωμα.

Σχεδία στ’ ανοιχτά της Αίγινας

Η αναμέτρησή μας με το υδάτινο παρελθόν, με το στεγνό παρόν και με το άγνωστο μέλλον της Αίγινας

Μια από τις διαστάσεις του προβλήματος της επάρκειας νερού φαίνεται ότι είχε ήδη καλυφθεί στο ιστορικό παρελθόν με την δημιουργία δεξαμενών αποθήκευσης, υπέργειων και μάστευσης υπογείων υδάτων. Αυτές ήταν οι περίφημες σουβάλες που χτίζονταν από ανθρώπους σαν κι εμάς, οι οποίοι εκμεταλλεύονταν τη μορφολογία του εδάφους σε κατάλληλα σημεία προκειμένου αυτές, να επιτελούν αυτόν τον προαναφερόμενο (σε πολλές περιστάσεις) συνδυασμό ρόλων. Ήταν σπαρμένες σε όλη την Αίγινα και ιδιαίτερα σε κάποιες περιοχές οι οποίες ευνοούσαν αυτόν τον τρόπο βελτίωσης και αναπαραγωγής της ζωής, με τον πιο εύσχημο τρόπο. Σύμφωνα με ερασιτεχνική (=του έρωτος και της τέχνης) έρευνα, μέχρι και σήμερα χρησιμοποιούνται σχεδόν όλες, για το πότισμα ζώων και -σε περιπτώσεις- καλλιεργειών, ενώ ελάχιστες ακόμα και για πόση. Η σουβάλα είναι μια προσιτή αξιοθαύμαστη τεχνολογική εφαρμογή που αξίζει τον κόπο, όχι απλά να τη διατηρήσουμε για λόγους ιστορίας ή λόγους αισθητικούς κλπ. -λόγοι που απογυμνώνουν το περιεχόμενο της ζωής και περιγράφουν τα άλλοθι της αστικοποίησης, αλλά ως μια εφαρμογή του τώρα με τη συνδρομή απλής συμβατικής τεχνολογίας, προσβάσιμης στην Κοινότητα.

Η μέχρι τώρα ΕΠΙΤΟΠΙΑ καταγραφή σουβάλων:

Περιοχή Κύλινδρας (50) (ένα μέρος τους έχει καλυφθεί από την κατασκευή τσιμεντένιας δεξαμενής -σχεδόν δεκαετίας. Από τις 50 σουβάλες υδρεύονταν αντίστοιχες 50 οικογένειες)

Περιοχή Αγίας Μαρίνας (1) (μικρή κατασκευή για τις ανάγκες των αλιέων. Η Αγία Μαρίνα ήταν αρχαίο λιμάνι και εντοπίστηκε με βάση καταγραφές του παρελθόντος, αρχαίος ναυτικός οικισμός)

Περιοχή Γιαννάκηδες (15)

Θέση Μαρδίες (4) (μεταξύ των περιοχών Γιαννάκηδες και Μπενάκηδες)

Περιοχή Λαζάρηδες (15)

Θέση Καμάρα (4) (μεταξύ περιοχών Κουτσούπι και Γλυφάδας Α της Αίγινας)

Περιοχή Πόρτες (5)

Θέση Άγιος Αντώνιος (5)(πλησίον του ακρωτηρίου Αγίου Αντωνίου ΝΑ της Αίγινας)

Περιοχή Ανιτσαίο (8)

Περιοχή Όρος (10)

Περιοχή κοντά στο νεκροταφείο Παχειοράχης (4)

Παχειοράχη (15) (στο σημείο αυτό έχει εντοπιστεί και το φυσικό φαινόμενο «βιρός». Με την ορολογία αυτή περιγράφεται η υπέργεια αποθήκευση νερών μέσα στο ρέμα, κατάλληλων συνήθως για πότισμα ζώων)

Περιοχή Άνω και Κάτω Ψαχνή (15)

Περιοχή Χρυσολεόντισσας (5)

Θέση Μπουρδέχτης (9)

Θέση Άγιος Αντρέας (3) (στο μέσον μεταξύ Ταξιαρχών-Χρυσολέοντισσας-Αγίου Δημητρίου)

Περιοχή Σφεντούρι (15)

Περιοχή Κήποι (5) (Ν της Αίγινας)

Περιοχή Ελαιώνας (10)

Θέση Προφήτης Ηλίας (20) (μεταξύ Άι Γιώργη-Άι Γιώργη και Προφήτη Ηλία, ΝΔ της Αίγινας)

Η σιωπή δεν είναι χρυσός

Δείτε το: «Ελλάδα: Το μεγάλο ξεπούλημα». Αυτός είναι ο τίτλος του επεισοδίου της εκπομπής «Ειδικός Απεσταλμένος» που προβλήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου από το γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι France 2.

Στα 25 περίπου λεπτά της εκπομπής γίνεται εκτενής αναφορά για τα περιουσιακά στοιχεία και την κληρονομιά που έβγαλε η χώρα στο σφυρί (νησιά, λιμάνια, παλάτια, ακόμα και μεταλλεία), καθώς και για τις κακοδαιμονίες της χώρας. Ωστόσο, στο επεισόδιο, αυτό που προκάλεσε τη μεγαλύτερη αίσθηση είναι το τελευταίο 10λεπτο με το ρεπορτάζ για τα μεταλλεία χρυσού στη Χαλκιδική και την Καναδική εταιρεία Ελντοράντο.

Το γαλλικό κανάλι προβάλλει τα τεράστια κέρδη που θα αποκομίσει η εταιρεία από την περιοχή, αλλά και την τεράστια οικολογική καταστροφή που θα προκαλέσει, τονίζοντας πως το ελληνικό κράτος προσέφερε ένα «δωράκι» στην Ελντοράντο η οποία αποκτά δικαιώματα που καμία άλλη εταιρεία στο παρελθόν δεν είχε στη χώρα` να καταστρέψει ένα από τα σημαντικότερα σε βιοποικιλότητα δάση στην Ευρώπη για να εξορύξει χαλκό!

Το ρεπορτάζ αναδεικνύει την άποψη των κατοίκων που υποστηρίζουν ότι ακόμη κι αν η Ελλάδα καταστεί το 2016 στη μεγαλύτερη χώρα εξόρυξης χρυσού και χαλκού στην Ευρώπη, οι κάτοικοί της δεν θα έχουν κανένα κέρδος, καθώς οτιδήποτε προσοδοφόρο θα κατευθυνθεί αποκλειστικά και μόνο στην εταιρεία εκμετάλλευσης.

Παράλληλα, το ρεπορτάζ αναφέρεται στον ρόλο Πάχτα στην υπόθεση, ενώ η δημοσιογράφος τον συναντά για να μάθει και τη δική του άποψη για τις κατηγορίες που τον θέλουν να έχει αποκομίσει προσωπικά οφέλη από την εξαγορά των μεταλλείων από την Ελντοράντο. Μάλιστα, η δημοσιογράφος δεν διστάζει να τον ρωτήσει κατάμουτρα! Ο κ. Πάχτας πετά το μικρόφωνο και αποχωρεί θιγμένος. Η δημοσιογράφος προχωρεί ένα βήμα παρακάτω και συνομιλεί στο τηλέφωνο με έναν εκπρόσωπο της εταιρείας ο οποίος ομολογεί απροκάλυπτα πως ο Χρ. Πάχτας τους στήριζε πάντα αναφορικά με την μεταλλευτική εκμετάλλευση, με αντάλλαγμα να προσληφθούν «οι δικοί του».

«Στην Ελλάδα», λοιπόν, «όλα πωλούνται» αναφέρει στην κατακλείδα της η δημοσιογράφος, «σε αυτή τη χώρα που βρίσκεται στο χείλος της χρεοκοπίας, είναι επείγον να γεμίσουν τα ταμεία με ό,τι πωλείται, που περιλαμβάνει εκτός από την κληρονομία της κι ένα κομμάτι από την ψυχή της».

ΠΗΓΗ ΒΙΝΤΕΟ : http://www.youtube.com/user/antigoldg…

ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ : http://www.polispress.gr/

by 

Του Γιώργου Αυγερόπουλου από την Εφημερίδα των Συντακτών

Καθώς ένα χρόνο τώρα ασχολούμαι με τη θεματική «Χρυσός στα χρόνια της κρίσης» έχοντας δουλέψει μαζί με τους συνεργάτες μου στην Κολομβία (1), τη Ρουμανία (2) και την Ελλάδα (3), οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες.

Θα συγκρίνω την ελληνική περίπτωση με αυτή της Ρουμανίας (γιατί αν αρχίσω από την Κολομβία πολλοί θα πουν ότι συγκρίνω την Ελλάδα με μια λατινοαμερικανική χώρα και «τι σχέση έχουμε εμείς με αυτούς, εδώ είναι Ευρώπη» και άλλα τέτοια, κατά τη γνώμη μου ευτράπελα).

Πριν απ” αυτό όμως ας θυμηθούμε τι προβλέπουν τα δύο μεταλλευτικά σχέδια:

ΕΛΛΑΔΑ

Το ελληνικό κράτος έχει παραχωρήσει τα μεταλλευτικά δικαιώματα μιας έκτασης 317.000 στρεμμάτων στη Βόρεια Χαλκιδική, πλούσιας σε χρυσό, χαλκό και άλλα μέταλλα, στην καναδική πολυεθνική Eldorado Gold.

Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται το κοίτασμα χαλκού – χρυσού στις Σκουριές, που σήμερα εκτιμάται ότι αξίζει περίπου 12 δισεκατομμύρια δολάρια, δύο προϋπάρχοντα ορυχεία μαζί με τις εγκαταστάσεις τους, 310 σπίτια στο Στρατώνι, καθώς και τα δικαιώματα έρευνας και επέκτασης της εξορυκτικής δραστηριότητας με το άνοιγμα και άλλων μεταλλείων.

Το αντάλλαγμα που πλήρωσε η εταιρεία στο ελληνικό κράτος το 2003 για να αποκτήσει τα παραπάνω ήταν 11 εκατομμύρια ευρώ, κάτι που έχει χαρακτηριστεί από κόμματα του ελληνικού Κοινοβουλίου και από κατοίκους της περιοχής «ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά σκάνδαλα της χώρας».

Οσοι αντιδρούν στο μεταλλευτικό σχέδιο, υποστηρίζουν ότι η επένδυση θα προκαλέσει ανεπίστρεπτη καταστροφή στο περιβάλλον, με τα οφέλη να είναι λιγότερα από τις απώλειες.

ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Στη Ρόσια Μοντάνα της Ρουμανίας μια άλλη καναδική εταιρεία, η Gabriel Resources, και το ρουμανικό κράτος θέλουν από το 1997 να εξορύξουν το μεγαλύτερο κοίτασμα χρυσού στο υπέδαφος της Ευρώπης.

Για να το κάνουν αυτό θα ανατινάξουν όλα τα βουνά της περιοχής δημιουργώντας τέσσερα ορυχεία ανοιχτής εξόρυξης και μια μεγάλη δεξαμενή εναπόθεσης αποβλήτων, που θα περιέχει κυάνιο και άλλες τοξικές ουσίες.

Οι κάτοικοι που αντιδρούν λένε ότι αυτό θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες στο περιβάλλον καθώς και στην ιστορική κληρονομιά της Ρόσια Μοντάνα, αφού εκεί βρίσκονται οι πιο καλά διατηρημένες ρωμαϊκές στοές παγκοσμίως.

Οι ιστορικοί λένε πως η ακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας οφείλεται ώς ένα βαθμό στο χρυσάφι της Ρόσια Μοντάνα και οι τεχνίτες της εποχής είχαν αναπτύξει ένα δίκτυο υπόγειων στοών για την εξόρυξη, τόσο αριστοτεχνικό, που πολλοί το παρομοιάζουν με υπόγεια Ακρόπολη.

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ

1. Και οι δύο χώρες πλήττονται βάναυσα από την οικονομική κρίση.

2. Και οι δύο χώρες θέλουν να εξορύξουν το χρυσάφι τώρα που οι τιμές του πολύτιμου μετάλλου βρίσκονται στα ύψη.

3. Και οι δύο χώρες έχουν ως επενδυτές καναδικές εταιρείες.

4. Κάτοικοι και των δύο περιοχών αντιδρούν υποστηρίζοντας πως τα σχέδια εξόρυξης θα έχουν καταστροφικές συνέπειες.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ

1. Στη Ρόσια Μοντάνα αστυνομία δεν πάτησε ποτέ, παρά τις διαμαρτυρίες των κατοίκων που πολλές φορές ήταν έντονες και παρά τη συμμετοχή ξένων ακτιβιστών που ταξίδεψαν στη Ρουμανία ειδικά για κείνες τις διαδηλώσεις. Στις Σκουριές στέλνουν τα ΜΑΤ.

2. Ο πρόεδρος της Ρουμανίας Τραϊάν Μπασέσκου, που είναι αναφανδόν υπέρ του πρότζεκτ, επισκέπτεται τη Ρόσια Μοντάνα και συνομιλεί με τους κατοίκους που αντιδρούν. Στην Ελλάδα δεν άκουσα ποτέ για μια τέτοια συνάντηση σε τόσο υψηλό επίπεδο.

3. Στη Ρουμανία το πρότζεκτ το έχει αναλάβει μια κοινοπραξία, η Rosia Montana Gold Corporation (4). Σε αυτή την εταιρεία οι Καναδοί έχουν το 80,69%, ενώ το υπόλοιπο 19,31% έχει μείνει στον έλεγχο του κράτους.

Στην Ελλάδα έχει σχηματιστεί μια αντίστοιχη κοινοπραξία, η «Ελληνικός Χρυσός». Οι Καναδοί ελέγχουν το 95%, ενώ το υπόλοιπο 5% ανήκει στην ελληνική κατασκευαστική εταιρεία «Ακτωρ» του ομίλου Μπόμπολα. Το ελληνικό κράτος δηλαδή δεν έχει κρατήσει απολύτως τίποτα.

4. Το ρουμανικό κράτος, σύμφωνα με τη Rosia Montana Gold Corp., θα πάρει 4 δισεκατομμύρια δολάρια από αυτή την επένδυση, συμπεριλαμβανομένων και των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης (royalties) που θα εισπράττει βάσει των νόμων κατ” αναλογία με το μετάλλευμα που θα εξορύσσεται (5).

Αντίθετα η Ελλάδα παραχώρησε στην «Ελληνικός Χρυσός» τα πάντα για 11 εκατομμύρια ευρώ και δεν θα εισπράξει ούτε σεντ από δικαιώματα εξόρυξης στο μέλλον καθώς ο μεταλλευτικός κώδικας που γράφτηκε επί χούντας δεν προβλέπει κάτι τέτοιο (6).

5. Ολοι οι υπουργοί που πέρασαν από το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος της Ρουμανίας, διστάζουν να δώσουν περιβαλλοντική άδεια στο πρότζεκτ της Ρόσια Μοντάνα, και ως εκ τούτου το πράσινο φως για την έναρξή του.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ατίλα Κοροντί, μάλιστα απέρριψε το 2007 την περιβαλλοντική μελέτη της εταιρείας καθώς δεν είχαν προσκομιστεί όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. «Χρειαζόμαστε επενδυτές σε αυτή τη χώρα που να είναι σοβαροί, και η εταιρεία κατά τη γνώμη μου δεν είναι αρκετά σοβαρή», είπε στην συνάδελφο Γεωργία Ανάγνου.

Η τωρινή υπουργός Περιβάλλοντος μάλιστα, Rovana Plumb, πρότεινε πρόσφατα να δοθεί όλος ο φάκελος στη δημοσιότητα προκειμένου οι Ρουμάνοι να γνωρίζουν κάθε λεπτομέρεια αναφορικά με το πρότζεκτ (7).

Στην Ελλάδα, παρ” όλο που εκκρεμεί απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που θα κρίνει το αν θα αρχίσει το πρότζεκτ ή όχι, το υπουργείο Περιβάλλοντος με εντολή του παρεμβαίνει υπέρ της «Ελληνικός Χρυσός» και ουσιαστικά διατάζει το δασαρχείο να εγκρίνει εργασίες υλοτομίας στο αρχέγονο δάσος των Σκουριών, πριν από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (8).

6. Η Rosia Montana Gold Corporation προσπαθεί να κερδίσει την κοινή γνώμη της Ρουμανίας με διαφημιστικά σποτ στην τηλεόραση και στις εφημερίδες. Σε σχέση με τη διαφήμιση η εταιρεία κατατάσσεται τρίτη μετά τις δύο μεγάλες εταιρείες τηλεφωνίας. Με αυτόν τον τρόπο ελέγχει και την εγχώρια πληροφόρηση, αφού όπως καταγγέλλουν Ρουμάνοι δημοσιογράφοι, «είναι αδύνατον να δεις να γράφονται άρθρα εναντίον του πρότζεκτ της Ρόσια Μοντάνα στον εθνικό Τύπο».

Στην Ελλάδα η «Ελληνικός Χρυσός» δεν έχει ούτε καν ιστοσελίδα (9) και δεν δαπανά τίποτα για διαφήμιση. Ούτε και φαίνεται να νοιάζει κανέναν -και μιλώ κυρίως για το κράτος- να ενημερωθεί η κοινή γνώμη της Ελλάδας για το τι ακριβώς σχεδιάζεται να γίνει στη Χαλκιδική.

Είναι λες και μιλάμε για μια έρημη τοποθεσία στον πλανήτη Αρη. Τα περισσότερα ελληνικά ΜΜΕ σιωπούν εναρμονιζόμενα με την κυβερνητική γραμμή περί ανάπτυξης και ξένων επενδύσεων uber alles, ενώ το γεγονός ότι στην κοινοπραξία συμμετέχει και ένας από τους πιο σημαντικούς επιχειρηματικούς ομίλους της Ελλάδας, βασικός μέτοχος και σε ΜΜΕ, καθιστά τη δημοσίευση κριτικής σχετικά με το project πρακτικά αδύνατη.

7. Στην Ρουμανία το πρότζεκτ είναι μεγαλύτερο (4 ανοιχτά ορυχεία) και συνεπώς έχει μεγαλύτερες επιπτώσεις στο περιβάλλον από ότι το πρότζεκτ στις Σκουριές. Επίσης θα χρησιμοποιηθεί κυάνιο. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις δηλώσεις των υπευθύνων της  «Ελληνικός Χρυσός» όχι.

Όπως λένε, από τη στιγμή που το κοίτασμα στις Σκουριές περιέχει χαλκό, θα χρησιμοποιήσουν μια τεχνική για μεταλλουργία χαλκού που λέγεται flash smelting (στιγμιαία τήξη) και θα παίρνουν τον χρυσό ως παραπροϊόν.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το ρουμανικό κράτος, παρ” όλο που έχει να κερδίσει περισσότερα χρήματα από τα σχέδια εξόρυξης χρυσού στο έδαφός του, παρ” όλο που έκανε καλύτερες συμφωνίες και παρ” όλο που και το ίδιο είναι μέτοχος της κοινοπραξίας, φαίνεται να κινείται με περισσότερη ωριμότητα, υπευθυνότητα και προσοχή σε σχέση με την Ελλάδα.

Το ελληνικό κράτος, που χορεύει στον ρυθμό των Μνημονίων, βιάζεται. Με μοναδικό κριτήριο το «να δώσουμε θέσεις εργασίας» ή «να φέρουμε ξένες επενδύσεις» κινείται άρον άρον με προχειρότητα, κερδίζοντας ελάχιστα, και μάλιστα σε ένα θέμα τόσο σημαντικό που αφορά το περιβάλλον μιας περιοχής απερίγραπτου φυσικού κάλλους.

Και επειδή οι άνθρωποι που ζουν εκεί πιστεύουν ότι τα αρχέγονα δάση που θα κοπούν δεν ξαναγίνονται και πως κάθε απόφαση που θα ληφθεί τώρα, θα επηρεάσει άμεσα και τις επόμενες γενιές, διαμαρτύρονται. Ωστόσο αντί να βρουν ένα κράτος που θα σκύψει και θα τους ακούσει, εκείνο τους στέλνει τα ΜΑΤ για να καταπνίξει τη φωνή τους.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ευρώπης όπου συμβαίνει κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει καμία ανάλογη περίπτωση, από τη στιγμή που η Ελλάδα έγινε μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, όπου ένα μεταλλευτικό σχέδιο επιχειρήθηκε να επιβληθεί με αυτόν τον τρόπο, διά της βίας, εκ των άνω, από ευρωπαϊκό κράτος στον λαό του.

Αυτά είναι πράγματα που συχνά τα βλέπει κανείς να συμβαίνουν σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Στη Γουατεμάλα, όπου ΜΑΤ και άνδρες ιδιωτικής εταιρείας σεκιούριτι επενέβησαν προς χάριν της μεταλλευτικής CGN προκειμένου να καταπνίξουν τη διαμαρτυρία ιθαγενών Μάγιας.

Το αποτέλεσμα ήταν να σκοτώσουν φριχτά τον ηγέτη τους, κομματιάζοντάς τον με ματσέτες. Στο Περού για το ορυχείο της Newmont, όπου δυνάμεις καταστολής συγκρούστηκαν με τους ντόπιους που επίσης διαμαρτύρονταν κατά του πρότζεκτ, αφήνοντας πίσω τους νεκρούς και τραυματίες.

Και στην Κολομβία, όπου εξαιτίας του 50χρονου εμφύλιου πολέμου, ο στρατός είναι αυτός που φυλάει τις ιδιωτικές εταιρείες χρυσού. Αλλά είπαμε: Εμείς δεν έχουμε καμιά σχέση με Λατινική Αμερική, είμαστε στο ευρώ, είμαστε Ευρώπη!

Ρώτησα τον πρώην υπουργό Περιβάλλοντος που έβαλε την υπογραφή του για το πρότζεκτ, Γιώργο Παπακωνσταντίνου, τι ακριβώς κερδίζει η χώρα. (Θυμίζω ότι πήραμε 11 εκατ. ευρώ και τέλος. Ούτε σεντ από royalties στο μέλλον.)

Μου απάντησε αυτολεξεί: «Το κράτος κερδίζει γιατί παίρνει φόρους, το κράτος κερδίζει γιατί προσλαμβάνονται πάνω από 1.000 άτομα και αυτά τα άτομα έχουν εισοδήματα, άρα πληρώνουν φόρους».

Θέσεις εργασίας

Ο κ. Στρατουδάκης της «Ελληνικός Χρυσός» μιλάει για «1.700 άμεσες θέσεις εργασίας και τις διπλάσιες έμμεσες». Περίπου 5.000 δηλαδή. Κάτι που με ευκολία επιβεβαιώνει και ο δήμαρχος Αριστοτέλη κ. Πάχτας:

«Πείτε μου, σε ποια άλλη περιοχή της πατρίδας μας, στην επόμενη πενταετία θα δημιουργηθούν άλλες 5.000 θέσεις απασχόλησης;».

Παρ” όλο που θεωρώ έωλο τον αριθμό των έμμεσων θέσεων -γιατί κανείς δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να επιβεβαιώσει ότι π.χ. οι γαλότσες που θα φορούν οι εργάτες θα φτιάχνονται από ελληνικά χέρια και δεν θα αγοράζονται από τη Βουλγαρία- θα θεωρήσω ότι ο αριθμός των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν θα είναι όντως 5.000.

Οπως επίσης θα τονίσω και κάτι που δεν ακούγεται συχνά: ότι σύμφωνα με τις μελέτες της εταιρείας για τις Σκουριές, το ορυχείο θα έχει ζωή 27 χρόνων.

Αμείλικτα ερωτήματα

Τα ερωτήματα λοιπόν που καλείται να απαντήσει η ελληνική κοινωνία είναι τα εξής: Δέχεται για μια υπόσχεση 5.000 θέσεων εργασίας που θα διαρκέσουν 27 χρόνια, να κοπούν εκατοντάδες στρέμματα αρχέγονου δάσους;

Δέχεται να ρισκάρει τυχόν περιβαλλοντικές επιπτώσεις και ατυχήματα;

Δέχεται να εξορυχτεί χρυσάφι που θα φεύγει έξω, χωρίς να αφήνει περαιτέρω κέρδη στον τόπο από δικαιώματα εξόρυξης, παρά μόνο όσα θα προκύπτουν από τη φορολογία της επιχείρησης και των εργαζομένων της;

Και το πιο σημαντικό: Δέχεται αυτού του τύπου την ανάπτυξη;

Αυτά τα βασικά ερωτήματα θα πρέπει να αποτελέσουν την καρδιά μιας δημόσιας διαβούλευσης, η οποία κανονικά θα έπρεπε να είχε ήδη γίνει. Ετσι ώστε όλοι οι Ελληνες να είναι ενημερωμένοι γι” αυτό που σχεδιάζεται να γίνει σε ένα μέρος της πατρίδας τους.

Μας αφορά όλους. Αλλωστε όπως έλεγε και ο Αριστοτέλης, «Το κύριο γνώρισμα του πολίτη είναι η συμμετοχή στην απονομή δικαιοσύνης και στην άσκηση εξουσίας». Δυστυχώς στη σύγχρονη ελληνική δημοκρατία αυτά είναι ψιλά γράμματα.

1. http://www.exandasdocumentaries.com/gr/documentaries/chronologically/2011-2012/278-to-aggigma-tou-mida

2. http://www.exandasdocumentaries.com/gr/documentaries/chronologically/2012-2013/314-o-xrysos-sta-xronia-tis-krisis-mavri-vilva

3. http://www.exandasdocumentaries.com/gr/documentaries/chronologically/2012-2013/330-xrysos-sta-xronia-tis-krisis-o-thisavros-tis-kassandras

4. http://en.rmgc.ro/

5. http://en.rmgc.ro/rosia-montana-project/economy/business-plan.html

6. Μεταλλευτικός Κώδικας, ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟΝ, ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΝΝΟΙΑ – ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΝ – ΜΕΤΑΒΟΛΑΙ Δικαίωμα μεταλλειοκτησίας http://www.ndf.gr/el/law/law/finish/1—/3-210–35101973.html

7. http://actmedia.eu/energy-and-environment/rovana-plumb-insists-on-declassification-of-files-on-rosia-montana/41457

8. http://www.exandasdocumentaries.com/gr/news/interesting-articles/315-omi-paremvasi-tou-ypeka-yper-tis-ellinikos-xrysos

9. http://www.hellas-gold.com/

10. http://www.newsbomb.gr/politikh/story/109173/o-panishyros-giorgos-mpompolas–ta-dimosia-erga-kai-ta-mme

για το ΕΚΠΑΖ Αίγινας και για να μην ξεχνιόμαστε

Μπορείτε να διαβάστε στην έντυπη “σχεδία στ’ ανοιχτά της Αίγινας”, τεύχος 6, σε μορφή PDF, το αφιέρωμα: Η πολιτική, κοινωνική και οικονομική διάσταση της κρίσης στο ΕΚΠΑΖ, σελίδες 29-71

 

«…αλλά όπως προείπομεν…»: Η Αίγινα στο δοκιμαστικό σωλήνα για την επέκταση της παγκόσμιας αγοράς νερού

Ένα έργο «με μοναδικά χαρακτηριστικά για τον ελληνικό χώρο» όπως διατείνονται και οι υπεύθυνοι διοικητικοί υπάλληλοι των εργολάβων στο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, YΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ & ΔΙΚΤΥΩΝ, εγκρίνεται με την υπογραφή του αναπληρωτή υπουργού, Σταύρου Καλογιάννη. Πρόκειται βεβαίως για την «κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού σύνδεσης της νήσου Αίγινας με την ΕΥΔΑΠ, προϋπολογισμού 23.800.000,00 €, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες ύδρευσης των οικισμών και τουριστικών εγκαταστάσεων της Αίγινας, με πρόβλεψη και για την ύδρευση του Αγκιστρίου και με στόχο την παροχή επαρκούς ποσότητας νερού καλής ποιότητας και την εξάλειψη των προβλημάτων επάρκειας νερού που αντιμετωπίζει σήμερα το νησί, ενώ παράλληλα θα εξοικονομηθούν σημαντικά ποσά που δαπανώνται σήμερα για τη μεταφορά του με υδροφόρες». Πρόκειται για το πρελούντιο ενός μεγάλου έργου αποικιοποίησης των περιφερειών από τους εργολάβους και την περεταίρω εξάρτησή τους, από τους διεθνείς εμπορικούς οίκους του νερού.

Από την εποχή που εκδιδόταν ο «ΚΗΡΥΞ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΗΣ» (1946-1949) το ζήτημα του νερού στην Αίγινα ήταν κεφαλαιώδες και ταυτόσημο με την επιβίωση αλλά και με μια ήπια προσδοκία για την ανάπτυξη του τουρισμού, σε μια εποχή που, σχετικά, γρήγορα -και με μετά από αιματηρές κατασταλτικές επιχειρήσεις του Αγγλικού-Αμερικανικού στρατού καθώς και Ελλήνων πλιατσικολόγων της Δεξιάς- «λύθηκε» το πολιτικό ζήτημα στην Ελλάδα. Μέσα στην τότε αρθρογραφία του, δέσποζε επίσης η τεχνολογία της εποχής που με τις γεωτρήσεις και τη δικτύωση θα έδινε λύση στο ζήτημα της ντόπιας ζήτησης σε πόσιμο νερό, κυρίως, αλλά και αρδεύσιμο. Μέσα σ’ αυτήν διακρίνεται για την πρωτοτυπία του ο «τ. καθηγ. Δ. Ν. ΦΟΥΝΤΟΥΛΗΣ, πολ.μηχ.» ο οποίος με τίτλο άρθρου «ΤΑ ΝΕΡΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΕΛΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑΝ», ξεκινά: «Ο αναγιγνώσκων τον τίτλον του παρόντος άρθρου πολύ δικαίως θα με εκλάβη ως έναν τερατολόγον του οποίου την έμπνευσιν θα εζήλευε και αυτός ο θρυλικός Μυνχάουζεν. Διότι πραγματικώς εκ πρώτης όψεως ορθώς διερωτάται τις «τι γυρεύουν» και «πώς θα έθουν» τα νερά της Ρούμελης εις την Αίγιναν…» Ποιος είναι ο όμως Φουντούλης; Από τεκμηριωμένη προφορική πληροφόρηση η οποία μπορεί να συμπληρώνεται ή να διορθώνεται, είναι εις εκ των δυο γνωστών Μεγαριτών που επένδυσαν στην πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγή. Ο Φουντούλης αγόρασε από τη δεκαετία του ’30, εκτάσεις στην Κυψέλη για καλλιέργειες ελιάς και αμπέλου, ενώ επένδυσε και στο δευτερογενή τομέα με αλευρόμυλους και λιοτρίβια. Ο άλλος, ήταν ο Μπούσουλας, ιδιοκτήτης της «Ηλεκτρικής», επιχείρησης παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και του «Παγοποιείου», επιχείρησης παραγωγής πάγου.

Η αντίληψη του Φουντούλη είναι ταυτόσημη με αυτήν της επίσημης προπολεμικής Ελλάδας, διαποτισμένη από τη σιγουριά για την ανάπτυξη και τη «μετατροπή της Ελλάδος όπως προείπομεν εις μέγα Γεωργικόν Κράτος» με την προϋπόθεση ότι «πρέπει να κατασκευασθούν μεγάλα υδραυλικά έργα αρδεύσεως όλων των καλλιεργήσιμων γαιών μας και ακόμη αυτών των πλαγιών των βουνών μας δια να φυτέψωμεν εκεί δενδρώνας και ν’ αυξήσωμεν ούτω το γεωργικόν μας εισόδημα με επέκτασιν των καλλιεργειών εις τόπους όπου δεν ευδοκιμούν τα είδη τα καλλιεργούμενα εις τας ολιγοστάς μας πεδιάδας, πράγμα το οποίον ισοδυναμεί προς πραγματικήν μεγάλην επαύξησιν της ήδη μικράς καλλιεργησίμου επιφανείας μας». Καταλήγοντας για την Αίγινα, αφού ήδη στο άρθρο, εν περιλήψει, περιγράφει ένα εθνικό σχέδιο, προτείνει: «…Εις το σχέδιον αυτό προβλέπω την εγκατάστασιν μεγάλου κέντρου βιομηχανικού επί των ακτών του Κόλπου της Σαλαμίνος και επ’ αυτής έτι της νήσου της Σαλαμίνος. Του κέντρου αυτού τα εργοστάσια θα κινούνται με τον ηλεκτρισμόν τον οποίον θα παράγουν αι υδατοπτώσεις του υδραγωγείου και θα λαμβάνουν το άφθονον νερόν το οποίον απαιτεί η μεγάλη βιομηχανία από τα νερά του υδραγωγείου της Ρούμελης ο οποίον θα τα φέρη εις Αττικήν. Όταν ούτω φθάσουν τα νερά εις τας απέναντι της Αιγίνης ακτάς της Σαλαμίνος τότε πλέον είναι τεχνικώς εύκολον να έλθη το νερό εις την Αίγιναν, απέχουσαν από την Σαλαμίνα μόλις 12 χ)μ. Αρκεί προς τούτο να ριφθούν σωλήνες εντός της θαλάσσης τύπου «ΠΛΟΥΤΟ» ήτοι όμοιαι με εκείνας τας οποίας μεταχειρίσθησαν οι σύμμαχοι δια να μεταφέρουν βενζίνην από την Αγγλίαν εις τας όχθας της Νορμανδίας κατά την εκεί αποβίβασίν των ήτοι εις απόστασιν άνω των 300 χ)μ. Βεβαίως προς άρδευσιν και ύδρευσιν εις την Αίγιναν κατ’ αυτόν τον τρόπον πραγματοποιούμενη θα είναι πολύ δαπανηρά και συνεπώς αυτοτελώς εξεταζόμενη θα είναι οικονομικώς αδικαιολόγητος. Αλλά όπως προείπομεν το υδραγωγείον αυτό θα είναι τεράστιον και εις όλα τ’ άλλα μεγάλα τμήματά του θα αφίνη κέρδη, συνεπώς θα είναι εύκολον να καλυφθή από το σύνολον της εκμεταλλεύσεως και η ζημία της μερικής εκμεταλλεύσεως του μικροτάτου τμήματος της Νήσου Αιγίνης, η οποία νήσος δια τους λόγους τους οποίους και άλλοτε εξηγήσαμεν δεν είναι φύσει δυνατόν να εύρη εντός του εδάφους της το άφθονον νερό το οποίον θα δυνηθή να τα μεταβάλη εις ένα μεγάλο περιβόλι.

Δια να μην νομισθή ότι όλα αυτά είναι όνειρα θερινής νυκτός προσθέτω ότι το σχέδιον, το γενικόν σχέδιον του υδραγωγείου της Ρούμελης εξετασθέν από τα δημόσια έργα ευρέθη κατά βάσιν ορθόν και δια τούτο εγένετο αντικείμενον συντάξεως σχετικής συμβάσεως πραγματοποιήσεώς του ήτις υπεγράφη μεταξύ του Δημοσίου και εμού ως αναδόχου των έργων του και ήτις σύμβασις εκυρώθη υπό του Α.Ν. 643)1945. Δια την έναρξιν των έργων αυτών απαιτείται να ησυχάση πρότερον η Πατρίς από την θεομηνίαν η οποία μας μαστίζει…». Το άρθρο είναι δημοσιευμένο στο 19ο τεύχος του περιοδικού, τον Ιούλιο του 1948 εν μέσω δεύτερου αντάρτικου (1946-49) εναντίον του Αμερικανικού Στρατού εν Ελλάδι, εναντίον των επιστρατευμένων στον ημιεπίσημο Ελληνικό Στρατό και εναντίον των μοναρχοφασιστικών συμμοριών. Ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα, η πρόταση του Φουντούλη μοιάζει πρωτοποριακή: Αγωγός Ύδρευσης με στόχο τη στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής και …χρήση των ΑΠΕ.

Εν πάση περιπτώσει, η συνέχιση αυτής της λογικής ανάπτυξης είναι ανεδαφική εκείνη την περίοδο, κυρίως για πολιτικούς λόγους που υπαγορεύουν και επιβάλουν στην Ελλάδα μια εξαρτημένη ανάπτυξη, με ένα θνησιγενές καταστροφικό βιομηχανικό, επαρχιακό μοντέλο που ξεκίνησε από την πρώτη πενταετία του ‘50 με τα περίφημα κίνητρα για τη «βιομηχανική ανάπτυξη» στην επαρχία, και μια φθίνουσα γεωργία ήδη από τη δεκαετία του ’60 με τη συμβολική αποτύπωση της στις προενταξιακές διαδικασίες της ΕΟΚ.

Αν εξαιρέσουμε τα σποραδικά και χωρίς συνέπεια και συνέχεια δημοσιεύματα, αριστερών εφημερίδων στην Αίγινα από τη δεκαετία του ’70 και δώθε, που ανέφεραν για μια σύνδεση με τους όρους εκείνης της εποχής, ποτέ άλλοτε το ζήτημα της σύνδεσης με την ΕΥΔΑΠ, δεν πήρε ουσιαστική μορφή παρά την τριετία 2003-2006, από την Ομάδα Πολιτών για το Πρόβλημα του Νερού στην Αίγινα. Αυτή η συσσωμάτωση εντασσόμενη σε μια ευρύτερη του «ΑΙΓΙΝΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ» ήταν και μια σταθερή κοινωνική βάση η οποία στήριξε τον συνδυασμό «Κίνηση Ευθύνης» και τον προηγούμενο δήμαρχο Παναγιώτη Κουκούλη, ο οποίος θεσμικά προώθησε ως πρωτεργάτης, αυτό το «παναιγινήτικο» αίτημα.

Από την εποχή εκείνη, η σχεδία είχε τοποθετηθεί επί του ζητήματος (1). Μέσες-άκρες, η λογική της ήταν και παραμένει να είναι η εξής: πρώτα νοικοκυρεύεται ένας τόπος στο σύνολο των δυνατοτήτων του, αποφασίζει όσο το δυνατόν συμμετοχικά για τον προσανατολισμό της οικονομίας του, για τα όρια της χρήσης του νερού του και στη συνέχεια αναζητεί λύσεις πέραν αυτού. Αυτό δεν συνέβη πότε στην Αίγινα, μιας και τα πλούσια υπόγεια ύδατα όπως και το αρχαίο δίκτυο, τα εκμεταλλεύονταν ιδιώτες που πουλούσαν το νερό στο Δήμο Αίγινας ενώ η μεταφορά του νερού (αρχικά από τον Άι-Γιώργη Τροιζηνίας με τον υδρομεταφορέα Μπακόπουλο και αργότερα από τις εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ με τον υδρομεταφορέα Ηλιακίδη) ήδη είχε ξεκινήσει από τη δεκαετία του ’60. Από το ‘70 σύμφωνα με δημοσιεύματα τοπικών εφημερίδων παρατηρείται η απώλεια νερού από 35-40% η οποία αιτιολογείται με το παλιό δίκτυο μέχρι τη ζημιά …στα φλοτέρ των δεξαμενών. Από τη μεταπολίτευση υπάρχουν δημοσιεύματα που αφηγούνται τις αυθαιρεσίες του υδρομεταφορέα και την καταπάτηση όρων συμφωνίας, ενώ παράλληλα το τουριστικό καταστροφικό μοντέλο έχει ήδη δείξει τα δόντια του. Η χωροταξική μελέτη του 75 αποδεικνύει ότι τα νερό έχει αλατωθεί σε μεγάλο βαθμό .  Η περεταίρω καταστροφή με το απίστευτο καταναλωτικό-τουριστικό μοντέλο που έτσι κι αλλιώς επικράτησε παντού, έφερε σταδιακά την μετατροπή των φρεάτων σε βόθρους, την οικοδόμηση χωρίς το χτίσιμο υποχρεωτικής στέρνας, την κουλτούρα της πισίνας στις κωλοβίλες των πλουσίων, του γκαζόν στα κωλόσπιτα ακόμα και των μικροαστών του ’70-’80, στην κουλτούρα της ντουζιέρας για το μαλάκα και την τσοκαρία που θέλουν ανά πάσα στιγμή να καθαρίζονται από το αλάτι και την άμμο (πού;) στην παραλία. Ένας κόσμος που έτσι κι αλλιώς ανακάλυπτε, βαθμαία ως ραγδαία, τη νιρβάνα της παραλίας, τη μετατροπή του τοπίου σε αστικό, τη μετατροπή του ιδιαίτερου τοπίου σε μια αφυδατωμένη, στρογγυλοποιημένη, παγκόσμια εικόνα-ήχο-γεύση-μυρωδιά.

Αυτό το καταναλωτικό υποκείμενο ήταν το κυρίαρχο σ’ αυτήν την αναζήτηση για το νερό. Ακόμα και στην πιο καλή του εκδοχή που ήταν η εν λόγω Ομάδα, η κατανάλωση φθηνού και επαρκούς νερού ως δικαίωμα ήταν και το βασικό πρόταγμά της. Αυτό το κλίμα ήταν αρκετό για την υποστήριξη της σύνδεσης με την ΕΥΔΑΠ.

Δεν θα επαναλάβουμε τα ίδια και τα ίδια για το ζήτημα του νερού και τους μικρούς ή μεγάλους ντίλερ της ιδιωτικοποίησης του νερού μέσω της ίδρυσης της θυγατρικής της ΕΥΔΑΠ (Νήσων). Μια απλή αναζήτηση στη Σχεδία (εδώ  κι  εδώ  αρκεί). Αυτό που επισημαίνεται ως νέο, δεν είναι απλά η ανακοίνωση της έγκρισης για τη δημοπράτηση του εν λόγω αγωγού αλλά το ότι αυτό λαμβάνεται ως δοκιμή για τις επόμενες επενδύσεις για τη διαχείριση και πώληση των υδάτων. Πιθανολογείται έως θεωρείται σίγουρο, ότι η νέα εποχή της μεταφοράς του νερού από την ΕΥΔΑΠ προς τα νησιά του Αιγαίου αλλά και η διαχείριση των απανταχού ντόπιων υδάτων δεν θα είναι εξ αιτίας του υδρομεταφορέα μας, Χρηστάρα Ηλιακίδη, φίλου πολλών της σόου μπιζ και κάποιων συντοπιτών μας αρμοδίων. Πιθανόν εκείνη την εποχή, του αγωγού Αίγινας-Σαλαμίνας και διεύρυνσης της παγκόσμιας αγοράς νερού, η σημερινή μεταφορά νερού με τις υδροφόρες και ο Ηλιακίδης, να μας φαίνονται γραφικό παρελθόν.

σχεδία στ’ ανοιχτά της Αίγινας

(1)Μπορείτε να διαβάσετε σε μορφή pdf, τα δημοσιεύματα στην έντυπη “σχεδία στ’  ανοιχτά της Αίγινας”, στο 4ο, 5ο και 6ο τεύχος

//sxedia.espivblogs.net/files/2010/02/SXEDIA-42.pdf (σελίδες 5-9)

//sxedia.espivblogs.net/files/2010/02/SXEDIA-5.pdf (σελίδες 26-33)

//sxedia.espivblogs.net/files/2010/02/SXEDIA-6.pdf (σελίδες 72-82)