http://vimeo.com/64458911
Κατηγορία: κρίση και κρίσεις
η ακροδεξιά διεκδικεί την ηγεμονία στα κοινωνικά κινήματα της Ιταλίας
αναδημοσίευση από το Άρδην
Του Γιώργου Ρακκά
Βαθαίνει το φαινόμενο της πανευρωπαϊκής ακροδεξιάς ανόδου. Οι πιο σημαντικές εξελίξεις λαμβάνουν χώρα στην Ιταλία. Εκεί, αυτές τις μέρες αναπτύσσεται το πρώτο κοινωνικό πληβειακό κίνημα στο οποίο το ρεύμα της ακροδεξιάς παίζει ηγεμονικό ρόλο, ενώ οι οργανώσεις της αριστεράς βγαίνουν στο περιθώριο. Είναι το «κίνημα της 9ης Δεκεμβρίου», που οργανώνει μαζικές κινητοποιήσεις σε όλη την Ιταλία, ενάντια στον προϋπολογισμό ακραίας λιτότητας της κυβέρνησης Λέτα. Το «κίνημα» πρόσφατα άλλαξε το όνομά του, για να αποφύγει τις ακροδεξιές αιχμές που άφηνε η προηγούμενη ονομασία του – Forconi, που στα ιταλικά σημαίνει δίκρανο.
Ξεκίνησε από την Σικελία, έπειτα από πρωτοβουλία που προήλθε από αγρότες και φορτηγατζήδες. Σύντομα εξαπλώθηκε σε όλη την χώρα, και έχει κυρίως μικροαστική βάση –συμμετέχουν μικρομαγαζάτορες, επαγγελματίες, αγρότες, αλλά εσχάτως άνεργοι και κομμάτια του ‘πρεκαριάτου’, δηλαδή των επισφαλών εργαζόμενων– κυρίως στις υπηρεσίες. Πολιτικά, αν και οι συντελεστές του Κινήματος της 9ης Δεκεμβρίου επιμένουν να ισχυρίζονται πως η πρωτοβουλία τους έχει ακομμάτιστο χαρακτήρα, οι εκλεκτικές συγγένειες με την άκρα δεξιά δεν κρύβονται εύκολα, ούτε καν στα συνθήματα (στις κινητοποιήσεις πολύ συχνά ακούγεται το Φόρτσα Ιτάλια, ενώ κυκλοφορούν και άλλα συνθήματα παρόμοιας λογικής): Οργανώσεις όπως η Κάζα Πάουντ (κατειλημμένο κοινωνικό κέντρο φασιστών στη Ρώμη, που φέρει το όνομα προς τιμή του Έζρα Πάουντ), η Φόρτσα Νουόβα (ιταλικό ξαδερφάκι της Χρυσής Αυγής, με θητεία στην στρατηγική της έντασης που εφάρμοσε το ιταλικό παρακράτος κατά την δεκαετία 1970-1980) και οπαδοί της Λάτσιο βρίσκονται στο πλευρό του. Σε μια ακόμα χαρακτηριστική δήλωση, που δεν αφήνει καμία αμφιβολία για την αντίληψη και την λογική των περισσότερων ηγετικών στελεχών του κινήματος, κάποιος εκπρόσωπος ανέφερε την πρόθεσή τους να ηγηθούν «πορείας προς τη Ρώμη» (προφανώς, αντίστοιχης της μουσολινικής).
Πέρα από την άκρα δεξιά, την στήριξη στο κίνημα δήλωσε ο Μπέπε Γκρίλο με τοποθέτησή του στο ιστολόγιό του, ενώ ακόμα και ο Μπερλουσκόνι εκδηλώθηκε θετικά. Ούτως ή άλλως, ο Γκρίλο, μετά την εκλογική του επιτυχία, έδειξε έντονες τάσεις μεταστροφής σε αντιλήψεις και λογικές ακροδεξιάς προέλευσης: Διατήρησε και ενίσχυσε το προσωποπαγές προφίλ του ρεύματός του, ενώ στον πολιτικό του λόγο, παράλληλα με τις επιθέσεις εναντίον του ευρώ, ενίσχυσε και μια ρητορική που στρεφόταν εναντίον των μεταναστών. Όσο για τον Μπερλουσκόνι, είναι προφανές ότι ποντάρει σε κάθε αναταραχή, προκειμένου να βγει από την εξαιρετικά δυσμενή θέση στην οποία έχει περιέλθει έπειτα από τις αλλεπάλληλες καταδίκες, και θα ήταν ευχαριστημένος με οτιδήποτε αναχαιτίζει την πτώση του πολιτικού του άστρου.
Από την άλλη, η αριστερά παρακολουθεί εξαιρετικά αμήχανη την κατάσταση. Σε ανάλυση τους που δημοσιοποιήθηκε στην ιστοσελίδα Contropiano, η οργάνωση Δίκτυο των Κομμουνιστών (κάτι αντίστοιχο με την ελληνική ΚΟΕ, που συμμετέχει στο ΣΥΡΙΖΑ και εκδίδει μαζί με άλλους την εφημερίδα Δρόμος της Αριστεράς) ασκεί αυτοκριτική υποστηρίζοντας ότι ενώ η αριστερά έκανε μια καλή αρχή με τις απεργίες της 18ης/19ης Οκτωβρίου 2013, η συνέχεια υπήρξε άκρως απογοητευτική λόγω της πολυδιάσπασης και της ιδεολογικής αβελτηρίας, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να κινητοποιήσει την κοινωνία πέρα από το ζήτημα των εξώσεων, που έχει κάνει κάποια δουλειά, και πέρα από τους παγιωμένους δεσμούς που έχει χτίσει με τους μετανάστες και το υποπρολεταριάτο.
Βεβαίως, και το πρόβλημα είναι ευρύτερο. Σε όλη την Ευρώπη, η Αριστερά είναι γερασμένη (πολύ πιο γερασμένη σε σχέση με την Άκρα Δεξιά), μεσοστρωματική, ιδεολογικά μετέωρη και στιγματισμένη, καθώς στην προηγούμενη περίοδο συναλλάχθηκε φανερά με τους «ανακτορικούς» της παγκοσμιοποίησης.
Ας μην ξεχνάμε ότι η Ιταλία συμμετείχε στην συμμαχία των προθύμων που βομβάρδισαν τη Σερβία το 1999, υπό την καθοδήγηση του πρώην κομουνιστή Ντ’ Αλέμα,. Ο πολύς, κάποτε «τρομοκράτης»Τόνι Νέγκρι, αποθεωνόταν για την «Αυτοκρατορία» του από το Νιούσγικ και ο Φάουστο Μπερτινόττι της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, ως καρικατούρα του Φάουστ πούλησε την ψυχή του στο τελευταίο κυβερνητικό σχήμα συνεργασίας της κεντροαριστεράς, και έκτοτε βολοδέρνει τριγύρω από το δημοσκοπικό και εκλογικό ελάχιστο.
Τώρα, αυτός ο χώρος δεν ξέρει ούτε τι θέλει, ούτε πώς μπορεί να το αποκτήσει: Με τα ερμηνευτικά της εργαλεία κατεστραμμένα, και την άρνησή της να συλλάβει τη νέα «βιοπολιτική» κατάσταση, όπου τα υπαρξιακά ζητήματα, τα ζητήματα εθνικών και πολιτιστικών ταυτοτήτων, και τα ταξικά συμπυκνώνονται και συνθέτουν την σύγχρονη κοινωνική πάλη, τείνει να απολέσει ακόμα και το πεδίο που κάποτε ήταν κατεξοχήν δικό της: Εκείνο των απλών οικονομικών διεκδικήσεων. Ήδη, στην Γαλλία, στην Ολλανδία, και τώρα και στην Ιταλία το προβάδισμα στο μέτωπο εναντίον του ευρώ το διατηρεί η άκρα δεξιά –η οποία αναμένεται να σαρώσει στις ευρωεκλογές, ακόμα και να καταλάβει την πρώτη θέση: Η Λεπέν στη Γαλλία, και ο Βίλντερς στην Ολλανδία προηγούνται ήδη στις δημοσκοπήσεις.
Αυτό που γίνεται στην Ιταλία είναι εξίσου σημαντικό. Διότι μέχρι τώρα, η ευρωπαϊκή ακροδεξιά μπορούσε να καυχηθεί ότι διατηρεί εκτεταμένα ερείσματα εντός των λαϊκών στρωμάτων, αλλά ήταν αδύνατο να βάλει πόδι στα κοινωνικά κινήματα. Με το ιταλικό «Δίκρανο», αυτό το ταμπού αμφισβητείται κι έτσι το ακροδεξιό ρεύμα αποκτάει και αυτή τη διάσταση.
Πέρα από τις βαθύτερες ιδεολογικές, οργανωτικές και υποκειμενικές αδυναμίες της ευρωπαϊκής αριστεράς, είναι ότι μετά το 1989 αυτή «έπαιξε και έχασε» με την υπόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, σήμερα, ενώ όλοι έχουν κατανοήσει πολύ καλά ότι το παρόν ευρωπαϊκό σχήμα δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από εργαλείο υλοποίησης της «γερμανικής Ευρώπης», αυτοί καμώνονται ακόμα ότι ζουν στο ευρωπαϊκό συνεχές και παίζουν τους χαζοχαρούμενους πολίτες του κόσμου. Έτσι, η αντίθεση με τον γερμανικής εμπνεύσεως νεοφιλελευθερισμό εκχωρείται σε φωνές όπως αυτή της Λεπέν –την ίδια στιγμή που διανοούμενοι της αριστεράς σαν σε ιδεολογική ανία αναρωτιούνται ακόμα «ποιος είναι ο εχθρός; Οι τράπεζες ή η ακροδεξιά;».
Ακόμα και ο δικός μας, ο Τσίπρας, ενώ καυχιέται για την υποψηφιότητά του προέδρου της ευρωπαϊκής Αριστεράς, ξεχνάει ότι το κόμμα του διαθέτει μέλη κάτω των 32 χρονών μόνο σε ποσοστό… 1-1.5%, και ότι οι πραγματικοί πληβείοι είναι τόσο σπάνιοι στην οργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και η καρέτα-καρέτα στις ελληνικές θάλασσες. Γι’ αυτό και το γέλιο θα του βγει στο τέλος ξινό και ίσως να πληρώσουμε όλοι τη διαφαινόμενη αποτυχία του.
Το κίνημα του «Φαρκόνι» ή αλλιώς του Δίκρανου αποτελεί μια πολύ σημαντική εξέλιξη στο πανευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό. Ενισχύει αποφασιστικά την μετακίνηση του εκκρεμούς προς την Άκρα Δεξιά, και βάζει ένα πολύ ουσιαστικό θεμέλιο ώστε να ηγεμονεύσει επί της λαϊκής αγανάκτησης. Όποιος δεν το καταλαβαίνει αυτό, πραγματικά δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει.
Ο νέος ολοκληρωτισμός έχει δυο όψεις
αναδημοσίευση από τον Ελευθεριακό Κόσμο
Μόνο ενοποιώντας τις διαφορές του Όργουελ και Χάξλεϊ θα αρχίσουμε να κατανοούμε τον σύγχρονο ολοκληρωτισμό.
Όργουελ και Χάξλεϊ είναι δύο συγγραφείς που έχουν συζητηθεί όσο λίγοι τις τελευταίες δεκαετίες και αυτό γιατί μέσω του έργου τους διείσδυσαν στον κόσμο του μέλλοντος με τρόπο προφητικό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά τις αποκαλύψεις Σνόουντεν για το πρόγραμμα παρακολούθησης Prism, από την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ, το μυθιστόρημα «1984» του Όργουελ ανέβηκε στις πρώτες θέσεις της λίστας με τα βιβλία που πούλησαν τα περισσότερα αντίτυπα στο Amazon. Ανάλογο ενδιαφέρον εκδηλώθηκε και για τον «Θαυμαστό, καινούριο κόσμο» του Χάξλεϊ.
Ποιοι ήταν όμως οι δύο συγγραφείς που είδαν το μέλλον πιο διεισδυτικά ακόμα και από τους ανθρώπους που ζουν σε αυτό;
O Τζορτζ Οργουελ (το πραγματικό του όνομα ήταν Έρικ Άρθουρ) γεννήθηκε στο Μοτιάρι της Ινδίας το 1903, γιος κατώτερου διοικητικού υπαλλήλου και η οικογένειά του επέστρεψε στην Αγγλία το 1911. Τα χρόνια 1917-1921 σπούδασε υπότροφος στο Ήτον, όπου πρωτοδημοσίευσε κείμενά του σε περιοδικά. Το 1922 διορίστηκε αξιωματούχος στην αστυνομία της Βιρμανίας, απ’ όπου παραιτήθηκε έξι χρόνια μετά, αμφισβητώντας το ρόλο του στην αποικιακή διοίκηση, την οποία οι ντόπιοι δεν αποδέχτηκαν ποτέ.
Έκτοτε έζησε για καιρό φτωχική ζωή στο Παρίσι και το Λονδίνο, αλλάζοντας περιστασιακά επαγγέλματα και συναναστρεφόμενος με περιθωριακούς. Επρόκειτο για μια συνειδητή από μέρους του απόρριψη του αστικού τρόπου ζωής, που συνοδεύτηκε από την πολιτική του ωρίμανση. Ο ίδιος χαρακτήριζε τον εαυτό του αναρχικό.
Από τις κορυφαίες στιγμές της ζωής του ήταν η συμμετοχή του στον ισπανικό Εμφύλιο. Στρατευμένος αρχικά στη δημοκρατική πολιτοφυλακή, πολέμησε και τραυματίστηκε, για να συγκρουστεί αργότερα και με τους κομμουνιστές. Με την έκρηξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου τοποθετήθηκε διευθυντής της Ινδικής Υπηρεσίας του BBC, απ’ όπου αποχώρησε το 1943.
Ως λογοτεχνικός συντάκτης, εν συνεχεία, στην εφημερίδα Tribune, διαμόρφωσε πολιτικές θέσεις με σοσιαλιστική κατεύθυνση, διαφοροποιημένος ωστόσο από την επίσημη γραμμή των Εργατικών. Στην περίοδο αυτή ανήκουν μερικά από τα καλύτερα δοκίμιά του.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έγραψε τα δύο βιβλία που του χάρισαν τη μεγάλη του φήμη. Το 1944 ολοκλήρωσε τη “Φάρμα των Ζώων”, πολιτική αλληγορία εμπνευσμένη από τη Ρωσική Επανάσταση και τη σταλινική περίοδο της ΕΣΣΔ. Το βιβλίο τον έκανε διάσημο.
Το 1949 κυκλοφόρησε το τελευταίο του έργο, το περίφημο “1984”, κορυφαία ίσως στιγμή του συγγραφέα και πολιτικού στοχαστή. Με τη δράση τοποθετημένη στο μελλοντικό τότε έτος 1984, σκιαγραφεί αριστουργηματικά όσο και εφιαλτικά το ολοκληρωτικό αστυνομικό κράτος, όπου τα πάντα εξελίσσονται υπό την παρακολούθηση του Μεγάλου Αδελφού.
To 1950, λίγο πριν τον θάνατό του, μακριά από το αγαπημένο του νησί Τζούρα, ο Βρετανός λογοτέχνης απαγόρευσε ρητά τη συγγραφή της βιογραφίας του, κάτι που τελικά δεν τηρήθηκε από τους πολυάριθμους βιογράφους του. Ο Τζωρτζ Όργουελ πέθανε τον Ιανουάριο του 1950 σε νοσοκομείο του Λονδίνου, σε ηλικία των 47 ετών.
Ο Άλντους Χάξλεϋ γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου του 1894 στο Ηνωμένο Βασίλειο και πέθανε στις 22 Νοεμβρίου του 1963 σε ηλικία 69 ετών. Μέλος διάσημης οικογένειας επιστημόνων, έμεινε σχεδόν τυφλός κατά την διάρκεια των σπουδών του στο Ήτον, αλλά συνέχισε τις σπουδές του στην Οξφόρδη. Το 1916 άρχισε την συγγραφική του σταδιοδρομία.
Έζησε για μεγάλο διάστημα στην Ιταλία και το 1930 εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια όπου και πέθανε το 1963. Το περιφημότερο έργο του είναι ο «Θαυμαστός καινούριος κόσμος», μια εφιαλτική, προφητική ενατένιση ενός τέλειου τεχνοκρατικά πολιτισμού που βασίζεται στον φυσικό και ψυχολογικό καταναγκασμό.
Αυτοί οι δυο συγγραφείς προσπάθησαν να φανταστούν το μέλλον ωστόσο μεταξύ τους είχαν τεράστιες διαφορές και αυτές αποτυπώνονται με τον καλύτερο τρόπο μέσω ενός κόμικ στο διάσημο βιβλίο του Neil Postman .
Δείτε τις φωτογραφίες που ακολουθούν σε κόμικς:
Οι εννοούμενες διάφορες τον δυο όψεων του σύγχρονου ολοκληρωτισμού
Τουρισμός;
αναδημοσίευση από την “Εφημερίδα των συντακτών”
Γ’ τρίμηνο 2013: 1.345.387 οι άνεργοι, το 71% εκ των οποίων μακροχρόνια!
Ούτε ο τουρισμός δεν μας σώζει
Του Τζώρτζη Ρούσσου
Οταν τη χρονιά που η αύξηση του τουρισμού χαρακτηρίστηκε από τους παράγοντες της αγοράς αλματώδης, το όφελος στην απασχόληση είναι 0,1%, τότε εύκολα συνάγεται το συμπέρασμα περί κατάρρευσης του επικοινωνιακού success story που προσπαθεί να επιβάλει ως αληθινή τη μαγική εικόνα της αύξησης των θέσεων απασχόλησης στην αγορά εργασίας. Ετσι, ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 9,3% σε σχέση µε το γ” τρίµηνο του 2012. Βέβαια, τρόμο προκαλεί το γεγονός ότι οι μακροχρόνια άνεργοι (πάνω από 12 μήνες χωρίς εργασία) ανέρχονται στο 71% του συνόλου των ανέργων!
Η χθεσινή ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το γ” τρίμηνο του 2013 ήταν σαφής… Το ποσοστό ανεργίας ήταν 27,0%, έναντι 27,1% του προηγούµενου τριµήνου και 24,8% του αντίστοιχου τριµήνου του 2012. Ολα αυτά σε μια χρονιά που, σύμφωνα με τους παράγοντες του τουρισμού, μόνο μέσω των αεροπορικών αφίξεων το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου στην Ελλάδα ήρθαν 836.211 περισσότεροι επισκέπτες από πέρυσι (9.258.856 από 8.422.645 το 2012) και αν αυτό συνδυαστεί με τις αφίξεις με άλλα μέσα (οδικά – θαλάσσια), τότε η αύξηση σε σχέση με πέρυσι ξεπερνά το ένα εκατομμύριο τουρίστες. Ποσοστιαία, δε, κυμάνθηκε φέτος περίπου στο 10% σε σχέση με το προηγούμενος έτος.
Από ποιους, λοιπόν, εξυπηρετήθηκαν όλοι αυτοί οι τουρίστες αν καθίσταται δεδομένο ότι προσελήφθησαν πολύ περισσότεροι άνθρωποι προκειμένου να αντεπεξέλθουν στην εξυπηρέτηση όλων αυτών των επισκεπτών; Προφανώς είναι τέτοια η μείωση της απασχόλησης στους υπόλοιπους κλάδους της ελληνικής οικονομίας που η αύξηση των εποχικών θέσεων απασχόλησης δεν κατάφερε να εξισορροπήσει έστω και κατ’ ελάχιστο τα πράγματα.
Ούτε λίγο-ούτε πολύ, στο κρίσιμο για την απασχόληση διάστημα του καλοκαιριού και σε απόλυτους αριθμούς η ελληνική αγορά εργασίας απώλεσε, σε σχέση με το γ” τρίμηνο του 2012, 103.100 θέσεις εργασίας. Τώρα πόθεν προκύπτει η αύξηση της απασχόλησης κατά 113.489 θέσεις εργασίας το 11μηνο του 2013, που ανακοίνωσε πρόσφατα ο μάγος των αριθμών υπουργός Εργασίας, Γ. Βρούτσης, ουδείς μπορεί να απαντήσει! Από τη σκοπιά της απασχόλησης και της ανεργίας:
•Ο αριθµός των απασχολουµένων ανήλθε σε 3.635.905 ανθρώπους και των ανέργων σε 1.345.387.
•Από το σύνολο των ανέργων που αναζητούν µισθωτή απασχόληση, το 34,1% αναζητά αποκλειστικά πλήρη απασχόληση, ενώ το 61,9% αναζητά πλήρη, αλλά στην ανάγκη είναι διατεθειµένο να εργαστεί και µε µερική απασχόληση.
Με την ένταξη και των προνοιακών επιδομάτων στο πρόγραμμα ΗΛΙΟΣ φωτίστηκαν οι ελάχιστες περιπτώσεις στις οποίες κάποιοι εκμεταλλεύονταν το σύστημα λαμβάνοντας επιδόματα αποβιωσάντων συγγενών τους. Από τη διασταύρωση που έγινε με τα στοιχεία του «ΑΡΙΑΔΝΗ» και του ΑΜΚΑ προέκυψε η καταβολή επιδομάτων σε 768 θανόντες. Σημειώνεται ότι καταβάλλονται 172.571 επιδόματα σε 164.106 δικαιούχους από τους δήμους. Οι περιπτώσεις λοιπόν που εντοπίστηκαν αντιπροσωπεύουν το 0,46% του συνόλου των επιδομάτων…
περασμένα ξεχασμένα για κατοχικό δάνειο & εγκληματίες πολέμου
Pacta sunt servandα ή περασμένα ξεχασμένα για κατοχικό δάνειο & εγκληματίες πολέμου
του Θανάση Γκότοβου
από τη σελίδα aixmi.gr
Ευτυχώς οι περισσότεροι από όσους κακοποιήθηκαν από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του πολέμου, δεν ζουν πια. Έχουν φύγει όχι μόνον εκείνοι που πλήρωσαν με τη ζωή τους τον γερμανικό επεκτατισμό (ο εθνικοσοσιαλισμός ήταν απλά μια από τις πιο επιθετικές εκφράσεις του, αλλά δεν ήταν η πρώτη), αλλά και όσοι κατάφεραν να επιβιώσουν στη φρίκη της κατοχής.
Λέω «ευτυχώς», σκεπτόμενος πάντοτε πώς αισθάνονται με όσα συμβαίνουν σήμερα άνθρωποι όπως ο Μανόλης Γλέζος, που η μοίρα κανόνισε να ζήσουν τρεις διαδοχικές φάσεις των ελληνο-γερμανικών σχέσεων: τη σύγκρουση, την επαναπροσέγγιση και, τώρα, την περίοδο της εξάρτησης. Γιατί όσοι έφυγαν δεν χρειάστηκε να ζήσουν την ταπείνωση που βιώνουν πολλοί Έλληνες – όχι όλοι – όταν Γερμανοί αξιωματούχοι και δημοσιολόγοι ασκούν σήμερα πιέσεις συμμόρφωσης κραδαίνοντας το λατινικό ρητό pacta sunt servanda. Τα «pacta» είναι τα Μνημόνια, δηλαδή τρόπος του λέγειν συμφωνημένα. Μέχρι και η κ. Γκάμπι Τσίμερ της Αριστεράς καλεί τους Έλληνες πολιτικούς να κάνουν τα μαθήματά τους, πριν ζητήσουν ελάφρυνση του χρέους.
Ανεξάρτητα από το αν ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών και οι δημοσιολόγοι φίλοι του προσπάθησαν να στριμώξουν μέσω της κ. Τσίμερ τον κ. Τσίπρα, άθλημα όχι ασύνηθες στην πολιτική, η εντύπωση παραμένει: Η Ευρώπη ζητά από την Ελλάδα να τηρήσει τις συμφωνίες. Η απαίτηση, όμως, να τηρηθούν τα συμφωνημένα – κάτι που προβάλλει κάθε φορέας μικρής ή μεγάλης ισχύος απέναντι στον ηττημένο – ακούγεται κάπως περίεργη όταν προέρχεται, και προέρχεται πολύ συχνά, από χείλη Γερμανών αξιωματούχων. Γιατί;
Επειδή είναι υποκριτική. Και είναι υποκριτική, όταν αυτός που την προβάλλει ως γενική αρχή, την ίδια στιγμή αντιμετωπίζει το θέμα της εφαρμογής του κανόνα της αμοιβαιότητας με ένα αόριστο «περασμένα, ξεχασμένα». Με άλλα λόγια, όταν το ίδιο άτομο επικαλείται την ίδια στιγμή δύο αντικρουόμενες και αντιφατικές αρχές, ξέρεις ότι απέναντί σου έχεις έναν τεχνοκράτη της ισχύος. Που μπορεί να είναι ιταμός και υποκριτής ταυτόχρονα. Πιο απλά, αυτό που σου λέει είναι: η τήρηση των συμφωνημένων είναι βασική αρχή των πολιτισμένων εθνών, αλλά μόνο οι δυνατοί μπορούν να απαιτήσουν την εφαρμογή της. Διότι από την πλευρά του γερμανικού κράτους, του διαιρεμένου ή του ενωμένου μετά το 1990, δεν τηρήθηκαν τα συμφωνημένα απέναντι στην Ελλάδα σε δύο κρίσιμους τομείς: στον τομέα των πολεμικών αποζημιώσεων και του κατοχικού δανείου, αλλά και στον τομέα της δίωξης των εγκληματιών πολέμου κατά την περίοδο της κατοχής – και δεν ήταν λίγοι.
Σε ό,τι αφορά το πρώτο, έχει γίνει αρκετή δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα – μετά το 2009, δυστυχώς. Γιατί θα έπρεπε να είχε γίνει πολύ νωρίτερα. Αποτέλεσμα: η γερμανική πλευρά δεν αναγνωρίζει σήμερα τέτοια υποχρέωση. Δεν υπάρχουν εκκρεμότητες, λέει unisono η γερμανική πολιτική τάξη. Δεν μας αφορούν τα δάνεια που είχε συνάψει ο Αδόλφος. Ούτε πόσο κοστίζουν οι καταστροφές που προξένησαν τότε όργανα του γερμανικού κράτους, με τα οποία εμείς δεν έχουμε καμία σχέση, απλώς ανήκουμε στο ίδιο κράτος. Αυτά, άλλωστε, είναι περασμένα ξεχασμένα.
Σε ό,τι αφορά το δεύτερο, την τιμωρία των εγκληματιών, οι κυβερνητικές ελίτ στην Ελλάδα προτίμησαν να μην πάρουν την υπόθεση στα σοβαρά. Ουσιαστικά ο μόνος κρατικός παράγοντας που επέμενε μεταπολεμικά στις διώξεις ήταν το Γραφείο Εγκλημάτων Πολέμου με επικεφαλής έναν ξεχωριστό δικαστή, τον Ανδρέα Τούση. Το Γραφείο καταργήθηκε όχι από τη γερμανική, αλλά από την ελληνική κυβέρνηση μετά τη συμφωνία Καραμανλή-Αντενάουερ για τη μεταβίβαση στη γερμανική Δικαιοσύνη της αρμοδιότητας για τη δικαστική διερεύνηση των εγκληματιών πολέμου. Πόσοι ήταν οι εμπλεκόμενοι σ’ αυτά πολίτες του Τρίτου Ράιχ, αξιωματούχοι και όργανα του γερμανικού κράτους, των οποίων τα ονόματα περιλαμβάνονταν στους εκατοντάδες ειδικούς φακέλους του Γραφείου που δόθηκαν σταδιακά από τις μεταπολεμικές ελληνικές κυβερνήσεις στη Δυτική Γερμανία; Γύρω στα 800 άτομα, σύμφωνα με εκτιμήσεις. Ναι, εκτιμήσεις, διότι το 1975 η ελληνική Πολιτεία αποφάσισε να απαλλαγεί από το υλικό αυτών των φακέλων, πολτοποιώντας το. Αυτή είναι η ελληνική πατέντα αναμέτρησης με το παρελθόν. Εφαρμόστηκε και αργότερα, τον Αύγουστο του 1989 με τη συγκυβέρνηση, μια ελαφρώς διαφορετική παραλλαγή, για λόγους εθνικής συμφιλίωσης…
Πόσοι δικάστηκαν από ελληνικά δικαστήρια πριν το 1959, τη χρονιά που έγινε η ελληνο-γερμανική συμφωνία; Ο αριθμός είναι μονοψήφιος. Πόσοι μετά; Κανένας απολύτως. Πόσοι δικάστηκαν από γερμανικά δικαστήρια πριν και μετά το 1960; Ούτε ένας. Δυο-τρεις που είχαν δικαστεί και καταδικαστεί από τα συμμαχικά δικαστήρια (δίκες της Νυρεμβέργης και οι παρεπόμενες) για εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα εξέτισαν αστείες ποινές και μετά σταδιοδρόμησαν επαγγελματικά στη νέα (Δυτική) Γερμανία.
Κάπως έτσι τηρήθηκαν τα συμφωνηθέντα μεταξύ Καραμανλή-Αντενάουερ σε ό,τι αφορά τη γερμανική πλευρά. Καθόλου μπεσαλίδικα, ομολογουμένως. Μα και οι Γερμανοί μπαταχτσήδες; Είναι δυνατόν; Πώς μπορεί ένα κράτος που συγκροτείται από πολίτες με ισχυρή συνείδηση καθήκοντος να παραβιάζει τα συμφωνηθέντα;
του Αθανασίου Γκότοβου
Έλα ντε…Εδώ είναι το πρόβλημα. Το (μισό) γερμανικό κράτος με το οποίο έγινε η συμφωνία, δεν πίστεψε ποτέ στην απονομή δικαιοσύνης στον τομέα των εγκλημάτων πολέμου. Δεν πίστευε ότι είναι απαραίτητες αυτές οι διαδικασίες εντοπισμού και εκδίκασης των εγκληματιών, ούτε πριν το 1959, ούτε όταν έκλεινε τη συμφωνία με την Ελλάδα. Αλλά μάλλον ούτε και οι ελληνικές κυβερνήσεις το πίστευαν. Υπάρχουν δύο χαρακτηριστικά γεγονότα που δείχνουν το «κλίμα» της εποχής: οι περιπτώσεις του Μαξ Μέρτεν και του Γκύντερ Κόλβες.
Όταν ο Μαξ Μέρτεν, ο σύμβουλος της γερμανικής στρατιωτικής διοίκησης στην κατοχική Θεσσαλονίκη, ο άνθρωπος που εισήγαγε τους φυλετικούς νόμους στην πόλη αυτή και είχε άμεση εμπλοκή στη σύλληψη των Εβραίων και τη μεταφορά τους στα στρατόπεδα θανάτου της Πολωνίας, συνελήφθη το 1957 στην Ελλάδα – όχι λόγω κυβερνητικού ζήλου, αλλά χάρις στην ελαφρότητα ενός υπαλλήλου της γερμανικής πρεσβείας και στην ανεξαρτησία του δικαστή Ανδρέα Τούση – προφυλακίστηκε και καταδικάστηκε στις αρχές του 1959 σε πολυετή φυλάκιση, υπήρξαν πιέσεις για τερματισμό των διώξεων.
Ο Μέρτεν βγήκε την ίδια χρονιά από τη φυλακή και μεταφέρθηκε στο Βερολίνο ώστε να επιληφθεί, πλέον, της υποθέσεως η γερμανική δικαιοσύνη, σύμφωνα με τα «συμφωνηθέντα». Όντως, εκείνη επελήφθη και για τα ίδια αδικήματα τον αθώωσε πανηγυρικά, επειδή τα επιβαρυντικά στοιχεία ήταν, υποτίθεται, σαθρά και πρόχειρα – φτιαγμένα προφανώς από τους γνωστούς για την «τσαπατσουλιά» τους Έλληνες, σύμφωνα με το διαχρονικά επαναλαμβανόμενο στερεότυπο.
Ο Μαξ Μέρτεν ήταν ακόμη στη φυλακή, όταν τον Ιούνιο του 1959 ο ραλίστας Γκύντερ Κόλβες, κατηγορούμενος για εκτελέσεις αμάχων στο Ακρωτήρι Χανίων, συμμετείχε, για δεύτερη χρονιά, στο βασιλικό ράλι «Ακρόπολις». Αυτή τη φορά ο Τούσης δεν μπόρεσε να υπερνικήσει τις κυβερνητικές αντιστάσεις που δεν ήθελαν δεύτερο Γερμανό στις φυλακές. Ο Κόλβες συνελήφθη στις 3.6.1959 για να αφεθεί, με άνωθεν εντολή, λίγες ώρες μετά ελεύθερος και να ταξιδέψει με το ατμόπλοιο «Αγαμέμνων» προς Βρινδήσιον – ένας μπελάς λιγότερος για τον Καραμανλή.
Όλα τα τεκμήρια που είχε το Γραφείο Εγκλημάτων Πολέμου παρεδόθησαν πριν και μετά το 1959 από τις ελληνικές αρχές στο γερμανικό υπουργείο των Εξωτερικών. Εκείνο τα προώθησε στις οικείες δικαστικές αρχές προς διερεύνηση. Σε όλες τις περιπτώσεις – ακόμη και για φοβερά εγκλήματα όπως το Κομμένο, η Παραμυθιά, τα Καλάβρυτα, η Κλεισούρα, το Δίστομο, οι Πύργοι και το Μεσόβουνο – η έρευνα σταμάτησε στο στάδιο της προανάκρισης και έκλεισε με παύση της δίωξης. Για τους Γερμανούς ανακριτές δεν προέκυπταν ούτε από τα στοιχεία των ελληνικών αρχών, αλλά ούτε και από τις καταθέσεις των δραστών και των βοηθών τους, εγκληματικές πράξεις. Και δεν προέκυπταν, ή είχαν παραγραφεί, όχι επειδή οι σφαγές δεν είχαν γίνει – κάτι τέτοιο θα ήταν τερατώδες να ειπωθεί – αλλά επειδή πολλοί κατηγορούμενοι δεν μπορούσαν, υποτίθεται, να εντοπιστούν λόγω αγνώστου διαμονής ή ταυτότητας. Άλλοι είχαν πεθάνει. Και αυτοί που τελικά εντοπίστηκαν, κρίθηκε ότι δεν είχαν ταπεινά κίνητρα για τα εγκλήματα που είχαν διαπράξει, ώστε οι πράξεις τους να εμπίπτουν στην κατηγορία της δολοφονίας, που δεν είχε παραγραφεί και θα μπορούσε ακόμη να διωχθεί. Οι σφαγές ονομάστηκαν από τους ανακριτές – μερικοί εξ αυτών είχαν υπηρετήσει οι ίδιοι στη Βέρμαχτ ως στρατοδίκες – «ανθρωποκτονίες», δηλαδή πράξεις που συμβαίνουν στον πόλεμο, ιδιαίτερα όταν επιβάλλεται η χρήση αντιποίνων εναντίον του άμαχου πληθυσμού για πράξεις ανταρτών κατά της κατοχικής αρχής.
Κάπως έτσι υπηρετήθηκαν τα «συμφωνημένα» από τη μεταπολεμική δυτικογερμανική Δικαιοσύνη. Η κ. Μέρκελ, βεβαίως, ήταν τότε στη Λαϊκή Δημοκρατία και έγραφε τη διατριβή της, γι αυτό και δεν είδε τίποτα, δεν άκουσε τίποτα και δεν γνωρίζει τίποτα. Έτσι μπορεί σήμερα να πει «μη με μπερδεύετε εμένα με τα δάνεια του Χίτλερ και τα εγκλήματα πολέμου στην Ελλάδα». Αλλά οι άλλοι; Ούτε αυτοί είχαν ακούσει τίποτα; Και πώς απαντά σήμερα με μια φωνή ο γερμανικός πολιτικός κόσμος όταν τίθεται – όχι από κυβερνητικούς παράγοντες της Ελλάδας, για το όνομα του Θεού … – το ζήτημα της τήρησης των «συμφωνημένων»; Πολύ απλά με το επιχείρημα ότι η αναμόχλευση του παρελθόντος δεν συμβάλλει στη βελτίωση των ελληνο-γερμανικών σχέσεων και δυσχεραίνει τη χορήγηση των νέων δανείων. Αυτό που συμβάλλει, όμως, είναι η πίεση για μονομερή τήρηση των «συμφωνημένων» από την πλευρά της Ελλάδας, που πρέπει τώρα να αποδείξει ότι έχει μπέσα – υπάρχει και το ιστορικό άγος της perfidia Greacorum.
Γιατί, άραγε, δεν ίσχυσε το ίδιο για όλα τα θύματα του γερμανικού κράτους την ίδια περίοδο; Γιατί το δόγμα «περασμένα ξεχασμένα» ίσχυσε μόνο για ορισμένους δολοφονημένους; Γιατί ο γερμανός φορολογούμενος, ανεξαρτήτως εθνοτικής καταγωγής, δέχεται αγόγγυστα να πληρώνει ακόμη αποζημιώσεις για ορισμένα από τα θύματα του Ολοκαυτώματος, αλλά αποκρούει μετά βδελυγμίας τη σκέψη για καταβολή αποζημιώσεων και νόμιμων οφειλών σε άλλα;
Γιατί άλλα τα μάτια του λαγού, και άλλα της κουκουβάγιας, όπως λέει και το λαϊκό άσμα. Γιατί δεν είναι το ίδιο όλοι οι εκπρόσωποι κρατών και οργανισμών. Κάποιοι γνωρίζουν πώς να διεκδικούν αυτά που αναλογούν στους πολίτες του κράτους ή στα μέλη της οργάνωσης που εκπροσωπούν. Κάποιοι άλλοι γνωρίζουν πώς να παραιτούνται από αυτά. Η ελληνική κυβέρνηση ευδόκησε το 2010 να καταργήσει το νόμο 3933/1959 και το διάταγμα 4016/1959 που μεταβίβαζαν στο γερμανικό κράτος την αρμοδιότητα για την εκδίκαση υποθέσεων όπως αυτές του Μέρτεν και του Κόλβες. Προφανώς για να ανοιχτούν οι τάφοι των εμπλεκομένων και να προσαχθούν οι σκελετοί τους στα ελληνικά δικαστήρια.
οι φοροαπαλλαγές των εφοπ-ληστών
αναδημοσίευση από το Ριζοσπάστη
…Από τη σχετική έκδοση του υπουργείου Οικονομικών που αναφέρεται στις φοροαπαλλαγές συνολικά, ο «Ρ» επιλέγει και δημοσιεύει λέξη προς λέξη τις απαλλαγές που αναφέρονται στο εφοπλιστικό κεφάλαιο:
- Απαλλάσσονται από οποιοδήποτε φόρο εισοδήματος τα κέρδη που προκύπτουν από την εκμετάλλευση πλοίων. Να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τη νέα φορολογική κλίμακα οι μισθωτοί και συνταξιούχοι πληρώνουν φόρο εισοδήματος για κάθε εισόδημα που είναι πάνω από 357 ευρώ το μήνα.
- Απαλλάσσεται από κάθε φορολογία η υπεραξία που μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε από την πώληση κάποιου πλοίου, είτε από την είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης είτε από άλλη αιτία. Σύμφωνα με το φορολογικό σύστημα όσοι αποφασίσουν να πουλήσουν κάποιο ακίνητο, πληρώνουν φόρο υπερτιμήματος.
- Απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος το ποσό των καθαρών κερδών ή μερισμάτων κάθε ημεδαπής ή αλλοδαπής εταιρείας που εκτός από την εκμετάλλευση πλοίων έχει και άλλες εκμεταλλεύσεις. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η τάση δημιουργίας επιχειρήσεων – μαϊμού στον κλάδο, μόνο και μόνο για να κερδίζουν φοροαπαλλαγές για δραστηριότητες σε άλλους κλάδους.
- Απαλλάσσονται από το φόρο πλοία α’ κατηγορίας, ναυπηγούμενα στην Ελλάδα.
- Μείωση του φόρου κατά 50% σε πλοία και κρουαζιερόπλοια α’ κατηγορίας.
- Απαλλάσσονται από το φόρο πλοία α’ κατηγορίας που υφίστανται επισκευές και οι δαπάνες για αυτές καλύπτονται με εισαγωγή συναλλάγματος.
- Μείωση του φόρου κατά 60% σε επιβατηγά πλοία, μηχανοκίνητα και ιστιοφόρα, ανεξαρτήτου υλικού αυτών.
- Μείωση του φόρου κατά 75% στα αλιευτικά πλοία.
- Απαλλάσσονται από το φόρο φορτηγά πλοία εφόσον έχουν ηλικία μικρότερη των 30 ετών.
- Απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος ή εισφορά ή κρατήσεις υπέρ του Δημοσίου ή κάποιου τρίτου το εισόδημα που αποκτάται από γραφεία ή υποκαταστήματα αλλοδαπών ναυτιλιακών επιχειρήσεων που εγκαθίστανται στην Ελλάδα.
- Απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά ή κράτηση το εισόδημα που δημιουργείται από την εκμετάλλευση πλοίου στο εξωτερικό.
- Απαλλάσσονται από κάθε τέλος, τα έγγραφα που συντάσσονται για την εφαρμογή του Ν. 27/1975.
- Μειώνεται η εισφορά προς το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ) για τα πλοία που αποδεδειγμένα αργούν λόγω επισκευών, ελλείψεως εργασίας ή άλλης αιτίας. Η μείωση είναι ανάλογη με το χρόνο της αργίας.
- Απαλλάσσονται από το φόρο κύκλου εργασιών τα τουριστικά επαγγελματικά πλοία ή πλοιάρια.
- Απαλλάσσονται από τα τέλη κυκλοφορίας και από το εφάπαξ πρόσθετο ειδικό τέλος τα τουριστικά πλοία και πλοιάρια και οι βενζινάκατοι επαγγελματικής ή ιδιωτικής χρήσης.
- Απαλλάσσονται από τα τέλη κυκλοφορίας και από το εφάπαξ πρόσθετο ειδικό τέλος τα υπό ξένη σημαία τουριστικά πλοία και πλοιάρια επαγγελματικής ή ιδιωτικής χρήσης.
- Απαλλάσσονται από το φόρο κύκλου εργασιών και από τους δασμούς τα ναυταθλητικά σκάφη κάθε τύπου που ανήκουν σε αναγνωρισμένους ναυτικούς ομίλους ή ναυτικά σωματεία ή μέλη αυτών.
- Απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος ή εισφορά το εισόδημα που αποκτάται από εταιρείες χαρτοφυλακίου που κατέχουν αποκλειστικά μετοχές εταιρειών πλοιοκτητριών που βρίσκονται υπό ελληνική σημαία.
- Απαλλάσσονται από κάθε τέλος ή άλλη επιβάρυνση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτο η διανομή κερδών και το καθαρό προϊόν της εκκαθαρίσεως αυτής, η ανάληψη κεφαλαίου και οι σχετικές εξοφλητικές αποδείξεις, οι εγγραφές στα βιβλία της εταιρείας και τα δικαιολογητικά καθώς και άλλα έγγραφα που αφορούν πράξη που ενεργεί η εταιρεία στο εξωτερικό κατέρχονται στην Ελλάδα, οι καταθέσεις και τα δάνεια των μετόχων, η κεφαλαιοποίηση των κερδών και η μη ανάληψη των κερδών από τους μετόχους.
- Απαλλάσσονται από το ΦΠΑ οι παραδόσεις και εισαγωγές πλοίων ή άλλων πλωτών μέσων για εμπορική ή άλλη εκμετάλλευση.
- Απαλλάσσονται από το ΦΠΑ οι προμηθευτές καυσίμων για τη ναυσιπλοΐα αλλά και της επαγγελματικής αλιείας.
Ολα τα παραπάνω είναι ένα μικρό δείγμα για το βαθιά αντιλαϊκό, τον απόλυτα ταξικό και καθόλα αντιδραστικό χαρακτήρα του φορολογικού συστήματος. Ενα φορολογικό σύστημα που λειτουργεί ως ένα πρόσθετο εργαλέιο αναδιανομής υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου και των εφοπλιστών. Είναι όμως και μια απάντηση αποστομωτική για όλους εκείνους που θρηνούν για τα μεγάλα δεινά που αντιμετωπίζει το εφοπλιστικό κεφάλαιο, από τους αγώνες των ναυτεργατών.
Νόαμ Τσόμσκι: Κάποιοι στη Γερμανία θέλουν την Ελλάδα σε σκλαβιά
Νόαμ Τσόμσκι: Κάποιοι στη Γερμανία θέλουν την Ελλάδα σε σκλαβιά
Συνέντευξη στον Χ.Ι. Πολυχρονίου και την Αναστασία Γιάμαλη από την εφημερίδα Αυγή:
Ο νεοφιλελευθερισμός
* Σύμφωνα με τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία, η κυβέρνηση συνιστά πρόβλημα, κοινωνικό κράτος δεν υπάρχει και οι ιδιώτες είναι υπεύθυνοι για τη μοίρα τους. Ωστόσο, οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι πλούσιοι βασίζονται περισσότερο παρά ποτέ στην κρατική παρέμβαση, ώστε να συνεχίσουν να έχουν τον έλεγχο της οικονομίας και να απολαμβάνουν το μεγαλύτερο μερίδιο της οικονομικής πίτας. Είναι τελικά μύθος ο νεοφιλελευθερισμός; Πρόκειται απλά για ένα ιδεολογικό κατασκεύασμα;
O όρος «νεοφιλελεύθερος» είναι λιγάκι παραπλανητικός. Δεν είναι ούτε νέος, ούτε φιλελεύθερος. Όπως είπατε, οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι πλούσιοι βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε αυτό που ο οικονομολόγος Ντιν Μπέικερ αποκαλεί «το συντηρητικό κράτος γκουβερνάντα», το οποίο και εκτρέφουν. Αυτό ισχύει -σε μεγάλο βαθμό- και για τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Μία πρόσφατη μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) αποδίδει τα κέρδη των μεγάλων τραπεζών σχεδόν ολοκληρωτικά στην άρρητη πολιτική διασφάλισης του κράτους («πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν») και δεν αναφέρομαι μόνο στις ευρέως γνωστές και πολυδιαφημισμένες διασώσεις, αλλά στην πρόσβαση που έχουν σε φθηνές πιστώσεις, ευνοϊκές αξιολογήσεις λόγω της κρατικής εγγύησης, και πολλά άλλα παραδείγματα. Το ίδιο ισχύει και για την παραγωγική οικονομία. Η επανάσταση των τεχνολογιών της πληροφορικής, που είναι σήμερα η κινητήρια δύναμή της, βασίστηκε πολύ έντονα σε επενδύσεις σε έρευνα και τεχνολογία, σε προμήθειες και άλλους τρόπους στήριξης από το κράτος. Αυτή η διαδικασία έχει τις ρίζες της στην πρώιμη αγγλική εκβιομηχάνιση.
Ωστόσο, ούτε ο «νεοφιλελευθερισμός» ούτε οι προγενέστερες εκδόσεις του, όπως ο «φιλελευθερισμός», είναι μύθοι. Στα σίγουρα δεν είναι μύθοι για τα θύματά τους. Ο οικονομικός ιστορικός Πολ Μπάιροχ είναι μόνο ένας από τους πολλούς που έχουν δείξει πως «ο υποχρεωτικός οικονομικός φιλελευθερισμός του Τρίτου Κόσμου τον 19ο αιώνα είναι ένα σημαντικό στοιχείο στο να εξηγήσουμε την καθυστέρηση στην εκβιομηχάνισή του». Στην πραγματικότητα η «αποβιομηχάνισή» του είναι μια ιστορία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα με διάφορες μορφές.
Εν συντομία οι θεωρίες είναι σε μεγάλο βαθμό, «μύθος» για τους πλούσιους και τους ισχυρούς, οι οποίοι έχουν εφεύρει πολλούς τρόπους για να προστατεύονται από τις δυνάμεις της αγοράς, αλλά όχι για τους φτωχούς και τους αδύναμους, οι οποίοι πλήττονται από αυτές.
* Πως εξηγείται η υπεροχή του κανόνα που έχει ως επίκεντρο τις αγορές και το αρπακτικό κεφάλαιο σε μια περίοδο που βιώνουμε την πιο καταστροφική κρίση του καπιταλισμού από τη μεγάλη ύφεση της δεκαετίας του ’30;
Η βασική εξήγηση είναι και η συνήθης: Όλα πάνε ρολόι για τους πλούσιους και τους ισχυρούς. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, δεκάδες εκατομμύρια είναι άνεργοι, εκατομμύρια ανώνυμοι έχουν εκπέσει από την αγορά εργασίας στην απελπισία και τα εισοδήματα. Ακόμη και οι συνθήκες διαβίωσης έχουν σε μεγάλο βαθμό τελματώσει ή και συρρικνωθεί. Αλλά οι μεγάλες τράπεζες, που είναι υπεύθυνες για την τελευταία κρίση, είναι μεγαλύτερες και πλουσιότερες από ποτέ, τα εταιρικά κέρδη σπάνε ρεκόρ, ο πλούτος πέρα από κάθε φαντασία συσσωρεύεται μεταξύ των ισχυρών, ο κόσμος της εργασίας έχει αποδυναμωθεί από τη συντριβή των συνδικάτων και την «αυξανόμενη εργασιακή ανασφάλεια», για να δανειστώ τον όρο που χρησιμοποίησε ο Άλαν Γκρίνσπαν (σ.σ.: ο επί 20ετία, 1987-2006, διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ) όταν εξηγούσε τη μεγάλη επιτυχία της οικονομίας, την οποία διαχειριζόταν, όταν ήταν ακόμα ο «Άγιος Άλαν», ίσως ο μεγαλύτερος οικονομολόγος από την εποχή του Άνταμ Σμιθ, πριν την κατάρρευση των δομών τις οποίες διηύθυνε μαζί με τις ιδεολογικές δομές τους. Οπότε, γιατί να παραπονεθούν;
Η ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου συνδέεται με την πτώση του ποσοστού κέρδους στη βιομηχανία και τις νέες ευκαιρίες που αναδύθηκαν, ώστε να κατανεμηθεί η παραγωγή σε περιοχές στις οποίες η εργασία γίνεται ευκολότερα αντικείμενο εκμετάλλευσης και οι περιορισμοί στο κεφάλαιο είναι ασθενέστεροι -ενώ τα κέρδη διανέμονται σε περιοχές με χαμηλότερα ποσοστά κέρδους (παγκοσμιοποίηση).
Η όλη διαδικασία έχει ως «συνενόχους» τις τεχνολογικές εξελίξεις, οι οποίες διευκολύνουν την ανάπτυξη ενός «ανεξέλεγκτου χρηματοπιστωτικού τομέα», ο οποίος «καταβροχθίζει τη σύγχρονη οικονομία (δηλαδή την παραγωγική οικονομία) από μέσα, όπως η νύμφη της σφήκας – αράχνης που τρώει από μέσα προς τα έξω τον ξενιστή, στον οποίο έχει αποτεθεί», για να δανειστώ την ατμοσφαιρική παρομοίωση του Μάρτιν Γουλφ των Financial Times, ίσως του πιο αξιοσέβαστου οικονομικού ανταποκριτή στον αγγλόφωνο κόσμο.
Εκτός από αυτό, όπως ήδη σημειώσαμε, ο κανόνας που έχει ως επίκεντρο τις αγορές επιβάλλει αυστηρή πειθαρχία στους πολλούς, αλλά οι λίγοι οι οποίοι «μετράνε» προστατεύουν τους εαυτούς τους αποτελεσματικά.
* Πώς ερμηνεύετε το επιχείρημα περί κυριαρχίας μιας υπερεθνικής ελίτ και το τέλος του έθνους – κράτους, ειδικά αφότου οι υποστηρικτές του υποστηρίζουν ότι αυτή η νέα τάξη πραγμάτων μας έχει ήδη επιβληθεί;
Υπάρχει μια αλήθεια σε αυτό το επιχείρημα, αλλά δεν θα πρέπει να την υπερβάλουμε. Οι πολυεθνικές εξακολουθούν να στηρίζονται στο κράτος, στο οποίο έχουν τη βάση τους, για προστασία, οικονομική και στρατιωτική και -σε μεγάλο βαθμό- για καινοτομία. Οι διεθνείς θεσμοί παραμένουν σε σημαντικό βαθμό υπό τον έλεγχο των πιο ισχυρών κρατών και, σε γενικές γραμμές, η «κρατο-κεντρική» διεθνής τάξη παραμένει αρκετά σταθερή.
Το κοινωνικό συμβόλαιο
* Η Ευρώπη κινείται ολοένα και εγγύτερα προς το τέλος του «κοινωνικού συμβολαίου». Σας εκπλήσσει αυτή η εξέλιξη;
Σε μια συνέντευξη, ο Μάριο Ντράγκι (σ.σ.: επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από το 2011) πληροφόρησε τη Wall Street Journal ότι «το παραδοσιακό κοινωνικό συμβόλαιο της ηπείρου» -ίσως η πιο σημαντική συμβολή της στον σύγχρονο πολιτισμό – «είναι ξεπερασμένο» και πρέπει να ξηλωθεί. Και ο Ντράγκι είναι ένας από τους διεθνείς γραφειοκράτες που κάνουν πολλά για να προστατεύσουν τα απομεινάρια του κοινωνικού κράτους. Ο επιχειρηματικός κόσμος πάντα αντιπαθούσε το κοινωνικό συμβόλαιο. Θυμηθείτε την ευφορία στον επιχειρηματικό Τύπο όταν η πτώση του «κομμουνισμού» πρόσφερε μια νέα εργατική δύναμη -μορφωμένη, εκπαιδευμένη, υγιή και ξανθιά με γαλανά μάτια- που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να υποσκάψει το «πολυτελές λάιφ στάιλ» των Δυτικών εργατών. Δεν πρόκειται για αποτέλεσμα ανυποχώρητων δυνάμεων, οικονομικών ή άλλων, αλλά για ένα σχέδιο πολιτικής βασισμένο στα συμφέροντα των σχεδιαστών του, που πιθανότερα είναι οι τραπεζίτες και οι διευθύνοντες σύμβουλοι παρά οι επιστάτες που καθαρίζουν τα γραφεία τους.
* Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα πολλά μέρη του εξελιγμένου καπιταλιστικού κόσμου είναι το χρέος που κουβαλούν, ιδιωτικό και δημόσιο. Στις χώρες της περιφέρειας της Ευρωζώνης, το χρέος έχει καταστροφικές κοινωνικές συνέπειες, καθώς «πάντα πληρώνει ο λαός», όπως έχετε κι εσείς επισημάνει στο παρελθόν. Θα θέλατε να εξηγήσετε στους ακτιβιστές τού σήμερα γιατί το χρέος είναι «ένα κοινωνικό και ιδεολογικό κατασκεύασμα;».
Οι λόγοι είναι πολλοί. Ένας από αυτούς παρουσιάστηκε πολύ ωραία με μία φράση από την εκτελεστική διευθύντρια των ΗΠΑ στο ΔΝΤ, Κάρεν Λισάκερς, η οποία περίγραψε τον οργανισμό ως «το όργανο επιβολής εκ μέρους της πιστωτικής κοινότητας». Στην καπιταλιστική κοινωνία, αν μου δανείσεις χρήματα και δεν μπορώ να στα ξεπληρώσω, τότε το πρόβλημα θα το ‘χεις εσύ, δεν μπορείς να ζητήσεις από τους γείτονές μου να πληρώσουν το χρέος.
Αλλά από τη στιγμή που οι πλούσιοι και οι ισχυροί μπορούν και προστατεύουν τους εαυτούς τους από την πειθαρχία της αγοράς, τα πράγματα λειτουργούν διαφορετικά όταν μια μεγάλη τράπεζα δανείζει σε «ριψοκίνδυνους» και δυνητικά επικίνδυνους δανειολήπτες, με υψηλό επιτόκιο και μεγάλο ποσοστό κέρδους εννοείται, κι αυτοί κάποια στιγμή δεν μπορούν να πληρώσουν. Τι γίνεται τότε; Τότε είναι που το «όργανο επιβολής εκ μέρους της πιστωτικής κοινότητας» σπεύδει προς διάσωσή τους, εξασφαλίζοντας πως το χρέος θα πληρωθεί, μεταφέροντας την ευθύνη στον γενικό πληθυσμό με προγράμματα διαρθρωτικής προσαρμογής, λιτότητα και όλα τα συναφή.
Όταν οι πλούσιοι δεν θέλουν να πληρώνουν τέτοια χρέη, τα βαφτίζουν «απεχθή» και, ως εκ τούτου, άκυρα: τα επιβάλλουν στους αδύναμους με αθέμιτα μέσα. Ένα τεράστιο κομμάτι του χρέους είναι «απεχθές» υπό την έννοια αυτή, αλλά λίγοι μπορούν να προσφύγουν σε ισχυρούς θεσμούς για να σωθούν από τις ακαμψίες του καπιταλισμού.
Υπάρχουν και άλλα μέσα. Η JP Morgan Chase καλείται να πληρώσει πρόστιμο 13 δισ. δολαρίων (εκ των οποίων τα μισά εκπίπτουν από φόρους) για απάτη που αφορά τίτλους διασφαλισμένους με ενυπόθηκα δάνεια -επί της ουσίας θα έπρεπε να κατηγορηθεί για εγκληματική συμπεριφορά- από την οποία τα συνήθη θύματα επωμίζονται τεράστια χρέη.
Ο γενικός ελεγκτής του προγράμματος διάσωσης της κυβέρνησης των ΗΠΑ, Νιλ Μπαρόφκσι, επεσήμανε πως επισήμως επρόκειτο για μια νομική διαπραγμάτευση: Οι ένοχες τράπεζες θα διασώζονταν και τα θύματά τους, οι άνθρωποι που θα έχαναν τα σπίτια τους, θα λάμβαναν περιορισμένη προστασία και υποστήριξη. Όπως εξηγεί ο ίδιος, μόνο το πρώτο μέρος της συμφωνίας τιμήθηκε και το σχέδιο κατέληξε να μην είναι τίποτε περισσότερο από μια «δωρεά στα εκτελεστικά στελέχη της Wall Street» -γεγονός που δεν εξέπληξε κανέναν που καταλαβαίνει τι είναι ο «πραγματικά υπαρκτός καπιταλισμός».
Και η λίστα συνεχίζεται…
Η Ελλάδα, η Γερμανία και ο ΣΥΡΙΖΑ
* Στη διάρκεια της κρίσης οι Έλληνες απεικονίζονται ανά την υφήλιο ως «τεμπέληδες και διεφθαρμένοι φοροφυγάδες που το μόνο που ξέρουν να κάνουν είναι να διαδηλώνουν». Αυτή είναι λίγο – πολύ η κυρίαρχη αφήγηση. Ποιοι μηχανισμοί χρησιμοποιούνται από το κατεστημένο για να πείθεται η κοινή γνώμη και πώς αντιμετωπίζονται;
Αυτές οι «απεικονίσεις» παρουσιάζονται από εκείνους που κατέχουν τον πλούτο και την εξουσία οικοδομώντας έτσι τον κυρίαρχο λόγο. Η παραποίηση και η εξαπάτηση αντιμετωπίζονται μόνο αν υπονομευτεί η εξουσία τους, δημιουργώντας όργανα λαϊκής εξουσίας. Όπως συμβαίνει σε κάθε περίπτωση καταπίεσης και κυριαρχίας.
* Τι συμβαίνει κατά τη γνώμη σας στην Ελλάδα με τις συνεχείς απαιτήσεις της τρόικας και με δεδομένο τον ρόλο της Γερμανίας και την προσκόλληση στη λιτότητα;
Φαίνεται πως ο απώτερος στόχος των γερμανικών απαιτήσεων έναντι της Αθήνας, στο πλαίσιο της διαχείρισης της κρίσης χρέους, είναι να δεσμεύσει ό,τι έχει αξία στην Ελλάδα. Κάποιοι άνθρωποι στη Γερμανία φαίνεται πως στόχο έχουν να θέσουν την Ελλάδα υπό καθεστώς ιδιότυπης σκλαβιάς.
* Είναι πιθανόν πως η επόμενη κυβέρνηση στην Ελλάδα θα είναι κυβέρνηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Ποια θα πρέπει να είναι η προσέγγισή της;
Αυτό είναι ένα δύσκολο και πρακτικό ερώτημα. Θα ήταν εύκολο να σκιαγραφήσω τι θα ήθελα να συμβεί, αλλά, με δεδομένη την κατάσταση, όποια πορεία και να ακολουθηθεί θα υπάρχει και κόστος και κίνδυνος. Ακόμη και να ήμουν σε θέση να τα αξιολογήσω όλα αυτά -που δεν είμαι- θα ήταν ανεύθυνο να προτείνω πολιτικές χωρίς σοβαρή ανάλυση και δίχως στοιχεία.
* Ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει ένα κοινό μέτωπο των χωρών του Νότου ενάντια στη λιτότητα. Και εσείς έχετε μιλήσει για ένα τέτοιο μέτωπο, προκειμένου να παρεμποδιστούν οι πολιτικές που επιβάλλει ο Βορράς.
Η Γερμανία και οι βόρειοι σύμμαχοί της υποχρεώνουν τις υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης να ακολουθήσουν πολιτικές που είναι καταστροφικές. Ένα κοινό μέτωπο ανάμεσα στην Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία μπορεί να είναι η μόνη ρεαλιστική επιλογή γι’ αυτές τις χώρες. Η ευρωπαϊκή βοήθεια θα πρέπει να παρέχεται χωρίς τη λήψη μέτρων που καταστρέφουν τον κοινωνικό ιστό της Ελλάδας και των άλλων κρατών – μελών της Ευρωζώνης που πλήττονται από την κρίση.
Η λιτότητα οδηγεί σε αυτοκτονία, υπό την έννοια ότι περιορίζει την ανάπτυξη, αυξάνει την ανεργία και παράγει μιζέρια -αλλά μπορεί να είναι μια αποτυχημένη πολιτική από σχεδιασμό. Εκτός από την αποπληρωμή του χρέους με όποιο δυνατό μέσο, ο στόχος φαίνεται να είναι, επίσης, η υπονόμευση και το ξεχαρβάλωμα του κοινωνικού κράτους -και οι πολιτικές λιτότητας εξασφαλίζουν αυτόν τον στόχο. Η δημοκρατία έχει ήδη αποδυναμωθεί σημαντικά στην Ευρώπη και η ενίσχυση της Ακροδεξιάς είναι μια σοβαρή και εξαιρετικά ανησυχητική εξέλιξη.
Το μέλλον της Ευρώπης θα είναι ζοφερό αν δεν λυθούν τα προβλήματα στην Ευρωζώνη, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν καν αντιμετωπιστεί. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεχίζουν την τακτική «kicking the can down the road» (να κλωτσάνε το κουτί πιο κάτω στον δρόμο). Ένα κοινό μέτωπο από τις χώρες που μαστίζονται από την κρίση μπορεί να είναι αυτό που χρειάζεται τελικά για να αφυπνιστεί η Ευρώπη.
Οι Σκουριές
* Δεν έχει αμφισβητηθεί ποτέ η εγγενής ανάγκη του καπιταλισμού να καταστρέφει. Στις πρόσφατες αναλύσεις σας έχετε εστιάσει στην περιβαλλοντική καταστροφή. Κατά ποια έννοια;
Νομίζω ότι απειλείται η αξιοπρεπής ανθρώπινη επιβίωση. Τα πρώτα θύματα είναι, όπως συνήθως, οι πιο αδύναμοι και πιο ευάλωτοι. Αυτό κατέστη σαφές ακόμη και στη σύνοδο για την κλιματική αλλαγή που ολοκληρώθηκε πρόσφατα στη Βαρσοβία, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε πως η κατάσταση θα συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς.
Ο ιστορικός του μέλλοντος -αν θα υπάρχει- θα παρατηρεί το τρέχον θέαμα εντυπωσιασμένος. Το αρχικό πρόταγμα του αγώνα να αποτραπεί η καταστροφή δίνουν οι λεγόμενες «πρωτόγονες κοινωνίες»: οι ιθαγενείς κάτοικοι του Καναδά, οι αυτόχθονες πληθυσμοί της Νότιας Αμερικής και ούτω καθ’ εξής σε όλον τον κόσμο. Αυτόν τον αγώνα για τη διάσωση και την προστασία του περιβάλλοντος τον βλέπουμε να διεξάγεται σήμερα και στην Ελλάδα, όπου οι κάτοικοι από τις Σκουριές Χαλκιδικής αντιστέκονται ηρωικά στις αρπακτικές διαθέσεις της Eldorado Gold και στην αστυνομική στήριξη που τους παρέχει το ελληνικό κράτος.
Στον γκρεμό με τόσο ενθουσιασμό μάς οδηγούν οι πλουσιότερες και πιο ισχυρές κοινωνίες, όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Κάνουν ακριβώς το αντίθετο από αυτό που θα προέβλεπε η λογική -εκτός από τον παρανοϊκό ορθολογισμό του «πραγματικά υπαρκτού σοσιαλισμού».
Η ηγεμονία των ΗΠΑ
* Οι ΗΠΑ παραμένουν μια παγκόσμια αυτοκρατορία που, σύμφωνα με εσάς, λειτουργούν με βάση «την αρχή της μαφίας», με τον νονό να μην ανέχεται την «επιτυχημένη ανυπακοή», ώστε να διατηρεί την αξιοπιστία του. Παρακμάζει η παγκόσμια αυτοκρατορία και, αν ναι, συνιστά μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια;
Η παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ άγγιξε μια άνευ ιστορικού προηγουμένου κορύφωση το 1945. Από τότε μειώνεται σταθερά, αν και παραμένει πολύ ισχυρή. Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι η εξουσία διαιρείται ολοένα και περισσότερο, δεν φαίνεται να υπάρχει ανταγωνιστής. Οι ΗΠΑ επικαλούνται μεν συνεχώς την παραδοσιακή αρχή της μαφίας, αλλά η ικανότητά τους να την εφαρμόσουν είναι κάπως περιορισμένη. Η απειλή για την ειρήνη και την ασφάλεια είναι πολύ πραγματική. Για να πάρουμε ένα μόνο παράδειγμα, και η εκστρατεία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών επί προεδρίας Ομπάμα είναι μακράν η πιο μεγάλη και πιο καταστροφική τρομοκρατική επιχείρηση που βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη.
Οι ΗΠΑ και ο Ισραηλινός πελάτης τους παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο -απειλώντας να επιτεθούν στο Ιράν, παραβιάζοντας τις βασικές αρχές της Χάρτας των Ηνωμένων Εθνών- και χαίρουν πλήρους ατιμωρησίας. Η πιο πρόσφατη αναθεώρηση της πυρηνικής στάσης των ΗΠΑ (US Nuclear Posture Review 2010) είναι γραμμένη σε πιο επιθετικό τόνο απ’ ό,τι οι προηγούμενες, πρόκειται για μια προειδοποίηση που δεν πρέπει να αγνοηθεί. Η συγκέντρωση της εξουσίας ενέχει γενικά κινδύνους, πράγμα που ισχύει και γι’ αυτόν τον τομέα.
Το Παλαιστινιακό
* Σχετικά με την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, έχετε πει ότι η αντιπαράθεση περί ενός ή δύο κρατών είναι άσχετη. Παρακαλώ αναλύστε μας τι εννοείτε.
Η συγκεκριμένη αντιπαράθεση είναι άσχετη, διότι απλούστατα η δημιουργία ενός κράτους δεν αποτελεί καν επιλογή. Είναι χειρότερο από άσχετη: Αποτελεί περισπασμό από την πραγματικότητα. Οι πραγματικές επιλογές είναι δύο: Πρώτον, η δημιουργία δύο κρατών ή, δεύτερον, η συνέχιση όσων το Ισραήλ κάνει ήδη, με τη στήριξη των ΗΠΑ: Δηλαδή η διατήρηση της Γάζας υπό καθεστώς ασφυκτικής πολιορκίας, διαχωρισμένης από τη Δυτική Όχθη, και η συστηματική οικειοποίηση όσων πολύτιμων πόρων μπορούν να εντοπιστούν εκεί και η περαιτέρω ενσωμάτωση της περιοχής στο Ισραήλ και η κατάληψη περιοχών, στις οποίες δεν κατοικούν αρκετοί Παλαιστίνιοι -και αυτοί που παραμένουν, αθόρυβα εκδιώκονται. Το περίγραμμα είναι αρκετά σαφές από την άποψη των προγραμμάτων ανάπτυξης και απέλασης.
Με δεδομένη τη συγκεκριμένη επιλογή, δεν υπάρχουν λόγοι για το Ισραήλ και τις ΗΠΑ να συμφωνήσουν στην πρόταση για ένα κράτος, που δεν έχει έτσι κι αλλιώς διεθνή υποστήριξη οπουδήποτε αλλού. Εκτός αν αναγνωριστεί η πραγματικότητα της εξελισσόμενης κατάστασης, η συζήτηση για ένα κράτος (πολιτικά δικαιώματα / αγώνα κατά του ιδιότυπου «απαρτχάιντ», δημογραφικό πρόβλημα κ.λπ.) είναι ένας αντιπερισπασμός, ο οποίος έμμεσα προσφέρει υποστήριξη στη δεύτερη επιλογή. Αυτή είναι η ουσιαστική λογική της κατάστασης, είτε αρέσει είτε όχι.
“Ελευθεριακός σοσιαλισμός”
* Τα πολιτικά σας «πιστεύω» συνοψίζονται σωστά υπό τον όρο «ελευθεριακός σοσιαλισμός»;
Ναι, ο όρος που χρησιμοποιώ είναι «ελευθεριακός σοσιαλισμός», μια μετάφραση του γαλλικού «socialism libertaire». Πρόκειται για όρο που εκφράζει τον βασικό κορμό των παραδοσιακών αναρχικών κινημάτων. Οι απαρχές του σύγχρονου αναρχισμού (ελευθεριακού σοσιαλισμού) μπορούν να ανιχνευτούν, νομίζω, στα ιδανικά του διαφωτισμού και του κλασικού φιλελευθερισμού, τα οποία -και εδώ συμφωνώ με τον αναρχικό ιστορικό και ακτιβιστή Ρούντολφ Ρόκερ- «τσακίστηκαν πάνω στις πραγματικότητες της καπιταλιστικής οικονομίας». Παρέμειναν όμως ζωντανά στα μεγάλα λαϊκά κινήματα των αιώνων που πέρασαν από τότε, παίρνοντας διάφορες μορφές και με μεγάλες επιτυχίες στο ενεργητικό τους.
Αν υπάρχει κάποια κοινή κεντρική ιδέα, αυτή είναι, ίσως, πως η εξουσία και η κυριαρχία δεν καθαγιάζουν από μόνες τον εαυτό τους, κουβαλούν ένα βαρύ φορτίο απόδειξης και, αν αυτό το αίτημα δεν μπορεί να ικανοποιηθεί, θα έπρεπε να καταργούνται προς όφελος ανθρωπίνων σχέσεων που θα είναι πιο ελεύθερες και πιο δίκαιες. Αυτό ισχύει σε όλα τα επίπεδα, από την οικογένεια μέχρι τη διεθνή κοινότητα -στην πραγματικότητα εκτείνεται και ακόμη παραπέρα: ένας συνεπής αναρχικός θα έπρεπε να ενδιαφέρεται βαθύτατα και για τη μοίρα των επόμενων γενεών, για την οποία κατά κανόνα αδιαφορούν τα συστήματα της αγοράς.
Ο λενινισμός
* Οι πεποιθήσεις σας, λοιπόν, βρίσκονται σε έντονη αντίθεση με τη λενινιστική εκδοχή του σοσιαλισμού. Ώς ποιον βαθμό θα λέγατε πως η λενινιστική και η σταλινική θεώρηση του κόσμου, που αντιμετωπιζόταν χρόνια ως ένα «απελευθερωτικό» ιδεολογικό και πολιτικό πλαίσιο, διαποτίστηκε από τις ίδιες κομφορμιστικές τάσεις και την κυνική οπτική ως προς τις προοπτικές της αυτονομίας του ανθρώπινου παράγοντα, όπως ο καπιταλιστικός αντίπαλός της;
Όταν άρχισα να σκέφτομαι σοβαρά αυτά τα ζητήματα, στην πρώιμη εφηβεία μου, με τράβηξε άμεσα η κριτική για τον λενινισμό, που ασκήθηκε μέσα στην αριστερο-μαρξιστική πτέρυγα (Άντον Πάνεκουκ, Ρόζα Λούξεμπουργκ και άλλοι). Καθώς επίσης και η κριτική που ασκήθηκε από ανεξάρτητους σοσιαλιστές, όπως ο Άρθουρ Ρόζενμπεργκ, ο Τζον Ντιούι, ο Μπέρτραντ Ράσελ και άλλοι.
Ο λενινισμός υπέστη εσωτερική κριτική για τις συγκεντρωτικές και αυταρχικές τάσεις του, επικρίθηκε έντονα από τον Τρότσκι, πριν συμμετάσχει ο ίδιος στην όλη επιχείρηση κυριαρχίας. Ήταν από τους χειρότερους φόβους του Μπακούνιν η «κόκκινη γραφειοκρατία» που θα εκμεταλλευόταν τη λαϊκή επανάσταση για να εγκαθιδρύσει ένα από τα πιο βάρβαρα και σκληρά καθεστώτα στην Ιστορία.
Υπήρξε όμως και ένας «ελευθεριακός Λένιν» -για μια σύντομη περίοδο το 1917, πριν να αναλάβει την εξουσία τον Οκτώβρη. Είναι εύλογο να εκλάβει κανείς αυτή την κίνηση προς την ελευθεριακή Αριστερά ως μια οπορτουνιστική τακτική. Αφού ανέλαβαν την εξουσία, ο Λένιν και ο Τρότσκι προχώρησαν πολύ γρήγορα στη διάλυση των σοσιαλιστικών και λαϊκών θεσμών που είχαν αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια της λαϊκής επανάστασης -διέλυσαν τα συμβούλια εργαζομένων, τα σοβιέτ, τη συντακτική συνέλευση- και μετέτρεψαν τον πληθυσμό σε έναν «στρατό εργασίας» που θα ακολουθούσε τις διαταγές του αρχηγού.
«Γιατί;» θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς. Η δική μου άποψη ήταν τότε, και παραμένει ίδια ακόμη και τώρα, πως ο Λένιν υπήρξε ένας ορθόδοξος μαρξιστής, που θεωρούσε μια σοσιαλιστική επανάσταση αδύνατη σε μια βαθύτατα εξαθλιωμένη αγροτική κοινωνία και είδε τον εαυτό του να αναλαμβάνει «δράση ανασυγκρότησης» μέχρι η επανάσταση να γίνει στη Γερμανία, όπως προέβλεπε η δική του ερμηνεία του δόγματος. Όταν αυτή συνετρίβη, προχώρησε προς μια ιδιαίτερα αυταρχική μορφή κρατικού καπιταλισμού, έχοντας σκοπό να οδηγήσει την κοινωνία στην εκβιομηχάνιση και τον εκσυγχρονισμό με τη βία, μια πολιτική που μετατράπηκε σε τερατούργημα από τον Στάλιν.
Η επανάσταση των μπολσεβίκων (εννοώ την αμέσως επομένη φάση) θα έπρεπε, νομίζω, να θεωρείται ένα από τα χειρότερα χτυπήματα που δέχτηκε ο ελευθεριακός σοσιαλισμός κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Το λενινιστικό – σταλινικό σύστημα περιγράφηκε ως «σοσιαλιστικό» και από τα δύο μείζονα προπαγανδιστικά συστήματα του κόσμου: το τεράστιο σύστημα της Δύσης και το ισχυρό, αν και έλασσον, σύστημα της Ανατολής. Το καθένα είχε σοβαρούς λόγους να υιοθετήσει αυτή την τάση.
Για τη Δύση ήταν απαραίτητο να καταστήσει αναξιόπιστο -δυσφημώντας τον- τον σοσιαλισμό, συσχετίζοντάς τον με τα βάναυσα και βαθύτατα αντισοσιαλιστικά μέτρα του καθεστώτος. Επίσης, το να καταστεί ταυτόσημος ο σοσιαλισμός με αυτή την παρωδία θα βοηθούσε να απαλείψει από τις συνειδήσεις τις κεντρικές ιδέες του σοσιαλισμού, όπως τον έλεγχο της παραγωγής από τους παραγωγούς, μια ιδέα που απεχθάνονταν τόσο ο Λένιν όσο και το δυτικό κεφάλαιο.
Για την Ανατολή ο σκοπός ήταν να κερδίσουν όσο μεγαλύτερη υποστήριξη μπορούσαν από την ηθική απήχηση του αυθεντικού σοσιαλισμού, ενώ προχωρούσαν σταθερά στην καταστροφή του.
Οι διανοούμενοι
* Έχετε πει πως οι ελίτ των διανοουμένων σας εκνευρίζουν. Θέλετε να μας το εξηγήσετε;
Οι ελίτ των διανοουμένων χαίρουν εξ ορισμού πολλών προνομίων. Τα προνόμια προσφέρουν επιλογές αλλά και ευθύνες. Οι πιο προνομιούχοι έχουν καλύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες και μπορούν να δρουν με τρόπους που θα επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις. Ο ρόλος τους αξιολογείται άμεσα.
Θεωρώ πως οι άνθρωποι πρέπει να στέκονται στο ύψος των ηθικών ευθυνών τους, πρόκειται για μια θέση που δεν χρειάζεται καν να υπερασπιστώ. Οι ευθύνες εκείνων που ζουν σε μια πιο ελεύθερη και πιο ανοιχτή κοινωνία είναι προφανώς μεγαλύτερες από εκείνων που μπορεί να πληρώσουν κάποιο κόστος για την ειλικρίνεια και την ακεραιότητα. Αν οι κομισάριοι στη σοβιετική Ρωσία είχαν αποδεχθεί να υποτάσσονται στην κρατική εξουσία, θα μπορούσαν τουλάχιστον να επικαλεστούν τον φόβο ως ελαφρυντικό. Οι ομόλογοί τους σε πιο ελεύθερες και ανοικτές κοινωνίες (οι σημερινοί «διανοούμενοι» στον ανεπτυγμένο καπιταλισμό) μπορούν να επικαλούνται μόνο δειλία.
* Αυτό το διάστημα προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες των ΗΠΑ η ταινία ανιμέισον του βραβευμένου με Όσκαρ Γάλλου σκηνοθέτη και σεναριογράφου Μισέλ Γκοντρί «Is the Man Who Is Tall Happy?». («Είναι ο ψηλός άνθρωπος ευτυχισμένος;»), στην οποία πρωταγωνιστείτε. Έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές από όλες τις μεγάλες εφημερίδες των ΗΠΑ. Την είδατε;
Την είδα. Ο Γκοντρί είναι μεγάλος καλλιτέχνης. Η ταινία είναι αριστοτεχνικά και έξυπνα φτιαγμένη και κατορθώνει να συλλάβει μερικές σημαντικές ιδέες (που συχνά δεν είναι κατανοητές, ακόμη και στον κλάδο μας) με έναν πολύ απλό και σαφή τρόπο και με προσωπικές πινελιές που μου φάνηκαν πολύ ευαίσθητες και εύστοχες.
για την Κύπρο και τον διαμεσολαβητή Ντάουνερ
αναδημοσίευση από το
CyprusIndyMedia.org / Κύπρος ~ Kıbrıs ~ Cyprus
http://cyprus.indymedia.org/node/4896
Μετά από τις συνομιλίες Καβάφη – Ντάουνερ
By Πέτρος Ευδόκας, submitted on Wed, 11/13/2013 – 20:03
Αποκαλύπτουμε το επίμαχο κείμενο του Προξενείου που μόλις αποχαρακτηρίστηκε από τα “Απόρρητα” αμέσως επανατοποθετήθηκε ξανά στα “Απόρρητα” και ακολούθως διέρρευσε στη διάρκεια ακαδημαϊκών ερευνών που έγιναν στα Αρχεία του διπλωματικού σώματος [1], [2].
* * *
“Απόσπασμα επιγραφής που ανευρέθει σε θραύσμα κίονος
στα ερείπια της Νέας Λήδρας το έτος 2438 *
Ώ μη μεμψιμοιρείς Αλέξανδρε την Αυστραλία που χάνεις·
ήδη την πρόδωσες πικρά όταν συνετάχθης
με τα στρατεύματα των Δυτικών που ανηλεώς κατέσφαξαν
τους Μεσοποταμίους
με βόμβες ουρανίου και δορυφόρους.
Είδες τον εαυτό σου ως δεύτερο Αλέξανδρο να παρελαύνη εκεί με
τ’ άρματα τα νικηφόρα.
Το μαύρο του ολέθρου που χρωμάτιζε
την υπερωκεάνια σου αποστολή στην Κύπρο
το γνωρίζαμε πριν καν πατήσεις το πόδι σου στο νησί.
Ενώ όλοι σε γνωρίζαμε εσύ κρύφτηκες – όσο μπορούσες –
άτεχνα πίσω από λέξεις και τη γλώσσα της διπλωματίας.
Και όταν φανερώθηκε αίφνης το φαντασμαγορικό σου εγώ
με πράξεις και ελιγμούς που αρμόζουν σε σαπρόφυτα
εσύ συνέχισες να οραματίζεσαι μια νέα Αλεξάνδρεια
που θα ανεγερθεί, τάχα, για να τιμήσουν οι απόγονοι τα επιτεύγματα σου.
Εμείς όμως δεσμευτήκαμε, Αλέξανδρε, με τη μνήμη της Αλεξανδρέττας
τη γνώση της μεθόδευσης με την οποία ξεριζώθηκε από εκεί το είναι μας,
ο Λόγος, η γεωγραφική μας συνοχή, οι απογευματινοί έρωτες
στις παραλίες της Μεσογείου
και η συνέχεια της ελληνικής ιστορίας.
Αυτά προβλέπονται (και πολλοί προβλέπουν) και για μας εδώ,
αν αφήσουμε να περάσεις με τις ορδές που οδηγείς εναντίον μας.
Πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,
Αλέξανδρε,
και εκπαραθυρώσου:
διπλωματικά, βέβαια, όπως αρμόζει στους ιπποκόμους του διεθνούς
παρακράτους.
Αποχαιρέτα την νέα Αλεξάνδρεια που φαντάζεσαι·
για τα σκουλήκια που τρων τα πτώματα
ουδέποτε ανεγέρθη μνημείο – πόσο δε μάλλον μια ολόκληρη πόλη
που θά ‘χει και λάθος όνομα.
Πες πως ήταν όνειρο, πως απατήθηκεν ο ευάλωτος σου ψυχισμός
και σύρθηκες ως εδώ
από φαντάσματα που γεννοβόλησε η Ελλάδα:
πως άλλωστε να βρέθηκε στο νότιο άκρο της Γής
ένας Αλέξανδρος με φαντασιώσεις Πλανητοκράτορα – ή έστω πρωκτογλύφτη
και διακόνου της Πλανηταρχίας – χωρίς φαντάσματα;
Η Ελλάδα σου έδωσε το όνομα που κουβαλάς,
και κρίμα, γιατί γνωρίζεις πως δεν το αξίζεις.
Η φαντασίωση της νέας Αλεξάνδρειας
που σε παραφουσκώνει μ’ ενθουσιασμό για να μας υποτάξεις
και να δοξαστείς, ακόμα κι εκείνη
από την πάλη σου με μεταφυσικά πλοκάμια
φύτρα της Ελλάδας τρέφεται·
χωρίς αυτήν δεν θά ‘βγαινες στο δρόμο.
Άς τα να πάν, Αλέξανδρε,
πήγαινε σπίτι.
Δώσε ευκαιρία στους ιθαγενείς εδώ
να αναστενάξουν και να πουν
«νυν απολύεις Δέσποτα»,
και αποχαιρέτα την, την Κύπρο που παρ’ ολίγον να καταβυθίσεις
στο αίμα και να την κόψης σε Δύο Ζώνες ωσάν να ήτο Γόρδιος.
Φύγε· οι οχετοί και οι πλατείες στη νέα σου Αλεξάνδρεια
ενός αρρωστημένου εναλλακτικού μέλλοντος
είναι γεμάτοι πτώματα.
* Αρχαιολογικές ανασκαφές στα ερείπια της Νέας Λήδρας στην Κύπρο έφεραν στο φώς αυτή την επιγραφή και μαζί της την αποτρόπαια θύμηση όλης εκείνης της τραγικής ιστορίας της ρατσιστικής Διζωνικής Ομοσπονδίας που επεβλήθη στους Κύπριους στα χρόνια της Μέσης Εποχής. Οι κίονες στην αρχαία Αγορά συνηθίζετο εκείνη την εποχή να διακοσμούνται με κείμενα, ποίηση, επιγραφές χυτές ή σκαλισμένες στην πέτρα, ενώ δίπλα προεβάλλοντο ψηφιακές εικόνες και ηλεκτρονικές παραστάσεις σε γιγαντο-οθόνες για την προώθηση πολιτιστικών και άλλων έργων ώστε να ενθαρρύνεται ο λαός να ψωνίζει. Εικάζεται ότι η συγκεκριμένη επιγραφή ενεκρίθη και υλοποιήθηκε από το Συμβούλιο Έργων ίσως επειδή τα μέλη της Επιτροπής δεν αντελήφθηκαν το νόημα της, ή παρασύρθηκαν από την φαντασιώδη αοριστολογία του κειμένου.”
Σημειώσεις:
[1].
Αποχαρακτηρισμός Εγγράφων:
Το παρόν ανευρέθη στα αρχεία του Προξενείου εντός φακέλου με τίτλο “Πρακτικά από την συνάντηση Αλ. Ντάουνερ και Κ. Καβάφη, 19ης Μαΐου, 10.45πμ.“. Εντός του φακέλου δεν ανευρέθη άλλο υλικό. Εκ των πραγμάτων και των σημειώσεων της Γραμματείας επί του φακέλου διαπιστώνεται ότι ο Καβάφης απέστειλε στον Ντάουνερ αντίγραφο αυτού του εγγράφου ως “Πρακτικά” της συνάντησης των. Για άγνωστους λόγους η διοίκηση του Προξενείου το κατέθεσε στα “Απόρρητα” για πενήντα έτη.
[2].
Οι ιστορικοί του μέλλοντος αμφισβήτησαν τη γνησιότητα αυτού του ασύμμετρα έμμετρου κειμένου γιατί ανάμεσα τους επικρατούσε η άποψη ότι την εποχή που ο Καβάφης ήταν μέλος του διπλωματικού σώματος ο Αλέξανδρος Ντάουνερ δεν είχε ακόμα αποσταλεί να “ξεκαθαρίσει” την υπόθεση της Κύπρου που τότε βρισκόταν υπό την κατοχή στρατιωτικών δυνάμεων Τουρκίας και Αγγλίας: κάποιοι ακαδημαϊκοί λεν ότι μπορεί να υπήρχαν μέχρι και εκατόν χρόνια απόσταση μεταξύ των δύο ανδρών. Άλλοι πάλιν υποστηρίζουν ότι ο Καβάφης δεν ήταν καν διπλωμάτης και ότι είναι άλλος ο ποιητής που ενώ ήταν μέλος του διπλωματικού σώματος διατηρούσε και ιδιαίτερη σχέση με την Κύπρο: ο Γιώργος Σεφέρης. Ο Σεφέρης είναι αδιαμφισβήτητα ο ποιητής που γέννησε και τον περίφημο εκείνο στοίχο:
“Τα καντόνια δεν σ’ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες”.
Comments
Ο Αλέξανδρος, η Πέτρα του Τίτο, ο Ιγνάτιος, ο Λάζαρος, ο Πρόδρομος κ.α. (κι ο Βακαλόπουλος!)
By editorial-collective, submitted on Fri, 11/15/2013 – 10:49
Λάβαμε το κάτωθι γράμμα από τον Άντη Ροδίτη, τον συγγραφέα των έργων “Δέκα Χιλιάδες Μέλισσες” και “Κουράγιο Πηνελόπη” τα οποία συστήνουμε πολύ θερμά – η μελέτη των είναι απαραίτητη πράξη αυτογνωσίας για κάθε Έλληνα της Κύπρου.
Ομάδα Σύνταξης
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
14 Nov 2013
Πολλά συγχαρίκια Πέτρο Ευδόκα δια το Μετά από τις συνομιλίες Καβάφη – Ντάουνερ ποίημα!
Θα το στείλω και σε φίλους μου εν Αθήναις. Πλην, όμως, ήρθαν στο νου δύο άλλα τινά χωρίς να θέλω να πω ότι λείπουν έστω κι αν λείπουν από το ποίημα.
Το πρώτον είναι η Πέτρα του Τίτο, που θα έπρεπε κι εκείνη μια μέρα του 2348 να ανασυρθεί από τα ερείπια (σου σύστησα ένα μυθιστόρημα για το δημοκρατικό έργο του Τίτο και δεν με άκουσες – εξ ου και η παράλειψη), και το άλλο είναι σελίδα τις από μυθιστόρημα αγνώστου συγγραφέως των αρχών του 21ου αιώνα, που για τον τίτλο του γνωρίζουμε μόνο ότι περιείχε και τη λέξη «Πηνελό(π)η».
Νά την σελίδα από την Πηνελό(π)η:
Ο Τέυλορ Μπέλτσερ (Αμερικανός πρέσβης στη Λευκωσία) απάντησε στις 7 Απριλίου 1964:
«Την εποχή που καταρτιζόταν το Σύνταγμα τής Κυπριακής Δημοκρατίας το 1959, έστειλα στο Υπουργείο μιαν έκθεση, όπου έλεγα ότι αυτό που σχεδιαζόταν ως λύση ενός απλούστατου ‘προβλήματος’ ήταν τόσο πολύπλοκο, που θα μπορούσε μεν να λειτουργήσει, αλλά θα χρειαζόταν πολλή μεγαλοψυχία εκ μέρους των Ελλήνων και καλή θέληση εκ μέρους όλων. Μια ακόμα πρόχειρη λύση, τώρα, το μόνο που μπορεί να φέρει στο μέλλον είναι περισσότερα και μεγαλύτερα προβλήματα. Η ασφάλεια τής περιοχής απαιτεί δραστικά μέτρα και μεγάλη προσπάθεια εκ μέρους τού ΝΑΤΟ, αλλά επίσης και αναγνώριση τής βασικής αρχής τής δημοκρατίας, της αρχής τής κυβερνώσας πλειοψηφίας.
»Η δική μας επιθυμία για μια-δια-παντός-λύση προσομοιάζει με εκείνη τού Αλεξάνδρου μπροστά στον Γόρδιο δεσμό, αλλά χωρίς το αποτέλεσμα τού «διαμελισμού» τού κόμβου, όπως έγινε στον μύθο. Θα απαιτηθούν πολύ μεγάλες προσπάθειες για να πείσουμε τους Τούρκους, αφού αυτό που προτείνουμε είναι αναγνώριση τής επικυριαρχίας, της εμμονής και επιμονής των Ελληνοκυπρίων σε λύση σύμφωνη με τις γενικώς αποδεκτές αρχές τής αυτοδιάθεσης, που εδράζεται στην αρχή τής κυβερνώσας πλειοψηφίας… (κ.λπ.) [1].
Πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει εξάπαντος να ανακαλύψεις (για να είναι complete το ποίημά σου) και τους ελάχιστους φοβερούς στίχους που οι αρχαίες παραδόσεις λένε ότι ανήκουν στο ποίημα. Τους:
«Κάναμε κι εμείς, Αλέξανδρε, σοβαρά, μα πολύ σοβαρά λάθη
αλλά μ’ αυτά θα χολοσκάμε τώρα;
Οι ξένοι για μας τους Έλληνες ήταν πάντα οι πρώτοι φταίχτες
Κι ας μας έδωσαν σπουδαίες ευκαιρίες και το 22 και το 64
λαμπρόν να μας κάψει, Αλέξανδρε, λαμπρόν να μας κάψει
και σε μιτά μας»!
Κι επί τη ευκαιρία θα ήθελα να σε πληροφορήσω ότι έχω τώρα τρεις από πρώτο χέρι μαρτυρίες ότι τού αρχηγού της ΕΟΚΑ (του ήρωα όχι του προδότη), το χόμπυ ή το κύριο ενδιαφέρον στη ζωή ήταν τα οικόπεδα, άτινα επιθεωρούσε από ελικοπτέρου καμιά φορά και δις της ημέρας! Θα σου τις κοινοποιήσω και τις τρεις μαζί μια άλλη φορά.
Και μια παράκληση: Μπορείς να υπενθυμίσεις τον κ. Χρύση Παντελίδη, Διευθυντή του Κέντρου Ερευνών Τάσσος Παπαδόπουλος, ότι θα περιμένω (όσο πάρει, είπε κάποτε ο Ζουράρις) τον λόγο Τάσσου της 12.1.2005 όπου, φημολογείται (δηλαδή έγκυρες δημοσιογραφικές πληροφορίες λένε) ότι ανακήρυξε τη Ζυρίχη σπουδαιοτέρα λύση από εκείνη της πτωχούλας Ένωσης;
Θα σου ήμουν υπόχρεος αν μπορούσες να προωθήσεις το όλο αυτό το μέιλ στους ήρωες Γεώργιο Λιλλήκα και Νικόλαο Παπαδόπουλο ή στο χαμό του κόσμου να το βάλεις ως σχόλιο κάτω από το Μετά από τις συνομιλίες Καβάφη – Ντάουνερ ποίημα, επειδή εγώ δυσκολεύομαι με την τεχνική πλευρά της ιστοσελίδας σου. Είναι δημοκρατικό αυτό, ξέρεις. Μη μου κάνεις όπως τον Ιγνατίου, ο οποίος μόλις δει το όνομά μου στα σχόλια κάτω από τα «άρθρα» του, τράβα τη πάλα που του χάρισαν από το μουσείο Μακαρίου και… κόβει. Στομωμένη ή όχι η πάλα, κόβει. Μακάριος ήταν αυτός, δεν ήταν παίξε-γέλασε! Κι ούτε λέξη στον Λάζαρο. Τελευταίως δεν μου μιλά καθόλου και δεν πάει να τον στενοχωρήσω κι άλλο. Καλά περνά με τον Πρόδρομο, που τον αντέχει μια χαρά. Όχι τον Προδρόμου, τον Ποταμό, που τον πήδηξε με τριάππιδκια και πήγε αμέσως στο 67 όταν ο Πρόδρομος τόλμησε να του συναφέρει το 64!
Άντε, και η εκτός πραγματικότητας πραγματική Ελλάς να φωτίζει τον δρόμο σου,
Άντης Ροδίτης
Σημείωση
[1].
Το απόφθευγμα με τα λόγια του Αμερικανού Πρέσβη πιο πάνω αναφέρεται στο βιβλίο “Κουράγιο Πηνελόπη” – το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αποτελεί μια εξαιρετική συλλογή από αυθεντικότατα επίσημα έγγραφα των χωρών ΗΠΑ, Αγγλίας, Τουρκίας, Ελλάδας και Κύπρου τα οποία είτε μόνο τώρα δημοσιεύονται για πρώτη φορά, είτε συγκαταλέγονται σε εκείνα που διατηρούνται επίτηδες στις σκιές από τους εν Κύπρω εξουσιαστές, δηλαδή τα μέλη της τοπικής άρχουσας τάξης και τους λειτουργούς του ρατσιστικού ανθελληνικού διαχρονικού καθεστώτος που μας διαφεντεύει από το 1960.
Τοσυγκεκριμένοαπόφθεγμαείναιαπόεξήςπηγή: Lyndon B. Johnson Library, National Security Files, Country File Cyprus, Vol. 6, 1078 Secret, Foreign Relations of the U.S (FRUS), σελ. 56-58 (ΑρχείοΑ.Ρ.) σελ. (434–436).
Δημοσιεύεται αυτούσιο την σελίδα 106 του βιβλίου. Στο ευρετήριο με τίτλο ΠΗΓΕΣ του έχει ανατεθεί ο αριθμός πηγής 49.
Ομάδα Σύνταξης
Ενδο~Μήδεια / Cyprus IndyMedia
διδάγματα από την ιστορία μας
Άρδην τ. 93, Οικονομία — Νοεμβρίου 21, 2013 at 5:05 μμ
Η παρακαταθήκη του Γιάννη Ροντήρη
by admin
Του Ανδρέα Κυράνη από το Άρδην τ. 93
Μέχρι τις αρχές του ’80, το όνομα Ροντήρης, για τους τεχνικούς του Πειραιά, συνιστούσε θρύλο, κι ας είχε κλείσει είκοσι πέντε χρόνια πριν. Για τους τότε μηχανουργούς, η προϋπηρεσία «στου Ροντήρη» ήταν τίτλος τιμής, δείκτης υψηλής τεχνογνωσίας.
Δεκάδες μεταπολεμικά μηχανουργεία οφείλουν σε αυτό την ύπαρξη, την ιστορία, τη γνώση και το κύρος τους.
Από εκεί γεννήθηκαν η ΔΡΑΚΟΣ-ΠΟΛΕΜΗΣ, στον χώρο των αντλιών, η ΓΑΒΑΛΑΣ, στον χώρο των μηχανημάτων λατομείων, η ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΗΓΟΣ, στα μηχανήματα σχισίματος μαρμάρων, η ΜΕΛΚΑ ΕΠΕ, στα βαρούλκα πλοίων, η ΚΟΚΚΟΤΑΣ-ΛΙΩΡΗΣ, στην υψηλής ποιότητας μαστορική χύτευση χειρός, κ.ά.
Πόσοι γνωρίζουν πως εκείνο το μηχανουργείο δεν υπήρξε παρά ένα βήμα, στο προπολεμικό όραμα του Γιάννη Ροντήρη, για την προκατασκευή μεταλλικών πλοίων, που διέκοψε ο πόλεμος και κατασπάραξε μετά η οικονομικο-πολιτική διαπλοκή; Τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά του Νιάρχου και τα ναυπηγεία Ελευσίνας του Ανδρεάδη δεν θα υπήρχαν χωρίς το καταρτισμένο τεχνικό και επιστημονικό δυναμικό της ΡΟΣΤΡΟ και τις πρωτοβουλίες του Ροντήρη.
Αυτός ο ευγενής ευπατρίδης έφυγε άγνωστος το 1976, αφού δαπάνησε ικμάδα, σχεδιαστικό-μηχανουργικό ταλέντο και περιουσία, στο όραμα μιας παραγωγικά αυτοδύναμης πατρίδας. Η συνεισφορά του ουδέποτε αναγνωρίστηκε. Το μεσοπολεμικό κτήριο της ΡΟΣΤΡΟ, λίγο αργότερα, αντικαθίσταται από ένα μίζερο κτήριο μιας αλυσίδας σούπερ μάρκετ. Κατεδάφιση, συνάμα πραγματική και συμβολική.
Ο τόπος μας, γεννήτορας και μήτρα της τεχνογνωσίας που στήριξε τη δυτική βιομηχανική επανάσταση, επειδή δήθεν δεν παράγει τίποτε, μετατρέπεται δια της βίας σε αποκλειστικό πάροχο υπηρεσιών. Κάθε ίχνος μνήμης και γνώσης της τεχνογνωσίας μας αφανίζεται από προσώπου γης, προκειμένου, αμνήμονες και αγράμματοι, να μεταλλαχτούμε ταχύτερα σε ευτελή ανθρωποειδή. Ποιες βάσιμες ενδείξεις δυνατότητας ανατροπής της σημερινής παρασιτικής συνθήκης θεμελιώνει άραγε αυτό το ιστορικό υπόδειγμα;
1. Το οικονομικο-πολιτικό γεγονός
Η ενδογενής παραγωγική υπόσταση μιας χώρας είναι «δείκτης» εθνικής ανεξαρτησίας. Μετά από μια εθνική καταστροφή και ήττα, αποτέλεσμα ενός εμφύλιου πολέμου, οι «νικητές» καταστρέφουν την παραγωγική της βάση, υπέρ του μεταπρατισμού.
Την ίδια στιγμή που η αριστερή διανόηση του «Ανταίου», που τεκμηρίωνε την δυνατότητα για παραγωγική-βιομηχανική ανασύνταξη, εκτελείται ξημερώματα Κυριακής, με την εκτέλεση του Μπάτση δίπλα στον Μπελογιάννη, η όποια ελληνική βιομηχανία και παραγωγή, αν και άντεξε μια δεκαετία πολεμικών συγκρούσεων, εκτελείται μεθοδικά, από τις τότε πολιτικές ηγεσίες του τόπου, χάρη στην προσωπική ιδιοτέλεια και τα ξένα συμφέροντα.
Τη Σιδηροβιομηχανία Ρόστρο την έκλεισε μια σαφής άνωθεν πολιτική επιλογή, που έκρινε πως παραγωγή δεν αναπτύσσεται σε μια δήθεν αγροτική χώρα. Οφείλει, λοιπόν, να στραφεί στις εισαγωγές, τον μεταπρατισμό και τις υπηρεσίες, προκειμένου να ενσωματωθεί στο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον. Κάθε σχέση με σημερινά πραγματικά περιστατικά είναι, προφανώς, εντελώς συμπτωματική.
Ο ίδιος ο «διανοούμενος» Ροντήρης, σε αποσπάσματα επιστολής του, στα τέλη του ’50, γράφει «περί Της Ελληνικής Σιδηροβιομηχανίας και των ληπτέων μέτρων διά την σωτηρίαν της»:
«Η Σιδηροβιομηχανία πρέπει να είναι το ‘‘όπλον μάχης’’ διά την επίτευξιν της ευημερίας ιδία των πτωχών λαών […] χρειάζεται τόσον μικρόν ποσοστόν […] πρώτων υλών […] διά κατασκευάσματα των οποίων η αξία δεν είναι άλλο τι, παρά η αξιοποίησις της ανθρώπινης προσπάθειας.
Θα ήτο […] πραγματική απώλεια […] να σβύση ό,τι έχει δημιουργηθή ύστερα από μύριους κόπους […] ωρισμένων ανθρώπων, οίτινες ωραματίσθησαν την δημιουργίαν μιας τόσον ζωτικής βιομηχανίας και οίτινες […] αξίζουν, σήμερον, καλλίτερης τύχης από το να ίδουν την εξαφάνισην του τοσαύτης εθνικής σημασίας έργου των.
Η ελληνική Σιδηροβιομηχανία […] ουδέποτε έτυχεν έστω και της παραμικρής προστασίας […] διά να δυνηθή να ανταπεξέλθη εις τον οξύτατον ξένον ανταγωνισμόν.
Μεταξύ… άλλων πληγμάτων, ήτο και το γεγονός ότι πολλοί νέοι εν Ελλάδι […] επεδόθησαν εις την επιστήμην του μηχανικού-μηχανολόγου, αλλά, βλέποντες […] τον σκληρόν αγώνα τον οποίο ηγωνίζετο η Ελληνική σιδηροβιομηχανία, αντί να τραπώσιν εις την δημιουργικήν εργασίαν της εν Ελλάδι κατασκευής μηχανημάτων, μετεβλήθησαν εις αντιπροσώπους ξένων οίκων, πολύ ολίγον τιμητική ενασχόλησις δι’ έναν επιστήμονα, που απέφερεν άκοπα κέρδη, παραιτούμενοι της φιλοδοξίας να γίνουν οι ίδιοι, εις τον τόπο τους, κατασκευασταί.
Το συμφέρον τους ήτο […] η δυσφήμισις των ελληνικών κατασκευών και η διά παντός μέσου προστασία των έξωθι εισαγομένων.
Παρατηρείται ακόμη και μια συστηματική τάσις διώξεως της ελληνικής σιδηροβιομηχανίας εκ μέρους […] αυτού τούτου του κράτους. […] Έχει φθάσει μέχρι του σημείου […] να γίνωνται δημοπρασίαι […] και να αναφέρηται ρητώς εις τας προκηρύξεις ότι η προμήθεια τούτων πρέπει να γίνει εκ του εξωτερικού. Αυτός ήτο ο ολέθριος ρόλος μερικών Ελλήνων τεχνικών… οίτινες απομακρυνθέντες τελείως εκ της πραγματικής δημιουργικής εργασίας του μηχανουργείου παρέμειναν μόνον διεκπεραιωταί εγγράφων εις τα διάφορα δημόσια γραφεία και ούτω […] φοβούνται και περιφρονούν τα ελληνικά κατασκευάσματα.
Μόνη ελπίς απομένει να συνέλθωμεν διά να ίδωμεν ότι είναι ολέθριον διά τον τόπον μας να μην κατασκευάζωμεν τα μηχανήματά μας οι ίδιοι, ότι είναι αντίθετον προς την λογικήν να παραγγέλωμεν εις την Ιταλίαν μηχανήματα και πλοία τα οποία ηδύναντο κάλλιστα να κατασκευασθώσιν εν Ελλάδι, ότι είναι παραφροσύνη να σκέπτεται τις ότι είναι συμφερώτερον να φέρωμεν κάτι από το εξωτερικόν […] καθ’ όν χρόνον οι Έλληνες τεχνίται ευρίσκονται άνευ εργασίας και πεινούν, τα δε παιδιά των δε θα μπορέσουν να μάθουν την τέχνην του πατέρα των.
Τα ελληνικά μηχανήματα, τα οποία ήδη και σήμερον συναγωνίζονται τόσον από απόψεως τιμής όσον και ποιότητος τα του εξωτερικού […] θα συμβάλουν ούτω εις την προαγωγήν του μηχανικού πολιτισμού της χώρας μας».
Φυσικά, κανείς δεν ήθελε να τον ακούσει. Οι «ηττημένοι» τώρα του εμφύλιου, αποκλεισμένοι λόγω κοινωνικών φρονημάτων, αξιοποιούν τα ταλέντα τους, ενισχύουν την αυτοδυναμία τους από τον κρατικό μηχανισμό και συνεισφέρουν δραματικά στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, στο περίφημο «παραγωγικό θαύμα» της δεκαετίας του εξήντα.
Ό,τι έκαναν, δηλαδή, για αιώνες οι πρόγονοί τους, μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, στα απομακρυσμένα βουνά και νησιά του τόπου, όπου ανθούσαν ο κοινοτισμός και η βιοτεχνία.
2. Το παραγωγικό μοντέλο
Η ΡΟΣΤΡΟ υπήρξε μια υπερσύγχρονη μηχανουργική και ναυπηγική μονάδα, με 1100 εργαζόμενους το 1950. Με τα γύρω της μικρότερα μηχανουργεία συγκροτούσε ένα αυτοδύναμο παραγωγικό σύστημα. Σχεδίαζε και παρήγε η ίδια ό,τι απαιτούσε η τελική σύνθεση του προϊόντος. Είχε ναυπηγούς, μηχανολόγους και χημικούς ανωτάτης παιδείας, μηχανικούς και σχεδιαστές των τεχνικών σχολών του τότε Πειραιά και τεχνίτες, μηχανουργούς, εφαρμοστές, χυτευτές μετάλλων, ηλεκτρολόγους, ξυλουργούς, βαφείς κ.λπ. Τα σχέδια του εργοστασίου με τα επί μέρους τμήματα και τον αντίστοιχο εξοπλισμό μαρτυρούν αδιάψευστα την πλούσια διάρθρωση του μηχανουργείου.
Ο βιομηχανικός εργάτης απουσίαζε, μαζί με το περίφημο φορντικό μοντέλο, τον καταμερισμό, την εξειδίκευση, τη μαζική παραγωγή. Τη συγκροτούσαν αποκλειστικά επιστήμονες και τεχνίτες.
Ο μεγάλος όγκος της εργασίας της ήταν ειδικά σχεδιασμένα, κατά παραγγελία, προϊόντα. Για την ΕΤΜΑ, πλεκτρικές μηχανές, για την ναυτιλία, μικρά βαπόρια και μηχανολογικός εξοπλισμός, για τον αγροτικό τομέα και τη μεταποίηση, ειδικά μηχανήματα και μεταλλικά κτήρια (ΙΟΝ, ΕΛΑΪΣ, ΠΑΥΛΙΔΗΣ, ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ, ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ, Ίσθμια της Κορίνθου και της Λευκάδας, κ.ά.). Τυποποιημένα προϊόντα, αντλίες και συμπιεστές αμμωνίας για την παγοποιία απλώς συμπλήρωναν τα κενά. Υπηρετούσε, σε αντίθεση με το δυτικό μοντέλο, το συγκεκριμένο και όχι το τυποποιημένο.
3. Η τεχνογνωσία
Η ΡΟΣΤΡΟ υπήρξε ένα μεγάλο τεχνικό πανεπιστήμιο. Ένας ναός τεχνολογικής σοφίας και εφαρμοσμένης γνώσης. Η τεχνογνωσία της είναι η παράδοση του μάστορα και του μηχανουργού, δηλαδή του αληθινού υποκειμένου της μεταποιητικής διαδικασίας και όχι του κατ’ εξοχήν αντικειμένου της, όπως ο βιομηχανικός εργάτης. Μια παράδοση που:
α) Διαθέτει ικανότητα αφομοίωσης του αληθινά νέου, μέσω της ένταξης στο προϋπάρχον.
β) Απεχθάνεται τη στείρα επανάληψη, τον καταμερισμό και την εξειδίκευση, ασκώντας τη δημιουργική σύνθεση των πιο ετερόκλητων πραγμάτων.
γ) Συγκροτεί έννοιες και σημασίες, μη εννοώντας τη μηχανή θεότητα πάνω από τον δημιουργό της.
Το 1941, οι Γερμανοί την επιτάσσουν, για τη συντήρηση των τορπιλακάτων τους. Οι τεχνίτες του μηχανουργείου προκαλούν ελεγχόμενες βλάβες στις εξελιγμένες μηχανές, που εκδηλώνονται εκ των υστέρων, όταν τα σκάφη απομακρύνονται από το λιμάνι. Υποψιάζονται πως κάτι τρέχει, αδυνατούν όμως να αμφισβητήσουν την εμπεριστατωμένη πραγματογνωμοσύνη των Ελλήνων τεχνικών, προϊόν της άριστης τεχνογνωσίας τους.
4. Ένα μάθημα ήθους, πίστης και οράματος
Το 1956 βρίσκει τη ΡΟΣΤΡΟ καταχρεωμένη από την ΕΤΜΑ. Ο όμιλος Νιάρχου, θέλοντας να λειτουργήσει μεγάλο ναυπηγείο στην Ελλάδα, αναθέτει στον ναυπηγό και καθηγητή του ΕΜΠ, πλοίαρχο Φραγκούλη, να αναζητήσει στελέχη και τεχνικό προσωπικό προκειμένου να μετεκπαιδευτεί στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας. Εκείνος απευθύνεται αμέσως στον Ροντήρη. Ο Ροντήρης, χάρη στο προπολεμικό του όραμα, συνεισφέρει με ενθουσιασμό, διαθέτοντας τα πολυτιμότερα στελέχη του, καρπό κόπων τριάντα ετών, χωρίς το παραμικρό προσωπικό όφελος. Μια ομάδα εκατόν δέκα ατόμων, ο μετέπειτα αρχικός πυρήνας των ναυπηγείων Σκαραμαγκά, πηγαίνει για ενάμιση χρόνο στην Ολλανδία. Εκεί, οι μαθητευόμενοι τεχνίτες μετατρέπονται στην πράξη σε εκπαιδευτές και εργοδηγούς των Ολλανδών.
Στο μεταξύ, ο Ροντήρης παλεύει να κρατήσει εν ζωή το ναυπηγείο στο Πέραμα. Πτωχευμένος, επιχειρεί μια συνεργασία με τον Ανδρεάδη, μέσω της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΕ. Ο Ανδρεάδης, με κάποιους νομικούς χειρισμούς, αποκτά τυπικά τον έλεγχο και τον βγάζει εντελώς από το παιχνίδι. Από εκεί γεννιούνται τα ναυπηγεία Ελευσίνας.
Ο Γιάννης Ροντήρης, μέχρι το τέλος, μέσα από ένα μικρό μελετητικό γραφείο 50μ2, στην οδό Αιτωλικού και Μύλου, στον Πειραιά, κοντά στο παλιό του μηχανουργείο, μελετά και επιβλέπει μηχανουργικές κατασκευές, εμπνέοντας τους γύρω του, με αγάπη, γνώση και εμπειρία για την ελληνική σιδηροβιομηχανία.
5. Ένα μάθημα αντοχής στον χρόνο
Η μνήμη των γεγονότων κατοικεί σε ελάχιστους ανθρώπους εκείνης της μεγάλης τεχνικής οικογένειας που ζουν ακόμη. Τα ιστορικά τεκμήρια επαφίενται στην πίστη και επιμονή όσων εμβαθύνουν στα θραύσματα ενός παρελθόντος που σβήνει υπό την πίεση των καιρών. Στον τόπο που γέννησε τον μύθο του Προκρούστη, η τεχνογνωσία αντιστέκεται ακόμη, μέσω της άρρητης παράδοσης και του DNA μας, ακυρώνοντας στην πράξη τα περί του αντιθέτου ιδεολογήματα.
Σε μια εποχή γενικευμένης σύγχυσης, ήρθε ο καιρός το όραμα της μηχανουργίας να πάρει την εκδίκησή του, όταν μια δομική κρίση στο κυρίαρχο παραγωγικό μοντέλο, τουλάχιστον έξι αιώνων, αποκρύπτεται επιμελώς, κάτω από την οικονομική κρίση. (Τι άλλο σηματοδοτεί άραγε η υποχώρηση των εξαγωγών έναντι των εισαγωγών της Γερμανίας προς την Κίνα;)
Σε μια Δύση παντελώς απογυμνωμένη και εξαρτημένη στο παραγωγικό επίπεδο, το μάθημα της ΡΟΣΤΡΟ φωτίζει τον μόνο εναλλακτικό δρόμο.
Η Δύση, παρά τα ιδεολογήματα περί ενός νέου ψηφιακού κόσμου που δήθεν αναδύεται αυτάρκης, αναζητά εναγώνια βιώσιμο εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο. Και αυτό είναι αδύνατο ιστορικά να υπάρξει ερήμην της μηχανουργίας.
Ο τόπος μας το μπορεί όσο κανείς, αρκεί να το συναισθανθούμε και κατανοήσουμε. Προικιά μας είναι η τεχνογνωσία μας, συναρτημένη με την πλούσια και έγκαιρη εμπλοκή μας στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο. Τεράστιο πλεονέκτημά μας είναι η απαλλαγή μας από τα βαρίδια ενός βάρβαρου βιομηχανικού παρελθόντος, της κατ’ εξοχήν, δηλαδή, αγχόνης για τη Δύση που το γέννησε.
Είναι καιρός να ανατρέψουμε ριζικά την κυρίαρχη ατζέντα. Μπρος στο έωλο ιδεολόγημα της ανάπτυξης, οφείλουμε να συναισθανθούμε την εφικτή όσο ποτέ δυνατότητά μας για ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση. Ζωτική οφειλή τόσο στην ιστορία μας όσο και στις γενιές που έρχονται.
Τι γνωρίζετε απ’ αυτά; (για το 1981 στην Αίγινα)
(αναδημοσίευση από το «Βήμα της Αίγινας», Σεπτέμβρης 1981, φύλλο 4)
“Τι γνωρίζετε απ’ αυτά;
Γνωρίζετε ότι ο βουλευτής Γρηγ. Κασιμάτης κατέθεσε την 4530 ερώτηση για τον Υπουργό Δημοσίας Τάξεως και η οποία έλεγε:
«Στην Αίγινα κάποιος νοσταλγός του έκπτωτου μονάρχη, κατ’ επανάληψη προκαλεί το δημόσιο αίσθημα αναρτώντας σε κάθε ευκαιρία στο κεντρικό ακίνητό του, την Ελληνική σημαία με ένα πελώριο στέμμα στη μέση, που διατηρεί από τον καιρό της εδώ παρουσίας των Γλύξμπουργκ. Η τοπική αστυνομία κάνει πως δεν βλέπει και κινείται μοναχά όταν κάποιος διαμαρτυρηθεί μη παραλείποντας μάλιστα να δηλώσει στον παρανομούντα και την ταυτότητα εκείνου που διαμαρτυρήθηκε σαν να μην ήτανε δική της δουλειά να τον επαναφέρει στην τάξη. Οι παραπάνω προκλητικές ενέργειες …»
Γνωρίζετε ότι ο κύριος Δαβάκης απαντώντας στην ερώτηση του βουλευτή κ. Κασιμάτη δηλώνει ότι αυτός που ανεβάζει τη σημαία έχει στο παρελθόν οδηγηθεί στο δικαστήριο και έχει αθωωθεί;
Γνωρίζετε ότι η αξιοποίηση του Θωμαϊδείου κληροδοτήματος ξεκίνησε το 1959 και μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει τίποτα προς αυτήν την κατεύθυνση;
Γνωρίζετε ότι βρέθηκαν περισσότεροι από 60 λαξευτοί τάφοι στο νησί μας με αρκετά ευρήματα στα θεμέλια οικοδομής λίγο πιο πάνω από την παλιά δεξαμενή προς τους Λαζάρου Πλάκες;
Γνωρίζετε ότι ορισμένοι υπάλληλοι της ύδρευσης αρέσκονται στο θαλάσσιο δια ξηράς ψάρεμα περισσότερο από το να κάνουν τη δουλειά τους στο ΔΗΜΟ την καθορισμένη ώρα εργασίας τους;
Γνωρίζετε ότι ο μισθός αυτού που πηγαίνει για ψάρεμα είναι 51000 και αυτουνού που πηγαίνει και στήνει για πουλιά είναι 45000;
Γνωρίζετε ότι τον Γενάρη του 1980 ο κ. Δήμαρχος ανακοίνωνε ημέρα και ώρα που θα έκανε ενημέρωση στο λαό της Αίγινας (ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΑΣ Δεκέμβρης 1979) έφτασε Γενάρης 1981 θάρθει σίγουρα ο Γενάρης του 1982 και φυσικά ο Γενάρης του 1983 τότε όμως ποιος θα ενημερώσει ποιον;
Γνωρίζετε ότι ο Ανδριανόπουλος υπουργός πολιτισμού δήλωσε στη Βουλή στις 3-11-80 «θάταν τραγελαφική η συνέχιση της λειτουργίας του λατομείου Τόγια στην Αίγινα γιατί από τις πολλές εκρήξεις κινδυνεύουν οι γύρω αρχαιότητες… Ήδη έχουν δοθεί όλες οι αναγκαίες οδηγίες για να σταματήσει η λειτουργία…» και σήμερα του 91 το νταμάρι εξακολουθεί να λειτουργεί ανενόχλητο;
Γνωρίζετε τι απάντησε ο κ. υπουργός μας στον Γρηγ. Κασιμάτη βουλευτή μας; Ότι …»εγώ αφαίρεσα την άδεια λειτουργίας αλλά ο κ. Μιχαήλ (υφυπουργός βιομηχανίας) δεν αφαιρεί την άδεια εγκατάστασης». Άρες μάρες κουκουνάρες δηλαδή.
Γνωρίζετε ότι η διαχειριστική επιτροπή του Θωμαϊδείου Κληροδοττήματος δηλαδή το ΔΣ χάρισε σε κάποια κυρία Γκούνη ενοίκια 7 ετών διότι είναι φτωχειά και δεν έχει χρήματα; (απόφαση 13, απόντες κ. Πρωτονοτάριος, κ. Θανοπούλου, κ. Χαρτοφύλακας) αυτή είναι προικοδότηση!!…”
η σύγχρονη μετανάστευση στη Γερμανία
Καλωσήρθατε στο 1960! Σύγχρονοι Γκασταρμπάιτερ στη Γερμανία. Ανταπόκριση από Βερολίνο
by admin
της Αλίκης Γκερλιώτη*
αναδημοσίευση από το barikat.gr
Και ακριβώς εκεί που η μεταπολιτευτική Ελλάδα είχε πιστέψει ότι οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες των γκασταρμπάιτερ[1] της δεκαετίας του 50 που φεύγανε με ένα μπογαλάκι για Γερμανία έχουν γίνει κομμάτι ενός μακρινού παρελθόντος, η κρίση ήρθε να μας θυμίσει ότι κάθε φορά που τα πράγματα σκουραίνουν σε έναν τόπο το τίμημα μπορεί να είναι ξανά και ξανά το ίδιο: Η απώλεια σχεδόν μιας ολόκληρης γενιάς.
Έτσι βλέπουμε σήμερα τις ίδιες εικόνες, σε μια εκσυγχρονισμένη εκδοχή τους. Στα αεροδρόμια νέοι ως επί το πλείστον άνθρωποι, αλλά και ολόκληρες οικογένειες φεύγουν για το εξωτερικό. Εφοδιασμένοι με πτυχία και εκείνο το δυναμικό συμμετοχής σε αυτό το πράγμα που ονομάζουμε γίγνεσθαι μιας κοινωνίας, στην εργασία, στην κουλτούρα, την πολιτική, την έρευνα.
Την ίδια δε στιγμή που στην Ελλάδα συντελείται αυτό το καταστροφικό ξεπούλημα της περιουσίας του λαού και το brain drain της νέας γενιάς, στο Βερολίνο δημιουργείται μια πραγματικότητα εκτάκτου ανάγκης που παίρνει διαστάσεις ανθρωπιστικής κρίσης.
Άνθρωποι κοιμούνται σε αυτοκίνητα και σε αεροδρόμια, χωρίς να μπορούν να βρουν στέγη ή εργασία επειδή δεν ξέρουν γερμανικά. Άλλοι εργάζονται υπό άθλιες συνθήκες σε κουζίνες εστιατορίων, ανασφάλιστοι και κακοπληρωμένοι. Και όλοι αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα στην καθημερινή τους ζωή, καθώς δεν μπορούν να συνεννοηθούν στις γερμανικές υπηρεσίες, στο μετρό, στην επίσκεψη στο γιατρό.
Μέσα σε αυτήν την κατάσταση γίνεται σαφής η ανάγκη για την οργάνωση των μεταναστών και την κοινή αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων. Πράγματι, ο μόνος θεσμικός, συλλογικός κοινωνικός φορέας της Διασποράς στο Βερολίνο είναι η Ελληνική Κοινότητα Βερολίνου και οι σύλλογοι που απαρτίζουν το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο (ΕΠΚ).[2] Η παράδοση του Κέντρου αυτού είναι μεγάλη[3] και έχει ρίζες στον αντιδικτατορικό αγώνα, σε αγώνες για την καταπολέμηση του ρατσισμού και στην κοινή δράση για την επίλυση των προβλημάτων των μεταναστών.
Με το νέο δυναμικό ανθρώπων που καταφτάνουν και με πολλή δουλειά, το ΕΠΚ έχει αρχίσει να αναλαμβάνει την ευθύνη που του αντιστοιχεί, ως εκπρόσωπος της Διασποράς, των αναγκών των νέων μεταναστών αλλά και ως φωνή μιας χώρας που αυτή τη στιγμή λεηλατείται. Έτσι ξεκίνησε ένα χρονικό αγώνων, αλληλεγγύης και αδιεξόδων.
Στο πλαίσιο του ΕΠΚ, δημιουργήθηκαν σταδιακά ομάδες μεταναστών που χωρίς αντίτιμο συνοδεύουν ως διερμηνείς συνμετανάστες στις κρατικές υπηρεσίες, στα νοσοκομεία, σε τράπεζες, σε θέματα ανάγκης. Η ιστοσελίδα της Κοινότητας εμπλουτίστηκε με ενημερωτικό υλικό, αγγελίες μεταξύ μεταναστών[4], συμβουλές και οδηγίες για τα πρώτα βήματα στην ζωή στο Βερολίνο, για τα πανεπιστήμια, για νομική και ψυχολογική υποστήριξη. Δημιουργήθηκε εκπαιδευτικό πρόγραμμα[5] με κοινωνικό χαρακτήρα, που δίνει τη δυνατότητα σε νέους εκπαιδευτικούς και καλλιτέχνες να προσφέρουν μαθήματα διαφόρων ειδικοτήτων, από Γερμανικά και Ελληνικά μέχρι θέατρο και χορό. Δικηγόροι και νομικοί προσφέρουν δωρεάν υπηρεσίες στο γραφείο του ΕΠΚ, ενώ δημιουργείται δανειστική βιβλιοθήκη για παιδιά και ενηλίκους[6].
Η δράση του ΕΠΚ δεν περιορίζεται στην κάλυψη των υλικών αναγκών των νέων μεταναστών. Είναι το κέντρο δράσεων, όπως το βίντεο συμπαράστασης του Βερολίνου στην ΕΡΤ[7], αντιφασιστικών ψηφισμάτων[8] και συγκεντρώσεων[9], καθώς και κέντρο εκδηλώσεων με πολιτικό και κοινωνικό πρόσημο[10]. Επειδή οι Έλληνες δεν είμαστε οι μόνοι μετανάστες στο Βερολίνο, έχουν ξεκινήσει διεθνικές επαφές με άλλες κοινότητες μεταναστών από άλλες χώρες που βιώνουν την κρίση με παρόμοιο τρόπο καθώς και με γερμανικούς συλλόγους που στέκονται αλληλέγγυοι δίπλα μας. Το ΕΠΚ αποτελεί τον χώρο που δραστηριοποιούνται επιτροπές διεθνικής δράσης[11], είναι η έδρα της Επιτροπής ενάντια στον Φασισμό, η έδρα ομάδων αλληλεγγύης στην Ελλάδα που αποτελούνται από Γερμανούς, Έλληνες αλλά και ανθρώπους άλλης καταγωγής. Τέλος, το ΕΠΚ είναι ο χώρος όπου συντελείται βήμα-βήμα και με μεγάλες δυσκολίες η αποδόμηση της ρατσιστικής προπαγάνδας περί τεμπέλη και απατεώνα Έλληνα, ενός στερεότυπου εξαιρετικά διαδεδομένο στην γερμανική κοινωνία.
Βέβαια, παρά την στράτευση και την δουλειά των ανθρώπων του ΕΠΚ, όλη αυτή η προσπάθεια δεν είναι παρά μόνο μια σταγόνα στον ωκεανό. Και αυτό διότι η πολιτική του ελληνικού κράτους σχετικά με τη διασπορά δεν μπορεί να υποκατασταθεί από ένα σύλλογο, ειδικά όταν η μεταναστευτική πολιτική του γερμανικού κράτους γίνεται όλο και πιο σκληρή.
Από τη μια πλευρά, το ελληνικό κράτος ουδέποτε έδειξε κάποια ιδιαίτερη μέριμνα για την Διασπορά. Οι Έλληνες του Αποδήμου αποτελούσαν στην καλύτερη περίπτωση μια βολική δεξαμενή ψήφων που την πακετάρανε και τη φέρνανε κουκί-κουκί στις εκλογές, και στην χειρότερη κάτι αδιάφοροι Λαζογερμανοί που έρχονται τα καλοκαίρια να λιαστούν στον ήλιο και μετά τα 70 για να χαρούν τη γερμανική τους σύνταξη στην πατρίδα.
Αυτή η χρόνια πολιτική αμέλεια της διασποράς έρχεται σήμερα να πάρει τραγικές διαστάσεις. Το ίδιο ελληνικό κράτος που με τις εγκληματικές πολιτικές μιας βάρβαρης λιτότητας εξουθενώνει οικονομικά και κοινωνικά και τέλος διώχνει το ανθρώπινο δυναμικό του, τώρα σταμάτησε την επιχορήγηση των ελληνικών πολιτιστικών κέντρων στη Γερμανία με αποτέλεσμα τα τελευταία να κλείνουν το ένα μετά το άλλο στερώντας από τους μετανάστες τον συλλογικό τους φορέα και το μέσο διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους.
Επιπλέον, τώρα πάνω στην εξέλιξη του μεγάλου μεταναστευτικού ρεύματος της κρίσης, η ελληνική κυβέρνηση διαλύει σταδιακά και την ελληνική εκπαίδευση στη Γερμανία, η οποία δεν είναι φολκλόρ αλλά αποτελούσε το μόνο σημείο επαφής των παιδιών των μεταναστών με την ελληνική εκπαίδευση και την πολιτική τύχη της χώρας καθώς και το μόνο «εισιτήριο» επιστροφής. Τα ελληνικά και ευρωπαϊκά σχολεία κλείνουν το ένα μετά το άλλο, παρά τις διαμαρτυρίες και τις καταλήψεις διαρκείας των μαθητών, των δασκάλων και των συλλόγων γονέων[12]. Την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές βρίσκεται σε εξέλιξη αγώνας ενάντια στο κλείσιμο του ευρωπαϊκού σχολείου «Όμηρος»[13]. Αποτέλεσμα της διάλυσής του θα είναι τα παιδιά να εισάγονται απροετοίμαστα στο έντονα ταξικό εκπαιδευτικό σύστημα της Γερμανίας και στην πράξη συχνά να αποκλείονται από την Ανώτατη Εκπαίδευση, τόσο στη Γερμανία όσο και στην Ελλάδα.
Αυτή η πολιτική επιλογή της κυβέρνησης, πρώτα να απαξιώσει και στη συνέχεια να διαλύσει την ελληνική συλλογική εκπροσώπηση και εκπαίδευση, έρχεται να σκιαγραφήσει μια πραγματικότητα της οποίας οι πολιτικές συνέπειες θα κυνηγούν για δεκαετίες τη χώρα. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια διαδικασία απομύζησης εργατικού, πνευματικού και πολιτιστικού δυναμικού, η οποία πλαισιώνει την οικονομική και πολιτική επίθεση τόσο από μεριάς ελληνικής κυβέρνησης και των υποστηρικτών της όσο και από μεριάς Γερμανικού Ιμπεριαλισμού στον κόσμο της εργασίας. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας θα είναι η οριστική απώλεια μιας γενιάς και η σταδιακή αποδόμηση του κοινωνικού και δημογραφικού ιστού της χώρας.
Όσο αγαπούμε τον μετανάστη και παλεύουμε για την προστασία της ιδιαιτερότητας και των δικαιωμάτων του, τόσο μισούμε τη μετανάστευση και τις αστικές τάξεις που εξυπηρετεί. Και η ολοένα και πιο σκληρή μεταναστευτική πολιτική του γερμανικού κράτους δίνει μια πολύ καλή εικόνα για τον τρόπο που γίνεται αντιληπτή η εισροή ανθρωπίνου δυναμικού από τις πληττόμενες χώρες της νότιας και ανατολικής Ευρώπης και δείχνει και τα όρια της δράσης του ΕΠΚ.
Πράγματι, οι γκασταρμπάιτερ του 50 και του 60 δεν ήταν και ούτε όφειλαν να γίνουν “κομμάτι της γερμανικής κοινωνίας”. Ζούσαν σε γκέτο, δε μάθαιναν γερμανικά και ήταν “φιλοξενούμενοι”. Έρχονταν για να προσφέρουν εργατική δύναμη και να φύγουν. Τριγυρνάνε ακόμα στα καφενεία και τις ταβέρνες, χωρίς να μπορούν να συμμετέχουν στην πλειοψηφία τους σε οποιαδήποτε κοινωνική διεργασία σε οποιαδήποτε γλώσσα και για οποιοδήποτε σκοπό.
Μετά ήρθε η μετανάστευση του 80. Τότε τα κλιμάκια της γερμανικής διοίκησης επιστράτευσαν τη λέξη “Integration” (ενσωμάτωση). Οι μετανάστες δεν ήταν πλέον φιλοξενούμενοι, έρχονταν για να μείνουν, δημιουργώντας όσο το δυνατό λιγότερα προβλήματα. Η πολιτική ενσωμάτωσης στόχευε στο σπάσιμο των γκέτο μέσα από τη μεταφυσική πίστη πως αν όλοι μάθουν Γερμανικά και δε φωνάζουν στο μετρό η γερμανική κοινωνία θα μπορούσε να τους αγνοεί χωρίς κόπο. Μείνε αλλά μην ενοχλείς ένα πράγμα.
Σήμερα είμαστε πλέον στο τρίτο στάδιο που κυριαρχείται από τις λέξεις “Partizipation και Empowerment” (συμμετοχή και ενδυνάμωση)[14]. Η κρίση δεν φέρνει πια μόνο χέρια, φέρνει και κεφάλια. Οι μετανάστες τώρα δεν αρκεί να δουλεύουν και δεν αρκεί να ενσωματωθούν. Πρέπει και να “συμμετέχουν”. Τα προγράμματα που προωθούνται είναι αυτά που κάνουν τον μετανάστη μέρος μιας διεργασίας που εισφέρει στο γερμανικό κράτος, προγράμματα έρευνας της αγοράς εργασίας και των αναγκών της. Η κουλτούρα πια δεν επικουρείται και η διαφορετικότητα δε γίνεται σεβαστή αλλά όχημα στελέχωσης του γερμανικού δημογραφικού κενού. Με άλλα λόγια: Στρατεύουμε τη διαφορετικότητα για να στηρίξουμε την αποτελεσματικότητα.
Στο πλαίσιο της στροφής αυτής σε μια πιο σκληρή και απαιτητική μεταναστευτική πολιτική το ΕΠΚ έχασε για τρείς μήνες την επιχορήγησή του από την Σύγκλητο του Βερολίνου, με αποτέλεσμα τώρα να βρίσκεται σε μεγάλο υπαρξιακό κίνδυνο[15].
Μπαλατζάρoντας, λοιπόν, ανάμεσα στην εγκατάλειψη από την ελληνική πλευρά και την εκμετάλλευση από την γερμανική, το ΕΚΠ δίνει έναν αγώνα τόσο απαραίτητο όσο και καταδικασμένο στα όριά του.
Στο πλαίσιο αυτού του αγώνα, καλούμε όλους τους μετανάστες τόσο στο Βερολίνο όσο και στις άλλες πόλεις να οργανωθούν μέσα στους συλλογικούς φορείς τους, να χτίσουν δίκτυα αλληλεγγύης και να παλέψουν ενωμένοι απέναντι στις εκμεταλλευτικές πρακτικές και στα ρατσιστικά στερεότυπα.
Καλούμε όσους αγωνίζονται στην Ελλάδα να μην ξεχνούν ότι και στο Βερολίνο υπάρχουν άνθρωποι που αγωνίζονται και αυτοί και στέκονται δίπλα σας, έστω και από μακριά, σε κάθε προσπάθεια και κάθε διεκδίκηση. Άνθρωποι που αναμένουν την ευκαιρία να γυρίσουν και να συνεισφέρουν.
Τέλος, το ΕΠΚ είναι εδώ ανάμεσα σε όλα τα παραπάνω και για έναν ακόμα λόγο: Περιμένει το κάλεσμα μιας λαϊκής ελληνικής κυβέρνησης για να συνεργαστεί και να συνεισφέρει σε πολιτικές επαναπατρισμού αυτής της χαμένης γενιάς, όταν έρθει η ώρα.
Καλή μας αντάμωση,
*Σερβιτόρα στο Βερολίνο,
Υποψήφια Διδάκτορας Ευρωπαϊκού Εργατικού Δικαίου και
Γραμματέας της Ελληνικής Κοινότητας Βερολίνου
[1]Από το 1955 η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας συνέταξε διακρατικές συμφωνίες πρόσληψης εργαζομένων περιορίστου χρόνου με την Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα και άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Το εργατικό δυναμικό που ήρθε στη χώρα στο πλαίσιο αυτών των συμφωνιών (Anwerbeabkommen) χαρακτηρίστηκε ως Gastarbeiter, δηλαδή φιλοξενούμενοι εργαζόμενοι.
[8]http://gr-gemeinde.de/%CF%88%CE%AE%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B4%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%B4%CF%81/
[9]http://gr-gemeinde.de/%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CF%86%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%83%CF%85%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CE%BD%CF%84%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CE%B2%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%BB/
[10]http://gr-gemeinde.de/%CF%88%CE%AE%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BB/
[11]http://gr-gemeinde.de/h-e%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-%CE%B2%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B5-%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%86%CE%B1/
[12]http://gr-gemeinde.de/%CF%88%CE%AE%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B3-%CF%83-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BA%CE%B2-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C/
τα ψέματά τους και οι αλήθειες για την Ιρλανδία
αναδημοσίευση από το Άρδην
Ακολουθώντας την… Ελλάδα
by admin
Share on facebookShare on twitterShare on pdfonlineShare on pinterest_shareShare on google_plusone_shareMore Sharing Services1
Το «ιρλανδικό θαύμα» αποτελεί κατασκευή πολιτικών και δημοσιογράφων
Του Μάικ Γιούλτον από τη Ρήξη φ. 98
Ακριβώς πριν πέντε χρόνια, και πριν ακόμη αρχίσουν να διαδραματίζονται τα τραγικά γεγονότα του μνημονίου και της κρίσης, ένα από τα πιο πρωτοποριακά μυαλά της δεξιάς στην Ιρλανδία, ο τότε γενικός διευθυντής της τράπεζας Αγγλοάιρις, Σον Φιτζπάτρικ είχε προτείνει τα εξής: «Θέλω από την κυβέρνηση να βρει το κουράγιο και να προτείνει στο Κοινοβούλιο ένα θαρραλέο και σκληρό προϋπολογισμό, που θα καταργούσε τις ιερές αγελάδες της χώρας μας…Αναφέρομαι στις υψηλές κρατικές συντάξεις, στις κάρτες υγείας που προσφέρουν δωρεάν περίθαλψη και τις παροχές σε ανύπαντρες μητέρες».
Ο Φιτζπάτρικ έχει τώρα καταφύγει στις Η.Π.Α., όπου προσπαθεί να αποκρούσει πληθώρα κατηγοριών για κατάχρηση εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και τη συμμετοχή του στην τράπεζα που διηύθυνε και χρεοκόπησε, με συνολικά χρέη άνω των τεσσάρων δισ. Ο κύριος αυτός πρέπει να αισθάνεται ικανοποίηση για το γεγονός ότι η πολιτικο-κοινωνική κατεύθυνση που είχε προτείνει είναι τώρα η πρακτική της παρούσας κυβέρνησης.
Ο προϋπολογισμός για το 2014 που εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο με την ψήφο των δύο κομμάτων της συγκυβέρνησης (Fine Gael και Labour Party), δύο εβδομάδες πριν, ακολουθεί σθεναρά τις κατευθυντήριες γραμμές που πρότεινε ο κύριος Φιτζπάτρικ. Στις επίμονες ερωτήσεις της αντιπολίτευσης και των δημοσιογράφων για το ποια συμφέροντα εξυπηρετούνται με τον προϋπολογισμό αυτό και πώς αντιμετωπίζονται τα προβλήματα που προέκυψαν από την οικονομική κρίση, η κυβέρνηση σιωπά.
Ένα άλλο αναπάντητο ερώτημα είναι οι επιπτώσεις που θα έχουν οι αποφάσεις για το σύστημα υγείας και πώς θα καλυφθεί η μαύρη τρύπα 600 εκ. έως 1 δισ. που αναφέρει η τρόικα. Ιδιαίτερα καίριο είναι το ερώτημα πώς θα πραγματοποιηθεί η προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης για ελεύθερη πρόσβαση στο σύστημα υγείας όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως ηλικίας και εισοδήματος, έως το 2016.
Τα αποτελέσματα των αποφάσεων για την οικονομική και κοινωνική πολιτική αυξάνουν το επίπεδο της φτώχειας των 2/3 και εντείνουν την πρωτοφανή αγανάκτηση της κοινωνίας, με αποτέλεσμα τη δραματική πτώση των ποσοστών των κομμάτων της συγκυβέρνησης στις δημοσκοπήσεις, ιδιαίτερα του Εργατικού Κόμματος από 19% σε 4%, ενώ αντίστοιχα αυξάνουν τα ποσοστά της Αριστεράς.
Τα αναφερόμενα προβλήματα προστίθενται στα ήδη υπάρχοντα, όπως π.χ. την αθρόα μετανάστευση 125.000 νέων, την αδυναμία 130.000 νοικοκυριών να εκπληρώσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις, ενώ αυξάνεται ο αριθμός των αστέγων και των ατόμων που σιτίζονται στα συσσίτια. Με δεδομένη την εκρηκτική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα, η κυβέρνηση εμπαίζει τον ιρλανδικό λαό και την παγκόσμια κοινή γνώμη, δηλώνοντας έτοιμη για έξοδο από το μνημόνιο και προσφυγή στις αγορές στο τέλος του 2013. Παράλληλα, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες που διέρρευσαν από τη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Σαββατοκύριακου, ο Ιρλανδός πρωθυπουργός ζήτησε από την κα Μέρκελ την έγκριση ενός «επικουρικού» δανείου ύψους 4 δισ., «σε περίπτωση που οι εξελίξεις δεν είναι οι αναμενόμενες».
Προσωπική μου γνώμη είναι ότι, εάν ο γενικός διευθυντής μιας οποιασδήποτε επιχείρησης προσπαθούσε με «θαρραλέο και σκληρό» τρόπο να επιβληθεί στην αγορά με τέτοιες τραγικές επιπτώσεις, δεν θα παρέμενε στη θέση αυτή για πολύ χρόνο. Ολοκληρώνω με τις δύο τελευταίες λέξεις του αξέχαστου Ιρλανδού ποιητή Σέιμους Χίνι στα λατινικά: noli timere… Μη φοβάσαι τίποτα…
29/10/2013
Μια σύντομη εικόνα της χώρας σήμερα
Η Δημοκρατία της Ιρλανδίας καλύπτει κατά προσέγγιση τα 5/6 της νήσου της Ιρλανδίας που έχει συνολική έκταση 84.421 τ.χλμ. Το κράτος ιδρύθηκε μετά από επανάσταση το 1919 και αναγνωρίστηκε de jure το 1922. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, διαθέτει πληθυσμό 4.517.758, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009. Το υπόλοιπο 1/6 της νήσου είναι γνωστό ως Βόρεια Ιρλανδία και αποτελεί τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου. Η αγροτική Ιρλανδική Δημοκρατία μετατράπηκε μέσα σε ελάχιστα χρόνια σε μια οικονομία με κύριους άξονες το εμπόριο, τις επενδύσεις και τη βιομηχανία. Στα χαρτιά, η χώρα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υπηρεσιών και προϊόντων λογισμικού, αλλά πολλά ξένα προϊόντα, κυρίως μουσικής, περνούν μέσα από τη χώρα για να αποφύγουν τους φόρους και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.
Το 10% του πληθυσμού της Ιρλανδίας ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF, η Ιρλανδία έχει το έκτο μεγαλύτερο ποσοστό παιδικής φτώχειας (16,8%) στον ανεπτυγμένο κόσμο .
Πρωθυπουργός της χώρας εξελέγη ο Έντα Κένι στις 9 Μαρτίου 2011, του κόμματος Φίνε Γκάελ που έλαβε 36,1% των ψήφων. Το «Φιάνα Φέιλ» που κυβερνούσε επί 14 συνεχή χρόνια και είχε διαχειριστεί την ένταξη της Ιρλανδίας στο Μνημόνιο, έχασε το 24,2% των ψήφων και περιορίστηκε στο 17,4%. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις ο «πολιτικός βραχίονας» IRA, τo «Σιν Φέιν» που από 7% είχε φθάσει στο 10% στις εκλογές του 2011 βρίσκεται τώρα μεταξύ του 17% και 20% .
Το 2010 οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ ενέκριναν τριετές πρόγραμμα ύψους σχεδόν 90 δισ. ευρώ, για οικονομική στήριξη της Ιρλανδίας, με ένταξη στον μηχανισμό στήριξης. Η εξέλιξη του ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια ήταν: Το 2008 -2,2%, το 2009 -6.4%, το 2010 0.2%, το 2011 -1.1%, το 2012 2.2% και το 2013 -1,1%, ενώ η ανεργία πλήττει το 15% του πληθυσμού.
Η Ιρλανδία είναι γνωστή για τη παραδοσιακή μουσική της, αλλά και για τους συγγραφείς της, όπως οι Τζόναθαν Σουίφτ, Τζέιμς Τζόις, Τζορτζ Μπέρναρντ Σω, Όσκαρ Ουάιλντ, Γουίλιαμ Μπάτλερ Γητς κ.ά.
Στο χώρο της μουσικής, διακεκριμένοι Ιρλανδοί καλλιτέχνες είναι ο κιθαρίστας Ρόρι Γκάλαχερ, η Σίνιντ Ο’Κόνορ, ο Νιάλλ Χόραν τα συγκροτήματα The Cranberries, U2 και The Script, η Enya,
Ρ.