Αφήνοντας στην άκρη τον ορυμαγδό της παραπληροφόρησης, ας εστιάσουμε στα πραγματικά δεδομένα, δίνοντας πρώτα το λόγο σε μια ξεχασμένη ντίβα της αστικής πολιτικής, που μέσω ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να μείνει στο παιχνίδι: «Καλύτερα να τα πληρώσουν οι φορολογού-μενοι, οι μισθωτοί παρά οι καταθέτες, διότι αν το βάρος πέσει στην κατάθεση θα πληρώσουν όλοι πολλαπλάσια», δήλωσε με έμφαση η Λούκα Κατσέλη σε ραδιοφωνική εκπομπή. Τα έλεγε αυτά πριν γυρίσει τούμπα η κυπριακή πολιτική και σίγουρα 24 ώρες αργότερα θα ένιωθε δικαιωμένη. Η κυπριακή αστική ηγεσία, σε μια σπάνια επίδειξη εθνικής ομοψυχίας, αποφάσισε να μην κάνει κανένα «κούρεμα» στις καταθέσεις, αλλά να εισηγηθεί στην ΕΕ ένα plan B, το οποίο μεταξύ των άλλων περιλαμβάνει και κρατικοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων, τα αποθεματικά των οποίων θα χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν ένα τμήμα των 5,8 δισ. που χρειάζονται για να κλείσει η συμφωνία με την τρόικα.

Δεν χρειάζεται να ρωτήσουμε αν σας θυμίζει τίποτα αυτός ο όρος του κυπριακού «plan B». Τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία έχουν πληρώσει ήδη το τίμημα της στήριξης των τραπεζών, ήρθε η ώρα να πληρώσουν και τα κυπριακά. Ισως χρειάζεται να θυμίσουμε, όμως, πως οι περισσότεροι εφαρμοστικοί νόμοι του κυπριακού Μνημόνιου, 25 τον αριθμό, έχουν ήδη ψηφιστεί πριν καν υπογραφεί το Μνημόνιο. Ηταν τα prior actions,όπως συνήθιζε να λέει ο Βενιζέλος, ή τα milestones, όπως συνηθίζει να λέει ο Στουρνάρας, που τα εισηγήθηκε η κυβέρνηση Χριστόφια και τα ψήφισε η κυπριακή Βουλή μέσα σε μια συνεδρίαση. Μέτρα οδυνηρά, όπως έλεγε δακρύζοντας ο Χριστόφιας στο τηλεοπτικό σόου «Σας μιλάει ο πρόεδρος», μέτρα αντιλαϊκά, μέτρα αντεργατικά. Προς τι όλ’ αυτά; Για να διασωθούν οι κυπριακές τράπεζες που αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της κρίσης. Οταν οι τραπεζίτες και οι μεγαλομέτοχοι έβγαζαν «τ’ άντερά τους» από τις μπίζνες με τη μαφία και το κάθε είδους «ξέπλυμα» χρήματος δεν μοιράζονταν τα κέρδη με τους εργαζόμενους. Μόλις βρέθηκαν σε δύσκολη θέση (κάποτε θα έσκαγε και αυτή η φούσκα), οι εργαζόμενοι καλούνται να πληρώσουν για τη διάσωσή τους.

Η Κύπρος, όμως, δεν ήταν μια περίπτωση όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ισπανία. Αν ήταν τέτοια, σε συνδυασμό με το μικρό οικονομικό μέγεθος και τα λίγα λεφτά που χρειάζονταν (μόλις 17 δισ. ευρώ), το ζήτημα θα είχε λυθεί με το Μνημόνιο που ζητούσε απεγνωσμένα να υπογράψει ο Χριστόφιας. Η Κύπρος είναι ένας φορολογικός «παράδεισος» και μάλιστα όχι σαν το Λουξεμβούργο ή τη Μάλτα, αλλά με κυρίαρχη τη ρωσική παρουσία σ’ αυτόν. Η πολιτική κάστα, η Εκκλησία, η ανώτερη αστική τάξη κάνει εδώ και πολλά χρόνια μπίζνες με τη Ρωσία.

Στην αρχή η ΕΕ έδειξε αδιαφορία για τα προβλήματα των κυπριακών τραπεζών. Οταν ο Χριστόφιας, που είχε ήδη πάρει ένα δάνειο 2,5 δισ. από τη Ρωσία, βγήκε στη γύρα ζητώντας άλλα 5 δισ. (από Ρωσία και Κίνα), ουδείς στο Βερολίνο, τη Φρανκφούρτη, τις Βρυξέλλες αντέδρασε. Μ’ αυτούς νταλαβερίζεστε, αυτοί ας σας «σώσουν» ήταν το μήνυμα. Πλην, όμως, ο Χριστόφιας έκανε μια τρύπα στο νερό. Ποτέ δεν εξήγησε στον κυπριακό λαό, γιατί ο Πούτιν δεν του έδωσε τα 5 δισ., ποσό αστείο για τα ρωσικά οικονομικά δεδομένα. Ο κυπριακός Τύπος, όμως, βοούσε για τις απαιτήσεις της Μόσχας, που ήθελε να περάσει την Κύπρο στη δική της σφαίρα επιρροής, βάζοντας χέρι στο φυσικό αέριο που έχει ανακαλυφθεί και αποκτώντας ακόμα και βάση ελλιμενισμού του ρωσικού πολεμικού στόλου.

Οπως καταλαβαίνετε, αυτά ήταν εντελώς ασύμβατα με την ιδιότητα του κράτους-μέλους της ΕΕ, γι’ αυτό και ο Χριστόφιας παράτησε την προσπάθεια με τη Μόσχα και τον περασμένο Ιούλη προσέφυγε στον ευρωπαϊκό μηχανισμό. Οπότε από τις δαγκάνες του Πούτιν βρέθηκε στις δαγκάνες του Σόιμπλε και της παρέας του, οι οποίοι δε θ’ άφηναν χαμένη την ευκαιρία να εξαφανίσουν τη ρωσική επιρροή στην Κύπρο, διώχνοντας από εκεί τους μαφιόζους και τους «ολιγάρχες», που χρησιμοποιού-σαν την Κύπρο ως βάση για τις μπίζνες τους.

Οταν ο Χριστόφιας έκανε την προσφυγή ήξερε τι θ’ ακολουθούσε. Είχαν προηγηθεί οι άλλες χώρες, οπότε δεν είχε καμιά αμφιβολία. Ηξερε, επίσης, ότι τα αντιλαϊκά και αντεργατικά μέτρα δεν μπορούσε να τα διαπραγματευθεί με την τρόικα, η οποία εγκαταστάθηκε στο νησί. Απλώς κλαψούριζε και έλεγε διάφορα για «κόκκινες γραμμές», γιατί αυτό απαιτούσε η περίσταση. Είχε και εκλογές μπροστά του, βλέπετε, οπότε έπρεπε να το παίξει σκληρός διαπραγματευτής. Το πρόβλημά του δεν ήταν αυτά τα μέτρα, τα οποία και ψήφισε με fast track διαδικασία, άλλωστε, συνοδεύοντάς τα με το on camera δάκρυ. To πρόβλημά του ήταν τα υπόλοιπα που του ζητούσαν: ειδική φορολογία στις μεγάλες καταθέσεις (που θα ισοδυναμούσε με «κούρεμα») και αύξηση στη φορολογία των εταιριών. Μ’ άλλα λόγια, του ζητούσαν να συναινέσει στον τερματισμό του καθεστώτος φορολογικού «παράδεισου», που θα διέλυε τον βασικότερο πυλώνα της κυπριακής καπιταλιστικής οικονομίας, καθώς τα ρωσικά και λοιπά κεφάλαια θα έφευγαν για άλλους «παραδείσους».

Βγαίνει τώρα ο γ.γ. του ΑΚΕΛ Αντρος Κυπριανού και δηλώνει πως δεν υπήρχαν τέτοια πράγματα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης Χριστόφια με την τρόικα και το Eurogroup. Πέρα, όμως, από τα δημοσιεύματα του κυπριακού και του ευρωπαϊκού Τύπου, ο ίδιος ο Χριστόφιας «φωτογράφισε» αυτές τις απαιτήσεις των γερμανοευρωπαίων, στις δηλώσεις που έκανε όταν ήρθε για αποχαιρετιστήριο ταξίδι στην Αθήνα. Είπε καθαρά ότι οι ευρωπαίοι ανακάλυψαν τώρα το «ξέπλυμα» χρήματος. Δεν το ανακάλυψαν, βέβαια, από φιλολογικό ή ηθικό ενδιαφέρον, αλλά διατύπωναν και απαιτήσεις γι’ αυτό. Ετσι, ο Χριστόφιας άφησε ανοιχτό το θέμα, εγκατέλειψε την πολιτική ντροπιασμένος και άφησε την καυτή πατάτα στα χέρια του Αναστασιάδη που τον διαδέχτηκε στον προεδρικό θώκο.

Και ο Αναστασιάδης ήξερε ποιες ήταν οι απαιτήσεις της μιας και της άλλης πλευράς. Ηξερε τι ζητούσαν οι Ρώσοι, ήξερε και τι ζητούσαν οι γερμανοευρωπαίοι. Επέλεξε καταρχάς τους δεύτερους. Πήγε ο ίδιος στο Eurogroup και αποδέχτηκε τα πάντα (δεν είχε και άλλη επιλογή εκείνη τη στιγμή). Μάλιστα, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να συγκρατήσει τη φυγή των κεφαλαίων από τις κυπριακές τράπεζες, ήταν αυτός που εισηγήθηκε να γίνει «κούρεμα» στις καταθέσεις από το πρώτο ευρώ, ώστε να μην είναι μεγάλο το ποσοστό «κουρέματος» στις καταθέσεις πάνω από 100.000 ευρώ. Τον «έδωσε» πρώτος ο Σόιμπλε, το επιβεβαίωσε με ανακοίνωσή της και η Κομισιόν, ενώ καμιά διάψευση δεν έγινε από πλευράς Κύπρου. Επαναλαμβάνουμε, ότι η απόφαση του Eurogroup δεν περιλάμβανε μόνο το «κούρεμα» των καταθέσεων, αλλά και αύξηση του φόρου στις εταιρίες με έδρα την Κύπρο, γεγονός που θα έκλεινε σύντομα την Κύπρο ως φορολογικό «παράδεισο».

24 ώρες αργότερα τα πράγματα άλλαξαν άρδην. Καταρχάς ξεσηκώθηκε σύμπασα η κυπριακή αστική τάξη, βλέποντας πως οι γερμανοευρωπαίοι προσπαθούν να «τελειώσουν» το μεγαλύτερο κομμάτι της. Ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος, εκπρόσωπος ενός σημαντικού οικονομικού παράγοντα (η Εκκλησία της Κύπρου είναι από τους μεγαλύτερους ραντιέρηδες στο νησί) τέθηκε επικεφαλής του «κινήματος επιστροφής στη λίρα». Η ίδια η κυβερνητική πλειοψηφία δεν έδειχνε συμπαγής, καθώς απειλούνταν διαρροές από πλευράς ΔΗΚΟ, οπότε δεν ήταν εξασφαλισμένη ούτε η θετική ψήφος στη Βουλή.

Ενώ, όμως, ο λαϊκός παράγοντας μπορούσε να κατασιγαστεί, καθώς κατασκευάστηκε μια δεύ-τερη εκδοχή του νομοσχέδιου, που άφηνε άθιχτες τις καταθέσεις μέχρι 20.000 ευρώ, ο παράγοντας αστική τάξη εξακολουθούσε να αντιδρά, βλέποντας πως ο γερμανοευρωπαϊκός στόχος του εξοβελισμού των ρωσικών κεφαλαίων από την Κύπρου εξακολουθούσε να ισχύει. Ο καθοριστικότερος παράγοντας, όμως, ήταν η ρωσική παρέμβαση. Και βέβαια, η παρέμβαση δεν έγινε μόνο με τις δημόσιες δηλώσεις των Πούτιν και Μεντβέντεφ, αλλά με τους καθιερωμένους δρόμους του παρασκήνιου. Ο Πούτιν διείδε ότι οι Γερμανοί με τους συμμάχους τους του πρόσφεραν την αστική τάξη της Κύπρου και άνοιξε την αγκαλιά του για να τη δεχτεί.

Οι ρωσικές σημαίες που ανέμιζαν το απόγευμα της Τρίτης στα χέρια διαδηλωτών έξω από την κυπριακή Βουλή ήταν ένα ακόμη θλιβερό φαινόμενο, καθώς θύμιζαν τις αμερικάνικες σημαίες στα χέρια διαδηλωτών στη Σόφια, το Βουκουρέστι, τα Τίρανα, την Πριστίνα και αλλού. Ο λαός νόμιζε πως ήρθε ο Μόσκοβος για να τον σώσει. Η κυπριακή πολιτική ηγεσία, όμως, σε συνεργασία με την κυπριακή αστική τάξη, έκανε τους δικούς της υπολογισμούς. Σε πολιτικό επίπεδο, ο Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος μέχρι και διάγγελμα είχε κάνει για να καλέσει τον κυπριακό λαό να στηρίξει τη συμφωνία με το Eurogroup, φοβούμενος πως έρχεται το πολιτικό του τέλος, έκανε μια θεαματική κωλοτούμπα, μιμούμενος τον Τάσσο Παπαδόπουλο που είχε συμφωνήσει στη Χάγη στο «σχέδιο Ανάν-3» και μετά στράφηκε ενάντιαά του, και τον Δημήτρη Χριστόφια, που από φανατικός οπαδός του τελικού «σχεδίου Ανάν» μετατράπηκε σε πολεμιό του, όταν είδε ότι ο Παπαδόπουλος πάει να μαζέψει «όλο το χαρτί» (οι παλαιότεροι θα θυμούνται αυτή την τελευταία κωλοτούμπα, που έγινε μια Μεγάλη Πέμπτη, κάπου ανάμεσα στο τρίτο και το δωδέκατο ευαγγέλιο).

Ο Αναστασιάδης προσπάθησε να κλείσει δική του συνάντηση με τον Πούτιν. Η ρωσική πλευρά απέρριψε το αίτημα και ζήτησε πρώτα διαπραγμα- τεύσεις σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών. Ετσι, ο Σαρρής πήρε το αεροπλάνο για τη Μόσχα, ενώ στη Λευκωσία το κογκλάβιο των πολιτικών αρχηγών συμφώνησε σε μια… κυπριακού τύπου απόρριψη της συμφωνίας του Eurogroup. Το κυβερνών κόμμα θα έκανε αποχή από την ψηφοφορία και τα υπόλοιπα θα το καταψήφιζαν.

Τότε ήταν που άρχισαν τα πανηγύρια στην Ελλάδα, προεξάρχοντος του ΣΥΡΙΖΑ που επιδόθηκε και πάλι σε μια τυχοδιωκτική προπαγάνδα που έκρυβε από τον ελληνικό και τον κυπριακό λαό την ουσία. Η σωτηρία ενός παρασιτικού συστήματος, που στηρίζεται στα έσοδα από τις off shore εταιρίες και το «ξέπλυμα» χρήματος έγινε σημαία… εθνικής αντίστασης. Κι ας περιείχε αυτή η «αντίσταση» ένα πακέτο αντιλαϊκών μέτρων ήδη ψηφισμένο κι ένα ακόμη επί θύρας. Γι’ αυτό παραθέσαμε στην αρχή τη δήλωση της Κατσέλη, η οποία κάθε άλλο παρά αμφισβήτησε τις διαδικασίες «σωτηρίας». Αμφισβήτησε το μίγμα τους, λέγοντας ανερυθρίαστα πως το μόνο που δεν πρέπει να γίνει είναι «κούρεμα» των καταθέσεων. «Αυτά τα 6 δισ. ευρώ, σε συνεργασία με τους εταίρους, να δουν από πού μπορούν να εξοικονομηθούν», είπε η Κατσέλη, πριν πει πως είναι προτιμότερο να τα πληρώσουν οι φορολογούμενοι και οι εργαζόμενοι, παρά οι καταθέτες. Το γεγονός ότι η Κατσέλη ανήκει στον «μεγάλο αστερισμό δυνάμεων και προσωπικοτήτων», ο οποίος σύμφωνα με τον Τσίπρα θα διεκδικήσει την εξουσία, ασφαλώς δεν είναι χωρίς σημασία. Οπως δεν είναι χωρίς σημασία το γεγονός ότι πριν τις τελευταίες εκλογές στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ δήλωναν πως θα βρουν λεφτά φορολογώντας τους μεγαλοκαταθέτες (δήλωση που αμυνόμενη θύμισε η κυβερνητική προπαγάνδα).

Ο γερμανικός ιμπεριαλισμός έδειξε αταραξία ακόμα κι όταν είδε την κωλοτούμπα της κυπριακής αστικής τάξης. Σόιμπλε και Μέρκελ έκαναν σκληρές και περιφρονητικές δηλώσεις ακόμη κι όταν είδαν το αεροπλάνο με τον Σαρρή να απογειώνεται με κατεύθυνση τη Μόσχα. Αλλοι ευρωενωσιακοί παράγοντες προσπάθησαν να φανούν πιο ευέλικτοι σε επίπεδο δηλώσεων.

Ενα 24ωρο μετά τους στεναγμούς ανακούφισης και την προσδοκία ότι «ο Πούτιν σώνει την Κύπρο», ξανάρχισαν τα «βόηθα Παναγιά». Τα νέα από τη Μόσχα, όπως τα διέρρεε η πολιτική κάστα της Κύπρου, μιλούσαν για «τρελές» αξιώσεις των ρώσων ιμπεριαλιστών, όπως παραχώρηση ενός οικοπέδου της κυπριακής ΑΟΖ (απ’ αυτά που αποδεδειγμένα έχουν φυσικό αέριο), καθώς και ναυστάθμου για τον ρωσικό πολεμικό στόλο στη Λεμεσσό. Μ’ άλλα λόγια, τα νέα φέρνουν τον Αναστασιάδη να βρίσκεται μπροστά στον ίδιο ρωσικό εκβιασμό που είχε βρεθεί ο Χριστόφιας και αναγκάστηκε «να κόψει λάσπη».

Μήπως αυτή η συμπεριφορά των Ρώσων εξηγεί και τη γερμανική αταραξία; Γεγονός είναι πως στην Κύπρο ξαναφούντωσαν τα σενάρια για ανάγκη επιστροφής στην απόφαση του Eurogroup, με κάποιες βελτιώσεις, όσο επώδυνη κι αν είν’ αυτή. Σενάρια που συνοδεύονται από μπόλικη φιλολογία για «εναλλακτικά μέτρα» (αν σας θυμίζουν τα ελληνικά «ισοδύναμα μέτρα», δεν έχετε άδικο, το ίδιο είναι).

Εμείς δεν πρόκειται να κάνουμε σενάρια. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη ένας άγριος ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός για το μοίρασμα της κυπριακής λείας. Τελικά συμπεράσματα θα μπορέσουμε να βγάλουμε μόνο όταν θα γνωρίζουμε το αποτέλεσμα. Οταν δούμε πού θα κάτσει η μπίλια. Ενα, όμως, είναι σίγουρο: ο κυπριακός λαός είναι σφαγμένος από χέρι. Τη βαθιά κρίση των κυπριακών τραπεζών αυτός θα κληθεί να την πληρώσει σε κάθε περίπτωση.

Οι συνέπειες του παρασιτισμού

Πριν από ελάχιστες εβδομάδες, σχολιάζοντας τα κλαψουρίσματα του Δ. Χριστόφια κατά την αποχαιρετιστήρια επίσκεψή του στην Ελλάδα, η «Κόντρα» (αρ. φύλλου 720, 23.2.13) έγραψε τα εξής:

«Τι είπε ο Χριστόφιας; “Υποχρεωθήκαμε να απευθυνθούμε στο μηχανισμό στήριξης και αντί στήριξης έχουμε έναν κατατρεγμό”! Πρόσθεσε ακόμα ότι οι κυβερνήσεις της ΕΕ “θυμήθηκαν τώρα τα περί ξεπλύματος χρήματος και μας έχουν στη γωνιά και αρνούνται να υπογράψουν μαζί μας ένα μνημόνιο το οποίο κανείς δεν μπορεί να το χειροκροτήσει”. Το κλαψούρισμα εκείνου που είναι έτοιμος να υπογράψει ένα αντιλαϊκό μνημόνιο, αλλά οι δανειστές αρνούνται και του ζητούν και κάτι που θίγει τα συμφέροντα της κυπριακής αστικής τάξης. Του ζητούν να ελέγξουν όλο το σύστημα των τραπεζών και των “οφσόρ” εταιριών, μέσω των οποίων φυσικά και γίνεται ξέπλυμα βρόμικου χρήματος (πολιτικού, μαφιόζικου, επιχειρηματικού). Αλήθεια, στα χρόνια της θητείας του έκανε τίποτα γι’ αυτό ο Χριστόφιας; Οχι μόνο δεν έκανε, αλλά υπέθαλψε αυτό το σύστημα που έχει μετατρέψει την Κύπρο σε νησιά Κέιμαν της Μεσογείου και το λαό της σε στρατό από γκαρσόνια και καμαριέρες. Φυσικά και οι ηγέτες της ΕΕ δεν ενδιαφέρονται για τη νομιμότητα. Τη ρωσική δραστηριότητα θέλουν να ελέγξουν και βρήκαν την ευκαιρία».

Η σύντομη αυτή αναφορά στον παρασιτισμό της κυπριακής οικονομίας έθετε το δάχτυλο στην πληγή. Την πραγματική πληγή. Ποιος δεν ήξερε ότι η Κύπρος ήταν ένας φορολογικός παράδεισος, ο οποίος δημιουργήθηκε τη δεκαετία του ‘80, όταν καταστράφηκε η Βηρυττός από τον εμφύλιο πόλεμο και τις επιθέσεις των σιωνιστών και οι τράπεζες που «ξεπλένουν» χρήμα για λογαριασμό εταιριών, πολιτικών και μαφιόζων έπρεπε να μεταφερθούν αλλού;

Μ’ αυτόν τον παρασιτισμό δεν βολεύτηκε μόνο η κυπριακή αστική τάξη. Βολεύτηκε το ευρύ στρώμα των μικροαστών (δικηγόροι, λογιστές κ.ά.), βολεύτηκε και ένα τμήμα της ευρείας αγροτικής βάσης του νησιού, που παράτησε την παραγωγή και το ‘ριξε στον τουρισμό και τις εν γένει «υπηρεσίες». Βολεύτηκαν, φυσικά, οι ηγεσίες των αστικών κομμάτων, που στήριξαν αυτόν τον παρασιτισμό και έχωσαν τους ανθρώπους τους στις κάθε είδους μπίζνες.

Ο παρασιτισμός έγινε θεωρία, έγινε ιδεολογία, πότισε μέχρι το μεδούλι όχι μόνο την αστική τάξη του νησιού, που βρήκε την ευκαιρία που περίμενε, αλλά και ευρύτατα λαϊκά στρώματα που αρκέστηκαν στα ψίχουλα από το τραπέζι των κυρίων. Ουδείς χτύπησε το καμπανάκι του κινδύνου. Ουδείς είπε ότι όλο αυτό το πράγμα δεν ήταν παρά χτίσιμο στην άμμο. Ακόμα και οι «κομμουνιστές» του ΑΚΕΛ διαχειρίστηκαν αυτή την κατάσταση χωρίς να την αμφισβητήσουν σε τίποτα. Χωρίς να πουν κουβέντα για τον παρασιτισμό, για το «ξέπλυμα» χρήματος, για τους μαφιόζους που σουλατσάριζαν με τα «Χάμερ» στη Λεμεσσό και είχαν τις βίλες με τους ένοπλους φρουρούς.

Ερχεται τώρα η κρίση, έρχεται ένα επεισόδιο στον διαρκή και αδυσώπητο πόλεμο ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα και σαρώνει τα παλάτια που χτίστηκαν στην άμμο. Οι γερμανοί θέλουν ν’ αρπάξουν ένα κομμάτι από τους ρώσους ιμπεριαλιστές. Η κυπριακή αστική τάξη πασχίζει με νύχια και με δόντια να κρατήσει τους Ρώσους στο νησί. Και ο λαουτζίκος καλείται να πληρώσει ακόμη πιο βαρύ φόρο, έστω και χωρίς πετσόκομμα των μικροκαταθέσεων που κατάφερε να δημιουργήσει από τα ψίχουλα που μάζευε τόσα χρόνια.

Οποια κι αν είναι η κατάληξη στην παρούσα φάση, εκείνο που πρέπει να κρατήσουμε είναι πως έχουμε να κάνουμε με τις συνέπειες του παρασιτισμού.
 
ΚΟΝΤΡΑ – ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 22 ΜΑΡΤΗ

• To κούρεμα των καταθέσεων και τα άλλα μνημονιακά μέτρα που έρχονται δεν μπορούν να εξηγηθούν μέσα από το πρίσμα της καλής ή κακής διαχείρισης της οικονομίας. Μόλις μια βδομάδα πριν εξάλλου η διακυβέρνηση του τόπου ήταν στα χέρια του αριστερού ΑΚΕΛ, το οποίο δέχτηκε και προώθησε μνημονιακούς νόμους χωρίς καν να έχει συμφωνήσει το τελικό μνημόνιο και χωρίς φυσικά να πάρει λεφτά από το πολυδιαφημιζόμενο δάνειο. Η μεγάλη απογοήτευση του κόσμου για την οικονομική κατάντια εκφράστηκε στις τελευταίες εκλογές με την ανάδειξη του ΔΗΣΥ στην εξουσία.

• Η κοινωνικοποίηση των ζημιών εις βάρος των μικροκαταθετών δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Η νεοφιλελεύθερη λογική απαιτεί κατάργηση των κοινωνικών κατακτήσεων, ιδιωτικοποιήσεις του δημόσιου πλούτου και την ανά πάσα στιγμή κάλυψη των ζημιών του κεφαλαίου από τους εργαζόμενους.

• Πολύ σύντομα φάνηκε ότι ο Αναστασιάδης αδυνατούσε να σταθεί στο ύψος των προεκλογικών του δεσμεύσεων και να πείσει τους νεοφιλελεύθερους “φίλους του” στην Ευρώπη να στηρίξουν τις πολιτικές που ο ίδιος είχε εξαγγείλει. Η αναμενόμενη στήριξη προς τις τοπικές ελίτ στην οποία προσδοκούσε ο Αναστασιάδης προσέκρουσε στα συμφέροντα των ισχυρότερων υπερεθνικών ελίτ οι οποίες στόχευσαν την οικειοποίηση του εγχώριου πλούτου. Το κούρεμα του συνόλου των καταθέσεων ήταν μια απέλπιδα προσπάθεια της κυβέρνησης να περιορίσει τις απώλειες του ντόπιου κεφαλαίου του οποίου τα συμφέροντα και εκπροσωπεί.

• Το επόμενο διάστημα το κράτος επιστρατεύοντας διάφορες στρατηγικές θα αποπειραθεί να απορροφήσει τους κοινωνικούς κραδασμούς: θα επικαλεστεί το εθνικό συμφέρον, την προοπτική του φυσικού αερίου και για όσους δεν μασάνε την ωμή καταστολή στο όνομα του νόμου και της τάξης.

• Όπως φάνηκε από τις πρώτες συγκεντρώσεις κατά του νομοσχεδίου για το κούρεμα των καταθέσεων, οι αντιδράσεις προέρχονται από όλο το πολιτικό φάσμα . Εμείς, ως μέρος του ευρύτερου αντιεξουσιαστικού χώρου, δεν θεωρούμε οποιαδήποτε αρχή ικανή να διαχειρίζεται τις ζωές μας. Δεν ταυτιζόμαστε de facto με οποιονδήποτε αρθρώνει αντιμνημονιακό λόγο ούτε θεωρούμε ότι μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε κοινωνικά δίκαιη λύση μέσα στο υφιστάμενο καπιταλιστικό σύστημα. Η σημερινή συστημική κρίση είναι για μας ένα ακόμη πεδίο δράσης για την ανάπτυξη ενός κοινωνικού κινήματος ανατροπής. Θα συνεργαστούμε λοιπόν με όσες και όσους προσανατολίζονται προς αυτή την προοπτική.

  συσπείρωση ατάκτων

  σύντροφισσες και σύντροφοι από τον αναρχικό – αντιεξουσιαστικό χώρο

Λευκωσία – 19 Μαρτίου 2013

το κείμενο μοιράστηκε στη Λευκωσία και στην συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από την βουλή

αναδημοσίευση από το Jungle Report

Ο ..σπαρτιάτικος ναζιστικός χαιρετισμός

Όλα αυτά έχουν, αν μη τι άλλο, το σκοπό τους, που είναι για το παιδί είτε ψυχαγωγικός, είτε διδακτικός, είτε και τα δύο μαζί.
Κάποτε όμως φτάνει και η στιγμή της ενηλικίωσης. Σιγά-σιγά αρχίζει το παιδί να μαθαίνει και να κατανοεί ότι αυτές οι ιστορίες ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας. Παύει δηλαδή να πιστεύει πως υπάρχει ο Άι Βασίλης ή ότι το αδερφάκι του το έφερε ο πελαργός (ή ο Τζίνραϊ από τους Τρανσφόρμερς -αν θέλουμε να είμαστε πιο σύγχρονοι).

Κάθε άλλο, πέραν του απογαλακτισμού αυτού, θα είχε μια όχι και τόσο ευχάριστη κατάληξη για το παιδί. Διότι ο έφηβος ή ο άνδρας που, από μια ηλικία και μετά, συνεχίζει να πιστεύει πχ. στον Άι Βασίλη, δεν τον λες σκεπτόμενο έφηβο ή άνδρα, αλλά μαμούχαλο.

Ο μαμουχαλισμός μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες για το παιδί, αλλά και για το περιβάλλον του. Μία από αυτές θα ήταν να γίνει χρυσαυγίτης. Μια άλλη θα ήταν να γίνει Άδωνις ή θαυμαστής του Άδωνη κλπ.. Όπως και να ‘χει πάντως, το σίγουρο είναι ότι θα καταλήξει να υιοθετεί κάθε παραμύθι και κάθε ανιστόριτη ανοησία  που ακούει, αρκεί αυτή να του δημιουργεί μια κάποια ψευδαίσθηση ανωτερότητας απέναντι στους Άλλους.

Ένας από αυτούς τους αστικούς μύθους που ακούγεται, υιοθετείται και αναπαράγεται συχνά από μαμούχαλους, ένθεν κακείθεν, είναι και η τάχα ελληνική προέλευση του ναζιστικού χαιρετισμού. Πιο συγκεκριμένα, ο σπαρτιάτικος χαιρετισμός.

Έναν τέτοιο “σπαρτιάτικο χαιρετισμό” απολαύσαμε προχθές στο δημοτικό συμβούλιο των Αθηναίων από τον Μιχαλολιάκο της Χρυσής Αυγής.

Θα μπορούσε εύλογα να αναρωτηθεί κανείς, σε τι θα μπορούσε να αποσκοπεί ένας “σπαρτιάτικος” χαιρετισμός σε συμβούλιο Αθηναίων;
Στην αρχαία Αθήνα πάντως -κυρίως σε συγκεκριμένες περιόδους- θα κινδύνευε ο Μιχαλολιάκος να χαρακτηριστεί προδότης αν χαιρετούσε έτσι “σπαρτιάτικα” σε κάποιο συμβούλιο της πόλης. Για καλή του τύχη όμως, είμαστε στη σύγχρονη Αθήνα, όπου υπάρχει ανεκτικότητα στις συνήθειες των μη Αθηναίων και εξάλλου ανήκουμε όλοι και στην ίδια φυλή. Αυτό το διαπιστώνει κανείς εύκολα, συγκρίνοντας πχ τον Μιχαλολιάκο με τον Πεταλωτή, ή τον Καρατζαφέρη με τον Παύλο Γερουλάνο.
Αν πάλι ο χαιρετισμός δεν είναι σπαρτιάτικος, αλλά ναζιστικός, τότε σίγουρα ο Μιχαλολιάκος θα χαρακτηριζόταν προδότης, για ευνόητους λόγους.
Και  στην περίπτωση που -ειδικά ο Μιχαλολιάκος- έκανε τον χαιρετισμό αυτό μπροστά σε γερμανικό κοινό, το μόνο σίγουρο θα ήταν το άφθονο γέλιο που θα προκαλούσε, προτού τον μαζέψουν με τις χειροπέδες (παρούσα εποχή) ή τον πακετάρουν για το Άουσβιτς (παρελθοντική εποχή).

Τον ίδιο “σπαρτιάτικο” χαιρετισμό είχαμε απολαύσει προ κάποιων ετών και σε ένα συνέδριο του Λά.Ο.Σ., την ώρα που ακουγόταν ο εθνικός ύμνος.

Ήταν τότε που ο πρόεδρος του Λά.Ο.Σ. έσπευσε αμέσως να χαρακτηρίσει το συγκεκριμένο περιστατικό ως προβοκάτσια, που ως στόχο είχε τον κακοχαρακτηρισμό του κόμματός του. Ισχυρισμός όμως που είναι άξιος απορίας, μιας και ο Πρόεδρος τότε “υποδεχόταν με θέρμη” στο κόμμα του τους “μαχητές” που συνηθίζουν να χαιρετάνε έτσι “σπαρτιάτικα”:

Ο Καρατζαφέρης, εκτός από τον “μαχητή” Βασίλη Κολιό, είχε υποδεχτεί τότε στο κόμμα του -με θέρμη πάντα- και τους “μαχητές”: Μιχαήλ Παπαδημητρίου, Νικόλαο Σκάντζο και τον Ηλία Παναγιώταρο. Όλοι γεννήματα θρέμματα της Χρυσής Αυγής. Οπότε, τι πιο λογικό και αναμενόμενο από το να λαμβάνουν στο συνέδριό του χώρα και “σπαρτιάτικοι” χαιρετισμοί;

Όσο για τους “σπαρτιάτικους” χαιρετισμούς καθαυτούς, για να μπαίνουμε και στην ουσία του παρόντος θέματός μας, είναι καιρός να  διδαχτούμε λίγο και την ιστορία τους.

Σε ένα γερμανικό ντοκιμαντέρ του Spiegel, που έχει να κάνει με τους νεοναζί στη Ρωσία ακούμε τους ψυχοπαθείς συμπάσχοντες  ομολόγους των χρυσών μας αυγών να λένε τα εξής:

Μεταφράζω τα βασικότερα: «Πρόκειται για έναν αρχαίο σλάβικο χαιρετισμό που [η κίνηση του χεριού] συμβολίζει το “από την καρδιά στον Ήλιο” ή  αλλιώς, πιο χριστιανικά, “από την καρδιά στο Θεό”»

Εγώ πάντως -όσον αφορά τους συγκεκριμένους- στην κίνηση αυτή του χεριού θα απέδιδα τη “βλακεία που απογειώνεται ψηλά στην απεραντοσύνη”. Αλλά, τέλος πάντων, δεν έχει και πολύ σημασία τι λέω εγώ. Όμως ούτε σημασία έχει τι λένε και αυτοί οι βάρβαροι οι σλαβορώσοι που έτρωγαν τα βελανίδια.
Την (εθνικά ορθή) αλήθεια, την έχουν μόνο οι γνήσιοι Άριοι, σαν τον Μιχαλολιάκο φερ’ ειπείν:

Τα ίδια περίπου μας λέει και στο blog του:

Σε όλα αυτά συμφωνεί και ο Άδωνις, που είναι και σπουδαγμένος και ξέρει ιστορία:

Όχι τίποτα άλλο, αλλά έλεγαν και “έρρωσθαι”(sic) οι Σπαρτιάται οι τανηεπιτάσηδες όταν χαιρετιόσαντο ωσάν Αδόλφοι (την ώρα που τα γουρούνια της Κίρκης κουτρουβαλούσαν σαν γιουβαρλάκια διερχόμενα από την κερκόπορτα φωνάζοντας το ΟΧΙ στον Μουσολίνι…).

Η αλήθεια, πικρή για ορισμένους, για αυτόν τον χαιρετισμό, είναι πως δεν θα τον συναντήσει κανείς και πουθενά πριν τον 18ο αιώνα μ.Χ..

Όχι απλά δεν είναι σπαρτιάτικος, αλλά ούτε καν ρωμαϊκός.

Ψάξαμε στο TLG, τα άπαντα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων,  στο Liddell-Scott, στο λεξικό Σούδα, σε ιστορικούς, σε περιηγητές. Δεν υπάρχει απολύτως τίποτα για τον υποτιθέμενο σπαρτιάτικο ή αρχαιοελληνικό χαιρετισμό.

Και επειδή ακούγεται και ο μύθος, ότι ήταν δήθεν ρωμαϊκός χαιρετισμός, τον οποίο οι Ρωμαίοι αντέγραψαν από τους Σπαρτιάτες, σας πληροφορούμε ότι ούτε οι Ρωμαίοι υπήρξαν ποτέ “αγανακτισμένοι κάτοικοι” του Αγίου Παντελεήμονα.

Ο Martin Winkler στο βιβλίο του “Ο ρωμαϊκός χαιρετισμός. Κινηματογράφος, Ιστορία, Ιδεολογία” αναφέρει:

“Σε κανένα ρωμαϊκό έργο τέχνης -άγαλμα, νόμισμα ή ζωγραφική- δεν αναπαρίσταται ο χαιρετισμός που συναντάται στο Φασισμό, στον Εθνικοσοσιαλισμό ή σε κάποια άλλη συγγενή ιδεολογία. Επίσης είναι άγνωστος και στην Ρωμαϊκή Γραμματεία, δεν αναφέρεται από κανέναν αρχαίο ιστορικό. Ούτε στην περίοδο των Καισάρων, ούτε και στην ρεπουμπλικανική περίοδο.”

 Martin Winkler  “Ο ρωμαϊκός χαιρετισμός. Κινηματογράφος, Ιστορία, Ιδεολογία” σελ. 22

Σε πολύ γενικές γραμμές, ο αγιοπαντελήτικος αυτός χαιρετισμός εμφανίστηκε κατά τον 18ο αιώνα σε πίνακες που αναπαριστούσαν σκηνές ρωμαϊκών εποχών, όπως πχ. ο “Oath of the Horatii” του Jacques-Louis David:

Αργότερα, στις αρχές του 20ου αιώνα, ο χαιρετισμός αυτός υιοθετήθηκε από διάφορες κινηματογραφικές παραγωγές, όπως πχ. Μπεν Χουρ, Σπάρτακος κλπ, ώσπου ήρθε και η σειρά του Μουσολίνι να καθιερώσει τον “saluto romano” στο φασιστικό του καθεστώς, αφού νόμιζε πως έτσι θα ήταν περισσότερο απευθείας απόγονος των αρχαίων Ρωμαίων.
Από τον Μουσολίνι τον έκλεψε αμέσως ο Χίτλερ, μιάς και ο ημίτρελος αυτός Αυστριακός αντέγραφε και παραποιούσε ότι περνούσε από το διάβα του, και τον ονόμασε “Deutscher Gruß” ή και “Hitlergruß” (“γερμανικός χαιρετισμός” & “χαιρετισμός του Χίτλερ” αντίστοιχα).

Έτσι λοιπόν αυτό έφτασε και στους μαμούχαλους της Χρυσής Αυγής, που χαιρετώντας έτσι θαρρούν πως είναι αρχαίοι Σπαρτιάτες, έχοντας από την άλλη μεριά και τον έγκυρο ιστορικό Άδωνη να συμφωνεί.

[Βέβαια, δεν είναι καταδικαστέο το να νομίζει κάποιος οτιδήποτε θέλει για τον εαυτό του. Υπάρχει άλλωστε πολύς κόσμος που νομίζει και αισθάνεται διάφορα για το ποιός είναι. Δύστυχώς όμως, μόνο λίγοι έχουν την τύχη να βρίσκονται σε καλά και υπεύθυνα χέρια.]

Εν ολίγοις, είναι τόσο αρχαιοελληνικός ο ναζιστικός χαιρετισμός, όσο αρχαιοελληνικές κομμώσεις είναι και οι φαλάκρες που κοσμούν τα ακατοίκητα κρανία τους.

Αλλά ακόμα και αρχαιοελληνικός να ήταν, δεν θα είχε καμία απολύτως τύχη αν δεν τον είχε καθιερώσει πρώτα το παρανοϊκό τους είδωλο, ο Αδόλφος. Απλά, για να μην κοροϊδευόμαστε.

Έρρωσθαι heil.

______________________________

Την γελοιογραφία, στην κορυφή του άρθρου, με τον ..ζορισμένο χρυσαυγίτη, που χαιρετάει “σπαρτιάτικα” στο χρυσό αυγό, μας την ετοίμασε ο απολαυστικός ανθελληνογράφος ΑΝΤΙ:http://uhuru66.blogspot.com

αναδημοσίευση από το: KOKKINOΣ ΦΑΚΕΛΟΣ

Ιστορικό, πολιτικό Blog για την ιστορία της διεθνούς και ελληνικής αριστεράς

δελτίο τύπου της Κίνησης Πολιτών Ξηρόμερου

Θυμόμαστε όλοι την ταινία εκείνη του Δαλιανίδη, που η Χρονοπούλου, λικνιζόμενη, εξηγεί στους απολίτιστους νησιώτες τι εστί σύγχρονος τουρισμός αλλά και πολιτισμός. Ε, η αισθητική του Δαλιανίδη, του αρχοντοχωριάτικου μικροαστισμού της Ελλάδας του 70,του ονείρου του «μήνα που τρέφει τους έντεκα», επανέρχεται στην σύγχρονη αποικία μας αλλά με εκείνο τον τρόπο που αποκαλύπτει πόσο στραβά εμπεδώσαμε (όχι μόνο στο νομικό αλλά και στο πολιτικό επίπεδο) το πλαίσιο και τους όρους ισορροπίας της αγοράς και της δημοκρατίας. Με λίγα λόγια το πλαίσιο και οι όροι πώλησης ελληνικών νησιών, έτσι όπως από τους μπράβους της πληροφόρησης και τους αγάδες της κεντρικής και τοπικής πολιτικής εκπορεύονται, ,έχουν να ζηλέψουν απ΄το Μπαχρέιν, το Σουδάν κλπ. Για Ευρώπη ούτε λόγος. Η Ευρώπη είναι η παντιέρα- φερετζές, πολιτική προμετωπίδα του πολιτικού αφρικανισμού μας. Κι η Ευρώπη θέλει τον Έλληνά της!

Δήμαρχοι εγκαλούν τη γραφειοκρατία(!!) που καθυστερεί τον αποχαρακτηρισμό δασικών εκτάσεων, «δημοσιογράφοι» μαλώνουν προληπτικά τους πολίτες μη και διαμαρτυρηθούν γιατί έτσι είναι οι επενδύσεις, πολιτικοί κουνάν το δάχτυλο σε μια απελπισμένη κοινωνία ανέργων να επιλέξει δουλειά ή περιβάλλον!

Τα πράγματα όσον αφορά τις Εχινάδες είναι απλά:

Όποιος θέλει να αγοράσει νησί εκεί πρέπει να ξέρει πως επιτρέπεται να κτίσει ένα μαντρί, να βάλει αγριοκάτσικα κι αγριοκούνελα και να παρακολουθεί τα πουλιά. Επίσης μπορεί να κάνει και μικρή υποδομή γι αυτά. Για ξενοδοχεία, πισίνες, βίλες και τουρίστες ούτε λόγος.

Πέρα από δασικές εκτάσεις που είναι τα περισσότερα απ΄αυτά,  άπαντα είναι περιοχές ΝATURA.Οι χρήσεις γης για το καθένα ορίζεται αυστηρά(;) από την ΚΥΑ 22306/ΦΕΚ 477/31.5.2006 .

Επιπλέον η διαχείριση των Νότιων Εχινάδων στις οποίες τα περισσότερα νησιά ανήκουν, είναι αρμοδιότητα του Φορέα Διαχείρισης λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου- Αιτωλικού.

Τώρα αυτοί που κραυγάζουν για επενδύσεις ( για μια παραγωγική τέτοια δεν ακούσαμε, αντίθετα ακούμε πολλά για παραγωγική ανασυγκρότηση), ας έχουν τουλάχιστο υπ΄όψιν πως παρέλαβαν μια χώρα 132 χιλ.τετρ.χιλ. και περίπου τέτοια οφείλουν να την παραδώσουν.

Εμείς καλούμε όλους τους φορείς και τους πολίτες σε ετοιμότητα γιατί σ΄αυτή τη χώρα πολλές φορές χρειάζεται να υπερασπιζόμαστε τα αυτονόητα..

Υ.Γ Επειδή έχει γίνει καραμέλα η συζήτηση περί νόμου και ανομίας ας ξεκαθαρίσει το κράτος πως αντιλαμβάνεται το παιγνίδι; Αν το θέλει στο πεδίο της νομιμότητας ας τηρήσει τους νόμους, αν πάλι το θέλει και στα δυο πεδία( όπου βολεύει ) τότε να το έχουμε υπ΄όψιν μας.

ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ

του Γιώργου Ρακκά από το Άρδην τ. 91 που κυκλοφορεί

Κατά την περίοδο 10-19 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της ΓΣΒΕΕ μια έρευνα πάνω στις συνέπειες που είχε η κρίση στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών1. Τα αποτελέσματά της είναι κάτι παραπάνω από διδακτικά για το τι έχει συμβεί αστραπιαία και βίαια στην ελληνική κοινωνία τα τρία χρόνια του μνημονίου και της ακραίας θεραπείας-σοκ που έχουν υποβάλει την Ελλάδα οι ξένοι δανειστές και οι ντόπιοι εντολοδόχοι τους.
Η έρευνα καταγράφει δραστική μείωση των εισοδημάτων και της αγοραστικής δύναμης των ελληνικών νοικοκυριών. Σύμφωνα με τις απαντήσεις που έδωσε το αντιπροσωπευτικό δείγμα, βγαίνει ότι σ’ ένα 33,5% των νοικοκυριών δεν εργάζεται κανείς, ενώ ένα 40% διαθέτει τουλάχιστον έναν άνεργο. Το 67,5% των νοικοκυριών διαθέτει εισόδημα μέχρι 18.000€ (περίπου 24.150$, δηλαδή ελάχιστα κάτω από τα 25.000$ όπου και εκτιμάται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας για το 2012)2, ενώ το 93.2% του συνόλου δήλωσε ότι το εισόδημά τους έχει μειωθεί από το ξέσπασμα της κρίσης. Από αυτούς, για το 72.2% μειώθηκε πάνω από 30%.
Βάσει όλων αυτών, δεν είναι τυχαίο ότι ένα 49,8% είπε ότι τα εισοδήματά του δεν έφτασαν για την κάλυψη των αναγκών του κι ότι χρειάστηκαν επιπλέον χρήματα, τα οποία βρέθηκαν κατά κύριο λόγο από τις αποταμιεύσεις (56,5%), από δανεικά μέσω φίλων και γνωστών (33,1%), από πιστωτικές κάρτες (15.8%), από εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων (8,8%) και από τη δανειοδότηση των τραπεζών κατά 19,3%.
Αυτή η τεράστια συρρίκνωση των εισοδημάτων έχει μεγάλο αντίκτυπο στην κατανάλωση. Έτσι, ένα 69,7% δήλωσε ότι έχει κάνει σημαντικές περικοπές στα είδη διατροφής, ένα 79,4% στη μετακίνηση, ένα 83,2% στη θέρμανση, ένα 69,8% στους λογαριασμούς του σπιτιού και ένα 70% στην αρτοποιία. Για τα δε καταναλωτικά είδη, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα: την ένδυση και την υπόδηση (92,5%), τα εστιατόρια και τις ταβέρνες (93,0%), τα καφέ και τα μπαρ (88,8%), τα ταξίδια (88,7%), τα δώρα (90.2%) κ.λπ.
Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν αυτό που όλοι έχουμε κατά νου, ότι δηλαδή τα τελευταία τρία χρόνια συντελέστηκε μια δραστική υποβάθμιση των όρων διαβίωσης της μεσοστρωματικής πλειοψηφίας των Ελλήνων πολιτών.
Πρόκειται για τα πρώτα άμεσα, και ίσως τα μόνα «επιτεύγματα» της πολιτικής των μνημονίων. Αντίθετα, και παρά τα διακηρυγμένα, η χώρα διανύει το έκτο έτος συνεχιζόμενης ύφεσης, όπου υπάρχει πρόβλεψη για μείωση του ΑΕΠ κατά 4,6%3. Ταυτόχρονα, διόλου αισιόδοξα δεν είναι τα μηνύματα από την εξέλιξη του εξωτερικού χρέους της χώρας –το οποίο το 2009, τη χρονιά όπου ξεκίνησε το θανάσιμο σπιράλ της λιτότητας, ανέρχονταν στο 129% του ΑΕΠ, σήμερα έχει εκτοξευθεί στο 170%, ενώ και οι προβλέψεις είναι πλέον απαισιόδοξες για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν (βλ. κάτωθι πίνακες).
Αναμφίβολα, πρόκειται για μια κραυγαλέα αναντιστοιχία της πραγματικότητας με τη ρητορική ξένων δανειστών και ελληνικών κυβερνήσεων, που κατά τα τρία χρόνια της θεραπείας-σοκ ισχυρίζονται πως οι θυσίες (τις οποίες ως επί το πλείστον κάνουν οι άλλοι, και όχι οι άρχουσες τάξεις) πραγματοποιούνται ακριβώς για την καταπολέμηση της ύφεσης και τη μείωση του δημόσιου χρέους.
Ωστόσο, αν κανείς αναζητήσει τα πραγματικά κίνητρα των κυβερνητικών πολιτικών πίσω από τα επικοινωνιακά τρικ, θα καταλάβει ότι εν τέλει το σχέδιο των δανειστών για την αναμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας δεν έχει πέσει τόσο έξω.
Ας δούμε το γιατί
Όπως εν τάχει αναφέραμε και στην αρχή, η ελληνική οικονομία ήταν υπερβολικά στηριγμένη (βλ. και κάτωθι πίνακα) σ’ έναν παρασιτικό κύκλο εσωτερικής κατανάλωσης, δημόσιας και ιδιωτικής, η οποία τροφοδοτούσε σ’ ένα πολύ μεγαλύτερο από τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. ποσοστό την αύξηση του ΑΕΠ. Ο κύκλος αυτός χρηματοδοτήθηκε από τη ναυτιλία, τα ευρωπαϊκά κονδύλια και έναν υπερχρεωμένο δημόσιο τομέα, ο οποίος στηριζόταν από τον φτηνό δανεισμό.
Έτσι, σύμφωνα με την έρευνα του διεθνούς οίκου αξιολόγησης Μακίνσει (McKinsey), για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας, την οποία, σύμφωνα με δημοσιεύματα στα ΜΜΕ5, χρησιμοποιεί συστηματικά η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να καταρτίσει ένα «αναπτυξιακό πλάνο» για την Ελλάδα του 2020:
Η κρίση κατέστησε σαφές ότι το προϋπάρχον ελληνικό μοντέλο ανάπτυξης υπέφερε από δομικά μειονεκτήματα. Ο υπερδανεισμός και η υπερκατανάλωση του δημοσίου τροφοδότησε την υπερκατανάλωση του ιδιωτικού τομέα, συντηρώντας σημαντικά ελλείμματα στην ανταγωνιστικότητα και στην παραγωγικότητα. Κατά την περίοδο 2000-2008, η αυξανόμενη ιδιωτική και δημόσια καταναλωτική δαπάνη οδήγησε σε ένα διαρκώς διευρυνόμενο εμπορικό έλλειμμα, καθώς η εγχώρια παραγωγή δεν επαρκούσε για να καλύψει τη ζήτηση, ενώ το χαμηλό ύψος των εγχώριων και ξένων επενδύσεων δεν επαρκούσε για να αυξήσει την παραγωγή στα απαιτούμενα επίπεδα. Στον αντίποδα, οι περισσότεροι από τους εταίρους της Ελλάδας στην Ευρώπη είχαν πολύ μικρότερα εμπορικά ελλείμματα και κατάφεραν να επενδύουν περίπου το 20% του ΑΕΠ τους στις εγχώριες οικονομίες τους. […]Η ιδιωτική κατανάλωση στην Ελλάδα είναι κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ υψηλότερη από το αντίστοιχο μέγεθος των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών και η ζήτηση είναι σε συντριπτικό ποσοστό εγχώρια. Ακόμη και εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας –όπως π.χ. ο τουρισμός– εξαρτώνταν σε μεγάλο βαθμό από την εσωτερική ζήτηση. Με απλά λόγια, η ελληνική ανάπτυξη στηρίχτηκε σε χαμηλές εγχώριες επενδύσεις και σε υψηλή εγχώρια ζήτηση, που χρηματοδοτήθηκε από φτηνό δανεισμό και έναν υπερχρεωμένο δημόσιο τομέα6.
Ωστόσο, το ύψος των μισθών δεν επηρέαζε άμεσα την ανταγωνιστικότητα, καθώς, όπως αναφέρει και σχετική έρευνα της Γιούρομπανκ, οφείλεται σε δύο στενά αλληλεπιδρώντες παράγοντες: την αύξηση των τιμών που προκαλούσε η αύξηση της εσωτερικής ζήτησης, και τη συνακόλουθη αύξηση του κόστους εργασίας σε τομείς παραγωγής μη εξαγώγιμων προϊόντων και υπηρεσιών:
Η επιδείνωση της ελληνικής ανταγωνιστικότητας οφείλεται σ’ ένα σπιράλ μισθών-τιμών και όχι στην αναδιανομή του ΑΕΠ προς όφελος της εργασίας. Η σταθερότητα του μεριδίου της εργασίας στο ΑΕΠ παραμένει στον μέσο όρο της ΕΕ των 17 διαχρονικά. […]
Ωστόσο, η διαδικασία της επίμονης αύξησης του πληθωρισμού και των μισθών, που κρύβεται πίσω από την επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας κατά την τελευταία δεκαετία, έχει και μια άλλη αιτία. Όπως έχουμε δείξει σε προηγούμενες μελέτες, η απώλεια της ανταγωνιστικότητας είναι κυρίως εξαιτίας της αύξησης του σχετικού κόστους εργασίας και των τιμών των μη εξαγώγιμων προϊόντων της οικονομίας, σε σύγκριση με τα εξαγώγιμα, και μόνο δευτερευόντως εξαιτίας της αύξησης των μισθών στους εξαγωγικούς τομείς. […]
Σε οικονομικούς όρους, η αύξηση των σχετικών τιμών των μη εξαγώγιμων προϊόντων πλήττει τα εξαγώγιμα, καθώς απορροφάει πόρους (ανθρώπινο και υλικό κεφάλαιο) από τους εξαγωγικούς τομείς, προς όφελος των μη εξαγωγικών7.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι στο επίκεντρο της ελληνικής κρίσης, και άρα στην αφετηρία οποιουδήποτε σχεδίου για την έξοδο από αυτήν, απαιτείται ως προϋπόθεση ο μετασχηματισμός της παρασιτικής δομής, ο περιορισμός της εσωτερικής καταναλωτικής ζήτησης –και συνακόλουθα η μείωση των ελλειμμάτων. Εν ολίγοις, η εγκατάλειψη ενός μοντέλου που στηρίζεται στις… εισαγωγές, τον δανεισμό και στον …αέρα.
Απέναντι σ’ αυτή την πραγματικότητα, δύο δυνατοί δρόμοι θα μπορούσαν να προκύψουν. Ο πρώτος, που παραμένει ακόμα ζητούμενο, είναι ο δρόμος της εθνικής αξιοπρέπειας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Όπου ο περιορισμός της εσωτερικής ζήτησης θα πραγματοποιούνταν με όρους δημοκρατικής αποανάπτυξης, εγκατάλειψης του παρασιτικού καταναλωτισμού, οικοδόμησης ενός άλλου μοντέλου οικονομίας, που να στηρίζεται στη μικρή και τη συνεταιριστική παραγωγή του πλούτου, που να προσανατολίζεται πρώτα στην ικανοποίηση των εσωτερικών αναγκών κ.ο.κ.
Στο διεθνές πεδίο, αντί η χώρα να ζητιανεύει τα δάνεια από την Ε.Ε., με τίμημα την εγκατάλειψη της εθνικής ανεξαρτησίας και το πέρασμα στην κηδεμονία της τρόικας, θα στηριζόταν στην αξιοποίηση του γεωπολιτικού συγκριτικού πλεονεκτήματός της, και στη σύναψη δανείων με τους άλλους πόλους του νέου, πολυπολικού παγκόσμιου συστήματος, τη Ρωσία και την Κίνα, την ενεργητική διαπραγμάτευση στο εσωτερικό της Ε.Ε. για την ανατροπή των αποικιακών σχέσεων μεταξύ του μπλοκ της «γερμανικής Ευρώπης» και των υπολοίπων κ.ο.κ.
Κάτι τέτοιο δεν κατέστη ακόμα εφικτό, οπότε εκ των πραγμάτων προκρίνεται η «έξοδος από έξω και δεξιά» της τρόικας και των μνημονιακών κυβερνήσεων – μια πολιτική σκληρής εσωτερικής υποτίμησης, που αξιώνει τη δραστική υποβάθμιση των όρων διαβίωσης των μεσαίων στρωμάτων.
Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, η εκπτώχευση μεγάλων κομματιών της ελληνικής κοινωνίας δεν αποτελεί παράπλευρη ή έστω άμεση συνέπεια της εφαρμοζόμενης πολιτικής, αλλά άμεσό της στόχο. Διότι, όπως είδαμε, δίχως τη δραστική μείωση της εσωτερικής ζήτησης και το ξεφούσκωμα του τομέα των μη εξαγώγιμων προϊόντων που στηριζόταν σε αυτή, δεν μπορεί να αναπτυχθεί μια επανασύνδεση της Ελλάδας με τη διεθνή αγοράς στη βάση της ρικαρντιανής λογικής του «συγκριτικού πλεονεκτήματος»:
Δηλαδή, όπως προβλέπει στην έκθεσή της και η Μακίνσεϊ, σ’ ένα μοντέλο που να στηρίζεται στον τουρισμό, τις εξαγωγές ποιοτικών αγροτικών προϊόντων «ονομασίας προέλευσης», καθώς και στην… αποκατάσταση και την αναψυχή των εύπορων συνταξιούχων της Κεντρικής Ευρώπης, τον συνεδριακό τουρισμό κ.ο.κ. Αυτός είναι ο δρόμος της Ελλάδας μέσα στο δοσμένο πλαίσιο της παγκόσμιας ελεύθερης αγοράς. Μόνο που κάτι τέτοιο δεν επιτρέπει την ύπαρξη των εκτεταμένων μεσοστρωμάτων που χαρακτηρίζουν την ελληνική κοινωνία, αλλά αντίθετα μια ταξική διάρθρωση αλά Πορτογαλία, που βέβαια θα συνοδεύεται και από τους αντίστοιχους μισθούς.
Γι’ αυτό και, με τους όρους των κηδεμόνων μας, και παρά τα κροκοδείλια δάκρυα των Σαμαρά, Βενιζέλου και Κουβέλη, το πρόγραμμα της τρόικας είναι επιτυχημένο, καθώς εξασφαλίζει δύο πρωταρχικές προϋποθέσεις για την οικοδόμηση ενός «αναπτυξιακού δρόμου» (με τους όρους της «εξόδου από έξω και δεξιά», βέβαια, που αντιπροσωπεύει το μπλοκ των μνημονίων): Πρώτον, το κοινωνικό ντάμπινγκ. Δεύτερον, έναν νέο κύκλο συγκεντροποίησης στους «ελπιδοφόρους» κλάδους, όπως είναι ο τουρισμός, μέσω επιθετικών εξαγορών και καταστροφής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και, επίσης, έναν ακόμη κύκλο συσσώρευσης διά της αρπαγής8 των υποδομών και του δημόσιου πλούτου της χώρας.
Το σχέδιο αυτό, προφανώς, διαλύει την κοινωνική συνοχή, κουρελιάζει το Σύνταγμα και απειλεί άμεσα την εθνική ανεξαρτησία της χώρας. Υπό αυτή την έννοια, οι δυνάμεις που το υπερασπίζονται συνιστούν μια ακραία απειλή για την ελληνική κοινωνία. Πρόκειται περί εξτρεμιστών στην εξουσία, οι οποίοι αξιώνουν την άμεση, βίαιη και ολοκληρωτική μεταβολή της κοινωνικής διάρθρωσης της χώρας –κάτι που αποτελεί τον ορισμό του ολοκληρωτισμού. Αν ψάχνουν, λοιπόν, οι κ.κ. Βορίδης και Δένδιας τα άκρα, ας τα αναζητήσουν πρωτίστως στην πολιτική της κυβέρνησης στην οποία μετέχουν.
Δυστυχώς, αυτός ο απώτερος στόχος της θεραπείας-σοκ που επιβάλλουν οι ξένοι δανειστές, με αιχμή τη «γερμανική Ευρώπη», πάνω στη χώρα, δεν έχει αναλυθεί επαρκώς ούτε από την αξιωματική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ. Εντός του, ακόμα και τα πρόσωπα που προβάλλονται ως οι πιο σοβαροί αναλυτές, φτάνουν μόνον σε επίπεδο να διατυπώνουν ρητορικά σχήματα και ερωτήματα, που ενδεχομένως να είναι χρήσιμα για την καθημερινή διαπάλη που διεξάγουν με την κυβέρνηση, δεν βοηθούν όμως στο να διαλευκάνουν την πραγματικότητα των κινήτρων της πολιτικής της (και άρα χάνουν την μπάλα όταν φτάνουν στο διά ταύτα). Έτσι, ο Γιώργος Σταθάκης υποστηρίζει μέσα από τις στήλες της Αυγής:
Υπάρχουν τρεις τρόποι για να αντιμετωπιστεί η κρίση του δημόσιου χρέους. Αυτό δεν αποτελεί ιδιαίτερη προσέγγιση κάποιας οικονομικής σχολής, νεοκλασικής, κεϋνσιανής, μαρξιστικής ή άλλης, αλλά κοινό τόπο όλων των οικονομικών σχολών. Κοινώς, δεν έχει ανακαλυφθεί κάποιος τέταρτος τρόπος. Οι τρεις τρόποι είναι η μερική ή ολική πτώχευση, η διαγραφή δηλαδή χρέους, ο πληθωρισμός και η οικονομική μεγέθυνση της οικονομίας. […]
Τούτων λεχθέντων, στην Ελλάδα επιχειρείται εδώ και δυόμισι χρόνια μία πρωτόγνωρη θεώρηση της κρίσης χρέους, που ισχυρίζεται κάτι μοναδικό, κάτι που μπορεί να μην στηρίζεται σε καμία απολύτως οικονομική θεωρία. εντούτοις επαναλαμβάνεται διαρκώς και αδιαλείπτως σε όλους τους τόνους από την τρόικα και την ελληνική κυβέρνηση. Αυτοί ισχυρίζονται ότι, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του χρέους, πρέπει να εφαρμοστεί μία ακραία πολιτική λιτότητας, αποπληθωρισμού και δημοσιονομικής προσαρμογής, που παράγει αναπόφευκτα ύφεση και ακραία συρρίκνωση του ΑΕΠ9.
Η πολιτική αυτή είναι «πρωτόγνωρη», όσο δεν αντιλαμβάνεται κανείς το διά ταύτα: Ότι, στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το χρέος, δεν είναι βιώσιμη. ότι όπως δηλώνουν οι περισσότεροι διεθνείς εμπειρογνώμονες, ενδεχομένως να χρειαστεί και άλλο κούρεμα. ότι η «σκληρή γραμμή», την οποία αντιπροσωπεύει η «γερμανική Ευρώπη», χρησιμοποιεί το αδιέξοδο του χρέους για να εκβιάσει και να επιβάλει τον βίαιο μετασχηματισμό της μικρομεσαίας Ελλάδας. και ότι, τέλος, μέσα από αυτόν, προσβλέπουν αφενός στο να λεηλατήσουν ορισμένους τομείς (ενέργεια, τους κλάδους του «πράσινου καπιταλισμού», ένα κομμάτι του συνεδριακού, του ιαματικού τουρισμού κ.ο.κ.10) και αφετέρου να δορυφοροποιήσουν την Ελλάδα, εν είδει τουριστικής νεο-αποικίας.
Χαρακτηριστικό δε ως προς αυτό, είναι ότι ακόμα και οι Αμερικάνοι, για λόγους γεωπολιτικής σύγκρουσης και ανταγωνισμού με τη Γερμανία, επικαλούνται τη μη βιωσιμότητα του χρέους, καθώς και αυτήν της πολιτικής ακραίας λιτότητας, ως υποτιθέμενη απάντηση στα προβλήματα της Ελλάδας. Το κάνουν για να καταδείξουν το αδιέξοδο της γερμανικής πολιτικής, καθώς σταδιακά επιθυμούν να τη «συνετίσουν» ώστε να εγκαταλείψει τον σοβινιστικό δρόμο της «γερμανικής Ευρώπης» και να υιοθετήσει μια κοινή ευρωατλαντική πολιτική απάντησης στην κρίση11.
Για τον ίδιο λόγο, εξ άλλου, ο Ράιχενμπαχ κάλεσε πριν από μερικές μέρες τους Έλληνες να κλείσουν τ’ αυτιά τους στους ισχυρισμούς του ΔΝΤ ότι το πρόγραμμα της ακραίας λιτότητας είναι αποτυχημένο, και να συνεχίσουν με άκρα προσήλωση να εφαρμόζουν το πρόγραμμα κοινωνικής και εθνικής αυτοκτονίας που έχει εκπονήσει αυτός και η ομάδα του12.
Ωστόσο, προς το παρόν, οι αυταπάτες που τρέφει ο ΣΥΡΙΖΑ περί «ευρωπαϊκού προβλήματος», η αδυναμία του να συλλάβει το βάθος και την ιδιαιτερότητα της ελληνικής κρίσης, δεν του επιτρέπει να δει την ουσία του μεγάλου μετασχηματισμού που κρύβεται πίσω από το γερμανικό blitzkrieg. Εξ ου και η, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, πάντως πραγματική, ταύτιση των προγραμματικών του θέσεων με τη γραμμή της «ήπιας προσαρμογής» που προτείνουν τα ατλαντικά κέντρα εξουσίας εντός του μπλοκ των ξένων δανειστών:
Τι, άραγε, θα μπορούσε να περιλαμβάνει η πολιτική συμφωνία; Μα, όλα τα προφανή που έθετε ο ΣΥΡΙΖΑ από την αρχή. Αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, πιο αργή δημοσιονομική προσαρμογή, αυτόνομη διαχείριση του ζητήματος των τραπεζών, αλλαγή της δημοσιονομικής πολιτικής προς δικαιότερη κατανομή των βαρών, και, φυσικά, μέτρα ανάσχεσης της ύφεσης. Η εμμονική προσκόλληση στο μνημόνιο φτάνει στα όριά της, δυστυχώς με τον πιο επώδυνο τρόπο για την ελληνική κοινωνία13.
Μια ταύτιση που ήδη έχει προκαλέσει αντιδράσεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ –βλέπε τις δηλώσεις της Σοφίας Σακοράφα14 για το θέμα, ή τις αντιδράσεις του Αριστερού Ρεύματος για τα πρόσφατα ταξίδια του Αλέξη Τσίπρα στις ΗΠΑ και τη Γερμανία, και ενδέχεται να προκαλέσει ακόμα περισσότερες, αν η στρατηγική της αξιωματικής αντιπολίτευσης συνεχιστεί προς αυτή την κατεύθυνση.
Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: Είναι βιώσιμο αυτό το σχέδιο κολοσσιαίας (κι αποτρόπαιας) κοινωνικής μηχανικής; Η αλήθεια είναι πως η έκβασή του εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Κυρίως, από τον βαθμό της συναίνεσης που θα επιδείξει ο ίδιος ο ελληνικός λαός κατά την εφαρμογή του –πράγμα που, με τη σειρά του, εξαρτάται από την εγκυρότητα των εναλλακτικών λύσεων που θα προτάξουν οι ανταγωνιστικές ως προς αυτό δυνάμεις.
Ύστερα, εμπλέκονται πολλαπλοί και αστάθμητοι παράγοντες. Στις συνθήκες της κρίσης και της απόλυτης θεσμικής κατάρρευσης που υφίστανται σήμερα στη χώρα, η κυβέρνηση μπορεί να στραβοπατήσει οπουδήποτε, σε κάποιο μικρότερο ή μεγαλύτερο σκάνδαλο –ακόμα και η παραμικρή δήλωση ή οποιοδήποτε περιστατικό μπορεί να κάνει να ξεχειλίσει το ποτήρι. Πάντως, σε οποιαδήποτε περίπτωση, η αλήθεια είναι ότι ο Αντώνης Σαμαράς βιάστηκε να συναινέσει σ’ ένα πακέτο απαράδεκτων μέτρων ώστε να εξασφαλίσει τη δόση και τώρα η εφαρμογή τους φτάνει στα όρια την κυβέρνηση και επιτείνει τη διάλυση των κομματικών εταίρων.
Πέρα όμως από το εσωτερικό πεδίο, υπάρχει και μια πλειάδα παραγόντων που δρουν σε ευρωπαϊκό ή σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι σημαντικό, δηλαδή, το πώς θα εξελιχθεί η κόντρα μεταξύ της Γερμανίας και των ΗΠΑ, το τι θα πράξει η Γαλλία, το τι θα συμβεί στις υπόλοιπες χώρες που βρίσκονται στο στόχαστρο της «γερμανικής Ευρώπης». Κι επίσης, υπάρχει πάντοτε η κρίση στη Συρία, που απειλεί να βάλει φωτιά σ’ όλη τη Μέση Ανατολή, πράγμα που με τη σειρά του θα έχει σαρωτικές συνέπειες πάνω στην παγκόσμια ισορροπία.
Για να επιστρέψουμε όμως στο κύριο ζήτημα, που είναι οι προοπτικές αντίστασης του ελληνικού λαού, αυτές, μεταξύ άλλων, θα κριθούν και από το βάθος που θα λάβει μια ευρεία, εκτεταμένη, δημόσια συζήτηση αποτίμησης του μοντέλου το οποίο σήμερα εξαντλείται. Σε ερωτήματα του τύπου «πώς φτάσαμε μέχρι εδώ», δηλαδή σε μια αναδρομή στις πηγές της ελληνικής κρίσης, κρύβονται αποκαλυπτικές απαντήσεις για τη σημερινή κατάσταση της κοινωνίας μας. Και επίσης, φωτίζονται καλύτερα τα χαρακτηριστικά των στρωμάτων που κλονίζονται, άρα και οι δυνατότητες, τα όρια της παρέμβασής τους κ.ο.κ.
Στο πλαίσιο αυτής της αναζήτησης, για να κάνουμε ένα βήμα μπροστά, πρέπει να πάμε προς τα πίσω: Στο πώς γεννήθηκε ο ελληνικός παρασιτισμός (και γιατί) στις αρχές του 1950, κι επίσης στο γιατί επιβίωσε και επεκτάθηκε κατά την περίφημη «αλλαγή», καθώς και το τέλος του μετεμφυλιακού και του μεταχουντικού κράτους. Τέλος, στο πώς μετασχηματίστηκε (και εν τέλει βρυκολάκιασε) κατά το πέρασμα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, καταλήγοντας στη μεγάλη μαύρη τρύπα μέσα στην οποία έπεσε ολόκληρη η χώρα από το 2008 κι έπειτα.
Αυτού του είδους η ανάλυση, ταξική, ιστορική, με έμφαση στην ελληνική ιδιαιτερότητα, είναι που λείπει σήμερα από την εν πολλοίς γενικόλογη επιχειρηματολογία και κλισέ φρασεολογία των «αντιμνημονιακών» πόλων που αξιώνουν να εκφράσουν την οργή του ελληνικού λαού. Πάνω στην απουσία της, γεννιούνται και θεριεύουν ψευδαισθήσεις και αυταπάτες που εγκλωβίζουν τις πολιτικές ζυμώσεις και διεργασίες για τη γέννηση ενός ρωμαλέου αντιστασιακού πόλου…

1. Έρευνα ΙΜΕ-ΓΣΕΕΒΕ: Εισόδημα-Δαπάνες Νοικοκυριά. Ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.gsevee.gr/images/ereunes/noikokuria_dec_2012/eisodima_dec_2012_.pdf.
2. Πηγή: CIA World Factbook, ηλεκτρονική διεύθυνση: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2004.html.
3. Fitch: Πλεόνασμα το 2012, ύφεση το 2013 στην Ελλάδα, Εφημερίδα Το Βήμα, 05/02/2013.

4. ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, Ελληνική οικονομία και η απασχόληση: Ετήσια έκθεση 2012.
5. Το ευαγγέλιο της ελληνικής ανάπτυξης, Το Βήμα, 28/1/2013.
6. Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά: Προσδιορίζοντας το νέο Εθνικό Μοντέλο Ανάπτυξης – Σύνοψη, McKinsey & Company, Athens Office, September 2011, σελ. 12-13.
7. D. Malliaropoulos – T. Anasta-satos, The improvement in the Competitive Position of the Greek Economy and Prospects for an Export‐led Growth Model, Economy and Markets, Vol. VIII, Issue 1 January 2013. σελ. 8.

8. Για τον όρο βλέπε, Ντ. Χάρβεϋ, Ο Νέος ιμπεριαλισμός, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2005. Σελ. 70-100.
9. Γιώργος Σταθάκης, Από κούρεμα σε κούρεμα, Αυγή, 02/12/2012.
10. Βλ. για παράδειγμα: Νάντια Βαλαβάνου, Συνεργάτες στους Δήμους ή νεο-αποικιοκράτες;, Ελευθεροτυπία, 03/2/2013 και Χανς Γ. Φούχτελ, «Οι μεταρρυθμίσεις ανοίγουν τον δρόμο για επενδύσεις», συνέντευξη στην Ημερησία του Σαββάτου, 10-11/11/2012.
11. Ά. Αθανασόπουλος, «ΗΠΑ και ΕΕ αλλάζουν τον παγκόσμιο χάρτη του εμπορίου», Το Βήμα, 9/12/2012.
12. «Τη στιγμή που η Ελλάδα έχει κατορθώσει να ξεπεράσει τη δυσκολότερη φάση του συγκεκριμένου προγράμματος, δεν βλέπω αυτήν τη στιγμή, ειδικά από πλευράς Task Force, πώς θα μπορούσε θα ξανανοίξει αυτή η συζήτηση». Χορστ Ράιχενμπαχ.
Πηγή: Ράιχενμπαχ: Όχι σε αλλαγή του προγράμματος της τρόικας, Έθνος, 6/2/2013.
13. Γ. Σταθάκης, Το Μνημόνιο φθάνει στα όριά του, Εφημερίδα Αυγή, 30/9/2012.
14. Κριτική Σακοράφα στα ταξίδια Τσίπρα, tvxs.gr, 11/02/2013.

Συνέντευξη του Αθανασίου Σαρόπουλου*, προέδρου ΓΕΩ.ΤΕ.Ε. Κεντρικής Μακεδονίας, στην Καλιρρόη Βεζυριαννίδου στη Ρήξη φ. 91 που κυκλοφορεί

Η κοινή αγροτική πολιτική που εφαρμόστηκε τις τελευταίες δεκαετίες ήταν επωφελής για την Ελλάδα και αν όχι, γιατί; Ειδικότερα οι διάφορες επιδοτήσεις των αγροτικών προϊόντων ανέπτυξαν ή όχι τον αγροτικό τομέα και γιατί;
Η είσοδος της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ., το 1981, υπήρξε η αιτία κομβικών αλλαγών στην ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία. Όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος, τριάντα χρόνια μετά, η ευκαιρία της αξιοποίησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και των πόρων της κατασπαταλήθηκε, κυριολεκτικά, σε εφήμερους και λαϊκίστικους στόχους και μετατράπηκε σε παγίδα για την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα της ελληνικής γεωργίας. Για παράδειγμα, το κυνήγι των επιδοτήσεων είχε, ως αποτέλεσμα, η πλειοψηφία των Ελλήνων αγροτών να εγκαταλείψει τις καλλιέργειες του μαλακού σιταριού και του κριθαριού, προς όφελος του σκληρού σιταριού, που είχε μεν μικρότερη παραγωγικότητα στα χωράφια τους (κυρίως άγονα και ορεινά), αλλά επιδοτούνταν από την ΕΕ. Το αποτέλεσμα ήταν η συνολική παραγωγή σκληρού σιταριού, μαλακού σιταριού και κριθαριού στην Ελλάδα να μειωθεί από 3.524.170 τόνους το 1981, σε μόλις 2.204.300 τόνους το 2008. Η τεράστια μείωση της παραγωγής του ελληνικού μαλακού σιταριού (σημερινή αυτάρκεια της Ελλάδας σε μαλακό σιτάρι: 32%) και του κριθαριού (σημερινή αυτάρκεια της Ελλάδας σε κριθάρι: 51%) οδήγησε σε μεγάλο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου στον κλάδο των δημητριακών που έφθασε το 2008 τα 365.469.481€, ενώ και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου στον κλάδο των ζωοτροφών έφθασε την ίδια χρονιά στα 354.824.903€. Παρόμοια εγκατάλειψη παρουσιάστηκε και στην καλλιέργεια των οσπρίων, με αποτέλεσμα η παραγωγή των βρώσιμων (ξερών) φασολιών να μειωθεί από 31.500 τόνους το 1981, σε μόλις 8.000 τόνους το 2008 (σημερινή αυτάρκεια της Ελλάδας σε φασόλια: 35%). Επιπροσθέτως, τα άλυτα προβλήματα της ελληνικής κτηνοτροφίας (σημαντικό πρόβλημα αποτελεί και το υψηλό κόστος των ζωοτροφών), σε συνδυασμό με την αύξηση της κατανάλωσης κτηνοτροφικών προϊόντων από τη μέση ελληνική οικογένεια, οδήγησαν σε έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου για το 2008, ύψους 1.047.167.720€ (σημερινή αυτάρκεια της Ελλάδας συνολικά σε κρέας: 59%) και 533.119.673 € στον κλάδο του γάλακτος (σημερινή αυτάρκεια της Ελλάδας σε αγελαδινό γάλα: 61%). Ως αποτέλεσμα αυτής της λογικής, τα τελευταία τριάντα (30) χρόνια, το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων από πλεονασματικό μετατράπηκε σε έντονα ελλειμματικό (1981: +38.367.000€, 1991: –311.102.000€, 2001: –1.003.460.000€) με αποκορύφωμα το έτος 2008, όποτε το έλλειμμα του ισοζυγίου έφθασε τα 3.043.506.477 €!!! Στο έλλειμμα αυτό θα πρέπει να προστεθεί και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου των βασικών εισροών του ελληνικού αγροτικού τομέα, το οποίο, μόνο για τον τομέα των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων (χωρίς να υπολογίζονται τα γεωργικά μηχανήματα, κτηνιατρικά φάρμακα και άλλες εισροές) έφθασε το έτος 2008 στο ποσό των 395.780.000€.

Ποια είναι τα κύρια διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής γεωργίας και πώς θα μπορούσαν αυτά να θεραπευθούν;
Με μέσο μέγεθος εκμετάλλευσης τα 48 στρέμ. (το χαμηλότερο στην ΕΕ) και μέσο μέγεθος αγροτεμαχίου τα 7 στρέμματα, ο μικρός και πολυτεμαχισμένος γεωργικός κλήρος στην Ελλάδα αυξάνει το κόστος παραγωγής. Οι αναδασμοί όμως που έγιναν στην Ελλάδα αυτή την περίοδο ήταν ελάχιστοι και περιστασιακοί. Παράλληλα, το συνεταιριστικό κίνημα εκφυλίστηκε και απέτυχε στη συνείδηση πολλών αγροτών, οι οποίοι δεν εκμεταλλεύθηκαν ούτε το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο των ομάδων παραγωγών και έτσι βρέθηκαν απομονωμένοι, με μικρές εκμεταλλεύσεις και χωρίς διαπραγματευτική ισχύ απέναντι σε εμπόρους, που συρρίκνωσαν τις τιμές του παραγωγού και φούσκωσαν τις τιμές του καταναλωτή. Η μόνη αποτελεσματική απάντηση σε αυτά τα προβλήματα είναι η οικονομία κλίμακας, που επιτυγχάνεται με τον συνεργατισμό και τις ομαδικές δράσεις των αγροτών, τόσο ως προς τη μείωση του κόστους παραγωγής (π.χ. κοινή χρήση ή αγορά μηχανημάτων, εγκαταστάσεων και γεωργικών εφοδίων), όσο και με την κοινή πώληση ή εμπορία των πρωτογενών προϊόντων, ή ακόμη και με τη μεταποίηση αυτών (αυξημένη προστιθέμενη αξία). Είναι, συνεπώς, αδήριτη ανάγκη για την Ελλάδα η συστηματική ενίσχυση του συνεργατισμού και της ομαδικής δράσης των αγροτών.
Σημαντικό πρόβλημα για την ανταγωνιστικότητα του πρωτογενούς τομέα αποτελεί και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των απασχολουμένων στον τομέα, καθώς ποσοστό 14,3% δεν έχει απολυτήριο δημοτικού, 69,5% είναι οι απόφοιτοι δημοτικού, 15% είναι οι απόφοιτοι γυμνασίου ή λυκείου και μόλις το 1,2% είναι απόφοιτοι ΑΕΙ ή ΤΕΙ. Παρά τη δημιουργία, προ δεκαετίας, του υποστελεχωμένου ΟΓΕΕΚΑ «Δήμητρα», η εκπαίδευση των αγροτών περιορίστηκε μόνο στην υποχρεωτική, από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, βασική εκπαίδευση των ενταγμένων στα ευρωπαϊκά προγράμματα «νέων γεωργών» και δεν υπήρξε καμία ουσιαστική επαγγελματική κατάρτιση για το σύνολο των αγροτών. Θα πρέπει λοιπόν να εισαχθεί το μάθημα της «πρωτογενούς παραγωγής» στην πρωτοβάθμια υποχρεωτική εκπαίδευση, για να διαμορφωθούν οι σωστές αντιλήψεις τόσο στους μελλοντικούς αγρότες, όσο και στους μελλοντικούς καταναλωτές αγροτικών προϊόντων. Επίσης, θα πρέπει, σε πρώτη φάση, να δημιουργηθούν γεωργικά σχολεία, ένα σε κάθε αιρετή περιφέρεια. Οι μαθητές θα μένουν ως οικότροφοι μαζί με τους αγρότες – εκπαιδευτές (όπως στον αγροτουρισμό), στους οποίους θα παρέχονται ειδικά κίνητρα για τη συμμετοχή τους. Κάθε γεωργικό σχολείο θα αποτελείται από γεωτεχνικούς – καθηγητές και αγρότες – εκπαιδευτές και θα συνδυάζει θεωρητική κατάρτιση και πρακτική άσκηση.
Ένα σημαντικό ακόμη διαρθρωτικό πρόβλημα του τομέα της πρωτογενούς παραγωγής είναι η μικρή συμμετοχή της ζωικής παραγωγής σε αυτόν. Η σχετική έλλειψη λειμώνων και βοσκοτόπων στην Ελλάδα, που ανεβάζει το κόστος παραγωγής σε σύγκριση με τις βορειότερες ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να αντιμετωπιστεί: (α) με τη θέσπιση και εφαρμογή κανόνων για την περιοδική βόσκηση, τη λίπανση και τη βελτίωση των βοσκοτόπων, (β) με την παροχή κάθε δυνατού μέτρου για την αύξηση των ιδιοπαραγώμενων ζωοτροφών, (γ) με τη διανομή στους κτηνοτρόφους γεωργικής γης για την ιδιοπαραγωγή των ζωοτροφών, (δ) με τη συστηματική ανακύκλωση των υπό και παραπροϊόντων των γεωργικών βιομηχανιών, με στόχο την παραγωγή ζωοτροφών χαμηλού κόστους και (ε) με την κατανομή του ποιοτικού παρακρατήματος στον τομέα των αροτραίων καλλιεργειών της ενιαίας ενίσχυσης (ΟΣΔΕ) και στην πιστοποιημένη καλλιέργεια ζωοτροφών. Είναι επιτακτικό, επίσης, να αποτραπούν οι παράνομες ελληνοποιήσεις που κλέβουν την προστιθέμενη αξία του ποιοτικού ελληνικού κρέατος.

Στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση του μνημονίου, η ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα προτείνεται από πολλούς οικονομολόγους ως μέσον ανάπτυξης της χώρας. Ποια μέτρα νομίζετε ότι θα πρέπει να ληφθούν από την κυβέρνηση προς αυτή την κατεύθυνση; Ποιες πρωτοβουλίες οφείλουν να πάρουν οι ίδιοι οι αγρότες;
Η πρωτογενής παραγωγή μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να αποτελέσει μία από τις ατμομηχανές της ανάπτυξης, που θα βγάλει την πατρίδα μας από τη στενωπό της ύφεσης, έχοντας, μάλιστα, συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλους αναπτυξιακούς τομείς, όπως (α) τη χαμηλή ένταση του επενδυόμενου κεφαλαίου, (β) τη δυνατότητα απορρόφησης τμήματος του διογκούμενου κύματος των ανέργων και (γ) τη δυνατότητα ανάπτυξης του συνόλου της επικράτειας και ιδιαίτερα περιοχών που δεν ωφελούνται σημαντικά από τον τουρισμό και τη ναυτιλία. Ο πλούτος των φυσικών πόρων, η βιοποικιλότητα, η καταλληλότητα των εδαφοκλιματικών συνθηκών για την παραγωγή ευρέως φάσματος προϊόντων με έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα, το ανθρώπινο δυναμικό και ο πολιτισμός που είναι ζυμωμένος με τον τόπο, αποτελούν το πολυτιμότερο, αλλά αναξιοποίητο κεφάλαιο της Ελλάδας. Η θεωρητική αυτή προσέγγιση, ευτυχώς, φαίνεται να επιβεβαιώνεται και στην πράξη από τα στατιστικά της τελευταίας τριετίας. Συγκεκριμένα, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου των αγροτικών προϊόντων στην Ελλάδα μειώθηκε από 3.044 εκατ. €, που ήταν το 2008, σε 2.398 εκατ. € το 2009 και σε 1.893 εκατ. € το 2010, ενώ σταθεροποιήθηκε στα 1.956 εκατ. € το 2011 (στοιχεία ΥΠΑΑΤ). Αυτή η μείωση του ελλείμματος οφείλεται τόσο στη μείωση της εγχώριας κατανάλωσης, όσο και στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών, ιδιαίτερα στον κλάδο των φρούτων και λαχανικών (κατά 25%) και της φέτας (κατά 30%). Η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του συνόλου των κλάδων φυτικής και ζωικής παραγωγής, δασοκομίας και υλοτομίας, αλιείας και υδατοκαλλιέργειας και της βιομηχανίας τροφίμων, ποτών και καπνού της Ελλάδας αυξήθηκε, κατά 12,7% το 2011 σε σχέση με το 2008, όταν κατά την ίδια χρονική περίοδο η συνολική Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της χώρας μειώθηκε 10,7% (στοιχεία ΕΛ.ΣΤΑΤ). Το ΑΕΠ του πρωτογενούς τομέα αυξήθηκε κατά 2,5% το 2011, τη στιγμή που το προϊόν του δευτερογενούς τομέα μειώθηκε κατά 12% και του τριτογενούς τομέα κατά 5,9%. (Τρ.Ε.)
Αυτή η διαφαινόμενη αλλαγή πορείας της αγροτικής οικονομίας, όμως, μπορεί να ευδοκιμήσει μόνο αν αντιμετωπισθούν όλα τα διαρθρωτικά προβλήματα του αγροτικού χώρου και υπάρξει η κατάλληλη επιστημονική υποστήριξη της παραγωγικής διαδικασίας. Αποτελεί κοινή παραδοχή, ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής αγροτικής παραγωγής δεν μπορεί να είναι το πολύ χαμηλό κόστος παραγωγής, αλλά η εξαιρετική ποιότητα. Θα πρέπει λοιπόν να καταρτιστεί εθνικό σχέδιο για τον προσανατολισμό των αγροτών στην παραγωγή πιστοποιημένων (ολοκληρωμένης διαχείρισης, βιολογικής παραγωγής, ΠΟΠ / ΠΓΕ κ.α.), τυποποιημένων, και, εάν είναι δυνατόν, μεταποιημένων προϊόντων. Συνεπώς, κρίνεται απαραίτητη η ανάπτυξη ενός δικτύου γεωτεχνικών –γεωργικών συμβούλων, ανεξάρτητων από τους διανομείς γεωργικών φαρμάκων, υπό τον έλεγχο και την εποπτεία των αρμόδιων δημόσιων υπηρεσιών. Οι γεωτεχνικοί – γεωργικοί σύμβουλοι θα είναι υπεύθυνοι για την ορθή εφαρμογή της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και θα εκδίδουν ηλεκτρονική συνταγή χρήσης γεωργικών φαρμάκων, η οποία θα είναι υποχρεωτική για όλους τους επαγγελματίες αγρότες. Μεταξύ άλλων, οι σύμβουλοι θα συμβάλουν στη σημαντική μείωση του κόστους παραγωγής των αγροτικών προϊόντων, στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων χωρίς επικίνδυνα υπολείμματα φαρμάκων και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Η σταδιακή εγκατάλειψη των γεωργικών εφαρμογών του υπουργείου Γεωργίας  από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 άφησε τον Έλληνα αγρότη στην τύχη του. Με αυτό τον τρόπο ο Έλληνας παραγωγός κατευθύνθηκε προς τις καλλιέργειες με τη μεγαλύτερη επιδότηση. Είναι απαραίτητη λοιπόν η επαναλειτουργία των γεωργικών εφαρμογών, με την εγκατάσταση δοκιμαστικών, πειραματικών και αποδεικτικών αγρών, ή πειραματικών εκτροφών σε όλη την επικράτεια.
Χρειάζεται, επίσης, η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού δικτύου εφαρμοσμένης αγροτικής έρευνας. Η χώρα μας πρέπει ιδιαίτερα να επενδύσει στην έρευνα της ελληνικής βιοποικιλότητας και στη δημιουργία ελληνικών ανταγωνιστικών φυλών εκτρεφόμενων ζώων και φυτικών ποικιλιών ή υβριδίων προσαρμοσμένων στα ελληνικά μικροκλίματα, για την παραγωγή ποιοτικών τοπικών προϊόντων, με στόχο την υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας στην αγροτική οικονομία.
Τέλος, το πρόβλημα του ανοίγματος της ψαλίδας των τιμών παραγωγού-καταναλωτή θα βρει καλύτερη λύση μόνο με την άμεση επαφή παραγωγών-καταναλωτών, τόσο μέσω συνεργατικών δομών (παραγωγών ή/και καταναλωτών), όσο και με «αγορές αγροτών» (μόνο επαγγελματίες αγρότες), καθώς και με τα δημοπρατήρια (που θα τα λειτουργούν πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί) ή και με απευθείας πώληση αγροτικών προϊόντων μέσω του διαδικτύου. Απαραίτητη κρίνεται, επίσης, η δημιουργία μιας επαρκώς στελεχωμένης υπηρεσίας που ως κύριο σκοπό θα έχει την «αγροτική διπλωματία» (γεωτεχνικοί-γεωργικοί ακόλουθοι), την παρακολούθηση τιμών και παγκόσμιας ζήτησης και τον συντονισμό με τον ΟΠΕ και το ΥπΕΞ, τις αγροτικές αγορές κάθε μορφής (λαχαναγορές, κρεαταγορές, ιχθυαγορές, αγροτικές αγορές, δημοπρατήρια, διαδικτυακή αγορά κ.α.), την προώθηση αγροδιατροφικών συμφώνων, την προώθηση της ελληνικής μεσογειακής διατροφής και άλλα.

Οι κινητοποιήσεις
Σχετικά με τις κινητοποιήσεις των αγροτών. Ποιες νομίζετε ότι είναι οι αιτίες;

Αυτή τη φορά οι αγρότες δεν διεκδικούν περισσότερα χρήματα από τον κρατικό ή τον κοινοτικό κορβανά, αλλά διεκδικούν το δικαίωμα στην εργασία και στην παραγωγή, που θα τους αφαιρέσει η εφαρμογή των λανθασμένων και υφεσιακών μέτρων της κυβέρνησης. Ζητούν να μην αυξηθεί η φορολογία στο πετρέλαιο που χρησιμοποιούν ώστε να μη γίνει απαγορευτικό το κόστος παραγωγής. Λόγω του πολυτεμαχισμένου γεωργικού κλήρου και του ανάγλυφου της χώρας, οι Έλληνες αγρότες καταναλώνουν διπλάσια ποσότητα πετρελαίου από το μέσο Ευρωπαίο αγρότη για κάθε κιλό προϊόντος. Στην πραγματικότητα, το αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο θα οδηγήσει σε αύξηση της αγροτικής παραγωγής (εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα μένουν ήδη ακαλλιέργητα), σε πτώση των τιμών πώλησης, σε αύξηση των εξαγωγών, σε αύξηση της μεταποίησης στις βιομηχανίες τροφίμων και ποτών, σε αύξηση του εμπορίου, σε νέες θέσεις εργασίας και σε πολύ περισσότερα δημόσια έσοδα, που θα προέλθουν από τις παραπάνω δραστηριότητες, από αυτά που θα φέρει ο στραγγαλισμός της αγροτικής παραγωγής με αυξημένους φόρους. Αλλά και η σχεδιαζόμενη φορολόγηση των αγροτεμαχίων θα αυξήσει έτι περαιτέρω το ήδη υψηλό κόστος παραγωγής, που είναι και το συγκριτικό μας μειονέκτημα. Το έδαφος είναι συντελεστής παραγωγής για τους αγρότες και συνεπώς η φορολόγησή του εδάφους σημαίνει αύξηση του κόστους παραγωγής και μείωση της ανταγωνιστικότητας. Αυτά τα μέτρα παίρνονται σε μια Ελλάδα που έχει παραλόγως πολλαπλάσιο κόστος φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων, ζωοτροφών και άλλων εισροών σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ η σχέση της τιμής του παραγωγού προς την τιμή του καταναλωτή βρίσκεται στο 1 προς 5 (ένα προϊόν που πουλάει ο παραγωγός 20 λεπτά, φτάνει στον καταναλωτή στο 1 ευρώ) όταν στην ΕΕ η ίδια σχέση είναι 1 προς 2,5.

Ποιες είναι οι προτάσεις σας (ως νομοθετικό συμβουλευτικό όργανο) στην ηγεσία του υπ. Αγρ. Αν. στη σημερινή συγκυρία; Βρίσκετε ανταπόκριση σε αυτές;
Μόνο το Παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας του ΓΕΩΤ.Ε.Ε., έχει αποστείλει στον κ. Τσαυτάρη επτά αναλυτικές προτάσεις-υπομνήματα από τότε που ορκίστηκε υπουργός. Για όλες αυτές τις προτάσεις δεν πήραμε καμία απάντηση. Προσκαλέσαμε τον κ. υπουργό σε συνάντηση στη Θεσσαλονίκη για να του παρουσιάσουμε τις δεκαέξι (16) προτάσεις με το όνομα «ΥΠΑΙΘΡΟΣ 2020» που συντάξαμε από κοινού με την Πανελλήνια Ένωση Νέων Αγροτών και τον Γεωπονικό Σύλλογο Μακεδονίας-Θράκης και δεν ανταποκρίθηκε. Και μόνο το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος γεωπονικός σύλλογος της Ελλάδας μαζί με το δεύτερο σε μέγεθος περιφερειακό παράρτημα του ΓΕΩΤΕΕ (με 7.500 επιστήμονες μέλη) και το δυναμικότερο και πιο ελπιδοφόρο κομμάτι των αγροτών (ΠΕΝΑ) συμφώνησαν για τις δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν στον αγροτικό χώρο, αποτέλεσε είδηση την οποία κάλυψε με πρωτοσέλιδα ο ημερήσιος Τύπος της Θεσσαλονίκης (5-9-2012). Παρά ταύτα, ο κ. Τσαυτάρης δεν βρήκε τον χρόνο ούτε να συναντηθεί μαζί μας. Ίσως, λοιπόν, το μεγαλύτερο πρόβλημα για την αγροτική ανάπτυξη να είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης για να γίνουν τα αυτονόητα ενάντια σε κάθε είδους συμφέροντα.