αναδημοσίευση
Η οικονομική κρίση που πλανάται πάνω από ολόκληρο τον πλανήτη και η παράλληλη «μονοκρατορία» του νεοφιλελευθερισμού ανοίγουν εκ νέου τον δρόμο για την αρπαγή ενός ακόμη βασικού αγαθού, αναπόσπαστου από την ύπαρξη της ίδιας της ζωής: του νερού.
To… ΧΡΗΜΑ ΣΤΟ ΛΑΙΜΟ ΤΟΥΣ
Αποτελεί κοινή πεποίθηση και παραδοχή ότι η ευαισθητοποίηση των πολιτών ανά τον κόσμο πάνω σε ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, γεγονός που έχει εξαναγκάσει διεθνείς οργανισμούς, κυβερνήσεις και πολυεθνικές εταιρείες να μεταβάλουν επιζήμιες στρατηγικές και βλαπτικές πολιτικές.
Η καταλήστευση και η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων σε πολλές περιοχές του πλανήτη, μα κυρίως σε χώρες όπου το βιοτικό επίπεδο είναι ιδιαίτερα χαμηλό, επέφεραν περαιτέρω υποβάθμιση της ζωής των κατοίκων και στις περισσότερες περιπτώσεις τούς στέρησε βασικά δημόσια αγαθά. Η οικονομική κρίση που πλανάται πάνω από ολόκληρο τον πλανήτη και η παράλληλη «μονοκρατορία» του νεοφιλελευθερισμού ανοίγουν εκ νέου τον δρόμο για την αρπαγή ενός ακόμη βασικού αγαθού, αναπόσπαστου από την ύπαρξη της ίδιας της ζωής: του νερού. Στο παραπλανητικό όνομα της βιώσιμης ανάπτυξης, οι αναπτυσσόμενες χώρες και οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, υπό το βάρος των χρεών τους, στην ουσία εξαναγκάζονται να ξεπουλήσουν τις δημόσιες υπηρεσίες τους -αυτές που κάποτε αποκαλούσαν κοινωφελείς– ανάμεσα στις οποίες και τις υπηρεσίες νερού.
Το γεγονός ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού απέτυχε όπου κι αν εφαρμόστηκε, το ότι εκτόξευσε στα ύψη τους λογαριασμούς και επέφερε υποβάθμιση της ποιότητάς του, πάντα εις βάρος των καταναλωτών, φυσικά δεν περιορίζει τις ορέξεις μιας χούφτας των πολυεθνικών του νερού. Η συνταγή για να επιτευχθεί η αρπαγή του, αν και πολυσύνθετη, είναι παραδοσιακή. Οι πολυεθνικές εκδηλώνουν την ευαισθητοποίησή τους για την ορθή διαχείριση του νερού με πολυδάπανες καμπάνιες και εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή τους σε διεθνείς οργανισμούς και διασκέψεις με οικολογικό χαρακτήρα, την ίδια ώρα που περικυκλώνουν θεσμικά όργανα χάραξης πολιτικής και διαχείρισης κονδυλίων. Περιορίζονται οι χρηματοδοτήσεις για την ύδρευση και την αποχέτευση στις κυβερνήσεις. Οι τελευταίες, επικαλούμενες την αδυναμία τους να συντηρήσουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες και για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους τους, τις παραχωρούν σε ιδιώτες.
http://www.efsyn.gr/?p=58806
Θέλετε δάνεια; Δώστε το νερό
Οργανωμένο σε διεθνές επίπεδο εμφανίζεται το χρονοδιάγραμμα της ιδιωτικοποίησης του νερού σε πολλές χώρες σε ολόκληρο τον πλανήτη, που προωθείται κυρίως μέσω της Παγκόσμιας Τράπεζας, σε συνεργασία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ως προϋπόθεση για την ανανέωση των δανείων προς τις χώρες που τα χρειάζονται. Από κοντά και οι πολυεθνικές της βιομηχανίας του νερού που προωθούν την ιδιωτικοποίησή του μέσω διεθνών οργανισμών, αλλά και θεσμικών οργάνων χάραξης πολιτικής και διαχείρισης κονδυλίων, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αλλαγή άποψης
Η άποψη της Παγκόσμιας Τράπεζας σχετικά με το ποιος θα πρέπει να παρέχει το νερό έχει μεταβληθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών.
Στη δεκαετία του 1970 και του 1980, το σύνολο των χρηματοδοτήσεων της Τράπεζας στην ύδρευση και την αποχέτευση κατευθυνόταν προς τον δημόσιο τομέα, με τις κυβερνήσεις να είναι επιφορτισμένες για την προσιτή και αξιόπιστη παροχή νερού. Στη συνέχεια, καλλιεργήθηκε η πεποίθηση ότι οι δημόσιες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας ήταν ευάλωτες σε φαινόμενα αναποτελεσματικότητας, σε πολιτικές παρεμβάσεις, με μη βιώσιμα τιμολόγια νερού και με έλλειμμα δεξιοτήτων και επαγγελματισμού.
Σύντομα, τα επεισόδια της λειψυδρίας, η σπάταλη χρήση των υδάτινων πόρων και η έλλειψη οικονομικών, όλα αποδόθηκαν στη δημόσια διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Δεδομένου ότι τα δημόσια συστήματα νερού σε όλο τον κόσμο άρχισαν να επιδεινώνονται, λόγω της υποχρηματοδότησης από πολυμερείς οργανισμούς δανεισμού, κυρίως της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, συνήχθη το συμπέρασμα ότι ο ιδιωτικός τομέας και οι δυνάμεις της αγοράς θα μπορούσαν να δώσουν τη λύση στις ανεπάρκειες των δημόσιων συστημάτων.
Έτσι, η Παγκόσμια Τράπεζα, αντί να εξακολουθήσει να δρομολογεί μεγάλα κεφάλαια για την προώθηση της τεχνογνωσίας στον δημόσιο τομέα, αναγνωρίζοντας έτσι ότι το νερό είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα και βασική δημόσια υπηρεσία, αναγκάζει πολλές χώρες να εμπορευματοποιούν τους υδάτινους πόρους, παραδίδοντάς τους σε ιδιώτες.
Με «αφετηρία» τη Θάτσερ
Όταν η συντηρητική κυβέρνηση της Μάργκαρετ Θάτσερ ιδιωτικοποίησε την ύδρευση στη Βρετανία, μαζί με αρκετές άλλες βιομηχανίες το 1989, η Παγκόσμια Τράπεζα ξεκίνησε να χρηματοδοτεί έργα που περιελάμβαναν μακροπρόθεσμες συμβάσεις παραχώρησης σε ιδιωτικές εταιρείες.
Η αύξηση της υποστήριξής της για ιδιωτικές επενδύσεις σε επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας υλοποιήθηκε -και εξακολουθεί να υλοποιείται μέχρι και σήμερα- μέσω του βραχίονα του ιδιωτικού τομέα στην Παγκόσμια Τράπεζα, του Διεθνούς Οργανισμού Χρηματοδότησης (IFC) και ενός εκ των πέντε μελών του Ομίλου της Τράπεζας, του Οργανισμού Πολυμερούς Ασφάλισης Επενδύσεων (MIGA).
Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ ο τραπεζικός δανεισμός προς τις δημόσιες επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε από περίπου 2.900 τρισεκατομμύρια δολάρια το 1990 σε μόλις 824 εκατομμύρια δολάρια το 2001, οι χρηματοδοτήσεις στον τομέα της ύδρευσης σε ιδιώτες επενδυτές αυξήθηκαν από 45 εκατομμύρια δολάρια σε 687 εκατομμύρια δολάρια την αντίστοιχη περίοδο.
Στη δεκαετία του 1990, ο αριθμός των έργων της Παγκόσμιας Τράπεζας που αφορούσαν την ιδιωτικοποίηση του νερού δεκαπλασιάστηκε, με το 31% των χρηματοδοτήσεων που παρείχε να κατευθύνεται σε έργα ύδρευσης και αποχέτευσης στα οποία συμπεριλαμβανόταν ως όρος η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, παρά το γεγονός ότι τα έργα επανειλημμένα αποτύγχαναν όσον αφορά την παροχή φτηνότερου και καλύτερης ποιότητας νερού σε μεγαλύτερες περιοχές. Αλλά, φυσικά, ήταν εξαιρετικά κερδοφόρα για τις μεγάλες εταιρείες, λόγος για τον οποίο συνέχισαν να προάγονται και να επιδοτούνται.
Τα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων, που ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990, άρχισαν να εφαρμόζονται στην Ινδία, τη Βολιβία, τη Χιλή, την Αργεντινή, τη Νιγηρία, το Μεξικό, τη Μαλαισία, την Αυστραλία, τις Φιλιππίνες και αλλού. Και μέχρι το τέλος του 2000, τουλάχιστον 93 χώρες είχαν ιδιωτικοποιήσει εν μέρει τις υπηρεσίες νερού ή της αποχέτευσης.
Υδάτινες «υποθήκες»
Κατά την περίοδο 1990-2002, η Παγκόσμια Τράπεζα χορήγησε δάνεια περίπου 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων για έργα ύδρευσης σε πολλές χώρες, με την προϋπόθεση της ιδιωτικοποίησης των οργανισμών ύδρευσής τους. Οπως προκύπτει από έρευνα της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ), από τα 276 δάνεια που χορήγησε η Παγκόσμια Τράπεζα αυτή την περίοδο, το 30% απαιτούσε ιδιωτικοποιήσεις, κυρίως κατά την τελευταία πενταετία.
Ωστόσο, η ιδιωτικοποίηση του νερού κάθε άλλο παρά στέφθηκε από επιτυχία. Σε ολόκληρο τον κόσμο, οι υπηρεσίες νερού (συλλογή νερού, δικτύωση και λύματα) απαιτούν εξαιρετικά εντατική συντήρηση και απρόβλεπτες επενδύσεις. Οι θαμμένοι σωλήνες των δικτύων επηρεάζονται αρνητικά από τις συνθήκες θερμοκρασίας, ενώ οι συνεχώς αυξανόμενοι πληθυσμοί απαιτούν συνεχείς επεκτάσεις και βελτιώσεις των υποδομών.
Μια άλλη πραγματικότητα που αντιμετώπισε η Παγκόσμια Τράπεζα ήταν η αυξανόμενη απροθυμία από την πλευρά των εταιρειών νερού να δραστηριοποιηθούν σε εξαιρετικά ασταθείς αναπτυσσόμενες χώρες. Παράλληλα, η βιομηχανία απέκτησε ένα βαρύ ιστορικό κινδύνων και αποτυχιών.
Για παράδειγμα, οι ιδιωτικές εταιρείες παραβίαζαν συχνότερα τα πρότυπα ασφαλούς λειτουργίας, ενώ καθόριζαν σχεδόν κατά βούληση τις τιμές. Αυτό οδήγησε στον περιορισμό στην πρόσβαση νερού ανάμεσα στους φτωχούς πληθυσμούς. Επιπλέον, από το 2000, διαμαρτυρίες σχετικά με την ιδιωτικοποίηση του νερού ξεκίνησαν στην Ασία, την Αφρική και τμήματα της Νότιας Αμερικής.
Υπό αυτές τις συνθήκες, το 2002, οι χρηματοδοτήσεις της Τράπεζας για έργα ύδρευσης και αποχέτευσης περιορίστηκαν μόνο στο 25% του ετήσιου μέσου όρου της περιόδου 1993-1997. Κι όπως παραδεχόταν το 2004 ο Τζαμάλ Σαχίρ, διευθυντής Ενέργειας και Υδάτων της Παγκόσμιας Τράπεζας, «αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι μια αναγνώριση ότι ο ιδιωτικός τομέας από μόνος του δεν θα είναι αρκετός».
Η Αφρική στο έλεος μιας χούφτας πολυεθνικών
Εντούτοις, παρά τις δραματικές αποτυχίες στην ιδιωτικοποίηση του νερού, η Παγκόσμια Τράπεζα εξακολουθεί να βλέπει ένα ρόλο για τις ιδιωτικές εταιρείες παροχής νερού. Σήμερα, η Τράπεζα αναπτύσσει μεθόδους για να φέρει πίσω τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα και να μετριάσει τους κινδύνους που αποτρέπουν τις μεγάλες εταιρείες από την επιχειρηματική δραστηριότητα στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Ετσι, η Παγκόσμια Τράπεζα προωθεί την ιδιωτικοποίηση του νερού σε ολόκληρη την Αφρική για το αποκλειστικό όφελος μιας χούφτας πολυεθνικών εταιρειών.
Παράλληλα, η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) πιέζουν για την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης από ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρείες, ενθαρρύνοντας τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μέσω διατάξεων σε εμπορικές συμφωνίες και θέτοντας την ιδιωτικοποίηση ως όρο για τη χορήγηση ή την ανανέωση των δανείων.
http://www.efsyn.gr/?p=59288
Τα «κόλπα» του λόμπι των πολυεθνικών
Η ιδιωτικοποίηση του νερού σε παγκόσμιο επίπεδο προωθείται παράλληλα μέσω του Παγκόσμιου Συμβουλίου Νερού (WWC) και του Παγκόσμιου Φόρουμ για το Νερό. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Νερού ιδρύθηκε το 1996 ως μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, με έδρα τη Γαλλία, με πάνω από 400 μέλη από διακυβερνητικούς οργανισμούς, κρατικούς φορείς, εταιρείες, μη κυβερνητικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις, εταιρείες ύδρευσης, διεθνείς οργανισμούς και ακαδημαϊκά ιδρύματα.
Κάθε τρία χρόνια, το WWC φιλοξενεί το Παγκόσμιο Φόρουμ για το Νερό, το πρώτο από τα οποία πραγματοποιήθηκε το 1997. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για διεθνείς συναντήσεις στις οποίες μετέχουν χιλιάδες σύνεδροι με θέματα στην ατζέντα που αφορούν τη σωτηρία και την ορθή διαχείριση του πολυτιμότερου πόρου για τον πλανήτη. Αλλά αποτελεί και μια χρυσή ευκαιρία για τις πολυεθνικές του νερού να δρομολογήσουν την ιδιωτικοποίησή του.
Στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του 2009, μια κοινοπραξία εταιρειών και διεθνών οργανισμών συγκρότησαν την παγκόσμια πρωτοβουλία «2030 Water Resources Group» (WRG 2030), η οποία ιδρύθηκε με σκοπό να «διαμορφώνει την ατζέντα της για τη συζήτηση των υδάτινων πόρων», καθώς και για τη δημιουργία «νέων μοντέλων για τη συνεργασία» μεταξύ των δημόσιων και των ιδιωτικών επιχειρήσεων.
Στο Διοικητικό Συμβούλιο της WRG 2030, καθήκοντα προέδρου έχει αναλάβει ο πρόεδρος της Nestle, Πίτερ Μπράμπεκ, που με κάθε τρόπο τάσσεται υπέρ της ιδιωτικοποίησης του νερού, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της International Finance Corporation (IFC) και, μεταξύ άλλων, μέλη του είναι ο διαχειριστής των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP), ο επικεφαλής επιχειρήσεων και διευθύνων σύμβουλος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, ο πρόεδρος της Αφρικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Coca-Cola Company, ο πρόεδρος της Ασιατικής Τράπεζας Ανάπτυξης, ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF), ο πρόεδρος της Inter-American Development Bank και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της PepsiCo. Μέχρι το 2011, η WRG 2030 είχε λάβει ήδη 1,5 εκατομμύριο δολάρια από τον Διεθνή Οργανισμό Χρηματοδότησης (IFC).
Στο Παγκόσμιο Φόρουμ Νερού το 2012 -μια συνάντηση όπου σε μεγάλο βαθμό συμμετείχαν οι παγκόσμιοι υποστηρικτές της ιδιωτικοποίησης του νερού, με τη Nestle μεταξύ των πιο ενθουσιωδών- ο Πίτερ Μπράμπεκ παρουσίασε το 2030 Water Resources Group ως μια «παγκόσμια δημόσια – ιδιωτική πρωτοβουλία», που θα μπορούσε να βοηθήσει στην «παροχή εργαλείων και πληροφοριών σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές», καθώς και να συμβάλει σε μια «νέα πολιτική καθοδήγηση για τη σπανιότητα των υδάτινων πόρων».
«Πρεμούρα» για την αειφορία του νερού
Ένα μήνα αργότερα (Απρίλιος 2012), σε δημοσίευση αυτοπαρουσίασης του Water Resources Group, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Coca Cola Company, Μουχτάρ Κεντ, ξεκαθαρίζει ακόμη περισσότερο τα πράγματα: «Για να υπάρξει μια διαφορά στις προκλήσεις του νερού, προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε όλοι, οι κυβερνήσεις, η κοινωνία των πολιτών και οι επιχειρήσεις πρέπει να συνεργαστούν όπως ποτέ στο παρελθόν. Οι επικεφαλής των επιχειρήσεων ειδικότερα θα πρέπει να διατυπώσουν την άποψή τους, να εγερθούν και να κλιμακώσουμε τις προσπάθειές μας για την αειφορία του νερού». Σε απόλυτη ευθυγράμμιση εμφανίζεται και η πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος τής -κατά τα λοιπά, ανταγωνίστριας- PepsiCo Inc, Indra Nooyi: «Το σύνθετο ζήτημα της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων απαιτεί πολυμορφία στη σκέψη και δυνατότητες που μόνο η συνεργασία μεταξύ των επιχειρήσεων, των κυβερνήσεων και των διεθνών οργανισμών μπορούν να επιφέρουν. Ως παγκόσμια εταιρεία τροφίμων και ποτών, η PepsiCo θεωρεί επιτακτική ανάγκη να ηγηθεί στο θέμα της ορθολογικής χρήσης του νερού και έχουμε δεσμεύσει πόρους που έχουν καταχωριστεί στη συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και επιτρέπουν την υπεύθυνη χρήση του νερού. Οι λύσεις που έχουμε αναπτύξει μαζί αφορούν τη μακροπρόθεσμη επιβίωση και την ευημερία των ανθρώπων, των επιχειρήσεων, των κυβερνήσεων και της κοινωνίας», αναφέρει.
Ακριβώς ένα χρόνο αργότερα (23 Απριλίου 2013), ο Πίτερ Μπράμπεκ στο προσωπικό του blog -που τιτλοφορείται Water Challenge και φιλοξενείται στον ιστότοπο της Nestle- υποστηρίζει την ιδιωτικοποίηση του νερού με «βελούδινο» τρόπο, αλλά κάνει τα πράγματα ακόμη πιο ξεκάθαρα. Σε ανάρτησή του με τον τίτλο «Αναπτυξιακοί στόχοι, η διαχείριση των υδάτινων πόρων και ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα», μεταξύ άλλων αναφέρει: «Οι κυβερνήσεις, βέβαια, έχουν κεντρικό ρόλο στη διαχείριση των υδάτινων πόρων, με τον καθορισμό μιας στρατηγικής που αντανακλά τις εθνικές προτεραιότητες και με την οικοδόμηση ενός θεσμικού πλαισίου που την υποστηρίζει. Ομως, δεδομένου ότι οι πόροι των κυβερνήσεων περιορίζονται όλο και περισσότερο, οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν και θα έπρεπε επίσης να έχουν ένα μερίδιο στο πρόβλημα». Και αποκαλύπτει: «Το σχήμα αυτής της “συμμετοχής” ήταν το επίκεντρο της συζήτησης την περασμένη εβδομάδα στην έδρα της Παγκόσμιας Τράπεζας, όπου, στο πλαίσιο του ρόλου μου στο Water Resources Group, έκανα την εισαγωγή σε έναν διάλογο υψηλού επιπέδου για τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης στη Διαχείριση των Υδατικών Πόρων και τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα».
Αυτό που, βέβαια, αποκρύπτει επιμελώς ο Μπράμπεκ είναι ότι η Παγκόσμια Τράπεζα περιορίζει τις χρηματοδοτήσεις που αφορούν τη διαχείριση και τις υποδομές του νερού προς τον δημόσιο τομέα, κατευθύνοντας τα τεράστια κεφάλαια που χορηγεί απευθείας προς τον ιδιωτικό. Κι ας αναφέρει ο ίδιος με περισσή υποκρισία ότι «το νερό για την επιβίωση αποτελεί ένα ανθρώπινο δικαίωμα»…
http://www.efsyn.gr/?p=59296
Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η Ελλάδα προχωράει στην ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης, η Πορτογαλία δέχεται πιέσεις να εκποιήσει την εθνική εταιρεία του νερού Aguas do Portugal και στην Ιταλία η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιέζουν για την ιδιωτικοποίηση του νερού, ακόμη και αν με ένα εθνικό δημοψήφισμα τον Ιούλιο του 2011 ο λαός της Ιταλίας απέρριψε αυτό το ενδεχόμενο με ποσοστό 95%.
Τον περασμένο Φεβρουάριο η εκπομπή της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης «Monitor» παρουσίασε μια έρευνα για τις πιέσεις που ασκεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. για να ιδιωτικοποιήσουν τις υπηρεσίες ύδρευσης. Το ρεπορτάζ αναφέρεται στην περιοχή Pacos de Ferreira της Πορτογαλίας όπου επιβλήθηκε η ιδιωτικοποίηση και μέσα σε λίγα χρόνια τα τιμολόγια αυξήθηκαν κατά 400%, ενώ συνεχίζουν να απογειώνονται με μια αύξηση 6% κάθε χρόνο. Στη συνέχεια, η έρευνα μεταφέρεται στις Βρυξέλλες και παρουσιάζει το παράρτημα των συμβάσεων που υπέγραψαν η Πορτογαλία και η Ελλάδα με την τρόικα. Για την Ελλάδα το παράρτημα αναφέρει ότι οι μεγάλες εταιρείες ύδρευσης της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης θα πρέπει να πωληθούν και για την Πορτογαλία ότι πρέπει να προωθηθεί η ιδιωτικοποίηση της εθνικής εταιρείας νερού.
Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του επιτρόπου Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών, Μισέλ Μπαρνιέ, επέφερε ένα ακόμη μεγάλο πλήγμα με μια νέα πρόταση για την αποκαλούμενη «Οδηγία παραχωρήσεων» που υποκρύπτει το άνοιγμα της αγοράς για την παροχή νερού. Η πρόταση για την υιοθέτηση αυτής της Οδηγίας εμφανίζεται αναγκαία για τη ρύθμιση του τρόπου με τον οποίο οι δημόσιες αρχές των κρατών-μελών μπορούν να αναπτύσσουν συνεργασίες με τον ιδιωτικό τομέα για την παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, δεδομένης της απουσίας συγκεκριμένων κανόνων που να διέπουν την ανάθεση των συμβάσεων αυτών, με αποτέλεσμα να υπάρχουν φαινόμενα όπως αυτά της απάτης, της ευνοιοκρατίας και της έλλειψης διαφάνειας.
«Πραγματικό άνοιγμα της αγοράς»
Παρόλο που το προτεινόμενο κείμενο επαναλαμβάνει ότι καμία διάταξη της Οδηγίας δεν μπορεί να υπονομεύει το σύστημα ιδιοκτησίας των κρατών-μελών, κάνει αναφορά και για «ένα πραγματικό άνοιγμα της αγοράς» όσον αφορά το νερό, την ενέργεια, τις μεταφορές και τις ταχυδρομικές υπηρεσίες. Η διατύπωση που χρησιμοποιείται, αλλά και οι συνθήκες που επιβάλλονται από την Οδηγία θα οδηγήσουν τις δημόσιες αρχές να θεωρούν ευκολότερη και με μεγαλύτερη νομική υπόσταση την υποβολή προσφορών για τις συμβάσεις παραχώρησης της ύδρευσης, αντί να παρέχουν οι ίδιες τις υπηρεσίες.
Ο ισχυρός επίτροπος Μπαρνιέ μπορεί να δηλώνει, σε ό,τι αφορά την Οδηγία, ότι η πολιτική του θα αναδιοργανώσει μόνο την αγορά. Ομως, το ρεπορτάζ του «Monitor» αποκαλύπτει ότι στην ομάδα των εμπειρογνωμόνων που συμβουλεύει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα θέματα της πολιτικής των υδάτων (Steering Group) συμμετέχουν κυρίως εκπρόσωποι από τη βιομηχανία του νερού και των συναφών κλάδων και συγκεκριμένα οι γενικοί διευθυντές των μεγαλύτερων πολυεθνικών του χώρου. «Το γκρουπ των εμπειρογνωμόνων δεν το επέλεξα προσωπικά εγώ» δηλώνει ο Μπαρνιέ σε σχετική ερώτηση. «Αν με ρωτάτε αν θα έπρεπε να είναι αυτό το γκρουπ πιο ισορροπημένο, απαντάω ναι», λέει όταν ο δημοσιογράφος του διαβάζει τη λίστα των συμμετεχόντων.
Η Heide Rühle, ευρωβουλευτής των Ευρωπαίων Πρασίνων, ειδικευμένη σε ζητήματα νερού, έχει μελετήσει προσεκτικά την πρόταση. Πιστεύει ότι η Επιτροπή είναι κοντά στην επίτευξη του στόχου της ιδιωτικοποίησης του νερού: «Η πολιτική παραχώρησης δεν το κάνει άμεσα, δεν ανοίγει την πόρτα άμεσα στην ιδιωτικοποίηση του νερού, το κάνει από την πίσω πόρτα. Ετσι, ανοίγει την πιθανότητα της εισόδου στην αγορά των ιδιωτικών εταιρειών», επισημαίνει.
Εντούτοις, η ιδιωτικοποίηση του νερού δεν αποτελεί μια πρόσφατη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προέκυψε με την κατάθεση της προαναφερόμενης οδηγίας. Οταν πέρσι αποκαλύφθηκε ότι οι πιστωτές της Ελλάδας και της Πορτογαλίας -η Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- πιέζουν τις δύο χώρες να πουλήσουν τις δημόσιες επιχειρήσεις νερού, δόθηκε στη δημοσιότητα μία απάντηση που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε επιστολή τής Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Food & Water Europe και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συνδικάτων Δημόσιων Υπηρεσιών, στην οποία αποδεικνύεται ότι ευνοεί την ιδιωτικοποίηση του νερού: «Η Επιτροπή θεωρεί ότι η ιδιωτικοποίηση των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων ύδρευσης, μπορεί να προσφέρει οφέλη για την κοινωνία όταν γίνεται προσεκτικά», αναφερόταν στην απάντηση, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι «την ίδια στιγμή, η δημόσια πρόσβαση σε βασικά αγαθά πρέπει να διασφαλιστεί».
«Δωράκια»
Από την πλευρά τους, οι πολυεθνικές του νερού κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να προσεγγίσουν τους ευρωπαϊκούς φορείς χάραξης πολιτικής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσκληση που απέστειλε τον περασμένο Μάρτιο η ισπανική εταιρεία ύδρευσης Agbar, μέλος του ομίλου Suez Environment, προς ορισμένους ευρωβουλευτές, να επισκεφθούν τις εγκαταστάσεις της στη Βαρκελώνη, πληρώνοντας τα έξοδα του ταξιδιού και της διαμονής, γεγονός που προκάλεσε τις αντιδράσεις ισπανικών οργανώσεων και του Ευρωπαϊκού Κινήματος Νερού.
Μάλιστα, σε ανοιχτή επιστολή τους προς τους ευρωβουλευτές οι τελευταίοι τους εξηγούσαν γιατί η αποδοχή μιας τέτοιας πρόσκλησης από την πλευρά τους δεν είναι «απλώς μια ωραία ευκαιρία για ένα υπέροχο ταξίδι στην όμορφη Βαρκελώνη», αλλά και σημαντική υποστήριξη, εις βάρος των λαών, σε όσους συνιστούν λόμπι σε επίπεδο Ε.Ε. για την εμπορευματοποίηση του νερού και ένα νέο κύμα ιδιωτικοποιήσεων σε όλες τις χώρες που μαστίζονται από το χρέος.
Οι αναλυτές εκτιμούν την αξία της αγοράς νερού στην Ε.Ε. σε ποσό που ανέρχεται σε τριψήφια δισεκατομμύρια. Μεγάλες εταιρείες, όπως η Thames Water και Veolia, καθώς και οι γερμανικές εταιρείες RWE και Gelsenwasser, απλώς περιμένουν να υπάρξει ιδιωτικοποίηση. Κι όμως, η ιδιωτικοποίηση του νερού σπάνια έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, όπως επιβεβαιώνει μια μελέτη του 2010 από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, αφού σε αρκετές περιπτώσεις η ποιότητα του νερού υποβαθμίστηκε και η τιμή του ακρίβυνε.
http://www.efsyn.gr/?p=59303
Νερό σε τιμές… πετρελαίου
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών, στη Βρετανία, την πρώτη χώρα που ξεκίνησε την ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ευρώπη, οι λογαριασμοί νερού έχουν αυξηθεί περισσότερο από δύο φορές, όπως αποκαλύπτει μια πρόσφατη έρευνα (24/4/2013) που διενεργήθηκε για το Unison, το μεγαλύτερο συνδικάτο της Βρετανίας. Ο μέσος λογαριασμός έχει εκτοξευτεί από 129 λίρες το 1989 σε περίπου 388 λίρες σήμερα.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, κατά τα τελευταία δέκα χρόνια οι λογαριασμοί του νερού έχουν αυξηθεί κατά 64% σε σύγκριση με 28% για τον μέσο όρο αποδοχών. Εάν οι μέσοι λογαριασμοί συμβάδιζαν με τις αποδοχές, σήμερα θα ήταν χαμηλότεροι κατά 71 λίρες τον χρόνο. Το 30% του μέσου λογαριασμού των νοικοκυριών -περισσότερες από 100 λίρες τον χρόνο- πηγαίνει στο κέρδος. Συγκριτικά, το αντίστοιχο ποσοστό στον τομέα της ενέργειας ανέρχεται στο 9%.
Mε υψηλά χρέη
Αμέσως μετά την ιδιωτικοποίηση, οι περισσότερες εταιρείες νερού εισήχθησαν στο χρηματιστήριο. Σήμερα, αυτοί οι εκπρόσωποι του «λαϊκού καπιταλισμού», αναφέρεται στη μελέτη, έχουν μειωθεί σε τέσσερις τον αριθμό, με τις περισσότερες εταιρείες ύδρευσης να βρίσκονται συχνά στα χέρια ξένων ιδιωτικών κοινοπραξιών.
Από την άλλη, ο κλάδος έχει μια συνεχώς αυξανόμενη τάση για χρέη. Αν και το σύνολο των χρεών διαγράφηκε από την κυβέρνηση κατά την ιδιωτικοποίηση, τα επίπεδα των χρεών τετραπλασιάστηκαν από τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Παρά τα υψηλά περιθώρια κέρδους και την αύξηση των τιμών, μια εταιρεία ύδρευσης (η Thames) ζήτησε από την κυβέρνηση στήριξη προκειμένου να χρηματοδοτήσει νέες επενδύσεις.
Το «γαλλικό μοντέλο» σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, η κυρίαρχη μορφή ιδιωτικοποίησης διεθνώς, κατά το οποίο οι επενδύσεις και η ιδιοκτησία των υποδομών ανήκουν στο Δημόσιο και η διαχείριση-διανομή του νερού στον ιδιωτικό τομέα, δέχθηκε το ισχυρότερο πλήγμα του μέσα στην ίδια του την πατρίδα και συγκεκριμένα στο Παρίσι. Τη διαχείριση του συστήματος ύδρευσης της γαλλικής πρωτεύουσας κατείχαν από το 1985 δύο ιδιωτικές εταιρείες που χαρακτηρίζονται «βαρόνοι του νερού» παγκοσμίως: η Veolia και η Suez που επέφεραν αύξηση των τιμολογίων κατά 260%.
Τον Νοέμβριο του 2008, ο Δήμος του Παρισιού αποφάσισε να μην ανανεώσει τη σύμβαση με τις δύο εταιρείες ιδρύοντας, δύο χρόνια αργότερα, τη δημοτική εταιρεία Eau de Paris. Το αποτέλεσμα αυτής της «επαναδημοτικοποίησης» ήταν η εξοικονόμηση για τον δήμο 35 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο, παρ’ όλο που υπήρξε παράλληλη μείωση των τιμολογίων κατά 8%!
Το παράδειγμα του Παρισιού ακολούθησαν κι άλλοι γαλλικοί δήμοι μεταξύ των οποίων της Γκρενόμπλ, του Μπορντό, της Βρέστης, του Χερβούργου, της Τουλούζ, του Μονπελιέ, της Μασσαλίας και της Λιλ. Υστερα από αυτά, η εταιρεία Veolia, που έχει ένα από τα μεγαλύτερα συμβόλαια στην Ευρώπη, καλύπτοντας 7 διαμερίσματα της περιφέρειας île-de-France, με εξαίρεση τον Δήμο του Παρισιού, υποχρεώθηκε να μειώσει δραστικά τα κέρδη της για να ανανεώσει το συμβόλαιο.
Στο Βερολίνο, μετά την εν μέρει ιδιωτικοποίηση της δημόσιας εταιρείας το 1999, οι τιμές αυξήθηκαν μέχρι και 35%. Επειτα από μαζικές διαμαρτυρίες, η πόλη επαναγόρασε τις μετοχές, και η πρωτοβουλία αυτή σηματοδότησε μια πρώτη επιτυχία για τους πολίτες να πάρουν πίσω το νερό. Στη Γερμανία, σχεδόν το σύνολο του τομέα ύδρευσης ανήκει σε δημόσιους φορείς, ενώ, ακόμα και όταν σε κάποιες περιοχές τη διαχείριση έχουν ιδιωτικές εταιρείες, ελέγχονται από την τοπική αυτοδιοίκηση.
Περιορισμός των ιδιωτών
Αλλά και στις ΗΠΑ, όπου οι ιδιωτικές εταιρείες νερού κυριαρχούσαν κατά το μεγαλύτερο μέρος του 19ου αιώνα υπήρξε πλήρης αλλαγή του σκηνικού. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι αμερικανικές ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης σε μεγάλο βαθμό δεν πραγματοποιούσαν τις απαραίτητες επενδύσεις στις υποδομές. Οι πόλεις υπέφεραν σημαντικά από παθογόνα συστατικά του νερού και συχνές επιδημίες. Αυτό προκάλεσε δημόσια κατακραυγή και ανάγκασε την κυβέρνηση να παρέμβει, ώστε να βελτιώσει τις συνθήκες για το καλό της δημόσιας υγείας. Στη δεκαετία του 1830, η Νέα Υόρκη πήρε τον έλεγχο της παροχής νερού για την αντιμετώπιση της επιδημίας χολέρας του 1832 και της ανεπαρκούς παροχής νερού κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών. Οι τοπικές και πολιτειακές κυβερνήσεις άρχισαν να επενδύουν σημαντικά στη βελτίωση των υποδομών και της επεξεργασίας των λυμάτων σε όλη τη χώρα.
Με την έναρξη του 20ού αιώνα, οι δημόσιες υπηρεσίες νερού περιόρισαν τα ιδιωτικά συστήματα. Μια έρευνα της Αμερικανικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος το 1986 έδειξε ότι κρατικά συστήματα αντιπροσώπευαν το 45,5%, οι επενδυτές κατείχαν το 14,7% και οι υπόλοιπες ήταν ανεξάρτητες ιδιοκτησίες (π.χ. αγροτικές κοινότητες, σχολεία, νοσοκομεία). Σήμερα, οι υπηρεσίες νερού παραμένουν στο Δημόσιο σχεδόν σε κάθε μεγάλη πόλη της χώρας, με τον αριθμό τους να ανέρχεται σε περίπου 155.000 σε εθνικό επίπεδο.
Εξάλλου, από έρευνα για την ιδιωτικοποίηση στις ΗΠΑ το 2011, κατά την οποία εξετάστηκαν οι δέκα μεγαλύτερες πωλήσεις δημοτικών συστημάτων ύδρευσης ή αποχέτευσης της χώρας που πραγματοποιήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και στις αρχές του 2000, προέκυψε ότι έπειτα από 20 χρόνια ιδιωτικοποίησης οι τιμές αυξήθηκαν τρεις φορές πάνω από τον πληθωρισμό και οι λογαριασμοί νερού των νοικοκυριών κατά μέσο όρο τριπλασιάστηκαν στα πρώτα δέκα χρόνια. Ενα τυπικό νοικοκυριό πλήρωνε κατά μέσο όρο επιπλέον 434 δολάρια τον χρόνο για το νερό ή την υπηρεσία αποχέτευσης.
Από την άλλη, στις ΗΠΑ, οι εταιρείες εμφιαλωμένου νερού έχουν προσπαθήσει με κάθε τρόπο να πείσουν το κοινό ότι το δημόσιο σύστημα ύδρευσης είναι ανεπαρκές. Η Nestle, η Coca-Cola και η Pepsi έχουν πείσει με επιτυχία το καταναλωτικό κοινό ότι το εμφιαλωμένο νερό που διαθέτουν στην αγορά είναι πιο υγιεινό από το δημόσιο δίκτυο παροχής πόσιμου νερού. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι τα στάνταρ των ΗΠΑ για το πόσιμο νερό είναι ένα από τα αυστηρότερα στον κόσμο.
http://www.efsyn.gr/?p=60165
Στο στόχαστρο οι εταιρείες ύδρευσης του ευρωπαϊκού Νότου
Επιστροφή στη δεκαετία του ’90 φέρνουν οι έντονες πιέσεις που ασκούνται σήμερα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, η οποία εξαρτάται από τις πολιτικές λιτότητας, την περικοπή των δημόσιων δαπανών και την πώληση, τη συγχώνευση ή το κλείσιμο δημόσιων υπηρεσιών. Αυτές οι πολιτικές εφαρμόζονται από τις εθνικές κυβερνήσεις σε πολλές χώρες και επιβάλλονται με ιδιαίτερη αυστηρότητα στις χώρες που λαμβάνουν «πακέτα διάσωσης» από το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ενωση, που απαιτεί εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις στις οποίες περιλαμβάνονται και οι υπηρεσίες νερού.
Αυτές οι διαπιστώσεις διατυπώνονται στην έρευνα με τίτλο «Το δικαίωμα στο νερό για όλους: περιπτώσεις λιτότητας και ιδιωτικοποίησης στην Ευρώπη», η οποία εστιάζει στις χώρες του Νότου που μαστίζονται από τη λιτότητα και την επιμελήθηκε η οργάνωση Blue Planet Project.
«Το βασικό επιχείρημα στα πακέτα λιτότητας που τροφοδοτούν τον νέο γύρο ιδιωτικοποιήσεων είναι η εμμονή για τη μείωση των χρεών» αναφέρεται στην έκθεση. «Αν πωλούνται οι δημόσιες υπηρεσίες, σύμφωνα με το επιχείρημα αυτά τα χρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους, ενώ ο ιδιωτικός τομέας συνεχίζει την παροχή των υπηρεσιών. Αυτό ήταν πάντα ένα κεντρικό επιχείρημα για τις ιδιωτικοποιήσεις, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι υπηρεσίες χειροτερεύουν, χάνονται θέσεις εργασίας και τα ιδιωτικά μονοπώλια απολαμβάνουν φουσκωμένα κέρδη για δεκαετίες, ενώ τα χρήματα που καταβάλλονται από τους ιδιώτες αγοραστές είναι πάντα πολύ κατώτερα των προσδοκιών».
«Το μεγαλύτερο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων όλων των εποχών υλοποιήθηκε από την κυβέρνηση της Θάτσερ στη Βρετανία κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 17 ετών. Στο τέλος αυτής της περιόδου το επίπεδο του δημόσιου χρέους για τη Βρετανία ήταν περίπου στο ίδιο επίπεδο με αυτό που υπήρχε κατά την έναρξη των ιδιωτικοποιήσεων» επισημαίνεται.
Στην έρευνα εξετάζονται οι επιπτώσεις των μέτρων λιτότητας αναφορικά με το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό, όπως αναγνωρίστηκε σε ψήφισμα του ΟΗΕ το 2010, σε 5 ευρωπαϊκές χώρες: την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Βουλγαρία. Την κατάσταση για την καθεμία χώρα ξεχωριστά παρουσιάζουν εκθέσεις οι οποίες συντάχθηκαν από ομάδες πολιτών, εργαζόμενων και κινημάτων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αγώνων ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης και αποχέτευσης.
……………………………………………………………………………………..
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Διακοπές παροχών και σκάνδαλα διαφθοράς
Στη Βουλγαρία, μια χώρα που δεν υπόκειται σε εξωτερικό δανεισμό με ασφυκτικούς όρους, αλλά έχει αναλάβει με ενθουσιασμό την εφαρμογή πολιτικών λιτότητας, επιχειρείται η εθνικοποίηση των υπηρεσιών ύδατος ως προοίμιο για την ιδιωτικοποίηση του νερού.
Στη Σόφια η εταιρεία Sofijska Voda ιδιωτικοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2000 από τη βρετανική εταιρεία United Utilities, που τη μίσθωσε για 25 χρόνια.
Η ιδιωτικοποίηση επιβλήθηκε προκειμένου να προσελκυσθούν ξένες επενδύσεις, ώστε να συγκεντρωθεί το απαραίτητο κεφάλαιο για την ανακαίνιση των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης σε καιρούς λιτότητας, σε μια χρονική στιγμή που οι διαρροές στο δίκτυο νερού της πόλης ανέρχονταν περίπου στο 60%. Εντούτοις, παρ” όλο που το επενδυτικό πρόγραμμα της United Utilities ανέφερε ότι οι διαρροές νερού θα περιοριστούν το 2011 στο 26%, στις αρχές του 2012 εξακολουθούσαν να παραμένουν στο 60% περίπου.
Εξάλλου η ίδια η εταιρεία διακρίνεται για επανειλημμένα σκάνδαλα διαφθοράς, ενώ λειτουργεί υπό καθεστώς σοβαρής έλλειψης διαφάνειας σε ό,τι αφορά τη διαχείριση και τα οικονομικά της εταιρείας. Οι διευθύνοντες σύμβουλοι αμείβονται με περισσότερα από 400 χιλιάδες ευρώ ετησίως και αρκετά στελέχη με 25 χιλιάδες ευρώ μηνιαίως, όταν ο μέσος μηνιαίος μισθός στη Σόφια ήταν περίπου 500 ευρώ στα τέλη του 2011.
Σε έλεγχο εταιρείας ορκωτών λογιστών καταγράφηκε μια ολόκληρη λίστα με σοβαρές απάτες, παραποιήσεις και παραλείψεις στις οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας. Προσωπικά έξοδα (ενοίκιο, ανακαίνιση στο σπίτι κ.λπ.) περιλαμβάνονται στις επενδύσεις, ακόμη και για φίλους και συγγενείς των στελεχών που δεν εργάζονταν για την εταιρεία, ενώ ως επενδύσεις αναφέρθηκαν οι ίδιες δαπάνες περισσότερες από μία φορές, μεταξύ των οποίων ακόμη και για πάρτι. Επιπλέον η United Utilities πούλησε τις μετοχές της στην εταιρεία Veolia το 2010, χωρίς να αλλάξει τη σύμβαση με τον δήμο, παρ” όλο που αυτό περιλαμβανόταν στο αρχικό επενδυτικό σχέδιο.
Από την άλλη, οι καταναλωτές ήρθαν αντιμέτωποι με απότομες αυξήσεις των λογαριασμών ύδρευσης και αποχέτευσης, όταν για τις βιομηχανίες οι τιμές μειώθηκαν κατά δέκα φορές για την τόνωση της δήθεν οικονομικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση Za Zemiata, σε 1.000 νοικοκυριά είχε διακοπεί η παροχή νερού στο τέλος του 2011και 5.000 νοικοκυριά σύρθηκαν στα δικαστήρια επειδή δεν μπορούσαν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Οι δε κοινότητες που ζουν σε παραγκουπόλεις στα περίχωρα της Σόφιας, κυρίως των Ρομά, έχουν παραμεληθεί πλήρως από την εταιρεία υδάτων.
……………………………………………………………………………………….
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
Στο «μάτι» η κρατική εταιρεία ύδρευσης
Στην Πορτογαλία, η συντριπτική πλειονότητα των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης ήταν δημόσιες και μέχρι το 1993 τη διαχείριση είχαν αποκλειστικά οι τοπικές αρχές. Σήμερα υπάρχουν 9 εταιρείες των οποίων το μετοχικό κεφάλαιο έχει ιδιωτικοποιηθεί εν μέρει. Σε 6 από αυτές το 49% (το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό) ανήκει σε ιδιώτες. Ωστόσο το 2008 πουλήθηκε η δημόσια εταιρεία Aquapor, η οποία τότε παρείχε εγχώριες υπηρεσίες ύδρευσης σε 24 δήμους.
Μετά την επιβολή του μνημονίου από την τρόικα η κυβέρνηση προσέφερε ένα σχέδιο για την ιδιωτικοποίηση της κρατικής εταιρείας ύδρευσης Aguas de Portugal, η οποία ενθαρρύνθηκε για την απόκτηση δημοτικών υπηρεσιών ύδρευσης, δεδομένου ότι συγκεντρωμένες σε μια εταιρεία θα ήταν ευκολότερο να ιδιωτικοποιηθούν. Αυτό είχε τραγικές συνέπειες για τους δήμους που έγιναν πελάτες τής Aguas de Portugal, καθώς αναγκάστηκαν να αγοράζουν το νερό σε εξωφρενικές τιμές που είχαν οριστεί μονομερώς από την κυβέρνηση. Η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω από την ύπαρξη της υποχρεωτικής κατανάλωσης νερού που επιβάλλεται από τις δημοτικές αρχές, η οποία υπερβαίνει κατά πολύ τις πραγματικές ανάγκες με εντελώς παράλογο τρόπο. Το αποτέλεσμα ήταν η αύξηση των χρεών.
Όπως και οι άλλες διαδικασίες ιδιωτικοποίησης, η ιδιωτικοποίηση του νερού και στην Πορτογαλία προβλήθηκε ως μέσο για τη βελτίωση των υπηρεσιών, την προσέλκυση κεφαλαίων και τον εκσυγχρονισμού της δημόσιας διαχείρισης. Ωστόσο αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα ήταν το αντίθετο, σε μια κατάσταση που σημαδεύτηκε από έλλειψη διαφάνειας και διαφθορά. Οι λογαριασμοί νερού αυξήθηκαν δραστικά και οι ιδιωτικές εταιρείες εμποδίζουν την πρόσβαση σε δωρεάν δημόσιες παροχές νερού, όπως είναι οι βρύσες πόσιμου νερού. Σε ό,τι αφορά τους εργαζόμενους στις υπηρεσίες ύδρευσης, η ιδιωτικοποίηση επέφερε αύξηση των ωρών εργασίας, αλλά και αύξηση του όγκου και του ρυθμού εργασίας και περισσότερα εμπόδια για τους εκπρόσωπους των εργαζομένων σε ό,τι αφορά τις συμβάσεις εργασίας και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Στην Πορτογαλία υπάρχει αυξανόμενη κινητοποίηση για την υπεράσπιση των δημόσιων υδάτων και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές μάχες για το δικαίωμα αυτό από μεγάλες και μικρές ομάδες. Το 2008 η Εθνική Ενωση των εργαζομένων στην τοπική αυτοδιοίκηση, η Δημόσια Ενωση Νερού και η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Πορτογαλίας, ξεκίνησαν μια εθνική εκστρατεία στην οποία συμμετείχαν πάνω από 60 οργανώσεις και 40.000 πολίτες. Στα μέσα του 2011 η εκστρατεία «αναστήθηκε» και πλέον συμμετέχουν σε αυτή περισσότερες από 100 οργανώσεις.
………………………………………………………………………………………
ΙΣΠΑΝΙΑ
Εγκαθίδρυση των πολυεθνικών
Ορισμένες πόλεις στην Ισπανία έχουν υπηρεσίες ύδρευσης που έχουν ιδιωτικοποιηθεί για περισσότερα από 100 χρόνια. Δεδομένης της αποτυχίας του ιδιωτικού μοντέλου για το νερό σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, η χώρα ψήφισε νόμους που περιόρισαν τις κερδοσκοπικές δραστηριότητες των εταιρειών αυτών. Στην πραγματικότητα ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που προχώρησε στη δημόσια διαχείριση των λεκανών απορροής των ποταμών μέσα από τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας. Όμως τα υπόγεια ύδατα εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται ως ιδιωτική περιουσία, με αποτέλεσμα οι γαιοκτήμονες να μη χρειάζονται την άδεια για να τα εκμεταλλευτούν.
Ένα κύμα ιδιωτικοποιήσεων ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1980, έτσι ώστε σήμερα περίπου το 50% των υπηρεσιών ύδατος διοικείται από ένα δημόσιο οργανισμό και το 50% βρίσκεται σε ιδιωτικά χέρια. Περίπου το 90% των ιδιωτικών επιχειρήσεων ελέγχεται από την εταιρεία Agbar, η οποία ανήκει στον γαλλικό όμιλο Suez, και την Aqualia η οποία έχει δεσμούς με την άλλη μεγάλη γαλλική πολυεθνική, τη Veolia, με παραχωρήσεις που διαρκούν από 20 έως 50 χρόνια.
Η ιδιωτικοποίηση επιβαρύνει πολύμορφα τους φορολογούμενους αφού, ακόμη και όταν ιδιωτικοποιούνται τα χρέη των δημόσιων επιχειρήσεων, οι πολίτες εξακολουθούν να πληρώνουν το κόστος, καθώς ο ιδιωτικοί φορείς αυξάνουν τα τέλη για τους καταναλωτές προκειμένου να καλύψουν τους τόκους και την αποπληρωμή της οφειλής. Τα υπάρχοντα σχέδια για την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας ύδρευσης της Μαδρίτης, Canal Isabel II, δεν έχουν κοινοποιηθεί ούτε στις αρμόδιες αρχές ούτε στα συνδικάτα που εκπροσωπούνται στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας.
Στην Ισπανία, οι σημαντικές εκστρατείες ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού είναι η «Πλατφόρμα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της Canal de Isabel II» και η εκστρατεία « Το νερό είναι ζωή».
……………………………………………………………………………..
ΙΤΑΛΙΑ
Αυξήσεις χωρίς επενδύσεις
Τα δίκτυα ύδρευσης στην Ιταλία ανήκουν στο Δημόσιο, αλλά η διαδικασία ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών νερού ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Σήμερα διάφορα νομοθετικά μέτρα έχουν αναγκάσει όλες τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών νερού να λειτουργούν ως ανώνυμες εταιρείες, οι οποίες μπορεί να είναι αποκλειστικά δημόσιες, εξ ολοκλήρου ιδιωτικές ή δημόσιες-ιδιωτικές. Η μετατροπή σε εταιρείες ιδιωτικού δικαίου έχει επιταχυνθεί από το 2000. Εντούτοις υπάρχουν πολύ λίγες εξ ολοκλήρου ιδιωτικές εταιρείες. Ορισμένες εταιρείες ύδρευσης είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο.
Τα τέλη ύδρευσης αυξήθηκαν κατά 61,4% μεταξύ 1997 και 2006, σε σύγκριση με τον γενικό πληθωρισμό του 25% κατά την ίδια περίοδο. Την ίδια στιγμή οι επενδύσεις μειώθηκαν κατά περισσότερο από 70%, από περίπου 2 δισ. ευρώ για τη δεκαετία μεταξύ 1990 και 2000 σε περίπου 600 εκατομμύρια κατά την επόμενη δεκαετία. Η δε απασχόληση κατά την ίδια περίοδο μειώθηκε κατά 30% περίπου.
Οι μικρότερες επενδύσεις προκάλεσαν υποβάθμιση των υπηρεσιών για τους καταναλωτές, παρά την τεράστια αύξηση των τελών, αλλά και περιβαλλοντικά προβλήματα, ιδίως εξαιτίας της ανεπαρκούς ή της παντελούς έλλειψης επεξεργασίας λυμάτων σε πολλές περιοχές της χώρας, με σοβαρές επιπτώσεις για τους ποταμούς που καταλήγουν στη Μεσόγειο.
Παρά το δημοψήφισμα το 2011 εναντίον των σχεδίων για την απελευθέρωση και την ιδιωτικοποίηση του νερού -κατά το οποίο το 95% των ψηφοφόρων είπε «όχι» -, ηγετικά στελέχη της Ε.Ε. ασκούν πείσεις στην ιταλική κυβέρνηση για την πλήρη απελευθέρωση και ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης. Στα σχέδια αυτά αντιτίθεται το ιταλικό φόρουμ των Κινημάτων για το Νερό, που δραστηριοποιείται από το 2006 και περιλαμβάνει περίπου 100 εθνικές οργανώσεις και περισσότερες από 1.000 τοπικές επιτροπές.
…………………………………………………………………………………………..
ΕΛΛΑΔΑ
Ξεπουλάνε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ
Στη χώρα μας οι υπηρεσίες νερού είναι δημοτικές, εκτός από αυτές στις δύο μεγαλύτερες πόλεις, Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Σε αυτές τις δύο πόλεις οι δημοτικές επιχειρήσεις μετατράπηκαν σε ανώνυμες εταιρείες πριν από 15 χρόνια και εισήχθησαν στο Χρηματιστήριο το 2001. Η ΕΥΔΑΠ είναι σήμερα κατά 61% κρατική και κατά 39% ιδιωτική.
Η ΕΥΑΘ ανήκει κατά 74% στο κράτος και κατά 26% σε ιδιώτες, εκ του οποίου το 5% ανήκει στη γαλλική πολυεθνική εταιρεία ύδρευσης Suez. Η τελευταία συνεργάστηκε στενά με την ΕΥΑΘ και την κυβέρνηση από την έναρξη της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης, επιθυμώντας την επέκταση της Suez στα Βαλκάνια μέσω της ΕΥΑΘ.
Από την έναρξη της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης ο αριθμός των εργαζομένων στις δύο εταιρείες έχει μειωθεί κατά περισσότερο από 50%, καθώς οι εργαζόμενοι δεν αντικαθίστανται ώς τη συνταξιοδότησή τους. Η τιμή των υπηρεσιών έχει αυξηθεί μεταξύ 250 και 300%, αλλά οι υπηρεσίες δεν βελτιώθηκαν ποτέ. Σχεδόν όλες οι εργασίες διενεργούνται σήμερα από τους αναδόχους, με υψηλότερο κόστος απ’ ό,τι πριν. Κάθε χρόνο οι δύο εταιρείες έχουν κέρδη και αποδίδουν μερίσματα στους μετόχους τους.
Στο πλαίσιο των σκληρών μέτρων λιτότητας που έχουν εφαρμοστεί τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα –μεταξύ άλλων- πρέπει να ιδιωτικοποιήσει φορείς του δημόσιου τομέα, μεταξύ των οποίων οι εταιρείες ύδρευσης της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Ετσι η κυβέρνηση σχεδιάζει να ιδιωτικοποιήσει πλήρως τα δύο ημι-ιδιωτικές εταιρείες ενώ, προς το παρόν, κάτι τέτοιο δεν αφορά τις υπόλοιπες δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης.
Αν και δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη δικαιολογία για την ιδιωτικοποίηση των δύο εταιρειών ύδρευσης, η κυβέρνηση προχωρεί στην πώληση δημόσιων περιουσιακών στοιχείων για να πληρώσει το χρέος, διότι διαφορετικά δεν θα έχουμε «τα χρήματα για μισθούς και συντάξεις». Αυτή η γραμμή επαναλαμβάνεται ως δικαιολογία για κάθε μέτρο το οποίο η κυβέρνηση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ θέλουν να επιβάλουν, αναφέρεται στην έκθεση.
http://www.efsyn.gr/?p=61445
«Έχοντας την άποψη και την θέση πως ο δρόμος για την ατομική – συλλογική ελευθερία είναι γεμάτος από αγώνα και αντίσταση, αποφάσισα από την Τρίτη 4/6, να προχωρήσω σε απεργία πείνας• ημερομηνία που με το ισχύον νομικό καθεστώς, λήγει το μέγιστο όριο προφυλάκισης μου. Διευκρινίζω πως για μένα η επιλογή του να προχωρήσω σε απεργία πείνας, δεν αποτελεί κίνηση απελπισίας, αλλά επιλογή συνέχισης του αγώνα. Ενός αγώνα που δίνουμε από την πρώτη στιγμή της αιχμαλωσίας μας εγώ και οι σύντροφοί μου, αντιστεκόμενοι σε μία δίχως προηγούμενο εκδικητική αντιμετώπιση από τους δικαστικούς μηχανισμούς, οι οποίοι αποφάσισαν για την περίπτωση μας να κάνουν ένα διάλειμμα από τα εισπρακτικά τους καθήκοντα, προκειμένου να υπερασπιστούν την κοινωνία από τους υποτιθέμενους εχθρούς της και τους νόμους από τους παραβάτες τους. Είναι οι ίδιοι μηχανισμοί και οι ίδιοι άνθρωποι πίσω απ’ αυτούς, που αποτελούν τους φυσικούς αυτουργούς της νομιμότητας των επιστρατεύσεων των απεργών, των χιλιάδων πλειστηριασμών και αστέγων, της κατάργησης των εργασιακών διεκδικήσεων, των απολυμένων, της κατάργησης των κοινωνικών παροχών, των χιλιάδων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, των εκατοντάδων αυτόχειρων κάθε χρόνο που βάζουν τέλος στη ζωή τους επειδή αδυνατούν να ανταπεξέλθουν αξιοπρεπώς, της νομιμότητας των στοιβαγμένων ανθρώπων σε στρατόπεδα χαρακτηρίζοντας τους ως λαθραίους. Είναι οι φυσικοί αυτουργοί της νομιμότητας των βασανιστηρίων και των ξυλοδαρμών στα αστυνομικά τμήματα, των τυχαίων εκπυρσοκροτήσεων, της φίμωσης των αντικαθεστωτικών μέσων πληροφόρησης…