Κατηγορία: τοπική ιστορία

δημοσιεύτηκε στο περιοδικό MANIFESTO, στον “ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΟ ΚΟΣΜΟ” και αναδημοσιεύεται από κει στη “ΣΧΕΔΙΑ ΣΤ ΑΝΟΙΧΤΑ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΑΣ”

Το φάντασμα της ιδιωτικοποίησης του νερού και το φάσμα της μεγάλης μας άγνοιας

Αφιερωμένο στο Σταύρο Κούβαρη, φίλο, αδελφό και σύντροφο, από το Γαλατά Τροιζηνίας που έφυγε απότομα τον Αύγουστο του παρόντος χρόνου. Ο Σταύρος, με οδηγό τη δημιουργό αφέλεια του Καλού, είχε την αλληλεγγύη, τη φιλοσοφία, την ιστορία και την τέχνη όχι σαν κοινωνικό παράδειγμα αλλά σαν στάση ζωής. Ένας σπάνιος βιοπαλαιστής της καθημερινότητας, με το τζαμάδικό του να θυμίζει ενίοτε σχολή διαλόγου, τεκμηρίωσης και περισυλλογής για το Σεφέρη, για τα βουνά της Πελοποννήσου, για τις αρχαιότητες και το Βυζάντιο, για τον ελληνισμό και το όραμα για δικαιοσύνη και ελευθερία. Κι από την άλλη, να τρέξει παντού, για όλα: για τον άνθρωπο. Και πάνω απ’ όλα μην γνωρίζοντας για αυτό που έκανε: τη διαφορά στον κόσμο μας.

Η «λιγοστή» «παραγωγή» του Η2Ο και η κατασκευή σπανιότητας

Η -στην καλύτερη των περιπτώσεων- αντίσταση στην επικείμενη, εν Ελλάδι, ιδιωτικοποίηση του νερού, αποτέλεσμα της οποίας μπορεί να είναι η αναίρεση μιας τέτοιας απόφασης όπως συνέβη πρόσφατα μέσω δημοψηφίσματος στην Ιταλία, δεν μπορεί να αλλάξει σε καμιά περίπτωση ούτε να δρομολογήσει αλλιώς την υπόθεση της διαχείρισης του νερού. Η ιδιωτικοποίηση δεν είναι παρά μια σταγόνα στο ποτήρι που ξεχειλίζει. Ή αλλιώς στο ποτήρι που αδειάζει.

Το νερό, από τότε που έπαυε να είναι αντικείμενο διαχείρισης της κοινότητας, υπόθεση προσευχής και λιτανείας στις κρίσιμες περιόδους ανομβρίας, περνούσε στα χέρια της μεγάλης θεάς Ανάπτυξης και των ιερέων-επενδυτών της στο ναό του Κέρδους. Για να μπορέσουμε όμως να περάσουμε στην κατάσταση μιας πρώιμης διαχείρισης από το κεφάλαιο έπρεπε να εφευρεθεί η σπανιότητα του νερού στο πλαίσιο μιας εν γένει προβληματοποίησής του. Ήδη από τη δεκαετία του ‘90 αρχίσαμε να μαθαίνουμε ότι δεν έχουμε αρκετό νερό, αφού από το 70% της υδρογείου που κάποιος πραγματοποιήσει το λάθος να μας το δώσει το περισσότερο σε θάλασσα, μόνο το 2% είναι πόσιμο κι απ’ αυτό πρόσβαση μπορούμε να έχουμε μόνο στο 0,5%. Τι κρίμα που διαλέξαμε λάθος πλανήτη. Ποσώ δε μάλλον οι άνθρωποι από την Αφρική με τους εκατομμύρια διψασμένους όπως μας πληροφορούν οι φιλάνθρωπες ΜΚΟ, που διάλεξαν μια, ακόμα, πιο λάθος ήπειρο.

Αλήθεια τι μπορεί να σημαίνει, όμως, ότι 50-60.000 κυβικά χιλιόμετρα περίπου, είναι το νερό των κατακρημνίσεων, μια άλλη λέξη για τις βροχές; Τι μπορεί να σημαίνει ότι τα νέα σύνορα που μπήκαν από τους αποικιοκράτες, απαγορεύουν τις μετακινήσεις πληθυσμών σε περιόδους ξηρασίας; Τι μπορεί να σημαίνει ότι το νερό της Αφρικής μολύνεται από την εξόρυξη, τη βιομηχανία και την πετροχημική διαδικασία που είναι μακριά και πέρα από την πόρτα μας; Ερωτήματα που έτσι κι αλλιώς έχουν εξοριστεί μαζί με την Αλήθεια και τη Νοημοσύνη.

Ας δούμε το τι σήμαινε το έδαφος με τους υδροφόρους το ορίζοντες, το νερό των θαλασσών, των λιμνών και των ποταμών μέχρι και πριν 20-30 χρόνια. Για τη βιομηχανία, την πετροχημική επιχείρηση, για την εκβιομηχανισμένη γεωργία της «πράσινης ανάπτυξης» της Κοινωνίας των Εθνών, το νερό δεν ήταν παρά το απαραίτητο στοιχείο για την παραγωγή. 150 τόνοι νερό για ένα αυτοκίνητο, 40 λίτρα νερό για ένα τσιπάκι και τα 2/3, διεθνώς, των αποθεμάτων νερού για την αγροτική παραγωγή των μονοκαλλιεργειών του ρυζιού, του σταριού, του βαμβακιού και του καλαμποκιού. Νερό που επιστρέφει μολυσμένο. Ιδού λοιπόν η μόλυνση όχι ως ατύχημα αλλά ως «κεντρική καπιταλιστική λειτουργία», όπως τονίζουν οι συγγραφείς της μπροσούρας «Νερό υπό πίεση» από τις εκδόσεις Αντισχολείο.

Αν ψηλαφίσουμε και την πραγματικότητα των μεγάλων φραγμάτων που πραγματοποιήθηκαν στη Δύση και στον Τρίτο Κόσμο κατόπιν της ίδιας διεθνούς επιταγής με τα εκατομμύρια φραγματικών προσφύγων, με τις καταστροφές από τις «παράπλευρες» ζημιές, με την καταστροφή των τοπικών οικονομιών, με τη συγκράτηση της γόνιμης λάσπης στους πυθμένες των φραγμάτων, με τις νέες υποχρεωτικές καλλιέργειες για την παραγωγή χαρτιού (για να μπορεί η θεία μου να γράφει αέναα στη Δύση για τις ερωτικές περιπέτειές της σε βιβλία), τότε μιλάμε για μια άνευ προηγουμένου καταστροφή. Αυτά αφηγείται η Βαντάνα Σίβα στο βιβλίο της «Πόλεμοι για το νερό από τις εκδόσεις Εξάρχεια. Εξ άλλου, η τουριστική ραστώνη στις πρώην παράλιες αγροτικές περιοχές επιβάλλει ένα πρότυπο αστικής σπατάλης σε μη αστικές περιοχές. Τι άλλο θα μπορούσε κανείς να υποθέσει όταν στην κορύφωση μιας τρίχρονης ξηρασίας, το 1998, στην Κύπρο, η κυβέρνηση έκοψε την παροχή νερού κατά 50% στους αγρότες εξασφαλίζοντας τις ανάγκες σε ύδρευση, 2 εκατομμυρίων τουριστών; Ή πώς μπορούμε να ζήσουμε στην ολοένα και διευρυμένη γεωγραφικά και κοινωνικά, αστικοποίηση, όταν χρειαζόμαστε απίστευτες ποσότητες νερού για να πλησιάσουμε τα πρότυπα ενός νέου υγιεινισμού και της λατρείας του εγώ, στις σύγχρονες μητροπόλεις;

Για τα πλυντήρια, για το γρασίδι και τα καλλωπιστικά, για το καζανάκι, για τις πισίνες των μεσοαστικών στρωμάτων, για το πλύσιμο του αυτοκινήτου, για το σώμα που πρέπει να αφρίζει στους λουτήρες; Το ερώτημα είναι το αν το νερό λιγοστεύει. Όχι. Επιστρέφει ως πλημμύρα ή ως θεομηνία εν όψει των σύγχρονων κλιματικών αλλαγών σε μια εποχή που η αστικοποίηση το σιχτιρίζει προς τη θάλασσα. Για τις πόλεις τα όμβρια ύδατα είναι το ένα και το αυτό με τα πάσης φύσεως λύματα, ενώ για την ύπαιθρο ένα άχρηστο νερό που παρασέρνει τόνους γόνιμο έδαφος από τις πυρκαγιές κι από την εγκατάλειψη των καλλιεργειών στις αναβαθμίδες. Τι αξία μπορεί να έχει σε μια γη που γίνεται οικοδομήσιμη; Γιατί να συγκρατήσουμε το νερό σε σουβάλες, σε στέρνες, σε μικρά φράγματα ανάσχεσης; Αφού έρχεται ήδη στις βρύσες μας. Το πρόβλημα παραμένει η τιμή. Και η ποιότητα. Και η ποσότητα. Κι αυτά παραμένουν οι μεγαλύτερες αυταπάτες στη δημόσια συζήτηση για το νερό. Διότι –στην καλύτερη των περιπτώσεων- μας κατατάσσουν στην πλευρά των απαιτητικών καταναλωτών.

Η ιδιωτικοποίηση των δικτύων, το εμφιαλωμένο και το «εικονικό νερό», ως φάρμακα με παρενέργειες

Η κατάρρευση και γήρανση του δικτύου ύδρευσης και αποχέτευσης των πόλεων, η μόλυνση των νερών από τη βιομηχανία και την εκβιομηχανισμένη γεωργία και τα φράγματα, ο παρασιτικός τουρισμός και η νέα αποκάλυψη δισεκατομμυρίων κέντρων του σύμπαντος που κουβαλούν ένα πεπερασμένο σαρκίο, ήταν και η ενοποιός αφορμή για την εμπορευματοποίηση του απόλυτου αγαθού. Ενός αγαθού που δεν μπορεί να παραχθεί. Του νερού. Μιας «νέας ηπείρου» προς ανακάλυψη δίπλα σ’ αυτές του ήλιου, του αέρα και των ζωικών κυττάρων του ανθρώπινου σώματος, όπως τονίζουν οι συγγραφείς στο «Νερό υπό πίεση». Εδώ και μια τριακονταετία, το παγκόσμιο εργοστάσιο νερού χτίζει μέσω της ιδιωτικοποίησης στα θεμέλιά του, ολόκληρες κοινωνίες μαζί με το νερό τους.

Από κει ξεκινάει ταυτοχρόνως και η εκτίναξη στα ύψη της κατανάλωσης εμφιαλωμένου νερού. Αποφασιστικό επιχείρημα είναι η υγιεινή που έχει ως αποτέλεσμα το διαχωρισμό πόσιμου και νερού για τη λάτρα. Ο Τρίτος Κόσμος είναι το αποτελεσματικό πεδίο εφαρμογής της νέας τάξης νερού. Από αυτόν ξεκινάει, μαζί με όλες τις κρυπτορατσιστικές θεωρήσεις για τους Αφρικανούς που «δεν διαχειρίζονται σωστά» το νερό ή απλά, είναι «άτυχοι». Νούμερα σε διαφημιστικά σποτ των ανθρωπιστικών αποστολών, ντοκιμαντέρ με την απελπισία των αποξηραμένων περιοχών είναι οι πρώτες επισημάνσεις του καθεστώτος διαρκούς απειλής. Οι ιδιωτικές εταιρίες με προεξάρχουσες αυτές της Γαλλίας (οι οποίες καλύπτουν μια πρώιμη ιδιωτικοποίηση από τα μέσα του 19^ου αιώνα) μαζί με αυτές από τις ΗΠΑ και την Αγγλία, αναλαμβάνουν σε συνεργασία με το κράτος τη διαχείριση του νερού σε πόλεις της Δύσης και του Νότου. Τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά:

1)Νέες εργασιακές σχέσεις με πτώση των μισθών και απολύσεις προσωπικού αν προστεθεί και το δώρο κάποιων μετοχών σε ημετέρους παρατρεχάμενους.

2)Κατακόρυφη αύξηση της τιμής του νερού από 100% έως 200% αντίστοιχα με τα κέρδη που ήταν από 400% έως 600%. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Βολιβία στην οποία οι καταναλωτές ύδατος πλήρωναν το 1/3 του εισοδήματός τους για το νερό.

3)Πάγωμα των επενδύσεων στις υποδομές αφού οι νέοι κάτοχοι του νερού αρνούνταν να επενδύσουν ως όφειλαν για την ανασυγκρότηση των δικτύων. Ένα 5% ως στάχτη στα μάτια, στην καλύτερη των περιπτώσεων, δικαιολογούσε τις επιλογές των Δήμων και των κυβερνήσεων για τη σύναψη του συμβολαίου.

4)Σύνδεση των τιμών με σκληρό νόμισμα με τη ρύθμιση των τιμών να «σέβεται» τις διακυμάνσεις του δολαρίου κι όχι του τοπικού ή εθνικού νομίσματος. Η περίπτωση της Αργεντινής είναι και η πιο τρανή: ενώ κατέρρεε το πέσος, η τιμή του νερού ανέβαινε με βάση το δολάριο.

5)Αποικιακές συμφωνίες εταιριών με τις «πρώην» αποικίες της έδρας τους είναι μια άλλη παράμετρος για τη σύνταξη των δανειακών όρων. Με τις πλάτες της παλιάς αποικιακής αίγλης και με τα χαρτονομίσματα του δανείου να κουνιούνται στη μύτη των κυβερνητικών προσώπων στις αποικίες, σύναπταν συμφωνίες ιδιωτικοποίησης του νερού. Με όρους απαγόρευσης ακόμα και συλλογής βρόχινου νερού ή ελεύθερης λήψης από το ποτάμι.

6)Επιδείνωση των συνθηκών υγιεινής. Με ανύπαρκτη συντήρηση των δικτύων και έλλειψη επενδύσεων στις υποδομές, το νερό κατάντησε σε περιπτώσεις επικίνδυνο. Θάνατοι και αρρώστιες από δυσεντερία στην πολιτισμένη Δύση, ενώ στην Αφρική εμφανίστηκε η μεγαλύτερη επιδημία χολέρας. Μόνο στον πρωτοκοσμικό Καναδά η κυβέρνηση μετά την αποκάλυψη ότι το 1/3 του νερού είναι μολυσμένο από κολοβακτηρίδια, αφαίρεσε τον συγκεκριμένο έλεγχο και την επόμενη χρονιά κατάργησε το πρόγραμμα ελέγχου, ενώ στην Ατλάντα της πρωτοκοσμικής Αμερικής εκδόθηκαν, το 2002, 5 επείγουσες προειδοποιήσεις για βρασμό νερού.

7)Διάλυση των παλιών τρόπων συγκράτησης και διαχείρισης του νερού.

Γενικά όπου εφαρμόστηκε η ιδιωτικοποίηση εγκαταστάθηκε ο υδρομετρητής και εκδόθηκαν μετοχές για τους φίλους της εταιρίας. Παράλληλα η χρήση του εμφιαλωμένου νερού καθιερώθηκε ως ένα σύμβολο υγιεινής ζωής και αποφυγής ασθενειών. Ένα πλασέμπο-νερό, δια πάσα νόσον και μαλακίαν. Έτσι, σαν έτοιμες από καιρό, πολυεθνικές εταιρίες, δίπλα σ’ αυτές της ιδιωτικοποίησης των δικτύων, με κάθε είδους νερό (από μεταλλικό μέχρι το καθαρισμένο από το αστικό δίκτυο) μπήκαν στο χορό των λύσεων. Τελευταίο εφεύρημα αποτελεί η επικείμενη πληρωμή του «εικονικού νερού»: η έξτρα πληρωμή του αποτυπώματος νερού που χρειάστηκε για να παραχθεί κάθε προϊόν. «Μόνο όταν το πληρώνεις το εκτιμάς»! Έτσι δεν αναφωνούν εν χορώ οι εγκέφαλοι ρυπαρογράφοι των διάφορων Εκόνομιστ;

Η αστικοποίηση: κοινός παρανομαστής του προβλήματος νερού και διαχείρισης πάσης φύσεως αποβλήτων

Η αστική μεγέθυνση ως άμεση επίπτωση της βιομηχανικής, είναι η βασική αιτία της ανάληψης από το κράτος της διευθέτησης δυο σοβαρών ζητημάτων δίπλα σ’ αυτό της στέγασης για την αναπαραγωγή του τότε προλεταριάτου: της υδροδότησης και της αποχέτευσης. Της κάλυψης με το απόλυτο αγαθό για τη ζωή και της διοχέτευσης αυτής της περιττής μάζας-λυμάτων, επιβλαβούς για την υγεία. Τα λύματα των πρώιμων πόλεων της πρωτοκοσμικής Ευρώπης που δημιουργούσαν τις επιδημίες δεν θα μπορούσαν να ξεπεραστούν απλά με το τακούνι που η αστική κοκεταρία εφηύρε για να πατά η κυρία αφ’ υψηλού στα σκατά, που ήταν παντού…

Η αστική ανάπτυξη ξεκίνησε να γίνεται το πρότυπο ζωής και καθημερινότητας, ένα πρότυπο νικηφόρο απέναντι στις αγροτικές κοινωνίες που συμβόλιζαν το κακό μας παρελθόν. Και η ανάπτυξη, γενικότερα, ως κοινό φαντασιακό του καπιταλισμού αλλά και των σοσιαλιστικών θεωρήσεων για την ευημερία και την ανθρώπινη ευτυχία, σήμαινε την απεριόριστη κι ατέρμονη εκμετάλλευση της Φύσης.

Ο John Widtsoe από το τμήμα διαχείρισης υδάτινων πόρων των πρώιμων ΗΠΑ, ακολουθώντας κατά γράμμα σχεδόν τον Άνταμ Σμιθ, δηλώνει:

«Η μοίρα του ανθρώπου είναι να κατακτήσει όλη τη γη και η μοίρα της γης είναι να υποταχθεί στον άνθρωπο. Δεν μπορεί να υπάρχει καθολική κατάκτηση της γης ούτε πραγματική ικανοποίηση για την ανθρωπότητα, αν μεγάλα τμήματα της γης παραμένουν έξω από τον πλήρη έλεγχο του ανθρώπου. Μόνο όταν όλα τα μέρη της γης αναπτυχθούν με την καλύτερη υπάρχουσα γνώση και περιέλθουν σε ανθρώπινο έλεγχο, θα μπορεί πλέον ο άνθρωπος να πει ότι η γη του ανήκει…».

Για τον Μαρξ «η αστική περίοδος της ιστορίας πρέπει να δημιουργήσει την υλική βάση του καινούριου κόσμου –απ’ τη μια μεριά, την παγκόσμια επαφή, τη θεμελιωμένη στην αμοιβαία εξάρτηση των ανθρώπων και τα μέσα αυτής της επαφής κι απ’ την άλλη, την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων του ανθρώπου και το μετασχηματισμό της υλικής παραγωγής σε μια επιστημονική κυριαρχία πάνω στους φυσικούς παράγοντες…».

Η κυριαρχία στη φύση από πλευράς ανθρώπινης δραστηριότητας κατοχύρωσε το άστυ ως την απόλυτη κοινωνική έκφρασή του και την αστική πολιτική και οικονομία ως την απαραίτητη λειτουργία της. Σε μια εποχή πολύπλευρης κρίσης όπου ο αστικός πληθυσμός τείνει να υπερβεί τον πληθυσμό της περιφέρειας παγκοσμίως, μπορούμε πλέον να μιλάμε για μια άνευ προηγουμένου καταστροφή. Από τις Δυτικές ακτές της Αμερικής που τεράστιοι σωλήνες διοχετεύουν απίστευτες ποσότητες νερού στην πρώην έρημο, μέχρι τον περιορισμό της λίμνης Αράλη στο μισό της μέγεθος από την σοσιαλιστική σοβιετική δημοκρατία, το νερό δεν είναι παρά ένα υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις εφαρμογές της συγκεντρωτικής οικονομίας. Από την Αλάσκα και την εκμετάλλευση του νερού των πάγων της μέχρι το νότιο άκρο της Αφρικής, το παγκόσμιο εργοστάσιο νερού υπό την καθοδήγηση των «σχολών σκέψης» είναι το απαραίτητο εμπόρευμα που οφείλει να γίνεται μονοπώλιο. Στο πλαίσιο της ολοκληρωτικής κατάκτησης των ηπείρων, οι νέες ήπειροι, το νερό, ο αέρας, ο ήλιος και το ανθρώπινο σώμα, ξεπροβάλλουν ως προκλήσεις για τους νέους κονκισταδόρους, χαρτογιακάδες, επιχειρηματίες και εκατομμύρια χρήσιμους ηλίθιους της Αγοράς. Αρκεί να συνεχιστεί ο αστικός σχεδιασμός της οικονομίας και το περίφημο αστικό-καταναλωτικό μας μοντέλο. Ένα μοντέλο βασισμένο στον τριτογενή τομέα με την πρωτογενή παραγωγή και τη δευτερογενή να γίνεται υπόθεση των τριτοκοσμικών αποικιών της Δύσης. Πάλι!                                                                            

 Στην «ισχυρή Ελλάδα», την εποχή του Εκσυγχρονιστάν μέχρι το Μνημόνιο

Από την ΟΥΛΕΝ την ΠΑΟΥΕΡ και την ΤΕΛΕΦΟΥΝΚΕΝ που ήταν οι προπολεμικοί ιδιωτικοί φορείς για τη διαχείριση του αστικού δικτύου ύδρευσης, της ηλεκτρικής ενέργειας και του δικτύου τηλεπικοινωνιών, αντίστοιχα, περάσαμε σταδιακά στην κρατικοποίηση της διαχείρισης: Η ΕΥΔΑΠ, η ΔΕΗ και ο ΟΤΕ αναλαμβάνουν με κρατική χρηματοδότηση να διαχειρίζονται τα αγαθά του νερού, της ενέργειας και της τηλεπικοινωνίας. Μέχρι και το ’90, δεκαετία των μεγάλων αλλαγών στην κατεύθυνση της φιλελευθεροποίησης της οικονομίας, το νερό ήταν υπόθεση της ΕΥΔΑΠ και αντίστοιχα στις μεγάλες πόλεις οι δημοτικές αρχές. Από το 90 και μετά το τέλος της δεκαετίας του ’80 με τους καύσωνες και την περιστασιακή ανομβρία, ξεκινάει η κρίση σπανιότητας του νερού και η προπαγάνδα.

Η Αφρική σε πρώτο φόντο, δίπλα στην τρομοκρατία των αριθμών και τα προπαγανδιστικά ντοκιμαντέρ. Από κείνη την εποχή το οικολογικό κίνημα πριν γίνει η χλωρή λίπανση της Αγοράς, επισημαίνει τους κινδύνους. Από κείνη την περίοδο και μετά τις δημοσιεύσεις για τα αποθέματα της λίμνης του Μαραθώνα με το γνωστό τηλεοπτικό-ραδιοφωνικό σποτ «Νερό! Δεν έχουμε αρκετό» ξεκινούν οι σχεδιασμοί για τις εκταμιεύσεις νερού από τα Βαρδούσια όπως και η υπαγωγή όλων των νερών υπό κρατική διαχείριση, το 2000. Οι δικοί μας πόλεμοι για το νερό πραγματοποιούνται σε πόλεις όπως στα Γιάννενα με την υπόθεση του Καλαμά και αργότερα στην Αραβυσσό με την υπαγωγή των νερών της στον Οργανισμό Ύδρευσης Θεσσαλονίκης ως δώρο για την τοπική βιομηχανία. Αργότερα και στη Βεγορίτιδα, ένας μικρός αλλά συμβολικός πόλεμος για το νερό λαμβάνει χώρα μεταξύ δυο όμορων χωριών. Από την άλλη αυξάνεται δραματικά η κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού εφαρμόζοντας το δόγμα: άλλο η λάτρα άλλο το νερό που πίνουμε.

Εταιρίες τοπικές νοικιάζουν έναντι ευτελών ποσών από τους τότε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, πηγές που ανήκουν στον κόσμο, ενώ σε κάθε περίπτωση αποσύρονται κατά καιρούς (μέχρι και πρόσφατα στο φημισμένο Λουτράκι) ποσότητες που είναι επικίνδυνες.  Στο ίδιο πλαίσιο, η τουριστική βιομηχανία από το ‘70 δημιούργησε τοπικά εργοστάσια νερού σ’ όλη την παράλια Ελλάδα. Κοινωνίες αγροτών, κτηνοτρόφων και ψαράδων προσανατολίστηκαν σε μια από τις πιο καταστροφικές δραστηριότητες του τριτογενούς. Καταστρέφοντας ή εγκαταλείποντας τα παλιά δίκτυα συγκράτησης και διαχείρισης του νερού, οι τοπικές οικονομίες στράφηκαν στην οικοδομή και στην κάλυψη αναγκών μιας νέας απαιτητικής πελατείας. Πανάκριβη μεταφορά νερού, νέες προσθήκες στο δίκτυο, μετατροπή της γόνιμης γης σε μπετόν, ατελείωτες γεωτρήσεις με υφάλμυρο νερό, υποδομές αντιπλημμυρικές. Ο τουρισμός όχι ως κρατική επιλογή αλλά ως κίνημα από τα κάτω, που διαρκώς κέρδιζε -ον και οφ δι ρέκορντ- στα αιτήματά του να αναπτυχθεί τουριστικά και οικοδομικά. Δίπλα στην παράλια Ελλάδα η ενδοχώρα με τις περίφημες εκτροπές των ποταμών και τα μεγάλα φράγματα για ενεργειακούς και αρδευτικούς-υδρευτικούς  λόγους. Μακριά και πέρα από κάθε λογική τοπικού και κοινωνικού ελέγχου, μια σειρά φραγμάτων θεμελιώνονται συνεχίζοντας τη βιομηχανία νερού για μια εκβιομηχανισμένη γεωργία όπως και για την κάλυψη των αναγκών στους νέους πληθυσμιακούς ορίζοντες των πόλεων της επαρχίας. Το αδιέξοδο συνεχίζεται…

Τομή στην υπόθεση της ιδιωτικοποίησης του νερού στην Ελλάδα είναι τα μνημόνια που πωλούν τη δημόσια διαχείριση του νερού σε εταιρίες ενώ ο διορισμός του Μπαρδή (μέχρι προσφάτως), πρώην στελέχους της με έδρα τη Γαλλία, πολυεθνικής Βεόλια στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της ΕΥΔΑΠ, επισημαίνει τη νέα τάξη νερού στην Ελλάδα. Η πρόσφατη πώληση των νερών της Θεσσαλονίκης στην Σουέζ και επικείμενη πώληση της ΕΥΔΑΠ είναι μόνο η αρχή. Να μην ξεχνάμε και την υποχρεωτική καταγραφή των πηγαδιών. Ο υδρομετρητής στο χωράφι σας! Η «δημοκρατία του νερού» που οραματίζεται η Βαντάνα Σίβα είναι πολύ μακριά. Κι ακόμα πιο βαθιά, θαμμένες οι θεότητες, οι νύμφες κι οι κόρες της ημετέρας παράδοσης.

Υπάρχει διέξοδος;

Ναι, υπάρχει λένε οι εταιρίες που εμπορεύονται τη ζωή μας και την υγεία μας. Αρκεί να έχεις να πληρώνεις. Αν πληρώνεις τότε θα έχεις νερό. Γιατί μόνο έτσι το εκτιμάς.

Αν προηγουμένως ξεμπερδέψαμε σχετικά εύκολα με την ιδιωτικοποίηση του νερού, δεν μπορούμε δυστυχώς να ξεμπερδέψουμε τόσο εύκολα με την «πράσινη ανάπτυξη». Την ανάπτυξη που έχει στα εφόδιά της την ενεργοβόρο βιομηχανία καλών, «οικολογικών» προθέσεων. Αν εξαιρέσουμε τις εφαρμογές του Πανεπιστημίου σχετικά με την αφαλάτωση στην Ηρακλειά, αν εξαιρέσουμε τις προσπάθειες του εργαστήριου διαχείρισης υδάτινων πόρων ΤΕΙ στην Άνδρο, τίποτε άλλο σχεδόν δεν προβλέπεται που να αφορά το νοικοκύρεμα των τόπων σε νερό. Ένα συγκεντρωτικό μοντέλο, με τον Καλλικράτη της νέας πολιτικής μας διοίκησης να γίνεται ο ιμάντας μετακύλισης χρήματος προς την Αγορά, φαίνεται να είναι ο πυλώνας της διαχείρισης των πόρων κι ενός νέου πληθυσμιακού και οικονομικού συγκεντρωτισμού. Με τις κοινότητες, οικόπεδα και αποικίες.

 Από τη μεταφορά νερού με τους σωλήνες να επικάθονται στο βυθό της θάλασσας μεταφέροντας νερό στα άνυδρα τοπία του Αιγαίου, την συγκράτηση των νερών σε γιγάντια φράγματα με όλες τις αρνητικές επιπτώσεις για τις τοπικές κοινωνίες, μέχρι και την μεγάλη εργολαβία των αφαλατώσεων που υποστηρίζονται αποκλειστικά από τις περίφημες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, συνθέτουν ένα απίστευτο αδιέξοδο για τη συνέχιση της ζωής. Μεγάλα εκβιαστικά διλλήματα που σχετίζονται με τη ζωή και το θάνατο για ένα απόλυτο αγαθό που δεν μπορεί να παραχθεί. Από την άλλη το αδιέξοδο είναι δυνατόν να τροφοδοτήσει τη συλλογική σκέψη στο διέξοδο της αποκεντρωμένης κοινωνίας με την μικρής κλίμακας οικονομία και την κοινοτική διευθέτηση των φυσικών πόρων. Της πραγματικής οικονομίας δηλαδή από την πραγματική κοινωνία εν γένει. Διότι από το κεντρικό ζήτημα της πολιτικής ισότητας μέχρι και τη δημοκρατία του νερού, μόνο μια νέα αποκέντρωση μπορεί να δώσει τις πραγματικές δυνατότητες στην κατεύθυνση της πρωτογενούς παραγωγής. Μια οικολογική, πολιτική και κοινωνική πρόταση που μπορεί διανθισμένη με τις ιδιαίτερες προσμίξεις της ιστορικότητας, του κλίματος και των δυνατοτήτων κάθε περιοχής να συγκροτήσει μια νέα συνεργατική πορεία της διαλυμένης κοινωνίας μας. Μόνο έτσι μπορεί να συνδεθεί το απόλυτο αγαθό που τείνει να γίνεται μονοεμπόρευμα. Από τον καταναλωτή στον άνθρωπο, επιστρέφοντας σε ένα μέλλον που η Δημιουργία υπερβαίνει την Ανάπτυξη.

Έτσι μπορούν να αποκτήσουν νόημα οι προσπάθειες ενάντια στην εμπορευματοποίηση του νερού. Σε μια αναγέννηση έντιμης παραγωγής, διάθεσης και διακίνησης. Αν δεν μας ενδιαφέρουν τα παιχνίδια περί «εναλλακτικών οικονομιών» κι ενός ρεφενέ που αφορά απελπιστικά λίγους και που απλά χαρίζουν ψευδαισθήσεις σε ιδεολόγους θαμώνες των μητροπόλεων, τότε μπορούμε ευθαρσώς να μιλάμε για την απαίτηση ενός νέου συνδικάτου ζωής που απαιτεί απ’ τον Καλλικράτη, βαποράκι του χρήματος προς τους εργολάβους, να επενδύσει για τις υποδομές των τοπικών κοινωνιών:

-Συγκράτηση των ομβρίων υδάτων με μικρά φράγματα, «τύπου» Απεράθου Νάξου

-Στήριξη των παλιών αναβαθμίδων και χτίσιμο νέων, για καλλιέργειες

-Πραγματική προστασία των δασικών και υδάτινων οικοσυστημάτων

-Ανάδειξη όλων των υπέργειων ταμιευτήρων νερού που χρησιμοποιούνταν μέχρι και πρόσφατα τα τελευταία 30 χρόνια

-Εδαφοκάλυψη σε περιοχές ευάλωτες από «φυσικές» και φυσικές καταστροφές

-Επαναχρησιμοποίηση των κοινοτικών υποδομών για την αποθήκευση και την καλύτερη δυνατή επεξεργασία των αγαθών της πρωτογενούς παραγωγής

-Κοινοτική διαχείριση των σκουπιδιών και πάσης φύσεως αποβλήτων στην κατεύθυνση ανακύκλωσης (λίπασμα, επαναχρησιμοποίηση, κλπ)

Όλα αυτά με περιορισμό/κατάργηση/απαγόρευση

– της σπάταλης πίεσης ροής των δικτύων ύδρευσης

-της πισίνας για πρακτικούς και συμβολικούς λόγους

-της παράλογης ρίψης χημικών φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων

-της χρήσης υδροβόρων καλλιεργειών

-των γεωτρήσεων που ανεξέλεγκτα φυτρώνουν σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο της περιφέρειας

-της απεριόριστης δόμησης και μετατροπής της αγροτικής γης σε μπετόν

-της μεγάλης μπίζνας των φραγμάτων και των ΑΠΕ καθώς και κάθε «πράσινης» λύσης από πλευράς Αγοράς

Από την άλλη στις μεγάλες και μικρές αστικές ζώνες ακόμα και κατά τη διάρκειας μιας αντίστροφης μέτρησης για μια γενναία αποκέντρωση, μπορούν να θεωρούνται πολύ σημαντικές ρυθμίσεις όπως:

-δημιουργία υποδομών σε κάθε γειτονιά για την επαναχρησιμοποίηση της μεγαλύτερης ποσότητας του νερού της λάτρας για τη λάτρα και την αστική άρδευση

-επαναχρησιμοποίηση του νερού των βιολογικών καθαρισμών

-ανάπτυξη της αστικής γεωργίας σε κάθε αδόμητο κομμάτι της πόλης, όπως και στα προάστια που ενώνονται διαμέσου της οικοδομικής ανάπτυξης. Αυτό μπορεί να σημαίνει όχι απλά δημιουργία πάρκων αναψυχής αλλά και εφαρμογών σε καλλιέργειες και σε ελαφριάς μορφής πτηνοτροφία

-εδαφοκάλυψη στα γυμνά βουνά γύρω από τις πόλεις και χτίσιμο αναβαθμίδων-μικρών φραγμάτων ανάσχεσης του βρόχινου νερού αντί για τα περίφημα «αντιπλημμυρικά» έργα που απλά στέλνουν το νερό στη θάλασσα

-διαχείριση των σκουπιδιών από τα δίκτυα γειτονιών

Όλες αυτές οι προσπάθειες δεν μπορούν παρά να συγκρουστούν και να περιορίσουν/καταργήσουν/απαγορεύσουν

-την περεταίρω οικοδομική ανάπτυξη

-την μεγάλη λαμογιά της ανακύκλωσης και των άθλιων σκουπιδότοπων (ΧΥΤΑ, ΧΥΤΥ) που πάνε να θεμελιωθούν για λογαριασμό των επιχειρηματικών συμφερόντων

-την τσιμεντοποίηση αδόμητων χώρων από τις συμπράξεις ιδιωτών και «δημοσίου» ή δημοτικών αρχών

Αυτά κι άλλα πολλά, σε μια προσπάθεια δημοκρατικής διευθέτησης των κοινών ζητημάτων στις πόλεις και στα χωριά μπορούν να αποδίδουν στην περίοδο που ήδη ζούμε, το αξιοπρεπώς ζειν. Το νερό, οριακό ζήτημα ζωής και θανάτου, ίσως μας επαναφέρει σε πιο απλές και ξεκάθαρες σκέψεις και λύσεις για «τούτη γης που την πατούμε». Για την πανανθρώπινη ισότητα, τη δικαιοσύνη και την ελευθερία, ρε γαμώτο.
Γιώργος Κυριακού

Φθινόπωρο 2012

Η ΠΑΡΑΛΙΑΤΗΣ ΚΟΛΟΝΑΣ ΩΣ ΣΥΜΒΟΛΟ ΚΑΙ ΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η απαραίτητη οικολογική-αρχαιόφιλη γαρνιτούρα (που βασίζεται στον αγώνα και στις κατακτήσεις των ελλήνων αρχαιολόγων) που χρησιμεύει κάθε φορά να κοσμεί τον αστικό μας ευδαιμονισμό, παραπέμπει στην υπεράσπιση μιας αισθητικής που μονόπλευρα αναλύει τον κόσμο γύρω από τη μορφή. Είναι σύνηθες στο κοινό που αρέσκεται στην αισθητική διάσταση των πραγμάτων χωρίς να διεισδύει περισσότερο σε βάθος, να ασχολείται με ό,τι συμβαίνει μετά τα «τετελεσμένα».

Αυτό συμβαίνει είτε διότι αδυνατεί, είτε διότι στο βάθος θα βρεθεί το ίδιο μέσα από την επιχειρηματολογία του-έτσι θα είναι υποχρεωμένο να αντικρύσει μέσα σε αυτό, τον εαυτό του. «Τετελεσμένο» είναι στην περίπτωσή μας η παραλία της Κολόνας που έχει παραμείνει σχεδόν ανέγγιχτη από την ανθρώπινη παρέμβαση, όπως πληροφορούμαστε, εδώ και δεκαετίες. Ακόμα και στην τελευταία προ πέντε ετών ενοικίασή της, υπήρξε ένα ταπεινό ξύλινο κιόσκι και ελάχιστες ξύλινες ομπρέλες-καρέκλες χωρίς να θίξουν το παρελθόν μας, το ανέγγιχτο. Η διατεταγμένη χρήση των υπαλλήλων του Δήμου Αίγινας, οι οποίοι έκοψαν «αναίτια» και «ανεξήγητα» περίπου 20 με 25 δεντράκια (αρμυρίκια που «ξαναγίνονται» σε τρία χρόνια και πεύκα που δεν «ξαναγίνονται») τον περασμένο Δεκέμβρη, για την προσχεδιασμένη ενοικίαση της παραλίας από έναν επαγγελματία-σύμβολο με μια διαδρομή-σύμβολο που συμμετέχει σε αυτού του είδους την τουριστική ανάπτυξη που έλαβε χώρα στην Ελλάδα τα τελευταία 40 χρόνια, προκάλεσε μια καταστροφή –σύμβολο και πραγματικότητα. Την καταστροφή ήρθε να την συμπληρώσει ο εν λόγω επαγγελματίας με την ισοπέδωση του «σκαλοπατιού» της παραλίας την οποία μετέτρεψε σε γήπεδο-πάρκινγκ-χώρο ξαπλώστρας/ομπρέλας/φραπέ.

Όχι, δεν ήταν «οικολογική» η καταστροφή. Ήταν η συμβολική και πραγματική διεύρυνση της «τετελεσμένης» καταστροφής που αρχικά δεν γίνεται αποδεκτή και κυρίως σε όσους επιμένουν στην αισθητική διάσταση των πραγμάτων ή από όσους λένε απλά «όχι και δω βρε αδερφέ-άσε και μια γωνιά για μας, που βλέπουμε την Κολόνα και ρίχνουμε μια βουτίτσα χωρίς να ακούμε τα ντούμπου-ντούμπου και να βλέπουμε τα καρκατσουλιά να αλείφονται όλη την ώρα με τις αντηλιακές κρέμες και να κάνουν μπάνιο με νερό του δικτύου κάθε τρεις και λίγο» (όταν στον Ασώματο δεν έχει νερό για ένα μήνα, τον Αύγουστο). Η παραλία της Κολόνας ως προέκταση του αρχαιολογικού χώρου, ο αρχαίος ελαιώνας της Αίγινας, το Ελλάνιο όρος, η Παλιά-Χώρα, η Αφαία, η τσάρκα στον Άγιο Νικόλα το Θαλασσινό (που μέλλεται να καταστραφεί από τον κυματοθραύστη) καθώς και άλλες φυσικού κάλλους περιοχές όπως ο Άγιος Παντελεήμονας, ο Άγιος Στάθης, ο Μπουρδέχτης (για να μην «δίνουμε» άλλες, λιγότερο γνωστές, αν και ίσης αξίας περιοχές-αρχαιολογικές θέσεις) είναι τα σύμβολα και πραγματικά απομεινάρια του παλιού μας κόσμου, αυτά που γλίτωσαν από τη μανία της τουριστικής-οικιστικής επέλασης, δυο πυλώνων της παρασιτικής οικονομίας η οποία άκμασε στην Ελλάδα μετά την ήττα της επανάστασης 1942-1949. Η «οικολογική» καταστροφή της παραλίας της Κολόνας είναι μια μικρή καταστροφή για την επέκταση των 200 μέτρων της παραλίας με δράστη το σύμβολο και πραγματικό εκπρόσωπο αυτού του τυχοδιωκτικού κατεστημένου οικονομίας, και σύνδεσής της με την άθλια τοπική πολιτική σκηνή που εκπροσωπείται εδώ και δεκαετίες στην τοπική αυτοδιοίκηση Αίγινας. Είναι, δυστυχώς, μια σταγόνα στον ωκεανό της πολυκερματισμένης αντίληψης-πρακτικής, αυτής της παρασιτικής οικονομίας, η οποία είναι ατέρμονη και εφοδιασμένη με όλα τα επιχειρήματα του παρελθόντος των 40 τελευταίων χρόνων στην Αίγινα. Του άμεσου παρελθόντος τουριστικής-οικοδομικής ανάπτυξης που κατέστρεψε το αρχαίο λιμάνι της Αίγινας, το αρχαίο θέατρο, το αρχαίο στάδιο ως και το αρχαίο νεκροταφείο καθώς και άλλες αρχαίες υποδομές που είναι θαμμένες κάτω από τα σύμβολα και πραγματικές τουριστικές-οικιστικές υποδομές του τόπου μας ή συνεχίζει να ληστεύει το αρχαίο υδραγωγείο.

Αν θέλουμε και έχουμε τη βούληση να δούμε μπροστά μας την Κολόνα χωρίς να χάσουμε το Ναό (αντίστοιχο του να βλέπουμε το δέντρο και να χάνουμε το δάσος) δίπλα στην επαναδιεκδίκηση της Κολόνας, θα πρέπει να δούμε απολογιστικά όλη την καταστροφή που έγινε όλα αυτά τα 40 χρόνια, τα αίτιά της και το τι πραγματικά πρέπει να κάνουμε. Η σύγκρουση ανάμεσα στον «ησυχασμό» (αν θα μπορούσαμε να ονομάσουμε έτσι τη συμμαχία μεταξύ του ξένου αστικού στοιχείου που διεκδικεί το μέχρι εδώ «τετελεσμένο» και μιας ανώδυνης κριτικής που στέκεται στο αισθητικό κομμάτι της ζωής) και στο «αναπτυξιακό» (αν θα μπορούσαμε να ονομάσουμε έτσι τη συμμαχία του τυχοδιωκτικού επαγγελματικού κατεστημένου με τη φτώχεια και την ανεργία) είναι μια σύγκρουση, που πάλι από τα πάνω, ωθεί στο κοινωνικό αδιέξοδο. Συμβολικά και πραγματικά συγκρούεται ο πλούσιος ξενοκαρφίτης-άνετος που έχει άλλες αισθητικές αντιλήψεις με τον άνεργο υπάλληλο και τον τυχοδιώκτη αφεντικό του. Είναι ένα αδιέξοδο που θα βρίσκεται διαρκώς μπροστά μας αν, ως φτωχοί και αποκλεισμένοι, κάνουμε απλά συμψηφισμούς εγκλημάτων ενώ δεν μπορούμε να κάνουμε στοιχειωδώς μια αναδρομή και να δούμε μπροστά μας διεξόδους απέναντι στην πολυδιάστατη κρίση που περνάμε.

Το τουριστικό-οικιστικό μοντέλο, παρασιτικό από τη φύση του, όχι μόνο δεν μπορεί να αποτελεί διέξοδο αλλά θα συνεχίζει να προκαλεί συγκρούσεις και αποκλεισμούς ενώ η απουσία συνολικής κριτικής θα παραμένει ένα αντεπιχείρημα στους δύσκολους καιρούς της φτώχειας και της μιζέριας. Από την άλλη το μοντέλο της διαμεσολαβημένης «δημοκρατίας»-η δημοτική αρχή θα παραμένει ακόμα και με κάθε μεταρρύθμιση ένας ιμάντας μετακύλισης του δημόσιου χρήματος προς τους εργολάβους και το κεφάλαιο, ενώ θα αποτελεί ένα συνδυασμό μεσιτικού γραφείου πώλησης και ενοικίασης της δημόσιας περιουσίας-φορομπηχτικού μηχανισμού και χρεοκοπίας από δανεισμούς από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Τέλος, το καταναλωτικό μοντέλο-απόρροια αυτής της παρασιτικής οικονομίας, θα συμπληρώνει τον θανατηφόρο συνδυασμό της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση, και τα αντικείμενα που προορίζονται για αυτόν από την Αγορά.

Τι μέλλει γενέσθαι;

Προσανατολισμός στην πραγματική οικονομία και την πραγματική πολιτική. Η σχεδία έχει κατά καιρούς προτείνει μέσα σε ένα πλαίσιο υπαρκτών ανθρωπίνων και φυσικών δυνατοτήτων: Δημιουργία ενάντια στην Ανάπτυξη.

Μια σύνθεση παιδείας-πολιτισμικής αναγέννησης της καθημερινότητας της αλληλεγγύης και του αλληλοσεβασμού, προσανατολισμού στην πρωτογενή και βιοτεχνική παραγωγή-ενός άλλου αποκεντρωμένου τουρισμού που θα ενισχύει τις ανθρώπινες σχέσεις, μιας πολιτικής των πολιτών με τις συνελεύσεις να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις αποφάσεις και τη διεκδίκηση της ενίσχυσης των υποδομών στον τόπο ενάντια στους εργολάβους.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ

Το πρόσωπο, η καταγωγή του και η δράση του είναι σύμβολα και πραγματικότητες του κοινωνικού μετασχηματισμού (και στην Αίγινα) ο οποίος ενώ διατηρεί συνέχειες επισκιάζεται από τομές. Ο τουρισμός-οικοδόμηση, η βαθμιαία αλλαγή των κοινωνικών προτύπων καθώς και η ραγδαία προσαρμογή της τοπικής-δημοτικής πολιτικής αντηχούν περιεκτικά στις τομές, στα νέα δεδομένα. Το παιδί ενός από τους πιο άξιους κανατάδες της επικράτειας ο οποίος συνδύαζε τη Σιφνιακή αισθητική με την κραταιά Αιγινήτικη παράδοση αγγειοπλαστικής, γίνεται Ο άνθρωπος της παραλίας των 250 μέτρων. Οι γουρούνες, οι γνωστές σε όλους οικονομικές δραστηριότητες που ξεφεύγουν από την πεπατημένη, δείχνουν σαφέστατα, συμβολικά και πραγματικά, τη μεταλλαγή του κοινωνικού προτύπου: από τον καθημερινό τίμιο άνθρωπο της δουλειάς στον επιχειρηματία που προβαίνει με τον πιο χυδαίο τρόπο σε συμβολικές και πραγματικές επεμβάσεις. Κατάληψη του δημόσιου χώρου, ιδιωτικοποίηση του κοινού, συμμαχία με τους τυχοδιώκτες της τοπικής αυτοδιοίκησης και των θεσμών που ευνοούν αυτήν την εξέλιξη, μέχρι και την «οικολογική» καταστροφή της Κολόνας. Αυτός είναι περίπου το κυρίαρχο πρότυπο που αναδύεται μέσα στον κοινωνικό μετασχηματισμό, γεγονός που επισημαίνεται από την συναίνεση, συνενοχή και στήριξή του, από το ντόπιο πολιτικό κατεστημένο που εκφράζει σε ένα μεγάλο βαθμό η δημοτική αρχή Αίγινας ή η σιωπή όσων φοβούνται την ανύπαρκτη «παντοδυναμία» του.

Σε ένα τοπίο φορτισμένο από ανταγωνισμούς, συμμαχίες, συνθηκολογήσεις για τις ζώνες επιρροής της τοπικής Αγοράς, θα ήταν άδικο και αντιδεοντολογικό να δινόταν σε ένα πρόσωπο το ανάθεμα. Όχι τόσο για το πρόσωπο που αποτελεί απλά σύμβολο κι όχι αιτία αυτού του κοινωνικού μετασχηματισμού, όσο για τις ιδεολογικές-οικονομικές-πολιτικές συνθήκες που αυτές το γέννησαν κι αυτές που τελικά επικράτησαν. Το αν επεκτείνει τα «τετελεσμένα» ας σημάνει ότι οφείλουμε να μιλήσουμε για αυτά. Όχι ως τετελεσμένα, αλλά ως λάθος και έγκλημα μαζί. 

Χρήσιμα παιδιά, σπουδαστές των ΤΕΙ ή ΑΤΕΙ υπό την επίβλεψη της εταιρίας «θεατρική ομάδα ΤΕΙ- το Τρίτο Κουδούνι» έρχονται στην Αίγινα και δια μέσου κάποιων δραματοποιήσεων επικαλούνται τη διδαχή των κάτωθι παραδοσιακών επαγγελμάτων: του πραματευτή, της υφάντρας ή του υφαντή, του ζευγά, του γανωτζή, του καραβομαραγκού, του τσαγκάρη. Ας ξεκινήσουμε από το πρώτο:

πραματευτής

Δεν πρόκειται για παραδοσιακό επάγγελμα, αφού ήδη εκατοντάδες πολυεθνικοί πραματευτές πωλούν κινέζικα και κορεάτικα φτηνά, ήδη στους περαστικούς, αντιμετωπίζοντας α)τον πολυεθνικό και προμηθευτή και ντόπιο νταβατζή που τους παίρνει ένα μη ευκαταφρόνητο ποσό, β)τον μπάτσο που θα τους κυνηγήσει και μπορεί να σκοτωθούν στην προσπάθειά τους να τον αποφύγουν όπως στο Θησείο πριν από δυο μήνες, γ)τον μπάτσο που θα τους συλλάβει και θα τους κατάσχει την μικρή περιουσία και πιθανόν να βρεθούν σε κέντρο «φιλοξενίας», φυλακισμένοι, δ)το δολοφόνο χρυσαυγίτη που θα τους κλωτσήσει και θα τους κλέψει το εμπόρευμα αν δεν τους μαχαιρώσει και τους σφάξει ε)τον δήθεν πατριώτη που θα τους φωνάξει «στην πατρίδα σου ρε χιμπατζή» στ)τον-την «αριστερό-ή» των ΒΠ που θα του πετάξει το φιλανθρωπικό χαμόγελο της συγκατάβασης. Από την άλλη, αν θέλεις να είσαι νόμιμος πραματευτής πρέπει να έχεις το θεό, υπάλληλο ή υπεύθυνο αδειών στο Δήμο, για να μεσολαβήσει, να έχεις να δώσεις για το ΤΕΒΕ, να δώσεις σε διάφορους αυτόκλητους προστάτες (ψιλοχρυσαυγίτες, παρακμιακοί, αυτόκλητοι σεκιουριτάδες κλπ) να τα βάλεις θεωρητικά και πρακτικά μ’ αυτούς που φτύνουν αίμα για να βαράνε μύγες στο μαγαζί. Για πάμε στο δεύτερο:

υφάντρα (ή υφαντής-το ξεπέρασμα των φύλων)

Τους συναντάς μόνο στα παραμύθια –πλέον- όταν η καλή αράχνη βοηθάει τους φτωχούς καλούς ή τις φτωχές καλές να περάσουν σε άλλη κοινωνική τάξη, κάνοντας γάμο με την πριγκίπισσα ή τον πρίγκιπα. Κατά τ’ άλλα, αν έχεις ένα αργαλειό συνήθως τον πουλάς σε ένα λαογραφικό μουσείο ή τον έχεις ως διάκοσμο στο μαγαζί που έφτιαξες για να δίνεις έναν τόνο «παλιού». Πουλάει, αλλά σίγουρα δεν είσαι μαλάκας να τον χρησιμοποιείς όταν έχεις τόσες προσφορές από τις πολυεθνικές ρούχων. Να δούμε το τρίτο;

ζευγάς

Καλύτερα να ακολουθήσεις το «παπάς». Είναι σίγουρο και κερδοφόρο, ειδικά στα νεκροταφεία. Διαφορετικά πάρε ένα μικρό τρακτεράκι με τους γείτονές σου -συνεταιρικά- και σπείρε ό,τι και όσο μπορείς. Όχι μεγάλο για να μην κάνεις καταστροφή στο έδαφος, όχι βόδια με ζευγάρισμα γιατί δεν θα σου μείνει χρόνος ούτε για να κατουρήσεις. Τουλάχιστον εξοικονόμησε μια φρέζα. Κάτι είναι κι αυτό. Τι λέει παρακάτω το χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα;

γανωτζής

Ποιον κοροϊδεύουν για ένα επάγγελμα που χάθηκε στο όνομα της κατσαρόλας και του αλουμινίου της ΠΕΣΙΝΕ; Και να μην το ξεχνάμε: γύφτοι το έκαναν το επάγγελμα που μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, μαζί με τους γύφτους (=σιδεράδες) εκτοπίστηκαν από τα αλουμίνια και τα στραντζαριστά σίδερα. Κι αρκετοί που δεν μπόρεσαν να μπουν στα «είδη προικός» ή στις «άσπρες καρέκλες» ή στα μπιτ-παρά εποχιακά είδη, το ‘ριξαν στην παρανομία. Και παρακάτω;

καραβομαραγκός

Αστείο και να το σκέφτεται κανείς σε μια εποχή που αντί να σου χαρίζουν σε χιλιόμετρα τα δίχτυα (αν είσαι πραγματικός ψαράς) γιατί στα καταστρέφουν τα δελφίνια, σου χαρίζουν κάτι χιλιάδες ευρώ για να καταστρέψεις το ξύλινο σκάφος που έθρεψε την Ελλάδα. 6.000 καΐκια μέχρι και πριν από 3 χρόνια (φαντάσου πόσα θα είναι τώρα…) που με τρεις κινήσεις από ένα JCB, γίνονται καυσόξυλα, κλαίει για λίγο ο καϊκτσής στις κάμερες και στη συνέχεια εκταμιεύει την αποζημίωση από την ΕΕ. Τόσο αστείο, όπως η Δαμανάκη, κομισάριος της Αλιείας στην ΕΕ, στη Σουβάλα, δήλωσε ότι οι ψαράδες θα μπορούν με τις βάρκες τους να κάνουν τουριστικές βόλτες τους τουρίστες. Για να στέλνουν οι απανταχού είλωτες εισαγόμενα ψάρια στο εδώδιμο κοινό. Ας κάνουν μια βόλτα, τα χρήσιμα παιδιά, στα καρνάγια που κλαίνε. Ας δούμε και το τελευταίο:

τσαγκάρης

«Κάτι» μας είπανε. Ήδη το κάνει επαγγελματίας υποδηματοπώλης στην Αίγινα-και το κάνει μια χαρά, με μια SINGER προπολεμική που αν την έβλεπαν θα έπρεπε να κάνουν διδακτορικό. Αλλά πού είναι η επαφή με την πραγματικότητα για να την βρουν κι αυτά τα παιδιά;

Αυτή είναι η πρόταση για την ευημερία της ελληνικής κοινωνίας και δεν έρχεται παρά από ένα χρηματοδοτημένο μπουλούκι, υπό την ευθύνη μιας εταιρίας που ονομάζεται «θεατρική ομάδα ΤΕΙ- το Τρίτο Κουδούνι» που μας κρεμάει κουδούνια. Διότι πολύ απλά: μπορούμε να ζήσουμε από τη γη, από το νερό που είναι στην ΑΙΓΙΝΑ αρκετό (ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ!), από τα ψάρια, από τα κτηνοτροφικά κι από όλα τα επαγγέλματα που μπορούν να αναδυθούν από τον πολιτισμό της αλληλεγγύης, της ισότητας και της δικαιοσύνης. Η πρότασή τους δεν είναι τίποτε άλλο από μια χρηματοδοτούμενη τσάρκα στα 200-250 (πλέον, μετά την ανάληψη ευθύνης εκ μέρους του προέδρου της, για την παραλία της Κολόνας) μέτρα της παραλίας με τα χρηματοδοτούμενα γεύματα, ξενοδοχεία κλπ. Και οι υπεύθυνοι του Δήμου Αίγινας; Ανθρωπάκια που θα έχουν να πουν: «σας φέραμε πελατάκια-τηγανίστε μια πατάτα παραπάνω». Κι επειδή προτείνουν το ανέφικτο με στόχο την ευημερία, δηλαδή το να γίνεις πραματευτής, υφάντρα ή υφαντής, ζευγάς, γανωτζής, καραβομαραγκός, τσαγκάρης, θα έχουν να (σου την) πουν: εμείς σου προτείναμε την ευημερία και συ την πέταξες.

ΥΓ: Στο μεταξύ ήδη έχουν γυρίσει την ελληνική υφήλιο, με τα χρήματα του προγράμματος: Πάτρα, Ιωάννινα κλπ. Ψάξτε-μια απλή αναζήτηση είναι. Στο τιμημένο γκουγκλ…

Ο Μαρδικούλος που όταν ακούει για παραδοσιακά επαγγέλματα σκέφτεται παραδοσιακούς τρόπους τιμωρίας

Αν διαβούμε τα 50 μέτρα ενός χώρου που περήφανα στέκει δίπλα στη βιομηχανία παραγωγής-κατανάλωσης ψευδαισθήσεων των 200 μέτρων της παραλίας της Αίγινας, συνεχίζουμε στα υπόλοιπα 50 μέτρα που νοικιάστηκαν, για το καλοκαίρι, στον πρόεδρο της. Δίπλα στα 30-40 δέντρα που -φαινομενικά ασκόπως- κόπηκαν πριν από πέντε περίπου μήνες, ένα κομμάτι αυτού του υπέροχου γιαλού που αριστερά προβάλει αγέρωχα η τελευταία κολόνα του ναού, με τα χιλιάδες χύμα κτερίσματα-όστρακα που μυρίζουν Ιστορία, νοικιάζονται στο όνομα της τουριστικής ανάπτυξης για μερικές ομπρέλες και ξαπλώστρες. Ενταγμένη είναι πλέον κι αυτή στο κύκλωμα της διασκέδασης των 250 μέτρων που είτε νόμιμα, είτε νομότυπα, είτε παράνομα, λειτουργεί χάρη σε μια κοινωνική συναίνεση και μαζική άγνοια που συμμαχεί με τη βούληση αυτών που έχουν τη θεσμική δύναμη. Σίγουρα δεν έχει την ίδια ευθύνη ο κοσμάκης που πίνει το φραπέ πάνω στην ξαπλώστρα-κάτω από την ομπρέλα, με αυτούς που αποφασίζουν και νέμονται την υπεραξία του φραπέ-ομπρέλα-ξαπλώστρα, αλλά σε λίγα χρόνια η εκποίηση του αρχαιολογικού χώρου της Κολόνας -χωρούν εκεί πολλά τραπεζοκαθίσματα- μπορεί να γίνει λαϊκό αίτημα. Έτσι. Για να γίνουν τα 250 μέτρα, 300.

Προς το παρόν θριαμβεύει η ομφαλοσκόπησή μας και ο συμψηφισμός του εγκλήματος με το «έγκλημα»…

(με ελάχιστες αλλαγές, 21-4)

Χωρίς κάποια εμβριθή ανάλυση στο ζήτημα της απόκρυψης της ταυτότητας του ενεργήσαντα πράξεων που επισείουν-επισύρουν μέχρι και την ποινή της αφαίρεσης της ζωής, της δολοφονίας ή της εκτέλεσης ενίοτε, η απόκρυψη του προσώπου ήταν πάντοτε ένας από τους τρόπους να εκμηδενιστεί κάθε δυνατότητα αποκάλυψης της ταυτότητας. Η χρήση κουκούλας, εν ολίγοις, ως καλύπτρα του προσώπου ήταν και παραμένει τρόπος απόκρυψης της ταυτότητας για πράξεις που είναι ειδεχθή εγκλήματα, όπως αυτά που διέπραξαν «εθνικόφρονες» δεξιοί την περίοδο της κατοχής και οι οποίοι τιμήθηκαν μετά τον εμφύλιο για το επάγγελμά τους να υποδεικνύουν κομμουνιστές ή πατριώτες για την αντιστασιακή τους δράση, για πράξεις που αφορούν τη σύγκρουση-αντίσταση με τους μηχανισμούς καταστολής κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων ή για πράξεις περιορισμένης σημασίας όπως μια ληστεία τράπεζας. Δηλαδή το ζήτημα δεν είναι η κουκούλα, αλλά το ποιος τη φοράει και γιατί.

Δεν πάνε πολλά χρόνια από τότε που ο Άσημος τραγουδούσε, στο γνωστό τραγούδι-μύθο της γενιάς του 70-80, των συγκρούσεων στη μητρόπολη των Αθηνών: «..και φόρεσε κουκούλα ωσάν σε πρίζουνε, σε κάθε αναμπουμπούλα μη σε γνωρίζουνε…». Από τότε κι από την Ευρώπη των συγκρούσεων του 60-70-80, το περιορισμένης σημασίας αντάρτικο στην πόλη της Αθήνας είχε τη ρετσινιά της κουκουλοφορίας των «γνωστών-αγνώστων». Η αμηχανία και η ανεπάρκεια της αριστεράς να μπορέσει να ερμηνεύσει το μειοψηφικό αλλά αστείρευτο φαινόμενο των νεολαιίστικων συγκρούσεων στους δρόμους της μητρόπολης όταν συνάντησε την ασφαλιτολαγνεία των παλαιότερων εποχών με την οποία αντιμετώπιζε κάθε φαινόμενο εσωτερικής κομματικής απόκλισης, δημιούργησε αυτήν την όχι και τόσο εύηχη ταμπέλα. Ο νέος που φοράει κουκούλα –σύμφωνα με την επίσημη αριστερά- για να μην τον αναγνωρίσουν οι μπάτσοι, για να μην τον καταγράψουν οι κάμερες, για να μην τον συλλάβουν, δεν είναι αυτός που αντιστέκεται -με τον, έστω, αδιέξοδο τρόπο του- στην καταστολή αλλά είναι «ασφαλίτης» «σε υπηρεσία» που «προσπαθεί να χτυπήσει το λαϊκό κίνημα». Και κουκουλοφόρος για το «λαϊκό κίνημα» δεν είναι άλλος από αυτόν που υπηρετεί την «αντίδραση». Από κει και μετά, η οικουμενική υιοθέτηση της μυθολογίας για τον κουκουλοφόρο σπάστη ήταν υπόθεση χρόνου μέχρι και τον περίφημο κουκουλονόμο. Εκεί λοιπόν ήταν και το σημείο όπου εν μέσω της κουκούλας διεξήχθη η κυρίαρχη ιδεολογική συζήτηση που είτε εξίσωνε τους εγκληματίες κουκουλοφόρους της κατοχής με «τα παιδιά με τα μαλλιά και με τα μαύρα ρούχα» που «φέρνουνε μηνύματα για μιαν αγάπη που ‘χα» ή απλά δημιουργούσε ένα νέο εχθρό υπερ-αριστερό με κουκούλα. Ο παλιός «εθνικόφρονας», δεξιός, προδότης στα μπλόκα των γερμανών της κατοχής, απλά, ξεχάστηκε. Κι αν στη χειρότερη περίπτωση κάνεις κριτική για ενέργειες που είναι άνευ νοήματος, που αποτελούν πολιτική παθολογία, που είναι αντιφάσεις του συστήματος, που είναι αδιέξοδες πολιτικά  ή σιχτιρίζεις και καταγγέλλεις και θες να στήσεις στον τοίχο γιατί μπορεί να φτάσουν στο εξ αμελείας έγκλημα της Μαρφίν (μετά απόλυτης ευθύνης Βγενόπουλου), από την άλλη, στην καλύτερη, τους εκτελείς με συνοπτικές διαδικασίες για προδοσία. Αν νικήσεις. Διότι αν χάσεις, τότε, οι κουκουλοφόροι δεξιοί, αντικομουνιστές, γερμανόφιλοι, αγγλόφιλοι, αμερικανοτσολιάδες, ταγματασφαλίτες, τσιράκια του Τζήμερου και της κυβέρνησης γίνονται υπηρεσιακοί παράγοντες από το 1949 μέχρι και σήμερα.

ΥΓ: Τα παραπάνω είναι εξ αφορμής μιας φιστικομαχίας δυο τοπικών παραγόντων: Ενός επιχειρηματία που εργάζεται με τους όρους της αγοράς της νέας εποχής και ό,τι πιο κακό έχει να επιδείξει το μέλλον μας  και ενός που με σύμβουλο ό,τι πιο κακό έχει να επιδείξει το τοπικό παρελθόν μας, δυσφημώντας την χλωρίδα (φιστίκι) και την πανίδα (οχιά). Όταν όμως του κλείνουν το ματάκι φιλικά και πίνουν τσιπουράκι μαζί, όταν τον προσφωνούν «καλλιτέχνη», όταν του χτυπούν την πλάτη ως σε «συνάδελφο» στα τοπικά «ρεπορτάζ», όταν συμμαχούν για τα «τοπικά» και χαμογελάνε με «νόημα» μαζί, τη στιγμή που ελάχιστοι τον αποκαλούν βόθρο, τότε ο βόθρος έρχεται κατά πάνω τους. Κι αν ο εργαζόμενος με τη λινάτσα από τα φιστίκια που τίναζε βρέθηκε εύκολα κατηγορούμενος ενός «σκηνοθέτη», «δημοσιογράφου», και «καλλιτέχνη» γνωστού σπιούνου της περιοχής, ως «κουκουλοφόρος» των Εξαρχείων προς χάριν μιας δυσφήμισης του ΦΦ, αλλά «δεν πρέπει να δίνουμε σημασία» στον γκεμπελίσκο, κι αν άνθρωποι (καλοί και κακοί) βρέθηκαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου με τον πιο χυδαίο τρόπο από το λάκκο με τα σ..χόλια και των τύπου Τριανταφυλλόπουλου αναρτήσεων-εκβιασμών (αλλά «γιατί να καταγγέλλουμε όσα δεν μας ακουμπάνε;»), τότε ας τον λουστούν. Στην πλατεία Εξαχρείων στην Αίγινα.

Ο Μαρδικούλος που τα φώναζε αλλά δεν τον άκουγε κανείς τους

ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΟΥΚΟΥΛΟΦΟΡΙΑΣ:

Η γνωστή ως Παναγιά των κουκουλοφόρων: Βλέμμα στραμμένο στο φακό, φιλτράκι έτοιμο για το στριφτό-άνεση, μαλλί επιμελώς ατημέλητο, κουκούλα αλλά που δεν καλύπτει την ομορφιά. Όταν η καλή κουκούλα των διαδηλώσεων δίνει ιδέες στο μόντελινγκ.

Όταν είσαι Κούγιας και φοράς κουκούλα σε συλλαμβάνει μόνο ο φακός. Οι μπάτσοι σου κάνουν τεμενάδες.

Στο επαναστατημένο Μεξικό και στις εξεγερμένες Σκουριές φορούν κουκούλες για να δίνεις σημασία σε αυτά που λένε.

Ο κουκουλοφόρος στο κέντρο της φωτογραφίας είναι ήρωας της δεξιάς, ήρωας του χρυσαυγίτη, υπηρεσιακός παράγοντας από το 1949 και μετά.

Υποχρεωτική κουκουλοφορία

Ύποπτοι κουκουλοφόροι για αντικαταναλωτισμό: δεν αγοράζουν ΣΙ-ΝΤΙ, γαλακτοκομικά από τη βιομηχανία γάλακτος και υπάρχουν πληροφορίες ότι δεν παίρνουν χάπια για τη χοληστερίνη.

συνάδελφοι τα λένε όπως παλιά (1943-2013)

«η αίγινα», ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΟΣ ΑΝΑΞΑΡΤΗΤΟΣ ΤΟΠΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΗΣ», τιμή 1000 Δραχ., Δευτέρα 15 Μαΐου 1950, Αριθμός Φύλλου 1

Η τοπική αρθρογραφία για το νερό και την ύδρευση που σφύζει από την προσδοκία της ανασύνταξης του νησιού μετά την καταστροφική κατοχή, δίπλα στα μεγάλα έργα ανασυγκρότησης του δικτύου ύδρευσης αφήνει και μια σημαντική παρακαταθήκη για το αρχαίο δίκτυο ύδρευσης της Αίγινας, το περίφημο υδραγωγείο. Αλλά ακόμα δεν έχουμε ούτε τους ντόπιους νερουλάδες που επιμελώς βρίσκονται πάνω από αυτό, ούτε τους Μπακόπουλους και Ηλιακίδηδες που απομυζούν το νησί μεταφέροντας νερό είτε από τον κάμπο της Τροιζηνίας είτε από την Αττική. Επίσης αντίθετα με τα σημερινά δημοτικά δεδομένα «το Δημοτικόν Συμβούλιον σκέπτεται να προβή εις ανάλογον μείωσιν του τέλους υδρεύσεως».

«Ήρχισεν προ ημερών η εκσκαφή του χάνδακος από οικίας Σ. Λαυράκη με κατεύθυνσιν προς την οικίαν Γεωργίου Καλοκέντη δια τη τοποθέτησιν σωλήνων προς ύδρευσιν των συνοικισμών Βάρδιας και αγίου Νικολάου, μέχρι των Μύλων Ηρειώτη. Με την προέκτασιν του δικτύου μέχρι του Νοσοκομείου και πέραν αυτού, και με την αποκατάστασιν των σωληνώσεων της συνοικίας Παναγίτσας ολοκληρούται η ύδρευσις όλης της Πόλεως το δίκτυον της οποίας είχε κατασκευασθεί πλημμελώς.

Πληροφορούμεθα ότι δια της γενομένης αντικαταστάσεως  της βενζινομηχανής του αντλιοστασίου υπό πετρελαιομηχανής και της αντικατατάσεως της Πομπίνας υπό νέας τοιαύτης με 24 πτερύγια το κόστος αντλήσεως του ύδατος μειούται κατά πολύ, ενώ αντιθέτως η αντλούμενη ποσότης ύδατος ηυξήθη. Κατόπιν τούτου το Δημοτικόν Συμβούλιον σκέπτεται να προβή εις ανάλογον μείωσιν του τέλους υδρεύσεως.

Απεφασίσθη κατ’ αρχήν η παραχώρησις υπό του Δήμου κατά παράκλησιν, του ύδατος του υδραγωγείου Αγίου Γεωργίου, εις την Κοινότητα Χαλασμένης προς ύδρευσιν ταύτης.  Λεπτομέρειες και όροι της σχετικής συμφωνίας θέλουσι τεθεί υπό την έγκρισιν του κ. Νομάρχου Αττικής.

Εκομίσθησαν προ ημερών 1.800 μέτρα χυτοσίδηροι σωλήνες των 6 ιντσών παραχωρηθέντος υπό του υπουργείου Υγιεινής κατόπιν ενεργειών του Δημάρχου κ. Π. Χατζή προς συμπλήρωσιν και απόκτησιν του δικτύου υδρεύσεως. Παρά του ιδίου Υπουργείου ενεκρίθη η χορήγησις δωρεάν ποσότητος 2 τόννων μολύβου και χιλίων περίπου μέτρων γαλβανισμένων σωλήνων των 2 ιντσών δια την αντικατάστασιν των εφθαρμένων συνοικιακών σωλήνων υδρεύσεως».

«Ακέφαλοι μας συμβουλεύουν

Κουλοί μας δείχνουν

Κουτσοί μας οδηγούν

Εμείς δεμένοι

Πρόθυμα ακολουθούμε»

(Από τα 24 καρφιά για μαλακά κρεβάτια) του Αργύρη Χιόνη, «Πλανόδιον», Δεκέμβρης 1996

Ο συνδυασμός ανεγκέφαλων μικροφιλοδοξιών, μικροϊδιοκτησίας ψήφων, και μικροοικονομικού συμφέροντος αλλά και μιας εξαίρεσης που σχετίζεται με την ιστορική αφέλεια της αριστεράς, που ευφήμως αποκαλείται Δημοτικό Συμβούλιο Αίγινας, δεν αφήνει περιθώρια αναδιαμόρφωσης του σκηνικού. Στην κυριολεξία είναι η έκφραση του κενού «μεταξύ συρμού και αποβάθρας», αυτού του τόσο δημοφιλούς στον ηλεκτρικό Σταθμό, στο Μοναστηράκι. Έλκει την καταγωγή του από το άμεσο παρελθόν των τελευταίων 60 χρόνων ενώ η αναγόμωση του με τις αυξημένες αρμοδιότητες των, μετά το ’90, μεταρρυθμίσεων υπέρ της Αγοράς, προκαλεί την κατάρρευσή του. Η οριακή του θέση σε ένα πολιτικό σύστημα που πλέον έχει ξεφύγει από τον τοπικό αυτοκαθορισμό και εν δυνάμει πλιατσικολογεί την κοινωνία ευρύτερα καθιστά το νησί έναν απλό κρίκο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και πολιτικής εν γένει.  Πολύ λίγο μπορούν να προσμετρούνται, θετικά, στις εξελίξεις απολογισμοί, συναντήσεις, συνελεύσεις, κείμενα, δημοσιεύματα που πλανώνται μεταξύ αριθμητικής νοσταλγίας και «επανάστασης», εφόσον μέσα σ’ αυτά η ιστορική αφέλεια εξυμνεί σαφέστατα τους ίδιους όρους από τους οποίους ξεπρόβαλε: την οικονομική ανάπτυξη και το κράτος.

Αυτό που δίνει τον τόνο σε κάθε περίσταση είναι το εμπόρευμα και η προσδοκία του σε δυο περίπου γενιές μεγαλωμένων με το όραμά του, δίπλα στους εγγενείς μύθους της νεοελληνικής ιδεολογίας, μύθους που συντριπτικά καταρρέουν όχι από μια επανάσταση σ’ αυτούς αλλά από την απίσχναση των πήλινων ποδιών τους, εν μέσω της κρίσης. Κοντολογίς η κρίση δεν ήταν αυτή που συνέτριψε αυτή τη ριζωμένη ιδεολογία αλλά η ίδια της η ανυπαρξία προοπτικής.

Ακόμα πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Κύπρος. Στην Κύπρο τα πράγματα μετά από μια εσωτερική διεργασία 40 χρόνων μετά την εισβολή του Τουρκικού Στρατού και την κατοχή του Βορά και 60 χρόνων μετά από την έναρξη του αντιαποικιακού-αντιαγγλικού κινήματος, διεργασία η οποία ανέδειξε μεγάλες κοινωνικές αλλαγές κάτω από την απειλή της εξαφάνισης από το διεθνή χάρτη, βρίσκεται μετέωρη ως πεδίο εφαρμογών στις καλύτερες στιγμές (σύγκρουσης Ανατολής και Δύσης) της νέας αποικιοκρατίας. Και η ιστορία της απογύμνωσης προχωρά. Ακόμα δεν έδωσε τους τίτλους του τέλους.

Γυμνοί απέναντι στο φάσμα της πραγματικής επιβίωσης, αμόρφωτοι απέναντι στην Ιστορία, αποσυνδεδεμένοι από τις πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις, ερωτούμαστε, πλέον, ως υποκείμενα της Ιστορίας. Διότι ως αντικείμενα, απορριφθήκαμε.

ΥΓ Μαρδικούλου:

Μιας και τον τελευταίο καιρό και σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΟΤ, επαναπροσδιορίζεται “το στίγμα του Σαρωνικού στον εγχώριο αλλά και παγκόσμιο τουριστικό χάρτη” η κατεύθυνση προς τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο θα ήταν ιδιαιτέρως γοητευτική. Δίπλα στο “χρυσοπράσινο φύλλο” και πλωτή Ελβετία των Ρώσων μεγιστάνων, η Μύκονος του Σαρωνικού.

… Τι είναι λοιπόν ο πολίτης, από αυτά γίνεται φανερό· σε όποιον δηλαδή υπάρχει η δυνατότητα να μετέχει στην πολιτική και δικαστική εξουσία λέμε ότι είναι πια πολίτης της συγκεκριμένης πόλης και πόλη από την άλλη είναι, για να το πούμε γενικά, το σύνολο από τέτοια άτομα, που είναι αρκετό για την εξασφάλιση της αυτάρκειας στη ζωή τους…

Από τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη

Από την ελληνική αρχαιότητα η διάκριση μεταξύ άστεως και πόλης ήταν τέτοια που να αιτιολογεί τη θέση του πρώτου ως τμήμα της δεύτερης, εξ ορισμού ταυτισμένης με τους πολίτες. Η σύγχρονη σύγχυση μεταξύ των υποδομών του άστεως και της ύπαρξης πόλης, δηλαδή της πολιτικής-κοινωνικής έκφρασης των ανθρώπων της, των πολιτών, υπογραμμίζει ένα κενό αναντικατάστατο. Του δημόσιου χώρου ως έναν πολυδιάστατο σύμπλεγμα έκφρασης της πολιτικής και αισθητικής της, η οποία περικλείει, ούτως ή άλλως, και τη χωροταξία, την πολεοδομία και την κοινή χρήση-διαχείριση του αστικού χώρου. Με άλλα λόγια, ιδού, η σύγχυση μεταξύ του τόπου και του τοπίου, με το τελευταίο να καταντά, στις μέρες μας, προϋπόθεση του πρώτου.

Η σύγχυση αυτή που δεν θα μπορούσε παρά να είναι τμήμα αυτής της ευρύτερης, μεταξύ ταύτισης πολιτιστικού και πολιτισμικού, με το τελευταίο να κατακερματίζεται σε λειτουργίες και εν τέλει να ταυτίζεται με την αναπαράστασή του. Πάνω σ’ αυτήν την ακόμα αξεδιάλυτη σύγχυση, κάθε προσπάθεια αναζωπύρωσης για μια κοινή αισθητική στο αστικό τοπίο, κάθε νέο πεδίο διαλόγου μπορεί να αποτύχει αφού δεν μπορεί να ενταχθεί σε μια άλλη πολιτική πρόταση. Κατά συνέπεια γίνεται διάκοσμος. Για αυτό και η περίπτωση αυτής της μονόπλευρης προσέγγισης σχεδόν πάντοτε καταλήγει (όταν καταλήγει) σε μια κοινή αισθητική συμφωνία που δεν μπορεί να ούτε στο ελάχιστο να θίξει το μορφωτικό κενό, τις οικονομικές ταξικές ανισότητες και την έλλειψη δημοκρατίας. Κι αν μια διαβούλευση φαίνεται ως ευκαιρία για κάτι που θα δώσει «άλλη πνοή», δεν είναι παρά ένα μακιγιάζ που κάθε ευρωπαϊκή πόλη το έχει δεχτεί, για να κρατήσει -όχι την ταυτότητά της, αλλά για να μπορεί να την πουλά κομμάτι-κομμάτι.

Η λυσσαλέα αντίδραση έως και πλήρης άγνοια στην εν δυνάμει συνολική πρόταση της χωροταξικής μελέτης του ‘75 των Σ. Μαύτα-Παπαδοπούλου, Μιχαλιτσιάνου (η πλέον γενναία, ειλικρινής και εντός των θεσμών ενιαία πρόταση) για την Αίγινα και το Αγκίστρι, σε μια εποχή που το τοπίο είχε ακόμα περισσότερες πιθανότητες να μην «κυλήσει» προς την καταστροφή, δίνουν και το αποτέλεσμα αυτής της ελλιπούς προσέγγισης. Ακόμα και αργότερα, αντίστοιχες προτάσεις για την αστική Αίγινα που βελτίωναν την καθημερινή ζωή των ανθρώπων βρήκαν σοβαρές αντιδράσεις που σχετίζονται με όλη αυτήν την επιδερμική και α-ιστορική προσέγγιση. Το να φανταστεί κανείς το πώς θα είναι τα σπίτια, οι πλατείες, η παραλία της Αίγινας, οι δρόμοι, οι υποδομές του άστεως, με τις σχέσεις των ανθρώπων απόρθητες από το αίτημα της ισότητας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς, φαίνεται τόσο αβαθές και βασισμένο στην υπάρχουσα κυρίαρχη καταναλωτική και αγοραία ιδεολογία. Δεν υπάρχουν κενά στη ζωή, για αυτό και το εμπόρευμα-αγορά, καταλαμβάνει τις ζωές των ανθρώπων, μιας και αποτελεί ακόμα την πιο οργανωμένη, από ένα σύνολο διαπλεκόμενων θεσμών, πρόταση ζωής. Κάθε άλλη πρόταση οφείλει να συγκρουστεί με το εμπόρευμα, διαφορετικά, το πεδίο της σύγκρουσης δεν είναι άλλο από μια αντιγραφή της αισθητικής μιας άλλης εποχής, ενταγμένης και προσαρμοσμένης σ’ αυτό. Διότι τι άλλο μπορεί να είναι ο ελεύθερος περίπατος στο ιστορικό κέντρο της Αίγινας, η κοινή αισθητική των σημερινών θερμοκηπίων (με το παλιό αιγινήτικο στέγαστρο;  Και;), η γνωριμία με το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν (με την αποκατάσταση των ιστορικών κτιρίων;) στο πρότυπο μιας ευρωπαϊκής πόλης αν αυτά δεν είναι για να πουλήσουν σε ένα άλλο κοινό ή να διαμορφώσουν ένα άλλο κοινό πελατών στο σύγχρονο τουριστικό μας Ελντοράντο; Αν το διακύβευμα, δεν είναι τα 200 μέτρα της παραλίας της πόλης της Αίγινας και η επέκταση του εμπορεύματος σε άλλα σημεία του αιγινήτικου άστεως, με μια άλλη αισθητική αντίληψη διαγουμισμένη από το παρελθόν, τότε τι είναι;

Θα δείξει. Διότι και οι ειλικρινείς ευαισθησίες για «την πόλη» θα βρουν το δρόμο τους, αν καταφέρουν να τον δουν.  

Δίπλα στην πολιτική δράση, δίπλα στις κινήσεις αλληλεγγύης που δεν παριστάνουν “κάτι”, δίπλα σε μικρές προσπάθειες λόγου, δίπλα στο αίτημα για ζωή, μπορεί να συζητιέται ολοένα και περισσότερο ένα σχέδιο επιβίωσης και αξιοπρέπειας. Δείγματα υπάρχουν στο νησί, αν και όχι σαφή ή διακριτά, αλλά σποραδικά και με την αμηχανία που μπορεί να διακρίνει κάθε τι καλό στη ρευστή εποχή μας. Αυτό σημαίνει ότι αυξήθηκε ο κόσμος που καλλιεργεί «για το σπίτι» ενώ υπάρχει σαφές ενδιαφέρον για την ελιά. Επειδή η αμνησία όμως τείνει να αντικαταστήσει τη γνώση και την επίγνωση, η Σχεδία συμβάλλοντας στο μέτρο του δυνατού, σπέρνει παλιά δαιμόνια:

Σιτάρι και γενικά δημητριακά μπορούν καλλιεργηθούν παντού, σε κάθε χωράφι, σε κάθε αδόμητη περιοχή. Ενδείκνυται όμως η καλλιέργεια στις παρακάτω περιοχές: Ανάμεσα στους Γιαννάκηδες-Μπενάκηδες-Λαζάρηδες, στην Παχειοράχη, στις Πόρτες (περιοχή Περιβόλια), στον «κάμπο» της Αιγινήτισσας (περιβόλια-Προφήτης Ηλίας), Κοντός, Μεσαγρός, Άλωνες, Κυψέλη, Λεόντι, Σουβάλα, Χλόη. Μέχρι και το 1985 καλλιεργούσαν σιτάρι σε οικογενειακό επίπεδο, ενώ το έστελναν σε μύλους στα Μέθανα. Μέχρι το 1960 υπήρχε ο μύλος του Μαρίνη και το «εργοστάσιο» του Κουκούλη που ήταν μύλος και φούρνος. Μια επιχείρηση (μεταξύ 1985-95) από τη Λάρισα, της «Χατζηλουήνας» με τρακτέρ που είχε 6 άροτρα, θυμίζει τις δυνατότητες του νησιού για αυτοδυναμία, σε σιτηρά.

Η ελιά υπάρχει ήδη παντού με εκατοντάδες δέντρα παραμελημένα στα «αζήτητα» του νησιού να μαραζώνουν αμάζευτα και ακλάδευτα στα ημιορεινά. Απομεινάρια από λιοτρίβια υπάρχουν σε κάθε χωριό, δείγμα της σημερινής μας παρακμής αλλά και μιας μελλοντικής δυνατότητας ν’ ανθίσει πάλι ο τόπος. Η μικρή οροσειρά που χωρίζει τους Αγίους από το Μεσαγρό (Παλιόμυλοι, Σαλιαρή, Βρούβα) είναι γεμάτη ελιές. Υπενθυμίζεται η συμμετοχή του Δήμου Αίγινας και ιδιωτών σε διεθνείς εκθέσεις ελαιολάδου (Γ. Δ. Κωστελένου Στοιχεία ελαιοκομίας. Ιστορία περιγραφή και γεωγραφική κατανομή των ποικιλιών ελιάς στην Ελλάδα) τον 19^ο αιώνα.

Το αμπέλι, από την αρχαιότητα μέχρι και τη δεκαετία του ‘80 ήταν το αβανταδόρικο προϊόν της Αίγινας. Μούστος εξαγόταν παντού, σ’ όλη την Ελλάδα και τα καΐκια μαζί με τα αγγεία έστελναν και μούστο. Όλη η Βόρεια Αίγινα από τη Βαγία μέχρι και την περιοχή της Κυψέλης ήταν κατάφυτη από αμπέλια ενώ σε κάθε σπίτι υπήρχε η σοφή κληματαριά που ξέραινε τα φύλλα της το χειμώνα και χάριζε τη σκιά της το καλοκαίρι μαζί με τον πολύτιμο καρπό της. Περιοχές που ακόμα βλέπεις απομεινάρια από παρατημένες καλλιέργειες είναι οι Κήποι (κάτω από τους Βλάχηδες), ο Κοκκινόβραχος (ανάμεσα από της Αφαία και τον Κάβο) και η Ανάουσσα (ρέμα Βαγίας-Κολυμπάρι).

Η πατάτα, από την εποχή του Καποδίστρια μέχρι και πριν 20-30 καλλιεργούνταν παντού στα Δυτικά και προς Νότια της Αίγινας και ιδιαίτερα στην περιοχή του Μαραθώνα που έβγαζε μια ιδιαίτερα νόστιμη και περιζήτητη πατάτα. Στην ίδια περιοχή τα κηπευτικά (χειμερινά και θερινά) μπορούν να καλλιεργηθούν σε έκταση ενώ βέβαια μπορούν για οικιακή χρήση να βρίσκονται σε κάθε γωνιά που δεν έχει ακόμα χτιστεί.

Βασικό είδος διατροφής, τα όσπρια, καλλιεργούνταν κυρίως στο Σφεντούρι, στους Κήπους και κυρίως ξερικά (φασόλια, φακή, φάβα, ρεβίθι, αράκι) στην «κοιλάδα» των Αλώνων, στην Αιγινήτισσα (Προφήτης Ηλίας) και στο Μεσαγρό.

Πορτοκαλιές και Λεμονιές μπορούν παντού να καλλιεργηθούν, όμως η περιοχή του Προφήτη Ηλία στην Αιγινήτισσα, οι Πόρτες, η Βλυχάδα ίσως είναι οι πιο κατάλληλες περιοχές.

Το μοναδικό, αιγινήτικο βερίκοκο, μπορεί πάλι να ξαναφανεί στις περιοχές που καλλιεργούσαν το δέντρο. Αυτές κυρίως, ήταν ο Κοντός και η Κυψέλη.

—————

Παρακάτω ξαναδημοσιεύουμε κείμενο ελαφρά συμπληρωμένο. Κάθε συμπλήρωση, διόρθωση, σχόλιο, είναι κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενα

Σχεδία στ’ ανοιχτά της Αίγινας

ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΑΙΓΙΝΑΣ

Αμπέλι

Ελιά

Λεμονιά

Νεραντζιά

Αμυγδαλιά

Βερικοκιά

Συκιά

Ροδιά

Αχλαδιά

Φιστικιά

Μουριά και για τη σηροτροφία

Χαρουπιά για ζωοτροφή και παραγωγή χαρουπάλευρου

Σιτάρι

Κριθάρι

Καλαμπόκι

Ρεβίθια

Αρακάς

Κουκιά

Λαθούρι

Σουσάμι

Πατάτα

Λαχανικά-μποστανικά-ζαρζαβατικά-μαναβικά

Μπαμπάκι

Λινάρι

Ριζάρι για τη βαφή νημάτων και υφασμάτων

Βίκος για ζωοτροφή

Βρύζα για δέσιμο σε κατασκευές και παραγωγή βύνης

————————

Που καλλιεργείται τι:

Στις πεδινές περιοχές:

Αμπέλια, ελιές, συκιές, αμυγδαλιές, λαχανικά, καρποφόρα δέντρα, ξινά

Στις πλαγιές των βουνών:

Κριθάρι, όσπρια, λαθούρι, αρακάς, ρεβίθια, κουκιά, βίκος (κτηνοτροφικό)

Μέχρι το 1971 σύμφωνα με το χωροταξικό σχέδιο της Σ. Παπαδοπούλου:

Δημητριακά 25%, κηπευτικά 2%, δεντροκαλλιέργεια 17% αμπέλια 12% ακαλλιέργητα χωράφια 44% επί της καλλιεργήσιμης γης

——————————

Βαθύ: κρασί, σταφύλια, σκόρδα, αμύγδαλα, φιστίκια, λάδι, δημητριακά

Βλάχηδες: κτηνοτροφία

Γιαννάκηδες: κτηνοτροφία

Σουβάλα: Αλιεία

Κοντός: τα πάντα

Κύλινδρας: κτηνοτροφία, γεωργία, γρανίτης

Κυψέλη: Γεωργία, δενδροκομία, κηπευτικά, σύκα, σταφύλια, λάδι, αμύγδαλα, φιστίκια

Λαζάρηδες: κτηνοτροφία

Λεύκη: Γεωργικά

Μαραθώνας: περιβόλια, σύκα, ελιές

Μεσαγρός: λάδι, κρασί, δημητριακά, ρετσίνα κεραμικά, μελίσσια

Παχειοράχη: γεωργία κτηνοτροφία

Πέρδικα: δημητριακά, μελίσσια

Πόρτες: δενδροκομία, ελιές, μελίσσια

Άλωνες: κηπευτικά, ελιές, δημητριακά, φρούτα,

Σφεντούρι: κτηνοτροφία, δημητριακά, σταφύλια,

Τζίκηδες: κτηνοτροφία

Χλόη: δέντρα, κρασί, φρούτα, λαχανικά

Ψαχνή: γεωργία, κτηνοτροφία

Άγιοι: γεωργία, λαχανοκηπευτικά, ρετσίνα, κεραμική, λάδι, αμύγδαλα, κρασί

Ανιτσαίο: κτηνοτροφικά, δημητριακά, λάδι,

Ασώματοι: λάδι, κρασί, κηπευτικά, λαχανικά

Λιβάδι: λάδι, κρασί, κηπευτικά, δέντρα, δημητριακά

Μπουρδέχτης: 50 στρέμματα περιβόλια με αμπέλια και ελιές

Βροχεία: Φιστίκι, ελιά, αμυγδαλιά, κηπευτικά, χαρουπιές

————————

ΦΥΤΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ

Καλοκαίρι

Φασόλι

Αγγούρι

Πεπόνι

Καρπούζι

Κολοκύθι

Μπάμια

Μελιτζάνα

Ντομάτα

Φράουλα

Πιπεριά

Βλήτα

Χειμώνας

Κουκιά

Μπιζέλια

Αρακάς

Αγκινάρα

Πράσο

Καρότα

Όλο το χρόνο

Ραπανάκι

Παντζάρι

Λάχανο

Κρεμμύδι

Σκόρδο

Μαρούλι

Πατάτα

Σέσκουλο

Ραδίκι

Αντίδι

Κουνουπίδι

Μπρόκολο

Δημητριακά

Σιτάρι

Κριθάρι

Βρώμη

Αράκι

Βίκος

Βρύζα

Δέντρα, φρούτα

Αμπέλι

Αμυγδαλιά

Βερικοκιά

Κερασιά

Μηλιά

Αχλαδιά

Συκιά

Ροδιά

Κορομηλιά

Μουσμουλιά

Κυδωνιά

Ροδακινιά

Δαμασκηνιά

Βανίλια

Λεμονιά

Πορτοκαλιά

Μανταρινιά

Ελιά

Αρωματικά του κήπου

Άνηθο

Κάρδαμο

Σέλινο

Μαϊντανός

Φινόκιο

Μάραθο

Καλιαντρό

Ρόκα

————————-

Περιοχές στην Αίγινα με αρκετό νερό και οι καλλιέργειές τους

Στους Κήπους

Με λεμονιές και πορτοκαλιές στις Πόρτες

Στη Γλυφάδα με κηπευτικά και δέντρα

Σε μεγάλη περιοχή στις Άλωνες

Στο Μεσαγρό και στη Βαγία, ελαιόδεντρα και αμπέλια

Στον Κοντό στη θέση Υδραγωγείο

Στη Σουβάλα και Λεόντι

Στην Κυψέλη, στη Χλόη, στον Ασώματο και στην Περιβόλα που καλλιεργούνται τα πάντα

Από το Μαραθώνα μέχρι και το 75 γίνονται εξαγωγές

Μεγάλα κτήματα με νερό στην Αίγινα

Κτήμα Σημαντώνη στις Άλωνες για λεμονιές, πορτοκαλιές και φιστικιές

Κτήμα Αγίου Λεοντίου (κρατήρας) 100 στρέμματα

Κτήμα Γλυφάδα, πηγάδι Βακαλόπουλου

Κτήμα στις Άλωνες με πολύ νερό

Στη Χλόη κτήμα Φουντούλη, παλιά λιοτρίβια πατητήρια και αλευρόμυλος

Στην Πέρδικα το κτήμα του Μοναστηριού

Στην Αιγινήτισσα, κτήμα Χριστοφίδη, παλιά περιβόλια

Κτήμα Ζούμερα, στις Πολλές Ελιές 

Η εφημερίδα «Αίγινα» εξεδόθη στις 15 Μαΐου 1950, με υπότιτλο «ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΟΣ ΑΝΑΞΑΡΤΗΤΟΣ ΤΟΠΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΑΙΓΙΝΗΣ», τιμή 1000 Δραχ., με εκδότη τον Σπύρο Αλεξίου. Στο εκδοτικό σημείωμα του πρώτου φύλου της, γράφει μεταξύ άλλων: «Η εφημερίδα  μας  δεν θα γίνει προσωπικόν όργανον ουδενός, θα υποστηρίξη όμως χωρίς προκατάληψιν ή υστεροβουλίαν τα τοπικά μας συμφέροντα… Δεν θα φατριασθή, δεν θα την απασχολήση ούτε θα την παρασύρει η μια πλευρά αλλά και η άλλη… Η αγάπη μας για την Αίγινα είναι μεγάλη, είναι τόση που αδιαφορώντας για τους κόπους και τις υλικές ακόμη φθορές μας οδηγεί στην παρούσαν έκδοσιν. Είμεθα όμως βέβαιοι για την ηθική νίκη. Η έκδοσις αυτήν είναι αποτέλεσμα κοινής προσπαθείας πολλών Αιγινητών. Η ιδέα έγινε πραγματικότης αφού όλοι κατέθεσαν τον όβολόν τους είναι δε μεγάλος ο κατάλογος αυτών που την εκδίδουν. Την «ΑΙΓΙΝΑ» δεν την διευθύνει ένας αλλά μια πραγματική Συντακτική Επιτροπή…»

Η εφημερίδα δίνει μεγάλη σημασία στον τουρισμό, δίπλα στη γενικότερη οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση του νησιού μετά τον πόλεμο. Η μετέπειτα ιδεολογία του νησιού στα πρώιμα βήματά της:

Στη στήλη «ΑΙΓΙΝΗΤΙΚΑ»: «ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΩΝΙΑΝ του λιμανιού εμπρός από την Παναγίτσα πρέπει να τοποθετηθή μια βρύση που θα εξυπηρετεί πολύν κόσμον, θα εξυπηρετεί τους ψαράδες  μας, και περισσότερον τους εκδρομείς ιστιοπλόους» «ΠΟΛΛΟΊ ΞΕΝΟΙ φτάνοντες τα Σαββατοκύριακα με τα ιστιοπλοϊκά και εκδρομικά τους σκάφη, αγκυροβολούν εις οιονδήποτε τμήμα του λιμανιού μας, βρίσκουν ελεύθερον. Δεν νομίζει η Λιμενική αρχή του τόπου μας ότι επιβάλλεται δια πολλούς λόγους τα σκάφη να ευρίσκουν ένα τμήμα του λιμανιού ελεύθερον να αγκυροβολούν κατά τη γνώμη μας το πλησίον του Ναυτικού Σταθμού Κρηπίδωμα»; «ΕΙΣ ΑΛΛΗΝ στήλην ο συνεργάτης μας κ. Μεταξάς προλέγει μερικά πράγματα δια το «και». Πριν ακόμα προφθάσει να το ονομάσει αντιτουριστικόν εξάμβλωμα, άρχισε να γίνεται. Δεν ξέρουμε ποιος είναι ο διακοσμητής της εταιρίας που ενοικίασε το κέντρο. Θέλουμε όμως να τον παρακαλέσουμε να κοιτάξη από την θέσιν των Καφφενείων την θαλασσιά λουρίδα που χρωμάτισαν το κάτω μέρος του οικήματος και το κρηπίδωμα, αν επιμήνει τότε είναι ωραίο ας το αφίσει. Διαφορετικά ας ρωτήσει κάποιον που ξέρει περισσότερα».

Με τίτλο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝ: «Θα υπενθυμίσωμεν κάτι που κατά το παρελθόν έχει γίνει λόγος. Είναι ανάγκη να γίνει ένα γραφείον πληροφοριών της Τουριστικής Επιτροπής. Δεν χρειάζεται ν’ αναπτύξουμε τους λόγους που το επιβάλλουν. Η έλλειψίς τουςείναι πολύ μεγάλη. Μόνο η δημιουργία του θα δείξει τι έλειπε».

Με τίτλο ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ: «Εις την καραντίναν και τας απέναντι ακριβώς από την Τουριστικήν Επιτροπήν Αιγίνης έγινε φέτος ένας κήπος θαυμάσιος με σχεδόν επιμελεία του αρχιτέκτονος -δενδρολόγου κ. Παράσχη. Ο επισκέπτης τώρα βρίσκεται σ’ ένα υπέροχο θέαμα πηγαίνοντας προς την Κολόνα να θαυμάσει ένα κήπο προς τα’ αριστερά με βυζαντινό σχέδιο και ένα άλλο δεξιά Δωρικό σχέδιο. Ακόμα μπορεί να χαρή τα πολλά και διάφορα δένδρα που έχουν φυτευθή στην περιοχή αυτή”.

Στη στήλη ΣΥΝΤΟΜΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ: «Την προπαρελθούσαν Κυριακή η κίνησις εκδρομέων ήτο αρκετά περιορισμένη τούτο οφείλεται εις την μεγάλην κίνησιν που παρουσίασε η προηγούμενη Κυριακή της Πρωτομαγιάς».

Μια από τις διαστάσεις του προβλήματος της επάρκειας νερού φαίνεται ότι είχε ήδη καλυφθεί στο ιστορικό παρελθόν με την δημιουργία δεξαμενών αποθήκευσης, υπέργειων και μάστευσης υπογείων υδάτων. Αυτές ήταν οι περίφημες σουβάλες που χτίζονταν από ανθρώπους σαν κι εμάς, οι οποίοι εκμεταλλεύονταν τη μορφολογία του εδάφους σε κατάλληλα σημεία προκειμένου αυτές, να επιτελούν αυτόν τον προαναφερόμενο (σε πολλές περιστάσεις) συνδυασμό ρόλων. Ήταν σπαρμένες σε όλη την Αίγινα και ιδιαίτερα σε κάποιες περιοχές οι οποίες ευνοούσαν αυτόν τον τρόπο βελτίωσης και αναπαραγωγής της ζωής, με τον πιο εύσχημο τρόπο. Σύμφωνα με ερασιτεχνική (=του έρωτος και της τέχνης) έρευνα, μέχρι και σήμερα χρησιμοποιούνται σχεδόν όλες, για το πότισμα ζώων και -σε περιπτώσεις- καλλιεργειών, ενώ ελάχιστες ακόμα και για πόση. Η σουβάλα είναι μια προσιτή αξιοθαύμαστη τεχνολογική εφαρμογή που αξίζει τον κόπο, όχι απλά να τη διατηρήσουμε για λόγους ιστορίας ή λόγους αισθητικούς κλπ. -λόγοι που απογυμνώνουν το περιεχόμενο της ζωής και περιγράφουν τα άλλοθι της αστικοποίησης, αλλά ως μια εφαρμογή του τώρα με τη συνδρομή απλής συμβατικής τεχνολογίας, προσβάσιμης στην Κοινότητα.

Η μέχρι τώρα ΕΠΙΤΟΠΙΑ καταγραφή σουβάλων:

Περιοχή Κύλινδρας (50) (ένα μέρος τους έχει καλυφθεί από την κατασκευή τσιμεντένιας δεξαμενής -σχεδόν δεκαετίας. Από τις 50 σουβάλες υδρεύονταν αντίστοιχες 50 οικογένειες)

Περιοχή Αγίας Μαρίνας (1) (μικρή κατασκευή για τις ανάγκες των αλιέων. Η Αγία Μαρίνα ήταν αρχαίο λιμάνι και εντοπίστηκε με βάση καταγραφές του παρελθόντος, αρχαίος ναυτικός οικισμός)

Περιοχή Γιαννάκηδες (15)

Θέση Μαρδίες (4) (μεταξύ των περιοχών Γιαννάκηδες και Μπενάκηδες)

Περιοχή Λαζάρηδες (15)

Θέση Καμάρα (4) (μεταξύ περιοχών Κουτσούπι και Γλυφάδας Α της Αίγινας)

Περιοχή Πόρτες (5)

Θέση Άγιος Αντώνιος (5)(πλησίον του ακρωτηρίου Αγίου Αντωνίου ΝΑ της Αίγινας)

Περιοχή Ανιτσαίο (8)

Περιοχή Όρος (10)

Περιοχή κοντά στο νεκροταφείο Παχειοράχης (4)

Παχειοράχη (15) (στο σημείο αυτό έχει εντοπιστεί και το φυσικό φαινόμενο «βιρός». Με την ορολογία αυτή περιγράφεται η υπέργεια αποθήκευση νερών μέσα στο ρέμα, κατάλληλων συνήθως για πότισμα ζώων)

Περιοχή Άνω και Κάτω Ψαχνή (15)

Περιοχή Χρυσολεόντισσας (5)

Θέση Μπουρδέχτης (9)

Θέση Άγιος Αντρέας (3) (στο μέσον μεταξύ Ταξιαρχών-Χρυσολέοντισσας-Αγίου Δημητρίου)

Περιοχή Σφεντούρι (15)

Περιοχή Κήποι (5) (Ν της Αίγινας)

Περιοχή Ελαιώνας (10)

Θέση Προφήτης Ηλίας (20) (μεταξύ Άι Γιώργη-Άι Γιώργη και Προφήτη Ηλία, ΝΔ της Αίγινας)