Το νοσοκομείο Αίγινας σήμερα περνάει δύσκολες ώρες. Ως εργαζόμενη στο χώρο από το 2000 που ενδιαφέρεται για το μέλλον όλων των μονάδων υγείας στο νησί αλλά κυρίως του νοσοκομείου από το οποίο μισθοδοτούμαι και βιοπορίζομαι αποφάσισα να καταθέσω την προσωπική μου άποψη γραπτώς. Ο σκοπός αυτής της δημοσίευσης είναι να ακουστούν αυτά που αντιλαμβάνομαι ως προβλήματα στη λειτουργία του νοσοκομείου. Η ιστορική αναδρομή που επιχειρώ γίνεται με βάση τα λιγοστά στοιχεία που είχα στη διάθεσή μου καθώς και προσωπικές μαρτυρίες Αιγινητών.

Το 1921 ιδρύεται και το 1922 γίνονται τα εγκαίνια του νοσοκομείου. Ιδρυτές του ο ιεροκήρυκας Αττικής αρχιμανδρίτης Παντελεήμων Φωστίνης με τη βοήθεια ενός γυναικείου χριστιανικού συλλόγου ( η ίδρυση και η λειτουργία μονάδων υγείας είναι τυπική και συνήθης δράση για την εκκλησία από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια)
Η φτώχεια και η πλήρης έλλειψη κάθε δομής υγείας εκείνη την εποχή στο νησί δίνουν ιδιαίτερη αίγλη στο εγχείρημα. Ο σημερινός πρόεδρος του νοσοκομείου Σ. Βελιώτης σε ομιλία του σε ιερατικό συνέδριο της μητρόπολης το 2005 αναφέρει μεταξύ άλλων χαρακτηριστικά: «Η ύπαρξη και λειτουργία του νοσοκομείου εντάσσεται στην ευρύτερη έννοια του ιεραποστολικού προγραμματισμού της τοπικής μας εκκλησίας».

Το 1927 γίνεται επέκταση της κτιριακής εγκατάστασης πάντα με την οικονομική συνδρομή των πολιτών. Η εκκλησία έχει ιδιοκτησιακή αντίληψη για το ίδρυμα διαχειριζόμενη στην ουσία τις δωρεές και οικονομικές συνδρομές των κατοίκων.
Η επόπτευση της λειτουργίας του κατά παράδοση κληροδοτείται στον εκάστοτε μητροπολίτη.
Το 1940 επιστρατεύεται ως χώρος και μετατρέπεται σε Ναυτικό Νοσοκομείο Αίγινας.
Για μικρό χρονικό διάστημα την περίοδο της γερμανικής κατοχής χρησιμοποιείται από τους Γερμανούς οι οποίοι το αφήνουν σε πολύ κακή κατάσταση. Και πάλι κάτοικοι και φίλοι του νησιού αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα ύπαρξης χώρου υγείας με οικονομικές προσφορές και προσωπική εθελοντική εργασία καταφέρνουν να λειτουργήσει ξανά.
Το 1961-’62 γίνεται νέα επέκταση. Διαθέτει πλέον εκτός της παθολογικής κλινικής μικροβιολογικό εργαστήριο, χειρουργείο και μαιευτικό τμήμα.
Ο ρόλος των γιατρών Ξυδέα και Γαλάνη που εργάστηκαν σε ιδιαίτερα δύσκολες εποχές και με αντίξοες συνθήκες στο νησί και στο νοσοκομείο εδραιώνει την εμπιστοσύνη του πληθυσμού προς το ίδρυμα.
Στη συνέχεια ο νεαρός τότε γιατρός Α. Σίνος συνεχίζει την παράδοση των προκατόχων του γιατρών αρνούμενος μέχρι το τέλος της ζωής του να υπηρετήσει τη βιομηχανία υγείας υπηρετώντας τον ασθενή και το νοσοκομείο κερδίζοντας κι αυτός με το ήθος του και την επιστημονική του ιδιότητα την εμπιστοσύνη του πληθυσμού τόσο για τον ίδιο όσο και για το ίδρυμα. Εμπιστοσύνη που διήρκεσε 35 χρόνια μέχρι το τέλος της ζωής του.

Με το προεδρικό διάταγμα 1024/80 το «νοσοκομειακό άσυλο» ορίζεται πλέον ως «ΝΠΙΔ εκκλησιαστικό φιλανθρωπικό ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα». Οι εξελίξεις στον τομέα της υγείας με τη δημιουργία του ΕΣΥ δεν το περιλαμβάνουν όπως πολλά εκκλησιαστικά ιδρύματα κι έτσι μετά το 1983 και την ίδρυση του ΚΥ στο νησί αποκτά ανταγωνιστή από την πλευρά του δημοσίου.

Τα έσοδά του προέρχονται από δωρεές πολιτών, οργανισμών, ιδρυμάτων και τακτική εισροή εσόδων από νοσήλια και διαγνωστικές εξετάσεις από τα ασφαλιστικά ταμεία. Η τιμολογιακή του πολιτική είναι η κρατική διατίμηση όσον αφορά νοσήλια και εξετάσεις.
Συχνά οι δωρεές που λαμβάνει είναι και σε ακίνητη περιουσία που με την ενδεχόμενη αξιοποίησή της θα μπορούσε να έχει κι άλλα έσοδα. Τακτικά η τοπική εκκλησία ενισχύει οικονομικά το ίδρυμα διευκολύνοντας την ομαλή λειτουργία του. Δε λαμβάνει κρατικές επιχορηγήσεις.

Τη δεκαετία του 1990 ανεγείρεται νέο κτίριο δίπλα στο ήδη υπάρχον για να στεγάσει ιατρεία και διαγνωστικά μέσα. Το πρώτο μισό της δεκαετίας του 2000 γίνεται ανάπλαση και του παλιού κτιρίου.
Το νέο κτίριο εξοπλίζεται με σύγχρονο διαγνωστικό ακτινολογικό εργαστήριο και τμήμα διαγνωστικής υπερηχοτομογραφίας και στη συνέχεια με εργαστήριο μέτρησης οστικής πυκνότητας, διαγνωστικής μαστογραφίας, μικρό χειρουργείο πλήρως εξοπλισμένο να εκτελεί μικρές χειρουργικές επεμβάσεις και πρόσφατα εργαστήριο αξονικής τομογραφίας.
Επίσης πρόσφατα η παθολογική κλινική εξοπλίστηκε με διαγνωστικές ιατρικές συσκευές και όργανα μηχανικής υποστήριξης και φροντίδας του ασθενή για τις ανάγκες της.

Νομιμοποιεί τη λειτουργία του με το Ν.3204 του 2003 που το συμπεριέλαβε στις διατάξεις του άρθρου 52 του Ν. 2071/1992 του ΕΣΥ.

Ο «φιλανθρωπικός» χαρακτήρας του ιδρύματος ατονεί και εν τέλει χάνεται με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών υψηλού κόστους λειτουργίας και συντήρησης, την πλήρη έλλειψη επιστημονικού ελέγχου του ιατρικού προσωπικού και την παντελή απουσία οικονομικού ελέγχου και αρχίζει να μεταβάλλεται σε προβληματική επιχείρηση στη βιομηχανία της υγείας. Ακόμα και η παροχή νοσηλείας και διαγνωστικών εξετάσεων μερίδας του πληθυσμού δίχως ασφαλιστική κάλυψη και χωρίς οικονομική δυνατότητα, για να εγκριθεί και να αποφασιστεί ως δωρεάν παροχή ακολουθεί συχνά διαδικασίες προσβλητικές ή και ακόμα και εξευτελιστικές για τον πάσχοντα και το άμεσο συγγενικό περιβάλλον του στερώντας τους την ανθρώπινη αξιοπρέπεια που υπεραμύνθηκε με την ίδρυσή του το ίδρυμα.
Ο δε ασθενής με ασφαλιστική κάλυψη συνήθως καλείται να πληρώσει από την τσέπη του για τις υπηρεσίες ή τις διαγνωστικές μεθόδους που δεν καλύπτονται από τον ασφαλιστικό του φορέα (και όχι μόνο).
Κατά περιόδους επίσης όπου η κρατική τερατώδης γραφειοκρατία και η ολιγωρία του διοικητικού συμβουλίου στερεί από το ίδρυμα τις συμβάσεις με ασφαλιστικά ταμεία οι ασθενείς καλούνται να πληρώσουν για τη νοσηλεία τους ή το διαγνωστικό τους έλεγχο ακριβές αντίτιμο κρατικού τιμολογίου υπηρεσιών.

Έτσι ο ασθενής ή ο καταναλωτής προϊόντων υγείας από προστατευόμενος του ιδρύματος έγινε πελάτης, στατιστικό στοιχείο στους πρωτόγονους ετήσιους ισολογισμούς και μέσον ευαισθητοποίησης και πίεσης ετέρων και αλλήλων στην κούρσα αναζήτησης ή διεκδίκησης πόρων. Στον ίδιο αγώνα αναζήτησης πόρων συμπεριλήφθησαν και οι εργαζόμενοι ως αριθμοί ή ως μέσον πίεσης ή ευαισθητοποίησης με το ρόλο και την προσφορά τους να υποτιμάται και να αγνοείται προκλητικά και επιδεικτικά.
Η πλήρης αδυναμία προσαρμογής του διοικητικού συμβουλίου στα νέα δεδομένα και η κρατική γραφειοκρατία αρχίζει πλέον να δυναμιτίζουν την ομαλή λειτουργία του ιδρύματος και να δημιουργούν ένα ολοένα και αυξανόμενο τεράστιο και δυσκολοδιαχειρίσιμο χρέος.

Το 2009 επιχειρήθηκε εκποίηση μικρού τμήματος της (αξιόλογης και πλέον  διόλου ευκαταφρόνητης προερχόμενης από δωρεές και κληροδοτήσεις) ακίνητης περιουσίας του ιδρύματος  για να αντιμετωπιστεί το συνεχώς διογκούμενο ταμειακό έλλειμμα που δυσκολεύει πλέον σοβαρά την ομαλή λειτουργία του, χωρίς να δώσει μεγάλη ανάσα στα ασφυκτικά οικονομικά του προβλήματα.
Η διαφυγή κερδών λόγω της πλήρους έλλειψης οικονομικού ελέγχου (και όχι μόνο) της παθολογικής κλινικής βύθισαν το ίδρυμα σε δραματικό έλλειμμα (ενδεικτικά μόνο για το έτος 2009 η παθολογική κλινική όπως αναφέρει σε ομιλία του ο πρόεδρος παρουσιάζει έλλειμμα της τάξης των 105.000 ευρώ). [Μαρτυρία Προσφοράς και Αγάπης – Σώζων Β. Βελιώτης -Αίγινα 2011 σελ.17]

Συνεχίζει να διοικείται από τον εκάστοτε μητροπολίτη ο οποίος διορίζει διοικητικό συμβούλιο (5ετούς θητείας με απόμαχους προερχόμενους από άλλους χώρους της κοινωνικής ζωής του νησιού φίλοι και συνεργάτες της τοπικής εκκλησίας χωρίς όμως καμία εξειδίκευση στον τομέα της υγείας και χωρίς έννομο συμφέρον από την ανάπτυξη και εξέλιξη του ιδρύματος ως άμισθοι).
Το υπόλοιπο προσωπικό (επιστημονικό, νοσηλευτικό, τεχνολογικό, υπαλλήλων γραφείου, βοηθητικό κλπ) προσλαμβάνεται κατόπιν συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου συναινέσει του μητροπολίτη.
Το έμμισθο προσωπικό του νοσοκομείου  δεν έχει συμμετοχή ή εκπροσώπηση καθ’ οιονδήποτε τρόπο στο διοικητικό συμβούλιο. Η σχέση τους δε, από σχέση συνεργασίας και κοινής προσφοράς με τον καιρό και τις αλλαγές προσώπων στο συμβούλιο εξελίχθηκε σε σχέση εξουσίας μεταξύ «μηχανισμού» και σώματος εργαζομένων γεγονός που οδήγησε συχνά σε αντιπαραθέσεις και σταδιακά σε πλήρη ασυνεννοησία. Η πλήρης άγνοια των μελών του συμβουλίου σε θέματα πρωτοκόλλων φροντίδας ασθενούς και διοίκησης μονάδων υγείας δυσκόλεψε ακόμα περισσότερο τη συνεργασία και την εξέλιξη στην ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών στον πληθυσμό.

Η εκκλησία διατηρεί την ιδιοκτησιακή αντίληψη για το ίδρυμα ενώ αρνείται πλέον τη σταθερή ή αξιόλογη οικονομική του στήριξη. ( ίσως όχι άδικα αν αναλογιστεί κάποιος την αντικειμενικά πλήρη αδυναμία του παρόντος διοικητικού συμβουλίου να διαχειριστεί οικονομικά το ίδρυμα)

Σε μια εποχή του το δημόσιο σύστημα υγείας κλονίζεται και αδυνατεί να προσφέρει στον πληθυσμό τις προβλεπόμενες ή απαιτούμενες παροχές υγείας, το νοσοκομείο -επαρκώς και σύγχρονα εξοπλισμένο πλέον- δείχνει να αδυνατεί να εκσυγχρονίσει τον τρόπο διοίκησής του και τους στόχους του ώστε να πάρει το ρόλο που διεκδίκησε από την αρχή της ίδρυσής του στη σύγχρονη  κοινωνία  εξαναγκάζοντας τους εργαζόμενους σε πλήρη οικονομική εξαθλίωση καθώς βαδίζουν τον 4ο μήνα απλήρωτοι αλλά και υποβάλλοντας τους ασθενείς σε κινδύνους για την υγεία τους λόγω σοβαρής έλλειψης του απαραίτητου αναλώσιμου και φαρμακευτικού υλικού.

Λαμπρινή Τουρνά
Νοσηλεύτρια